male
weekpuzzel door dr. Pluizer
WETENSCHAPPEN
postzegels
CeidócGoiuant
oplossing vorige puzzel
NR. 11
KRUISWOORDRAADSEL
'4
t
m
m
k
m
pk
A
m
A
D
m
ZATERDAG 17 MAART 1984 PAGtt
De prijswinnaars van puzzel nr. 10 zijn:
J. Lampe, Willemskade 22, 2161 PE Lisse.
N.A. van Wijk, Jan van Houtkade 17, 2311 PC Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. bedevaartganger; 7. metselspecie; 8. tijd
vak van 100 jaar; 10. zangvogel; 12. puntig
houweel; 14. eetgerei; 15. kreet; 17. vrou
welijk dier; 19. bedwelmend middel; 21.
vis; 24. smaakgewaarwording; 25. laagtij;
27. titel (afk.); 28. maaltand; 30. alvorens;
31. sint (afk.); 32. soort oorkonde; 34. merk
teken in maten; 36. ogenblik; 37. bijwoord;
38. militaire ordedienst (afk.); 39. tover
kunst; 41. verbrandingsrest; 43. voorzetsel;
44. kaartfiguur; 45. prima in orde; 46. oos
terlengte (afk.); 48. muzieknoot; 49. hoog
tweewielig rijtuig; 51.oude lengtemaat; 52.
per jaar (afk.); 53. kloosterlinge; 55. deel
van de dag (afk.); 57. ijzerhoudende grond;
58. franco (afk.); 59. afgemat; 60. plechtige
gebeurtenis; 62. paardeslee; 64. uiting van
kou; 65. dans; 66. beroepswerkzaamheid
v.e. arts; 69. vrucht; 71. winters voertuig;
72. vogel; 74. vuile plek; 75. drank; 77.
hooistapel; 78. salaris; 80. hevige wervel
wind; 81. drabbig.
VERTICAAL:
1. vogel; 2. schoenmakerspriem; 3. maan
stand (afk.); 4. muzieknoot; 5. boom; 6. op
roer; 7. hengselmand; 9. opnieuw; 10. ge
recht van gepelde gerst; 11. vogelprodukt;
13. soort wijnglas; 14. wagenvracht; 15. per
soonlijk vnw.; 16. briefaanhef (afk. Latijn);
18. gebeurtenis waarvan de werkelijkheid
vaststaat; 19. bezinksel; 20. let wel (afk. La
tijn); 22. tijdelijk (afk.); 23. deel van de
voet; 24. waterdier; 26. insekt; 29. niet
flink; 31. verspieder; 32. muziekinstrument;
33. inhoudsmaat; 35. mannetjeskat; 38. in
houdsmaat; 39. snijwerktuig; 40. vordering;
42. muzieknoot; 47. deel v.e. geweer; 50.
telwoord; 52. springstok; 54. onvriendelijk;
56. hoofddeksel; 58. lichtzinnig; 59. vreem
de munt; 61. binnenvlakte van de hand; 63.
file; 64. dieregeluid; 65. zekere tijdsduur;
67. ruimte in de mond; 68. lengtemaat
(afk.); 69. motorschip (afk.); 70. houtrolletje
voor garen; 73. bolgewas; 76. sleepnet; 77.
metalen staaf; 79. windrichting (afk.); 80.
hoofdbestuur (afk.).
Welke 2e sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 26 11 44 15 30 33 64 78
46 7 en 29 81 34 10 32 8 73 15 40 3?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 11 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
Z
Na de vrouwen- en de mixed
is ook de open parencompetitie
van de NBB (MK, OK en PK)
afgerond, waarbij het land-
kampioenschap van Carol van
Oppen en André Mulder nau
welijks opzien hoeft te baren.
Zij zijn één van onze drie
bronzen olympiadeparen. He
laas spelen ze de laatste tijd
niet meer regelmatig samen.
Bij de selectiewedstrijden voor
de komende olympiade in Se
attle (USA) is het jammer, dat
ze ook niet in deze opstelling
opereren, hetgeen echter niet
inhoudt dat ze door de a.s.
winnaars van deze selectie
wedstrijden niet als derde paar
gevraagd zouden kunnen wor
den. De timing van Van Op-
pens recente boek „Een brug
naar bridge" het verscheen
twee dagen na het behalen
van de landstitel had niet
beter kunnen zijn (in een van
de volgende rubrieken kom ik
op dit boek terug).
