TAFEL
BLLLll
F outen in RSV-drama benutten
voor nieuw industriebeleid
Paus tot tienduizenden arbeiders:
solidariteit gaat voor sociale strijd
Hervormde synode erkent
waarde van Lima-rapport
Vredestheologie thema congres in Boedapest
ACHTERGROND
QeidbaQowuvnt
MAANDAG 19 MAART 1984 PAG!H(
Runderlapje met
raapstelen en
aardappelen
karnemelk-
havermoutvla
Nodig- voor twee personen:
350 g doorregen runderlap
pen (voor twee dagen),
50 g margarine, zout, pe
per, azijn, laurierblad,
kruidnagel, uitje; 750 g
raapstelen, zout, 10 g mai-
zena, V2 dl melk, nootmus
kaat; V2 tot 1 kg aardappe
len; 2 V2 dl melk, 40 g ha
vermout, 2 Vt dl karne
melk, bruine bastedsuiker.
Koop van doorregen runder-
Jappen wat meer dan van
'magerder vlees en gebruik
wat minder margarine bij de
bereiding (door het vet, dat
er uit smelt, wordt het vlees
minder vet en de jus vetter).
Bak de runderlappen in hete
margarine bruin, temper het
vuur, leg het deksel schuin
op de pan en voeg zoveel
lauw water toe dat het erge
.bruisen minder wordt. Doe
'jer zout, peper, iets azijn,
'stukje laurierblad, een paar
'kruidnagels en snippers ui
bij en stoof het vlees mals in
circa drie uren. (In een hoge
drukpan is de stooftijd onge
veer één uur). Bewaar de
■helft van het vlees en de jus
voor overmogen om er dan
een goulash van te maken).
Was de raapstelen, doe de
grove ondereinden weg en
Snijd de rest in stukken van
circa drie centimeter. Kook
de groente gaar met aanhan
gend water en zout, in tien
jmin'uten. Schenk het meeste
kooknat in de schaal en bind
wat in de pan overblijft met
de met melk aangemengde
maizena.
Laat de groente al roerende
nog even koken en voeg zo
nodig iets van het kooknat
toe. Strooi er nootmuskaat
tover.
Strooi de havermout in de
'kokende melk, laat die een
paar minuten koken en daar
na lauw worden. Meng er de
karnemelk door en geef de
vla geheel afgekoeld met
'apart de bruine basterdsui
ker.
JEANNE
Inbrekers vinden
geld in linnengoei
ALPHEN AAN DEN RUI
Inbrekers hebben zaterd
avond hun slag geslagen
een woning aan de Stern
laan in Alphen. Na de achl
deur van de woning te heEl
geforceerd gingen zij op 1
naar geld. Het meeste
vonden zij tussen het linn
goed, waar een envelop
15.000 gulden verborgen
Verder werden nog twee gi
kistjes geplunderd, waarin i
voor duizenden guldens
geld, paperassen en mui
bevond. Tevens werden
sieraden weggenomen.
Gebroken neus
ALPHEN AAN DEN RIJK
Een 16-jarige inwoonster
Alphen heeft zaterdagmid
een gebroken neus opgelo
in winkelcentrun Aarhof
Alphen. Het meisje werd d
drie andere meisjes mish
deld. Twee meisjes hiel
haar vast, de derde sloeg h
in het gezicht. De politie h
inmiddels de identiteit
één van de dames kun:
achterhalen en verwacht sp
dig de andere twee te kuni
onderhouden over hun ai
Het slachtoffer, dat is ovei
bracht naar ziekenhuis
noord voor behandeling 1
aangifte gedaan van mish
deling. De aanleiding is
niet duidelijk.
Zonnige periode
DE BILT Ook voor morp
wordt droog, zonnig, m
schraal weer verwacht,
wind blijft nog in de oostho
Dit weerbeeld wordt vert
zaakt door een hogedruh
bied dat zich van Zuid-Z
den naar Polen verplaatst. I
hogedrukgebied trekt daa:
verder naar het zuidoos
weg, zodat in de tweede hl
van de week de invloed
Oceaandepressies zich over
vasteland van West-Eufl
kan gaan uitbreiden. De i
raken we dan goeddeels k1
en de regenkansen nemen
langrijk toe, maar daar sl
een stijging van de tempt
tuur tegenover.
