De honderd dagen van Chiesa
IN EN OM DE KAS
Invoerheffing voortomaten gaat in
AANVOER GLASSLA WORDT RUIMER
binnen de perken
-:T£K. O,
Gezond
Nieuwe generaties
Zonder kunstmest
Simpel genoeg
FILM
CeidaeSowiant
VRIJDAG 30 MAART 1984 PAGINA 8l
Ciske terug
Piet Bakker's Ciske de rat"
is weer terug in de Neder
landse bioscopen. Niet de
versie uit de jaren vijftig on
der regie van Wolfgang
Staudte er werd ook nog
gelijktijdig een Duitse versie
gemaakt maar dit keer
een geheel Nederlandse pro
ductie van Matthijs van Heij-
ningen. Guido Pieters voerde
de regie en de hoofdrollen
worden vervuld door Willeke
van Ammelrooy als de moe
der Peter Faber als de va
der Herman van Veen, Wil
lem Nijholt, Rijk de Gooijer
en Linda van Dyck. Ciske
wordt gespeeld door Danny
de Munk foto die niet de
pech heeft van zijn voorgan-
gertje uit de jaren vijftig, die
toen „zijn" film niet mocht
zien, omdat hij nog geen
veertien was. Deze Ciske is
voor alle leeftijden.
ROME Carabinieri-ge-
neraal Dalla Chiesa werd
in het voorjaar van 1982
naar Palermo gestuurd
om af te rekenen met de
mafia. Hij was de enige
die daartoe in staat werd
geacht na zijn succesvolle
strijd tegen de Rode Bri
gades. Zijn Siciliaanse
veldtocht duurde maar
126 dagen, tot vrijdaga
vond 3 september 1982,
om heel precies te zijn.
Want toen werd hij, in ge
zelschap van zijn bruid-
-van-twee-maanden, door
twintig, dertig kogels
doorzeefd.
Van die opwindende dagen in
het leven van de generaal
(„signor Prefetto", heette hij
officieel) is nu een Italiaans-
-Franse speelfilm gemaakt.
Die film heet om esthetische
redenen niet „126 dagen in Pa
lermo", maar mooier: „Cento
Giorni a Palermo", 100 dagen
dus maar. De kogels uit de Ka-
lashnikovs, de mitra's of hoe al
die moordwapens van de ma
fia ook mogen heten, vliegen
de onschuldige bioscoopbezoe
kers rond de oren. Het is dus
een verhaal over die tientallen
mafia-aanslagen die de aanlei
ding waren voor Dalla Chie-
sa's missie in Palermo en die
hem ook tijdens zijn verblijf
daar niet bespaard zijn geble
ven. Het is een verhaal van de
absolute verlatenheid, van de
eenzaamheid van een goedbe
doelende Italiaanse gezagsdra
ger die in het wespennest Pa
lermo wordt neergeplant zon
der de juiste wapens of be
voegdheden om de wespen (de
mafia) te bestrijden. De film is
ook een verhaal van de liefde
tussen Carlo (Dalla Chiesa) en
Emanuela, zijn 25 jaar jongere
echtgenote. Emanuela blijft
hem letterlijk trouw tot in de
De film eindigt met die ver
schrikkelijke aanslag in Via
Carini, in Palermo-Centrum,
waarbij Dalla Chiesa en zijn
vrouw werden gedood. Alles is
zoveel mogelijk gebaseerd op
de waarheid, fictie is tot het
uiterste vermeden. En dat
maakt het allemaal nog wre
der, bloediger, ook al geeft de
regisseur Giuseppe Ferrara toe
dat hij de liters bloed, de weg
geschoten kaken en de gefol
terde ledematen belangrijk in
aantal heeft moeten beperken.