Het biedprobleem waarmee ik
u vorige week achtergelaten
heb, stamde uit de laatste ron
de van de MK-competitie,
waar Mulder-Van Oppen aan
traden tegen Englander-Kla-
ver. Englander was degene die
met
♦AVB97
O 109
O H 43
B84
had besloten om 1 schoppen te
openen. Zijn partner ant
woordde met 2 klaver - 2
schoppen - en toen ineens 5
schoppen, waarop Englander
door
Jan Kelder
paste, waarschijnlijk op grond
van zijn minimale opening.
Die beslissing is niet correct,
want het bod van 5 schoppen
vraagt uitsluitend naar de
troefkwaliteit en die is meer
dan voldoende. Uit de spelver-
deling kunt u zien dat het 5
schoppenbod van Klaver (ver
warrende naam in een bridge-
tekst!) perfect was. Over de
nevenkleuren hoeft hij zich
nauwelijks zorgen te maken.
Er moet alleen een troefkaart
bij de opener zitten met maxi
maal één verliezer.
Spellen uit de
meesterklasse
de nummers twee, Kirchhoff-
Tammens, in de verkeerde
manche terecht:
Strafpas
Tenslotte nog een leuk paren-
probleem;
Z/-
1054
<?864
O VB106
4, H 109
AVB97
N
W O
863
v 109
OAH5
OIH43
O A 9
B84
H 2
O VB732
O 8752
53
4 A V 762
O/NZ
Van Oppen
A876
053
O A 1098 7
Tammens
H9 Kirchhoff
H43
N B2
<?98742
WO 6
O VB6
Z O H 5432
V10
AB762
Mulder
V1095
AH VB 10
O
8543
Van Oppen
AV94
OHV642
O 6
Englander ♦V86
Klaver
HB1082 N
W O
153
OAB108
o H9 7 3 z
O V B 5 4
4 H B 109
A73
Mulder
76
0,9753
O'A 1082
♦'542
zuid west noord oost
1 Sch 2 Ha pas
dbl.
Slechts tweemaal (van de ze
ven) werd er 6 schoppen gebo
den (eenmaal plus 1!), vier
maal werd het slem niet gebo
den en eenmaal werden NZ in
2 harten gedoubleerd, wat
goed scoorde voor de OW
(700).
Storend bieden
Door storend bieden en niet
adequat daarop reageren kwa
men Mulder-Van Oppen tegen
De bieding ging als volgt:
zuid west noord oosl
3 Ha pas 3 SA a.p.
1). 5-5 laag
Noord heeft in een parenyed-
strijd niet zo'n eenvoudige
keuze. Hij moet gezien z'n ma
gere klaverstop óf nu 3 SA
bieden óf 3 schoppen (forcing),
waarna een eventueel SA-con-
tract weieens in de verkeerde
hand zou kunnen komen.
Drie sans werd na een start
met schoppenboer met een
overslag gemaakt voor een
slechte score voor NZ (2-10). 4
schoppen is superieur, aange
zien dat met goed en secuur
spel (schoppenvrouw uit de
dummy voor) ook met een
overslag gemaakt wordt. Een
maal werd zelfs plus twee ge
maakt, waarschijnlijk veroor
zaakt door een troefstart.
Wat moet oost in deze kwets
baarheid doen? Klaver besloot
te passen, waarna 2 harten
dank zij goed tegenspel eentje
down ging. Dat leverde precies
een middenscore op, aangezien
driemaal een gedoubleerd har
tencontract gemaakt werd.
Oost heeft de keuze tussen
passen en 3 SA, of 2 SA voor
de voorzichtigen. 2 harten
moet minimaal twee down om
te scoren voor OW en daar
voor heeft oost eigenlijk een
troef te weinig.
Slechts eenmaal werd 3 SA ge
boden en gemaakt (12-0), ter
wijl 2 SA tweemaal met een
overslag binnenkwam (9-3).
Agenda: 17, 18 en 25 maart se
lectiewedstrijden open team,
Elzenhof, Schiphol, v.a. 11.00
uur; 31 maart - 1 april Mijn-
streekviertallentoernooi
Hoensbroek (045-713904); 14 en
15 april Kaasstadtoernooi Alk-,
maar (072-111131).