Op de puinhopen van het
RSV-debacle zou een
nieuw industriebeleid moe
ten verrijzen. Het onder
zoek van de parlementaire
enquêtecommissie dat
vandaag begonnen is, zou
uiteindelijk de weg moeten
effenen voor een meer of
fensieve industrie-politiek.
Criteria
Wassenberg vindt dat de
overheid criteria had moeten
stellen waaraan de steun
voor de scheepsbouw op ge
zette tijden zou worden ge
toetst. Tenslotte beschikte de
overheid bij RSV over een
regeringswaarnemer in de
Raad van Commissarissen
(Molkenboer).
„Je kunt verwachten dat een
regeringswaarnemer de mi
nister op tijd ervan op de
hoogte brengt dat de Raad
van Bestuur het zelf niet
meer ziet zitten. Dat is onvol
doende gebeurd". De heer
Molkenboer, die ook door de
commissie zal worden ge
hoord, heeft ook niet de
moeite genomen om de raad
van bestuur te passeren en
zelf bij de werkmaatschappij
en op onderzoek uit te gaan,
zegt Wassenberg. „Het is veel
comfortabeler om de twisten
vanuit een helicopter te be
kijken, het erin mengen
maakt het leven een stuk on
rustiger".
van landen die met zeer
goedkope arbeidskrachten
werken), maar is volgens
Wassenberg ook veroorzaakt
door het eindeloos vertragen
van het proces zelf („De we
reldmarkt functioneert ge
woon door") en het ontbre
ken van een industrie-poli
tiek ontwikkelingsconcept,
ook bij de overheid. Daar
komt bij dat de voorwaarden
van de overheid voor steun
verlening afnamen naarmate
de steunbedragen groter wer
den.
Grimmig
„Toen Cornelis Verolme in
de zestiger jaren steun zocht
bij de overheid voor de bouw
van een mammoetdok werd
hij wat voorwaarden betreft
praktisch onder curatele ge
steld. De forse steunverle
ning van minister van econo
mische Van Aardenne aan
RSV in 1978 ging gepaard
met een heel onvriendelijke
brief waarin gezegd werd dat
het nu genoeg was en een on
derzoeksbureau de fouten in
het management bij RSV zou
onderzoeken. Dat klonk alle
maal heel grimmig en flink,
maar in werkelijkheid ge
beurde er daarna niets. Het
verzandde weer", aldus Was
senberg.
Volgens hem is de gebrekki
ge overheidscontrole op de
besteding van de steungelden
ook veroorzaakt door een
soort gewenning („metaal
moeheid") bij de beleidsma
kers vanwege de noodzaak
van repeteer-steun aan een
bedrijf als RSV. Aan de an
dere kant is in de loop van
het herstructureringsproces
van de scheepsbouw defini
tief het besef doorgebroken
dat de problewmen niet tijde
lijk waren, maar structureel
en dat een koude sanering
van de sector vanwege de
enorme werkgelegenheidsge-
volgen niet haalbaar zou zijn.
Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren in de Sint-
Pieterskerk te Rome een
dringend beroep gedaan
op de arbeiders van alle
landen, zich in te zetten
voor solidariteit en vre
de. Deze vrede zou zich
vanuit de wereld van de
arbeid kunnen uitbrei
den tot de hele door oor
log bedreigde mensheid,
zei hij. De eucharistievie
ring stond in het teken
van het Heilig Jaar en
werd door vijftigduizend
arbeiders bijgewoond.
De paus uitte bezorgdheid
over de politieke, economi
sche en morele problemen
van de wereld van de arbeid.
In dit verband vestigde hij in
het bijzonder de aandacht op
de „vreselijke werkloosheid
onder jongeren".
