Cinecentrum: cultuurvideo met
Haagse Comedie en Centrum
klein
klusje:*.
Haags ruimte-theater toch eerste in Euro
Bombardement op Bezuidenhout
combinatie van misrekening en misworp
la
Stichting speurt naar schilders van
kunstenaarsmodel Truus Trompert
Rotterdams
Philharmonisch
brengt onacceptabel
programma
Toonkunstkoor:
wisselende kwaliteit
KUNST/BINNENLAND
CiidóeSouqgnt
ZATERDAG 17 MAART 1984 PAC
Anglo-Americans:
Faces of comedy
DEN HAAG De Anglo-
American Theatre Group
speelt 2, 3 en 4 april als voor
jaarsproductie „Faces of co
medy" in de Toneelzaal van
het Congresgebouw. Deze
„Faces" bestaan uit drie co-
medie's van drie belangrijke
toneelschrijvers van deze
eeuw. Opgevoerd worden
„The Inca of Perusalem" van
Shaw, Act 1 van Cowards
„Private lives" en van Stop-
pard „After Margritte". De
opbrengst van deze productie
wordt geschonken aan het
Christelijk instituut voor
dove kinderen, Effatha.
DEN HAAG De Stichting
Modern Maecenaat in Breda
streeft naar de samenstelling
van een collectie kunstwerken
die gemaakt zijn door groot
aantal verschillende kunste
naars. Het onderwerp voor
deze themacollectie is het in
1977 overleden Amsterdamse
kunstenaarsmodel Truus
Trompert. Zij heeft voor vele
honderden kunstenaars gepo
seerd, maar slechts een relatief
klein aantal kon tot dusver
worden opgespoord. Toch is
het de bedoeling een desbe
treffende collectie samen te
stellen en op diverse plaatsen
in Nederland te exposeren. De
eerste tentoonstelling tevens
landelijke presentatie is in
mei, in de expositieruimte „De
Bleker" in Heemstede. Truus
Trompert heeft voor vele hon
derden kunstenaars geëxpo
seerd. Door zeer breed opgezet
speurwerk naar nog beschik
baar werk is tot op heden van
negentig kunstenaars mede
werking verkregen bij het sa
menstellen van de collectie an
nex expositie. Maar het aantal
medewerkenden dient nog toe
te nemen. Met meer dan hon
derd kunstenaars wordt op dit
moment contact gezocht.
Niettemin zoekt de Stichting
Modern Maecenaat nog kuns
tenaars die Truus Trompert
hebben geschilderd, maar van
wie de verblijfplaats onbekend
is. De kunstenaars die in een
ver verleden Truus in steen,
op papier of op doek hebben
vastgelegd kunnen comtact
opnemen met de stichting aan
de Bilderdijkstraat 39 in Bre
da.
Truus Trompert, geschilderd in
1949-1950 door Aat Toren
beek-van Nie.
Zacharieva
voor pianist
Pleshakov
DEN HAAG Het eerder
aangekondigde pianorecital
van Vladimir Pleshakov zon
dagavond in Diligentia kan
geen doorgang vinden wegens
familie-omstandigheden van
de pianist. Hij wordt vervan
gen door de Bulgaarse pianiste
Jenny Zacharieva. De Bul
gaarse speelt drie préluden
van R. Christoskov, van Mo
zart de sonate in B KV 570, en
voorts van Brahms 6 Klavier-
stücke, 3 intermezzi en 2 rap
sodieën.
HILVERSUM Het Hil-
versumse filmbedrijf Ci
necentrum gaat met de
Haagse Comedie en To
neelgroep Centrum video-
-films maken van een
aantal stukken van beide
toneelgezelschappen. Het
is de bedoeling dat de
films worden verkocht
aan omroepen en kabel
en abonneetelevisiebedrij
ven. Ook komen er dit
jaar video-cassettes die ge
woon in de winkel of bij
de schouwburg te huur
zijn.
Het contract met Toneelgroep
Centrum is onlangs afgesloten,
de overeenkomst met de
Haagse Comedie dateert van
vorig jaar, zo heeft Cinecen
trum gisteren meegedeeld.