„Voor de film hebben we alle
politiefoto's mogen bestuderen
die van de aanslag zijn ge
maakt. Maar die zijn echt te
gruwelijk om in een film na te
bootsen. Dalla Chiesa's gelaat
was eigenlijk helemaal ver
nield. Een van zijn ogen lag op
zijn buik. In de film heb ik het
maar kalm aangedaan. Er is
nog niet eens een kind in ver
moord". Dalla Chiesa heeft
zijn executie van zeer nabij
meegemaakt. Samen met zijn
vrouw (zij zat achter het stuur)
was hij 's avonds van kantoor
op weg naar huis. Hun auto
ging voor, gevolgd door die
van hun lijfwacht. De mafia
nam eerst de volgauto onder
vuur. Het echtpaar Dalla Chie
sa zag dat en moet begrepen
hebben dat hun laatste uur ge
slagen was. Paniek dus en een
wanhopige poging om weg te
komen. Maar de executiepelo-
Een foto van generaal Carlo Alberto Dalla Chiesa in vol ornaat,
genomen een paar dagen voordat hij door de maffia werd ver
moord.
tons van de mafia die elkaar
in een razend tempo op moto
ren en in auto's opvolgden,
maakten geen fouten. De ge
neraal sterft en met hem de
enige serieuze poging die de
Italiaanse staat de laatste jaren
heeft ondernomen om de ma
fia aan te pakken.
Dalla Chiesa wordt gespeeld
door de Franse acteur Lino
Ventura, bekend van de Fran
se gangsterfilms. Ventura
heeft dan ook wat minder
buik, wat meer uiterlijke
hardheid dan de generaal,
maar volgens degenen die Dal
la Chiesa gekend hebben
speelt hij de generaal zoals hij
werkelijk was. Ventura en
Dalla Chiesa zijn trouwens
beide geboren in de Noordita-
liaanse stad Parma en wellicht
heeft dat het inlevingsvermo
gen van de Franse acteur be
vorderd. Overigens was het
Italiaans van Ventura niet
goed genoeg meer en moest hij
worden nagesynchroniseerd.
De Italianen hebben dat per
fect gedaan.
De film is commercieel en
moet dus geld verdienen voor
de producenten, maar heeft
desondanks de pretentie meer
te zijn dan een kroniek van
het permanente bloedbad, daar
op Sicilië. Het gaat om de ma
fia, die criminele subcultuur
die steeds vastere greep krijgt
op de Italiaanse samenleving.
Het gaat er vooral om het pu
bliek, de maatschappij, duide
lijk te maken hoe gevaarlijk
het is een zo kwaadaardige
kanker onder de leden te heb
ben.
De film toont de directieka
mers van de publieke macht,
van de overheid dus, waar
grote ontreddering heerst on
danks Dalla Chiesa's serieuze
pogingen orde op zaken te
stellen. Even later komt de
vergaderzaal van de padroni
van de mafia in beeld. Daar
wordt rustig en efficiënt ver
gaderd en beleid gemaakt.
Dalla Chiesa's aanwezigheid in
Palermo is een punt op de
agenda. En na enig overleg be
sluit de vergadering hem uit
de weg te laten ruimen. „Vol
gende agendapunt".
Deze almacht van de mafia
blijkt uit elke scene uit de film
en als zodanig kan de „Hon
derd dagen in Palermo" dus
geen happy end hebben. Maar
toch zégt regisseur Ferrara dat
er de laatste jaren iets op Sici
lië veranderd is, hetgeen enige
hoop geeft voor de toekomst.
„In het verleden heb ik al
eens een mafia-film gedraaid
op Sicilië. Daarbij had ik een
heel dorp om medewerking
gevraagd. De volgende och
tend, toen ik wilde beginnen
bleek het dorp volkomen ver
laten. De mafia had het parool
doen uitgaan de opnames te
boycotten. Vorig jaar, bij de
opname voor deze film, had ik
opnieuw figuranten nodig. Ik
was nota bene aan het draaien
in de „Driehoek van de dood",
even buiten Palermo, waar
ontzettend veel mafia-moor-
den worden gepleegd. Ik
vroeg de inwoners van die
plaatsen als publiek op te tre
den en enkele kerken waarin
ik acteur- priesters anti-mafia-
-preken wilde laten houden
voor de film. Nu kwamen ze
allemaal en bleken juist bij
zonder behulpzaam. De men
sen op Sicilië hebben nu ken
nelijk minder angst voor de
mafia dan jaren geleden. Mis
schien is het Dalla Chiesa die
hun moed heeft gegeven".