Volgens de paus moet „een
gerechtvaardigde sociale
strijd" altijd op de tweede
plaats komen na de princi
piële solidariteit, „want elke
strijd loopt in laatste instantie
op oorlog uit". Met nadruk
verklaarde de paus, dat de
fundamentele principes van
het menselijk leven weer in
het middelpunt moeten ko
men te staan. „Als men vrede
Compromis in Franse schoolstrijd
PARIJS Vertegenwoordigers van het Franse katholieke
onderwijs en de socialistische minister Alain Savary hebben
een voorlopig akkoord bereikt in de schoolstrijd. Savary heeft
zijn oorspronkelijke wetsontwerp, dat in feite het einde zou
hebben betekend van de bijzondere, grotendeels katholieke
scholen, teruggenomen. Een van de punten uit het voorlopige
compromis is dat in het kader van de decentralisatie de ge
meenten voortaan verplicht gesteld worden de bijzondere
scholen te subsidiëren. Veel gemeenten die door socialisten
worden bestuurd, weigerden dat tot nu toe.
Hervormde kerk wacht overschot
predikanten
In de hervormde kerk dreigt een overschot aan predikanten
te ontstaan. In 1983 zijn ruim tachtig theologische studenten
toegelaten tot het predikantschap. Gezien de omvang van het
hervormde predikantenkorps (ongeveer 1.700) is dit bijna het
dubbele van de jaarlijkse behoefte. Bovendien neemt het aan
tal predikantsplaatsen om financiële redenen af.
Dit blijkt uit een brief van de hervormde commissie voor
Theologisch Wetenschappelijk Onderwijs (TWO) aan het mo-
deramen. Het komt vrijwel niet meer voor, dat afgestudeerde
theologen kunnen kiezen uit een groot aantal beroepen van
de gemeenten. Sommigen moeten soms maanden op een be
roep wachten.
Mgr. Hurley (Z.-A.) maakt wereldreis
Met het doel voorlichting te bieden over de onder dwang tot
stand komende verhuizingen van zwarte mensen in Zuid-A
frika naar thuislanden, maakt de primaat van de rooms-ka-
tholieke kepk van Zuid-Afrika, aartsbisschop Denis Hurley,
een wereldreis. Hij zal de Verenigde Staten, Australië en en
kele Europese landen bezoeken.
Hij heeft bij zich het rapport, dat de Zuidafrikaanse bisschop
pelijke commissie „Justitia et Pax" heeft opgesteld over die
verhuizingen. Volgens dat rapport zijn alleen al in de jaren
zestig, ongeveer 3,5 miljoen zwarte inwoners van Zuid-Afrika
onder dwang verhuisd. De regering in Pretoria spreekt van
een half miljoen.
Tot het reisgezelschap van mgr. Hurley behoren de angli
caanse bisschop Kenneth Oran en ds. James Dimitras Palos
van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken, SACC.
wil in de wereld, wanneer
men gerechtigheid en mense
lijkheid wil scheppen en be
houden, kan met die princi
pes niet worden gerommeld",
aldus paus Johannes Paulus
II.
Hij verklaarde in dit Heilig
Jaar uitdrukkelijk uit Jezus'
Naam te spreken met de ver
klaring, dat er geen arbeid
mag bestaan, die de mens
van zichzelf vervreemdt.
Tussen de wereld van de ar
beid en die van het geloof be
staat een ondeelbare samen
hang, zoals het wereldse niet
los te maken valt uit het Ko
ninkrijk Gods, zei hij.
„Het is niet waar, dat de weg
van geloof en hoop op het
Godsrijk de mens afleidt van
de arbeid, integendeel, pas
het geloof maakt de volle zin
uit van de arbeid en onthult
er de grondslag, zin en waar
de van", betoogde de paus.
De dienst, waaraan arbeiders
uit Italië, Spanje, de Duitse
Bondsrepubliek, Frankrijk,
België, Oostenrijk en Argen
tinië deelnamen, moest we
gens de stromende regen van
het Sint-Pietersplein naar de
kerk worden verplaatst.