Correspondent over deze ru
briek p.a. Léharstraat 10, 2162
AC Lisse.
Strijdkrachten
In december is in Minsk het
Persoonlijk kampioenschap
van de strijdkrachten gehou
den. Het is met toernooien in
Rusland altijd onduidelijk of
de deelnemers aan zo'n toer
nooi inderdaad tot de strijd
krachten behoren. Er deden in
elk geval acht jeugdspelers
mee, van wie A. Jermakov en
Droezjinin een volwassene on
der zich hielden, namelijk Pe-
toechov.
Nog verrassender dan de toer
nooiwinst van Jermakov was
de lage klassering van Alexan
der Dybman. Deze Grote Be
lofte in de damwereld maakt
kennelijk een crisis door, an
ders zijn zijn matige verrich
tingen nauwelijks verklaar
baar. Hij wordt nu duidelijk
overvleugeld door Wadim
Wirny, die het al tot een WK-
match met Harm Wiersma
heeft gebracht.
Het vertoonde spel van Dyb
man wiist er op dat hij grote
moeite heeft om varianten te
spelen die nog te verantwoor
den zijn. Hij neemt - kennelijk
in de hoop nieuwe wegen te
vinden - grote risico's en dat
leidde tot zes nederlagen.
Eén van de pechvogels was
oud-wereldkampioen Gant-
warg. Hij eindigde door SB op
de vierde plaats, maar miste
enkele zekere overwinningen.
De zestien deelnemers zorgden
voor de volgende eindstand:
Jermakov 20, Letsjinski 20,
Skliarov 20, Gantwarg 20, An-
drejev 19, Goichman 19, A.I.
Verchowitsj 18, A. Jermakov
MOVSESJAN
US*
- Vb
M
S B OJB
JOL
17, Droezjinin 16, Petoechov
15, A.D. Verchovitsj 13, Dyb
man 11, Movsesjan 11, Drama-
retski 9, Berisjvili 9 en Toema-
nian 3 punten.
Van de eerste acht spelers ble
ven zeven ongeslagen; Goich
man verloor twee keer, maar
daar stonden de meeste winst-
partijen, zes, tegenover. An-
drejev eindigde hoger omdat
Goichman juist van Jermakov
en Letsjinski verloor. Andre-
jev boekte een overwinning op
Movsesjan, die hij met een of
fer verraste. Andrejev heeft
wit.
1. 32-28 19-23 2. 28x19 14x23 3.
37-32 10-14 4. 35-30 20-25 5. 33-
29 5-10 6. 40-35 14-19 7. 41-37
10-14 8. 45-40 23-28 9. 32x23
19x28 De aloude bestrijdings-
methode van het Roozenburg-
systeem. 10. 46-41 16-21 11. 31-
26 21-27 12. 38-33 17-22 13. 30-
24 18-23 14. 29x18 12x23 15. 42-
DROEZJININ
38 7-12 16. 5045 12-18 17. 4842
13-19 18. 24x13 8x19 Conse
quent aanvalszetten doen,
maar de realiteit uit het oog
verliezen, kan niet goed gaan.
Met een krachtdadig offer
worden de zwakten in de
zwarte stelling onbarmhartig
blootgelegd. Zie diagram.
19. 30-31! 27x36 20. 38-32 Mov
sesjan is hulpeloos: 23-29 helpt
niet wegens 33x13 enz.; 14-20
niet wegens 34-30 25x34 40x29
23x34 32x25 enz. Blijft over de
partijvoortzettihg.
20. 9-13 21. 32-27 22x31 22.
33x22 18x27 23. 34-30 25x34 24.
40x20 15x24 25. 37-32 27x38 26.
26x37 1-7 27. 42x33 en wit won
moeiteloos.
Toernooiwinnaar Jermakov
verraste o.a. Droezjinin. In de
stand van het tweede diagram,
na zwarts 20-24, speelde
Droezjinin 31. 34-30 25x34 32.
39x30, een door 20-24 uitgelok
te ruil. Jermakov speelde
32. 15-20! en op het loj
30-25 komt dan 19-23
12-17 25x14 17x48 14-1(
goede winstkansen voor 2
Droezjinin wilde zich
kennelijk niet op inlate
koos, in de hoop op tege
voor 33. 22-17 11x22 34.