De mafia heeft de filmmakers
dit keer niets in de weg ge
legd. „Er was geen sprake van
intimidatie. Misschien vindt de
mafia het wel goed dat deze
film wordt gemaakt. Je kunt
die namelijk ook uitleggen als
een bewijs van hun macht,
van hun overwinning".
Tenslotte nog iets over de bij
zondere wijze waarop de film
is gefinancieerd. De produk-
tiekosten bedroegen vier mil
joen gulden. Een miljoen is be
taald door de Siciliaanse over
heid. „Aan hun bijdrage heb
ben ze geen enkele voorwaar
de gesteld. Het draaiboek had
den ze nog niet eens vantevo-
ren gelezen en ook hebben ze
op geen enkele manier de pro-
duktie beïnvloed. Ze hebben
alleen tien kopieën van mijn
film gevraagd om in de Sici
liaanse scholen te kunnen
draaien".
Honderd dagen in Palermo
draait nu met veel succes in
Italië en gaat binnenkort uit in
Frankrijk. Volgens de regis
seur beslist de Franse ver
spreidingsfirma over zijn ex
port naar Nederland. Als de
film in Nederland komt zal hij
waarschijnlijk als een gewone
misdaadfilm („met Lino Ven
tura in de hoofdrol") worden
gepresenteerd. Maar de film
verdient een veel beter lot. De
Italianen („de eerlijke" ten
minste) zien in deze film eer
der een aanklacht tegen hun
eigen overheid, tegen hun par
lement, tegen hun justitie, die
stuk voor stuk falen of juist
niet willen slagen in de strijd
tegen de mafia, „het grootste
gevaar dat Italië bedreigt". In
het buitenland wordt dat wel
licht niet direct zo begrepen.
Maar moet je eigenlijk ook
niet Italiaan of liever Siciliaan
zijn om aan te voelen wat de
mafia betekent?
CEES MANDERS
GOMBRO WICZ
In het Kijkhuis aan he
Noordeinde is deze week eet
programma te zien rond dt
van oorsprong Poolse, in '69 it
Frankrijk overleden au teut
Witold („Ferdydurke") Gom
browicz. Het gaat om een ten
toonstelling van foto's en zeef
drukken over Gom browicz er
een aantal films gebaseerd o/
werk van de Pool. Het ex tri
aardige van deze Gombrowicz
week is dat er twee Neder
landse cineasten te zien zijn
Orlow Seunke en Ben Ver
bong. Van Verbong - wiem
speelfilm „De schorpioen" wt
nog tegoed hebben - draai
„De Vitusdans", van Seunke
„Met voorbedachten rade"
Die film is mooi te vergelijken
met „Verbrechen mit Vorbe-
dacht" van de Duitser Petet
Lilienthal, die hetzelfde ver-I
haal verfilmde. Eveneens van
Lilienthal is „Ich, Montag/Ich]
Dienstag/Ich, Mittwoch/Ichi
Donnerstag". Het festival
draait overigens de hele weekJ
tot en met 4 april. Ter intro]
ductie vanavond een lezing
vban Paul Beers over Gom\
browicz om 20.0
JOAN
Joan Collins is niet op haar',
mondje gevallen is. Ze is dat\
niet als de Grote Boze Mooie
Vrouw in de tv-serie „Dynas-j
ty", privé evenmin. Ze heeft al
een paar boeken geschreven,'
waaronder „The past imper-j
fect" waarin ze onder meer al\
haar huwelijken en liefdesre-J
la ties te boek stelt. Warren Pe-j
atty, Sydney Chaplin, Antho-J
ny Newley, Harry Bel af on té, j
miljonairszoon Nick Hilton als\
minnaars, echtgenoten of bij-
na-echtgenoten en daartussen
door nog wat pogingen tot
sexueel handgemeen van o.m.
filmmogul Darryl F. Zanuck,
die er zijn sigaar niet voor uit
z'n mond liet vallen. Ze speelt
geen films meer, „I'm in tee
vee" zegt ze in een interview
in Playboy. Maar in datzelfde
interview: „Ik kan geen tele
visie zien. Het is zo'n rotzooi.