Maar lang niet alle belang
stellenden konden een plaats
vinden in de Sint-Pieter. Er
werden luidsprekers opge
steld en tienduizenden volg
den op het plein de mis.
In een geïmproviseerde toe
spraak in het Pools riep de
paus rond zeshonderd arbei
ders uit de omgeving van
Warschau, die een pelgrims
tocht naar Rome maakten,
op, solidariteit te betonen,
„die in het burgerlijke leven
en in de wereld van de ar
beid zo noodzakelijk is".
Passiespelen
Oberammergau
uitverkocht
Naar de burgemeester van
Oberammergau, Hofmann,
heeft meegedeeld, blijven de
350 jaar oude passiespelen in
zijn gemeente strikt plaatsge
bonden. Alle aanvragen uit
het buitenland om ook daar
opvoeringen te geven, zijn
afgewezen.
De jubileumspelen te Obe
rammergau van dit jaar zijn
volledig uitverkocht. In hon
derd opvoeringen kunnen
vijfhonderdduizend mensen
een zitplaats krijgen. Die
kaarten zijn alle aan de man
gebracht, maar het hadden er
nog veel meer kunnen zijn,
gezien de anderhalf miljoen
aanvragen. Ter gelegenheid
van het jubileum van de spe
len is te München een ge
denkboek uitgekomen, „Pas-
sionsspiele Oberammergau
1634 - 1984", in een oplaag
van 150.000 exemplaren.
De theologische overeen
stemming over doop, avond
maal en ambt (het Lima-rap
port) is over het algemeen
positief ontvangen door de
hervormde synode. Zij stem
de in met het advies van een
speciale commissie, die de
verklaring uitgangspunt
noemt voor toenadering tus
sen de kerken. De synode zal
voor eind volgend jaar een
officiële reactie op dit rap
port geven. De verklaring
werd in 1982 te Lima, de
hoofdstad van Peru, opge
steld onder auspiciën van de
commissie voor geloof en
kerkorde van de Wereldraad
van Kerken.
Volgens de hervormde syno
de vormt het rapport een
goede basis voor wederzijdse
dooperkenning, opent het de
weg naar avondmaalgemeen-
schap met andere kerken en
kan de hervormde kerk op
basis van dit rapport de amb
ten van andere kerken aan
vaarden.
De verklaring tiacht over de
drie onderwerpen waarover
het christendom al twaalf
eeuwen ernstig verdeeld is,
de grote confessionele tradi
ties (orthodoxe, anglicaanse,
lutherse en methodistische)
bij elkaar te brengen. Aan de
voorbereiding hebben ook
rooms-katholieke theologen
meegedaan, onder wie de Ne
derlander dr. A. W. Houte
pen. Voor veel hervormden
is het stuk te katholiek, het
geen door de commissievoor
zitter, prof. dr. L. A. Hoede-
maker, werd tegengesproken.
Volgens hem legt de verkla
ring veel meer dan in de cal
vinistische traditie gebruik is
de nadruk op de gemeen
schap, waarbinnen doop en
avondmaal een functie heb
ben.
Verdere kritiek op de ver
klaring is dat het ambt van
opziener (episkopos, bisschop)
te zeer in de richting van een
hiërarchische kerkstructuur
wordt uitgelegd. Het rapport
pleit niet voor gelijke ver
houdingen tussen bisschop
pen, priesters en diakenen.
Het is de bedoeling dat de
lidkerken van de Wereldraad
voor eind '85 hun definitieve
oordeel over de verklaring
geven. In 1987 dat is 1200
jaar na het laatste oecumeni
sche concilie te Nicea zal
op eert wereldconferentie
van geloof en kerkorde de
volgende fase beginnen, die
moet leiden naar volledige
eenwording van de kerken.