12x21 35. 30-25 9-14 36.
13-18 37. 43-39 8-13 38. 3&
11 39. 34-29 11-17 40. 49-
22 41. 44-39 21-27 42. 41-
21 43. 39-34 21-26 44. 34-
18.
45. 37-32 Wit mag niet
breken met 28-23 19x39
39-44 25x14 27-31 36x27
en 10-4 mag niet wegens
4x6 24-29.
45. 18-23 46. 32x12 23x
29-23 19x39 48. 30x10 20
105 22-27 50. 12-7 43-48
3044 52. 1-34 Niet verst
Met twee dammen kan v
makkelijker remise m
bijvoorbeeld door 35-30
op weg naar een derde
52. 48x30 53. 25x34 44
34-30 24-29 55. 30-25 50,
25-20 22-4 57. 20-15 29-33
30 33-39 59. 30-25 3043
43-48 61. 23-28 48-34 62.
34-39 63. 1023 3 043 64.
43-34 65. 28-19 34-7 66..til
16 67. 28-46 4-9 68. 25-20
Droezjinin geeft het op.
gedwongen 15-10 volgt
36x27 16x5.
Tenslotte geef ik u de
sende combinatie, wa
A.I. Verchovitsj Berisjvi
deruit haalde. In de
zwart 3, 4, 6, 8, 12, 13,
18, 22, 23, 36, wit 25, 29,1
34, 35, 38, 41, 43, 47,
speelde zwart 33.
waarna Verchovitsj won
34. 47-42! 36x47 35. 32-28
36. 38x27 47x16 37. 43-38
38. 35x2 22-27 39. 2-8
geeft het op.
Reshevsky
Samuel Reshevsky is de laatste
topspeler van voor de oorlog,
die ook nu nog aktief is in het
toernooischaak. Eigenlijk heet
te hij Sjmoel Rzeszevsky (ge
boren in Polen 1911), maar na
zijn emigratie naar de VS mat
hij zich een meer Amerikaan
se naam aan. Zijn eerste faam
verwierf hij al op achtjarige
leeftijd, toen hij als wonder
kind vele simultaanseances gaf
in Europa.
Reshevsky was verstandig ge
noeg om van het schaken niet
zijn beroep te maken, want
voor de oorlog was dat zeker,
ook voor de wereldtop, geen
vetpot. Naast zijn accountants-
werk wist hij zich echter toch
in de wereldtop te handhaven;
hiervan getuigen onder andere
de volgende resultaten: eerste
te Margate 1935 (vóór Capa-
blanca), gedeelde derde in het
legendarische toernooi te Not
tingham 1936 (de gehele we
reldtop was daar aanwezig) en
diverse Amerikaanse kam
pioenstitels.
Na de oorlog was hij één van
de belangrijkste kandidaten
voor de wereldtitel, maar in
het wereldkampioenschaps-
toernooi te Den Haag-Moskou
1948 moest hij Botwinnik en
Smyslov voor laten gaan. Zijn
spel bezat de klasse van een
wereldkampioen, maar door
een slechte tijdsindeling ver
loor hij vaak cruciale partijen.
In het schitterende kandida
tentoernooi te Zürich 1953
moest hij weer Smyslov voor
laten gaan. Hierna werd het
wat stiller rond Reshevsky,
zijn mislukte pogingen om de
wereldtitel te veroveren deden
zijn ambities afnemen.
Toch maakte Reskevsky bij
zijn schaarse optredens veel
indruk. Bekend is zijn over
winning in Buenos Aires 1960
(samen met Kortsjnoj), in 1961
hield hij stand in een match
met het andere legendarische
wonderkind: Bobby Fischer.
Verrassend was zijn plaatsing
voor de kandidatenmatches in
1968, maar een serieuze kandi
daat was hij niet meer, want
hij werd kansloos door Korts
jnoj verslagen. Ook in de jaren
zeventig behaalde hij nog vele
successen. En nu in 1984 pres
seert hij het om, samen met
'Hjartarson en H.Ölafsson, een
sterk open toernooi te Reykja
vik op zijn naam te brengen.