En tv-acteurs zien er allemaal
hetzelfde uit. Allemaal droog-
geföhnde kapseltjes".
LAND EN TUINBOUW
Kassen wagenwijd open in
Rijnsburg en Duinstreek
De gastvrije traditie van de glastuinbouw om in april hun
kassen wagenwijd voor iedereen open te zetten, wordt ook dit
i'aar voortgezet. De bloemenstudieclub Rijnsburg en omstre-
cen heeft weer een interessant en leuk dagprogramma sa
mengesteld. Dit jaar zal de bekende bloembindcursus Rijns
burg meewerken. Dat is de grootste cursus op dit gebied in
Nederland en er zijn 180 cursisten die hun werk op deze
Open Dag in Flora tentoonstellen.
Op veiling „Flora" (parkeerruimte in overvloed) worden za
terdag tussen negen en vier uur bezoekers ontvangen en zijn
er schitterende bloemstukken te zien. Daaraan wordt een
wedstrijd verbonden. Leden van de studieclub geven inlich
tingen over de routes voor het kassenbezoek. Er zijn route
kaartjes en beschrijvingen beschikbaar. Verder zijn er rond
leidingen door de veiling en wordt een fraaie film vertoond.
Daarnaast is er gratis koffie.
De deelnemende kwekerijen zijn: de Proeftuin Rijnsburg met
een aantal interessante cultures, en het verkoopcentrum van
veiling Boskoop, waar bomen, heesters en veel tuinplanten te
zien zijn. Deze twee deelnemers zijn gevestigd aan de Laan
van Verhof direct naast veiling „Flora". Daar is ook te berei
ken de kwekerij Van der Haak, waar strelitzia en fresia te
zien zijn. De overige kwekerijen in Rijnsburg zijn aan de Val-
kenburgerweg 50, de fa. H.P. van Klaveren orchideeën, de
firma C. van Duyn, Kanaalpad N.O., alstroemeria en stek-
kwekerij, fa. Winco, cactussen, Kloosterschuurweg 14.
Ook in De Zilk is een aantal bloemkwekerijen te bezichtigen.
Het startpunt in De Zilk is in het Dorpshuis „De Duinpan"
aan de Sportlaan. De Zilk ligt ten noorden van Noordwijker-
hout. Dit zijn de firma's:
D. van Kampen, Delfweg 23 - cymbidium;
N.V. Haaster en Zn., Zilkerduinweg 394 - anthuriums;
M. Meyland, Zilkerduinweg 348 - duizendschoon en spirea;
E. Weyers, Zilkerduinweg 404 - tulpen en lelies;
W. van Saase, Zilkerbinnenweg 69 - tulpen volle grond;
J. van Saase, Zilkerbinnenweg 79 - tulpen op broeikisten.
Alle deelnemende kwekers zijn via richtingsborden, posters
en vlaggen te vinden. Iedere kweker kan u de weg wijzen
naar zijn collega's. Er zijn bijzonder fraaie bloemen en plan
ten- te zien. Iedereen hoopt op mooi weer, maar is het kil dan
is het in elk geval in de kassen behaaglijk.
Open dag rond Aalsmeer
In het kassengebied bij Aalsmeer is een tiental moderne bloe-
menbedrijven te bezichtigen. De kwekerijen zijn te vinden in
Rijsenhout, waar de laatste jaren een nieuw glastuindersge-
bied is ontstaan. Rijsenhout is te bereiken door op de weg
naar Aalsmeer (komende uit de richting Den Haag-Leiden)
vóór het dorp Aalsmeer de richtingsborden Rijsenhout te vol
gen. De deelnemende bloemenkwekers zijn daar dicht bij el
kaar gevestigd. Ze zijn te vinden aan de Heermanszwet en
Den Adelszwet. Maar ook hier voeren richtingswijzers en
vlaggen de belangstellenden naar de kassen.