Tienduizend bij Stille Omgang
Naar schatting tienduizend deelnemers telde dit jaar de „Stilli
Omgang", die traditionaal In Amsterdam in de nacht van za
terdag op zondag werd gehouden. De omgang door een dee
van de binnenstad van Amsterdam wordt sinds 1881 elk jaai
gehouden ter herdenking van „het Mirakel van Amsterdam"
het wonder, dat volgens de officiële historische documentei
op 16 maart 1345 plaatsvond in een huis in de Kalverstraal
Een geconsacreerde hostie, door een zieke opgegeven en te
verbranding in het vuur gegooid, verbrandde volgens het ve
slag in de documenten niet, en werd herhaalde malen, na I
zijn teruggebracht naar de parochiekerk, zwevend boven Ik
vuur weer aangetroffen. Pas toen de hostie in processie nai
de kerk was teruggebracht, kwam daaraan een eind. De huid
ge Stille Omgang houdt de gedachtenis aan deze process
levend.
Van 17 tot en met 22 sep
tember wordt in het Ra-
daycollege in Boedapest
een congres gehouden
over de theologie van de
vrede, waarvoor zestig
theologen uit Oost- en
West-Europa en de ont
wikkelingslanden wor
den uitgenodigd. Het
thema van het congres is
het afschrikkingssys
teem. Daarbij wordt in
gegaan op de bijbelse
fundamenten van de uit
eenlopende visies opde
afschrikking, de relatie
tussen vrede en gerech
tigheid en de inspannin
gen van kerken en chris
tenen voor de vrede.
De voorbereiding van het
congres is in handen van zes
vredesorganisaties, waaron
der de Praagse Vredesconfe
rentie, het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV), de In
ternationale Verzoenings-
bond (IFOR) en Pax Christi
Nederland. Uit Nederland
zijn Jan ter Laak, secretaris
van Pax Christi Nederland,
en Wolfgang Müller, mede
werker internationale zaken
van het IKV, bij de voorbe
reiding van het congres be
trokken. Zij zijn de afgelopen
dagen in Boedapest geweest.
Ter Laak deelde desgevraagd
mede, dat de garantie is ver
kregen, dat uit Oost-Europa
niet alleen theologen zullen
worden uitgenodigd die
nauw verbonden zijn met de
Praagse Vredesconferentie.
In elk geval zullen theologen
die actief zijn in de Evangeli
sche Kerk in de DDR en on
afhankelijke theologen uit
Hongarije voor het congres
worden gevraagd. Voorts
heeft de voorzitter van de
Praagse Vredesconferentie,
de Hongaarse lutherse bis
schop Karoly Toth, toegezegd
zich ervoor in te spannen, dat
Tsjechoslowaakse theologen,
die zich achter Charta '77
hebben opgesteld, aan het
congres kunnen deelnemen.
Ombudsman in
Duits bisdom
In het bisdom Rottenburj
-Stuttgart is een ombudsmi
aangesteld voor de werkfli
mers van het bisdom. Voo
alle vragen betreffende col
lectieve arbeidsovereenkou
sten, sociale kwesties
de dienstbetrekking vm
vloeiende strijdpunten Sal
nu een onafhankeliï
scheidsrechter ter beschi
king.
ROTTERDAM De
blunders die mogelijk
worden ontdekt in het
RSV-drama, moeten de
aanzet vormen voor een
nieuw industriebeleid.
Hoewel dit niet direct de
taak is van de parlemen
taire enquêtecommissie,
zou het onderzoek dat zij
vandaag is begonnen met
de eerste verhoren, uit
eindelijk moeten leiden
tot een nieuw élan, een
meer offensieve indus
trie-politiek voor de zwa
re industrie, dan de afge
lopen jaren het geval is
geweest.
Dit stelt wetenschappelijk
hoofdmedewerker A. Was
senberg van de Interfaculteit
Bedrijfskunde in Delft. Was
senberg heeft eind 1983 een
analyserende studie gepubli
ceerd over de herstructure
ring van de Nederlandse
scheepsbouw, met name ge
richt op het wel en wee van
het RSV-concern.