Met de score van 8 uit 11 bleef
hij vele sterke grootmeesters,
waaronder Gelier, Balasjov,
Chandler, Christiansen en
Ree, voor. Uit de vele fraaie
partijen, die Reshevsky in zijn
lange carrière heeft gespeeld,
kies ik zijn partij tegen Paul
Benkö uit het toernooi om de
Piatigorsky Cup, Los Angeles,
1963. Opgemerkt zij nog, dat
Benkö in die tijd tot de we
reldtop behoorde.
S.Reshevsky-P.Benkö.
Ben-Oni.
I.c4 Pf6 2.d4 g6 3.g3 Lg7
4.Lg2 c5 5.d5 d6 6.Pc3 a6.
Met het plan 7b5, waarna
het Wolgagambiet is ontstaan.
Echter na wits volgende zet
heeft zwart totaal geen spel op
de damevleugel.
7.a4 0-0 8.Pf3 e5 9.04) e8 10.e4
Lg4?!
Deze loper kan niet goed ge
mist worden, daarom had
zwart 10...Pd7 moeten doen,
om middels Pc7 en Tb8 de op
mars b5 voor te bereiden.
II.Db3 Lxf3.
Nu zou na ll...Pd7 12.Pel de
loper in moeilijkheden komen.
12.Lxf3 Pd7 13.Lg2 a5?!
Nu heeft zwart geen tegenspel
meer op de damevleugel.
14.Pb5 Ta6 15.Ld2 Pc7 16.Ta3
Pxb5 17.Dxb5 Ta7.
17...Tb6 18.Lxa5 Txb5 19.Lxd8
Txb2 20.Le7 is hopeloos voor
zwart.
18.Lh3 Pf6 19.f3 Dc7.
Niet mogelijk is 19...b6, van-
22.Txb6 Lf8 23.Tal Le7
24.Ta3 Ld7.
Zwarts enige verdediging,
want na 24...Pe8 25.Tab3 Ld8.
26.T6b5 kan zwart niets begin
nen tegen Ld7-c6!
25.Txd6!
Na 25.Tb5 b6 26.Tab3 Tba8
kan wit er moeilijk meer door
komen. De tekstzet impliceert
remise door herhaling van zet
ten of een kwaliteitsoffer.
25...Pe8 26.Td7 Pf6 27.Td6
Pe8 28.Td7 Pf6.
Zie diagram.
Reshevsky grijpt de kans om
zetten te herhalen met beide
handen aan, want zoals ge
woonlijk zat hij weer krap in
zijn tijd.
29.Txd8+!
Met dit fraaie positioneel kwa
liteitsoffer zet wit zijn voor
deel in winst om.
29...Txd8 30.Lc3 Pd7 31.Tb3!
Het eenvoudige voordeel, na
31.Lxd7 en 32.Lxe5, is voor
Reshevsky zelfs in tijdnoot te
weinig.
31...f6 32.Tb5 Kf7 33.b3 Ke7
34.Lxa5 b6 35.Lxb6 Pxb6
36.Txb6 Td6 37.Tb5 Tc7
38.Kf2 Ta6 39.Ke3 Kd6
40.Kd3 Ta7? 41.Lc8.
Zwart geeft het op.
Correspondentieadres: L.Hof-
land, C.Fockstraat 113, 2613
DE Delft.
Allerlei berichten die de laat
ste tijd zijn gelanceerd over
het maken van „kunstbloed",
leiden volgens het Centraal
Laboratorium van de Bloed
transfusiedienst in Amsterdam
tot verwarring onder bloeddo
nors en Jehova-getuigen.
Mensen die regelmatig bloed
afstaan menen dat zij niet
meer nodig zijn. Jehova-getui
gen, die bloedtransfusie princi
pieel afwijzen, denken een uit
weg gevonden te hebben nu
men in staat is kunstbloed te
vervaardigen.
Het kunstbloed zal gewoon
bloed nooit helemaal kunnen
vervangen, meent J. Loos van
het Centraal Laboratorium,
die met zijn collega J. Bakker
een formule voor de vervaar
diging van kunstbloed heeft
ontwikkeld.
Naast het nut dat het nieuwe
middel in noodsituaties zeker
zal hebben, blijft het donor
schap onontbeerlijk. Met dit
kunstbloed kan men echter
een periode, waarin natuurlijk
bloed niet voorhanden is,
overbruggen.
Europees Parlement en
Surinaamse schelpen
Deze week is de Nederlandse
postzegel (waarde van 70 cent
en uitgevoerd, in de kleuren
lichtblauw, geel, rood en
blauw) in omloop gebracht die
gewijd is aan de verkiezingen
voor het Europese Parlement.