De invoerheffingen voor to
maten, geteeld in kassen bui
ten de EEG, worden aan
staande maandag weer van
kracht. Dit is beslist geen
overbodige luxe, gezien de
zeer slechte prijzen waarmee
het seizoen is begonnen. Het
heeft menig vroege tomaten-
teler al tienduizenden gulden
gekost, want een negatief
prijsverschil van tien gulden
per kistje tikt wel aan. Er
valt dus nog wel wat in te
halen, vooral ook omdat de
gasrekeningen ook weer niet
bepaald gunstig uitvallen.
Daarnaast wordt menig teler
ook nog geconfronteerd met
kwaliteitsproblemen, name
lijk- kanterige tomaten als ge
volg van een onvoldoende
zetting. Voor de maand april
is er een heffing vastgesteld
van 530,88 per honderd
kilo. Dit is ten opzichte van
vorig jaar een verhoging van
6,5%. Voor mei is de invoer
heffing vastgesteld op
f 345,31 per honderd kilo. In
de daaropvolgende periode,
tot 10 juli komt de heffing uit
op 249,19. Voor de volle-
grondstomaten is er vanaf 11
juli tot en met 31 augustus
een heffing van 102,81. In
september gaat de heffing
met tien gulden omhoog en
na september komt daar nog
eens vijf gulden bij. Tot op
heden is de concurrentie van
Marokko en de Canarische
Eilanden aanmerkelijk groter
dan vorig jaar. Dit betekende
in de derde week van maart
op de Westduitse markt dat
het concurrerend aanbod 600
ton groter uitviel dan vorig
jaar. Daarnaast was het Hol
landse aanbod in dezelfde
week ook nog eens 1150 ton
groter dan vorig seizoen. In
de afgelopen week bleef het
aanbod verder groeien. De
ronde tomaten daalden met
27 cent per kilo en de gemid
delde prijs kwam uit op
3,50. Bij de vleestomaten
kwam het prijsverval in de
afgelopen week tot stilstand.
Op donderdag 29 maart lag
de gemiddelde prijs een dub
beltje boven de prijs in de er
aan voorafgaande week, er
werd op die dag 3,93 per
kilo betaald. Het aanbod
blijft groeien, maar met de
invoerheffing in het vooruit
zicht lijkt het prijsvervaltot
staan te komen.
Komkommers
Het concurrerend aanbod
van komkommers op de
Westduitse markt is sterk af
genomen. De Griekse export
viel met ruim 700 ton terug.
Hierdoor werd de positie van
de Hollandse komkommer op
de Westduitse markt sterker.
In de derde week van maart
was de produktie van Hol
landse komkommers groter
dan vorig seizoen, dit na een
lange periode waarin dit niet
het geval was. Dit groeiende
aanbod is er de oorzaak van
dat de prijzen geen stand
konden houden. De lichte
sorteringen (van 26 tot en
met 41) brachten gemiddeld
48 cent per stuk op. Het ziet
ernaar uit dat het aanbod iets
groter zal worden, maar naar
verwacht is dat niet veel.
Daarnaast heeft de Europese
Commissie op 27 maart in
voerheffingen voor kom
kommers uit Griekenland en
de Canarische Eilanden inge
steld. Voor de Canarische
komkommers komt dit neer
op 41,70 per honderd kilo
en voor de Griekse op 15,33
per honderd kilo. Voor de
komende week wordt er op
een vrij vaste prijsvorming
gerekend.