„Net zoals de commissie-
-Wagner de Sociaal-Econo
mische Raad concurrentie
heeft aangedaan, zou een
commissie industrie-politieke
alternatieven moeten ont
wikkelen voor de scheeps
bouw/offshore en aanver
wante takken". Volgens
Wassenberg is de tijd nu gun
stig, omdat het werk van de
huidige Beleidscommissie
Scheepsbouw, het overlegor
gaan van werkgevers, werk
nemers en overheid, afloopt.
De doelstelling is immers, dat
de Nederlandse scheepsbouw
het eind 1985 zonder over
heidssteun verder kan.
„Daarna zou een nieuwe
commissie een opbouw-pro-
ces starten. Intussen kan het
work van de enquête-com
missie benut worden voor de
overschakeling op dat nieu
we model. De commissie
krijgt dan niet zozeer een in
houdelijke maar meer een
masserende functie, die een
meer offensieve benadering
acceptabel moet maken", al
dus Wassenberg.
Volgens hem is een nieuwe
start hard nodig, niet alleen
vanwege de malaise in de
scheepsbouw, maar ook om
dat de Beleidscommissie
Scheepsbouw gedeeltelijk
noodgedwongen, de afgelo
pen jaren veel te defensief
bezig is geweest en door de
grote sommen overheidsgeld
die alsmaar werden binnen
gehaald, daarnaast niet altijd
even stimulerend heeft ge
werkt op de vernieuwings-
noodzaak in de sector.
Overheidsgeld
Behalve het trekken van in
dustriepolitieke conclusies uit
het RSV-debacle, staat er
volgens Wassenberg nog een
essentiële vragen rond het
RSV-gebeuren open: de om
leiding van het overheids-
geld.
Wassenberg acht het vanwe
ge de ingewikkeldheid on
waarschijnlijk dat werkelijk
duidelijk wordt hoe de over
heidsgelden binnen RSV zijn
gebruikt voor andere doel
einden dan de oorspronkelij
ke, te meer omdat de Alge
mene Rekenkamer daarvan
wegens tijdgebrek al enige
keren heeft afgezien.
Het onderzoek is vandaag be
gonnen met het horen van
oud-minister Schmelzer (hij
was als KVP-kamerlid advi
seur van Verolme) en van
een ambtenaar. De kans ech
ter dat het onderzoek werke
lijk iets oplevert, is volgens
Wassenberg gering, „omdat
de doelstelling te beperkt is
en omdat de grote politieke
partijen in het verleden alle
te zeer bij de RSV-zaak be
trokken zijn geweest om het
elkaar nu werkelijk lastig te
maken".
Tussen de politieke partijen
in het presidium van de en
quêtecommissie (CDA, PvdA
en VVD) bestaat vanwege ie
ders betrokkenheid in het
verleden volgens hem een
soort vooringebouwde vrede
vooraf, een „kalmeer-formu
le" die sterk lijkt op de wijze
waarop de verschillende par
tijen in de scheepsbouw el
kaar de afgelopen twintig
jaar (ten behoeve van onder
meer de overheidssteun) in
evenwicht hebben gehouden,
aldus Wassenberg
Schoolvoorbeeld
De Delftse onderzoeker, die
politiek en sociale weten
schappen heeft gestudeerd,
heeft de RSV-zaak onder
zocht om de stelling te onder
bouwen dat de meeste grote
re beleidsvraagstukken min
der rationele en planmatige
trekken vertonen dan in de
officiële tekstboeken wordt
weergegeven. Het onstaan
van en de steun aan RSV is
daarvan een schoolvoorbeeld,
zo meent hij, omdat van de
officiële doelstellingen wei
nig is terechtgekomen.
Die doelstellingen waren: op
basis van samenwerking tus
sen werven, onderlinge spe
cialisatie, marktverdeling,
verbetering van organisatie
structuur en dergelijke een
versterking te krijgen van de
internationale concurrentie
positie van de Nederlandse
scheepsbouw. Het resultaat
is: afbouw van de scheeps
bouw in termen van werkge
legenheid, geïnvesteerd kapi
taal en wereldmarkt-aandeel.
Deze afbouw is voor een deel
weliswaar het gevolg van ex
terne omstandigheden (crisis
handel/scheepvaart, opkomst