Het tarief van 70 cent geldt
miet alleen voor een binnen
landse brief, maar ook voor
een brief naar alle lidstaten
van de Gemeenschap. Ontwer
per Karei Mertens heeft ge
probeerd de invloed van de in
dividuele kiezer op de samen
stelling van het Europees Par
lement te verbeelden door te
kiezen voor een afbeelding
van de vergaderzaal in
Straatsburg. „Een amfitheater
als symbool voor de democra
tie". Dankert vindt de Europe
se zegel met een oplage van
170.000 exemplaren een uit
stekende reclame voor de ver
kiezingen. De zegel blijft tot
en met 14 juni in de verkoop.
„Surinaamse schelpen" vor
men het onderwerp voor een
serie van vier zegels die Suri
name op 22 februari heeft uit
gebracht. Op deze zegels, die
tot 17 april in de verkoop blij
ven, ziet men de afbeeldingen
van schelpen die voorkomen
in het Caraïbisch gebied: 40 c.:
Acra zebra, 65 c.: Trachycardi-
um egmontianum, 70 c.: Telli-
na radiata, 80 c.: Vermicularia
knorril. Het ontwerp is van de
studio van Joh. Enschedé en
Zonen te Haarlem. Daar wer
den de zegels ook gedrukt, in
5-kleuren offsetdruk.
Op 4 april verschijnt in Suri
name een reeks „Paaswelda-
Deze serie,
met toeslag, bestaat uit vijf ze
gels. Vervolgens herdenkt
men ook hier het 40-jarig jubi
leum van de luchtvaart-orga
nisatie ICAO. Men doet dit
met de uitgifte van twee her
denkingszegels op 16 mei.
Deze week heeft de postadmi
nistratie van de Verenigde Na
ties zes zegels uitgegeven, twee
voor elke vestiging. De zegels
worden uitgebracht ter gele
genheid van de FAO-Wereld-
voedseldag. De FAO, de voed
sel- en landbouworganisatie
van de Verenigde Naties, heeft
zich o.a. tot taak gesteld de
hongersnood in de Derde We
reld te bestrijden. Verder
houdt de FAO zich bezig met
de verbetering van de land
bouw, visserij en bosbouw.
Voor waar het de Derde We
reld betreft, verstrekt de FAO
o.a. graan en voedsel in andere
vormen. Daarnaast helpt men
de landbouwers aan zaaigoed
etc. en geeft voorlichting be
treffende grondbewerking, ir
rigatie en alle mogelijke zaken
die betrekking hebben op het
gebied van landbouw. Men
hoopt hierdoor een bijdrage te
kunnen leveren om de levens
standaard van bijna 500 mil
joen ondervoede medemensen
te kunnen verbeteren. De
FAO werd in het leven geroe
pen op 16 oktober 1945 en telt
op dit moment 152 lidstaten.
In de drie verschillende VN-
vestigingen werden de zegels
als volgt uitgegeven: New
York: 20 en 40 cent, Genève:
50 en 80 rappen en Wenen:
4,50 en 6 Schilling. De motie
ven op de zegels hebben be
trekking op de doelstellingen
van de FAO. Zo ziet men o.a.
akker- en bosbouw naar ont
werp van onze landgenoot
Adth Vanooijen.
De Deense PTT bracht op 23
februari een zegel uit van Dkr.
2,70 plus 40 ore toeslag. Deze
zegel staat in het teken van de
Olympische Spelen. De toeslag
komt ten goede aan het Olym
pisch Comité van Denemar
ken. Het motief wordt ge
vormd door twee atleten, met
daarboven de tekst „OL '84".
De houding van de afgebeelde
atleten symboliseert de Olym
pische discipline. Het ontwerp
voor deze zegel werd vervaar
digd door Bo Linnemann.
Het Deense Loodswezen be
staat dit jaar 300 jaar. Het was
koning Christian de Vijfde die
zes man in overheidsdienst
aanstelde om de vaartuigen
van de Marine door het kanaal
tussen Amager en Saltholm te
loodsen. De aan dit jubileum
gewijde postzegel heeft een
waarde van Dkr. 2,70. Het mo
tief wordt gevormd door een
zeilende loodsboot uit de da
gen van de oprichting, gevat
in een cirkel. Boven deze cir
kel ziet men de tekst „1684
Lodsvaesen 1984".