Tot half maart is de aanvoer
van glassla duidelijk achter
gebleven bij de aanvoer van
vorig jaar. Na half maart is
hier duidelijk verandering in
gekomen en het ziet ernaar
uit dat het aanbod in de ko
mende weken ruimer zal zijn
dan vorig seizoen. Dat dit
niet zonder gevolgen voor de
prijs zal zijn werd vorige
week al duidelijk. Ook in de
afgelopen week bleef de prijs
onder druk, gemiddeld werd
er 31 cent per krop betaald
(vorig seizoen 41 cent). Voor
de komende week wordt er
op een groter aanbod gere
kend, de prijzen zullen waar
schijnlijk niet veel verande
ren. Het aanbod van rode pa
prika's is nog steeds groter
dan vorig jaar. Maar in de af
gelopen week bleef het prijs
verval beperkt tot achttien
cent per kilo. Gemiddeld
werd er 6,20 betaald tegen
vorig seizoen 6,11. Als er
op de paprikamarkt naar de
concurrentie wordt gekeken,
dan valt het op dat de con
currentie van de Canarische
Eilanden niet gering is. Dit
land wist in de derde week
van maart bijna 700 ton naar
West-Duitsland te exporteren
(vorig seizoen 124 ton). De to
tale concurrentie op de West
duitse markt was in die week
ruim 100 ton tegen vorig sei
zoen 250 ton. Het aanbod van
groen blijft nog achter bij dat
van vorig jaar. De prijs liep
met een dubbeltje per kilo op
en kwam op f 5,30 uit (vorig
seizoen 6,70). Zoals reeds
vorige week opgemerkt valt
het op dat er een nieuwe
markt in Noord-Amerika aan
het ontstaan is. In de eerste
week van maart werd er 6
ton geëxporteerd, in de week
van 12 tot en met 17 maart
groeide dit naar 21 ton. Als
deze hoeveelheid vergeleken
wordt met andere afnemers
dan is dit een opvallende ont
wikkeling. In dezelfde week
ging er 17 ton naar Engeland
en 15 ton naar Scandinavië.
Het aanbod van zowel rood
als groen blijft groeien. Ge
zien de prijsvorming in de af
gelopen weelj lijken de prij
zen in de komende week
nauwelijks te veranderen.
Naast de groene en rode pa
prika's worden er nog een
aantal andere kleuren aange
voerd. De witte puntpaprika
bracht 8,40 per kilo op,
paarse paprika's noteerden
f 13,85 per kilo en de gele
paprika's brachten een tientje
per kilo op. De vraag naar
aubergines werd sterker, dit
had tot gevolg dat de handel
hogere prijzen betaalde. De
prijs trok aan naar 5,10 per
kilo. Het is niet uitgesloten
dat de prijs in de komende
week verder oploopt, lagere
De paprikaplant wordt in
gedraaid.
prijzen lijken zeer onwaar
schijnlijk. De aanvoer van
koolrabi neemt nog steeds
toe. Toch is het aanbod klei
ner dan vorig seizoen. De ge
middelde prijs is nagenoeg
gelijk aan die van vorig jaar
in dezelfde verslagweek. Er
werd gemiddeld 96 cent per
stuk betaald. De prijzen da
len in de komende week ver
der. De prijsdruk bij andijvie
bleef beperkt, er werd vier
cent minder betaald dan in
de week ervoor, dit beteken
de een kiloprijs van f 2,17.
Naast het aanbod van Hol
landse andijvie is er ook Ita
liaanse andijvie op de markt,
die voor 1,35 per kilo ver
handeld wordt. Dit concurre
rend aanbod neemt af en dit
kan weer tot gevolg hebben
dat het Hollandse produkt
niet veel in prijs zal verande
ren. Het is niet uitgesloten
dat de prijs in de komende
week oploopt. Door het gro
ter wordende aanbod van
spinazie zakte de prijs weg
naar 1,59 per kilo. Door de
periode van nachtvorst in de
derde week van maart kan
er door het uitblijven van
vollegrondsspinazie, een gat
in de markt ontstaan waar
door de prijzen tijdelijk oplo
pen. De vraag naar radijs
nam toe, hierdoor werd het
mogelijk dat de prijs opliep
naar 76 cent per bos. Gezien
de ontwikkelingen van vorig
seizoen, een met de aanvoer
meegroeiende vraag, ligt het
in de lijn der verwachtingen
dat de prijzen niet veel zullen
veranderen. Het aanbod van
spruiten is nog maar beperkt,
er werd 3,83 per kilo be
taald. Prei werd iets goedko
per en bracht 1,76 op. Dit
gewas lijkt goedkoper te wor
den. Witlof werd weer duur
der, de sortering I bracht
3,90 per kilo op (vorig jaar
2,82) en de sortering II no
teerde 2,90 (vorig jaar
2,20). Het aanbod wordt
kleiner en witlof blijft duur.