Uit landen als China, Japan en
de Verenigde Staten komen
regelmatig berichten over de
vervaardiging van kunstbloed.
Dit heeft volgens Loos nega
tieve gevolgen voor de motiva
tie van bloeddonors.
Ze zijn óf niet meer bereid
bloed af te staan, óf ziin min-
def geneigd zich beschikbaar
te stellen. En mensen die
bloedtransfusie op religieuze
gronden weigeren, melden
zich in de hoop .dat er nu voor
hen een oplossing is gevonden.
Overigens moet men erg voor
zichtig zijn met verhalen over
kunstbloed, menen de Amster
damse onderzoekers. Het ma
ken ervan is een ingewikkelde
aangelegenheid.
Onlangs berichtte Green Cross
Corporation in Osaka (Japan)
dat zij een vervangingsmiddel
voor normaal bloed had ge
maakt, dat langer dan natuur
lijk bloed bewaard kan wor
den en het risico van het over
brengen van infecties uitsluit.
Deze synthetische stof, fluosol-
DA, heeft volgens Loos nog
niet bewezen, dat zij de zuur
stof overdragende functie van
normaal bloed kan vervangen.
In de VS hebben de autoritei
ten het gebruik ervan althans
verboden.
De stof is zelfs gevaarlijk, om
dat ie zich in de lever en milt
opeenhoopt. Bovendien ver
mindert fluosol het vermogen
van de mens, zich tegen bacte-
rieën te verweren.
Een andere Japanse onderne
ming, Ajunomoto, beweert een
stof te hebben ontwikkeld, po-
lyethyleen-glycol, die,voor de
vervaardiging van kunstbloed
gebruikt kan worden.
Deze stof heeft volgens de
bloeddeskundige in Amster
dam geen betere eigenschap
pen dan fluosol. Zij slaat onder
bepaalde omstandigheden de
eiwitten neer, wat moeilijkhe
den zou kunnen veroorzaken.
Het heeft de Amsterdamse on
derzoekers zes jaar gekost een
formule te vinden voor het
maken van een heel ander
kunstbloed, dat aan de gestel
de eisen zuurstof opnemen,
transporteren en aan de
weefsels afgeven voldoet^
Weer verwarrir
over kunstbloed
Dit kunstbloed, dat j
wordt uit verouderd mei)
bloed, kan aan iedereen,
acht zijn bloedgroep,
diend worden. Het is mi)
een jaar houdbaar. j
In de afgelopen twee jaar
kunstbloed bij dieren uitj
beerd. Het is gebleken d
preparaat langer in h
chaam blijft werken dar
eerst dacht, zodat een p|
van acht uur te overbr
is. In noodsituaties is di
genoeg om de slachtoffer
een ziekenhuis te verv
waar hun echt bloed va
eigen groep kan worden
diend, of om dit bloed n
plaats van het onheil te
gen.
De onderzoekers hebbe:
geen bijverschijnselen ki
vinden. Het zal echter
nog drie tot vier jaar i
voordat tot massale prot
kan worden overgegaan,
'Scheit' of 'gaap'?
Een proefstation van de
Raad voor Landbouw!
Onderzoek in Cambridg
beesten, die tussen een i
en een geit inhangen.
De „scheit" (of „gaap")
kregen door delen van e
o's van beide diersoortei
elkaar te mengen in hl
dium, dat ze nog uit ei
perkt aantal cellen b|
Inplanting bij zowel d
en geitemoeders leidt t|
cesvolle drachtigheid. j
Het nieuwe wezen is ge{
te genetische kruising,1
een „chimera". Het di(
wikkelt zich onvoorspj
het ene orgaan is va
schaap, het andere va
geit. Sommige organen
de vacht, zijn gemengd.
Op het instituut in Cari
werden tot nu toe 40 j
geïmplanteerd met cl
sche embryo's. Daarvar
men er 26 ter wereld, ej
tal dood. Veertien leï
lammeren, vier op jon)
ten en acht zaten er tuj
Tot nu toe waren chime
leen gelukt bij muize
twee verschillende ras^
planten zijn chimeral
maal. Bij boomkwekei
de ingreep enten.