Natuurlijk weten velen van ons al lang dat er niets beter is dan
zelf groenten en fruit te kweken. Wie dat zelf doet weet wat hij1
binnen krijgt, welke risico's hij wel en welke hij niet kant lopen.
Bijvoorbeeld met ontsmettingsmiddelen, groeistoffen, kunstmest j
en ga zo maar even door.
Het is bekend dat lang niet alle biologisch-dynamische winkel-1
tjes even zorgvuldig op de kwaliteit van het door hun verkochte
waren letten. Het verhaal dat op kroppen sla in zo'n winkel
meer resten bacudine wérden gevonden dan in de groenteafde
ling van Albert Heyn is onuitroeibaar.
f?.n
Toch komen er steeds weer nieuwe generaties die ontdekken
dat gezond leven vooral natuurlijk leven is. Natuurlijk leven is
gebruik maken van de mogelijkheden die de natuur beidt zon- 1
der dat daar chemische troep aan te pas komt.
Voor de nieuwe generatie is de antroposofie van Rudolf Steiner
nog een soort hemelse leer. De vrije school, al vanaf het prille
begin van deze eeuw bekend, wordt door deze generatie op- j
nieuw ontdekt en overal in het land steken initiatieven voor
deze vorm van leven de kop (opnieuw) op. I
In die sfeer past ook het streven van De Kleine Aarde die aller-
lei natuurlijke zaken niet alleen in praktijk brengt maar ook
driftig bezig is met het maken van boekjes over gezonde en eer-
lijke teelt van planten waar wij ons mee kunnen voeden. Een
nieuw uitgave van De Kleine Aarde vraagt onze aandacht: j
„Kiemen". Kiemen gaat over het kweken van groenten in de
keukenkast. We hebben in onze jeugd (wie is er oud genoeg om i
nog te weten dat dat vroeger gebeurde in een sponsendoosje) al
lemaal wel eens bonen laten kiemen. En ons daarbij kinderlijk,
verwonderd over de plotselinge ontluikende levenskracht vap.j
zo'n domme bruine of witte boon.
i
Voor onze voeding kunnen we echter heel goed gebruik maken
van kiemkrachtige zaden die we kennen. Zodra een zaad gaat
kiemen vinden er allerlei omzettingen plaats waarbij vitamines j
en goed verteerbare eiwitten en koolhydraten ontstaan. Ge-
kiemde zaden van eetbare planten vormen dan ook een zeer
goede en gezonde groente.
We kennen erg veel zaden die hiervoor geschikt zijn. Daaronder
zeer bekende als taugé, maar ook minder bekende als alfalafa,
kikkererwt, tenegriek, lijnzaad, zonnepitten en nog veel meer. I
Ongewone huis-tuin-en-keuken peulvruchten leveren eetbare
en zeer smakelijke kiemen. Allemaal zonder kunstmest en be
strijdingsmiddelen.
Vooral als er weinig groenten op de markt zijn in de winter en
in het vroege voorjaar, kunnen deze kiemen een aardige bijdra-
ge aan ons menu leveren. De kiemen zijn vrijwel in allerlei voe- I
dingsmiddelen te gebruiken. Te denken valt aan soep, saus, j
rauwkostsalades, warme schotels, toetjes, broodbeleg.
De techniek, zo lezen we in het boekje „Kiemen" van De Kleine i
Aarde, is simpel genoeg. Een paar jampotten met zaden, een goe-
de vochtigheidsgraad en een redelijke temperatuur. Dat is eigen-
lijk alles. Een plankruimte in de keukenkast is voldoende. Wie j
dit soort tuinieren ook wil proberen heeft veel hulp aan het
boekje van De Kleine Aarde wat voor 5,- in de ecologische
gezonde winkels te koop is.