Volgens K. Das, hoofd nieuwe
projecten van Cinecentrum, is
het Hilversumse bedrijf hier
mee het eerste dat de culturele
markt aftast op zoek naar
commercieel haalbare projec
ten. Dergelijke samenwer
kingsvormen worden ook be
pleit door minister Brinkman
van WVC, niet alleen met het
oog op de culturele uitstraling,
maar ook vanwege de mogelij
ke financiële voordelen voor
de door zijn ministerie
gesubsideerde toneelgroepen.
Van de Haagse Comedie is al
een moderne versie van
„Hamlet" op videoband vast
gelegd, terwijl de stukken
„Ware Liefdeen „De Ker
sentuin" op het programma
•staan. Uit het reportoire van
Toneelgroep Centrum moet in
overleg met de groep nog een
keuze worden gemaakt, aldus
Das.
LEIDEN De samenstelling van het programma, dat
terdams Philharmonisch onder leiding van Heinz Fries
ren in de Stadsgehoorzaal uitvoerde, riep ernstige bezv.
De ouverture Rienzi van Wagner, die als opening we
voerd, hoort als opera-ouverture op een symfonisch cc
genlijk niet thuis. De thematische hoogtepunten uit
waarvan het een samenvatting geeft om het publiek op
opvolgende opvoering voor te bereiden, verliest zijn b
omdat die opvoering helemaal niet plaats vindt. Dooi
dat niet zo erg, maar irritant wordt het als een duidelijk
Wagner-ouverture gekozen wordt, die met banale effec
laden is.
Verbazingwekkend is verder de keuze van Massenet
Alsaciennes' en de 'Urendans' van Amilcare Ponchiell
meenplaatsten, waarvan gebruik wordt gemaakt, make
wel erg goedkope concessie aan de smaak van het 'g
bliek. Verder is de combinatie met een verfijnd weri
zarts vioolconcert KV 219 op zijn zachtst gezegd onge
noemen, evenals de programmering als vijfde ondei
'Les Préludes' van Liszt, dat ten minste nog enige inho
maar door het publiek nauwelijks meer opgenomen kan
Behalve van smaak gaven de samenstellers dus ook g
van matigheid.
Deze bezwaren waren zo nadrukkelijk voelbaar, omd;
kest wel ijverig en soms genuanceerd musiceerde, maai
de spiritualiteit opbracht, die het programma boven zi i
niveau had kunnen uittillen.
De violiste Kaoru Kakudo vertolkte de solopartij in 1
ooiconcert met een ingetogen, wat omfloerste klank, di
ziek eerder een dramatisch dan luchtig karakter gaf. Hi
gave bezat echter een hoge mate aan verfijning, die l
thuishoort en was daarom uiterst aceptabel. Het orkest
de, afgezien van een ongelukkige begintempo en een sic
werking bevredigend, als klonk het beduidend kram
dan de soliste.
DIRK
NIEUWBOUW OP HOOGSTE PUNT
De met vlaggen versierde, stalen balk voor de dakconstructie wordt omhoog gehesen om even
later door wethouder Dijkhuizen te worden besvestigd.
DEN HAAG Den Haag
krijgt tóch de Europese
primeur van een ruimte
theater. De bouw aan de
President Kennedylaan is
omstreeks 1 december van
dit jaar voltooid. Parijs,
waar veel vroeger met de
bouw van een soortgelijk
theater is begonnen, blijkt
die datum bij lange na
niet te kunnen halen.
Drs. W.G. van der Weiden, di
recteur van het Museum voor
het Onderwijs en het ruimte-
theater, zei dit gistermiddag
met enige trotst ter gelegen
heid van het bereiken van het
hoogste punt van de nieuw
bouw. De officiële handeling
werd verricht door wethouder
Dijkhuizen (economische za
ken) en bestond uit het aan
brengen van een deel van de
dakconstructie. Een definitie
ve naam heeft het ruimtethea
ter overigens nog niet. Er
moet binnen twee weken een
keuze worden gemaakt uit
vier namen, die gisteren wer
den genoemd: Geodome, Om-
nisphere, Materium of gewoon
Haags Ruimtetheater. Le heer
Van der Weiden liet weten dat
iedereen welkom is een betere
naam te verzinnen. De naam
(Van een
onzer verslaggevers)
DEN HAAG Op het
vliegveld van het Noord
franse Vitry kreeg op
vrijdagmiddag 2 maart
1945 een jonge intelli-
gence-officier een bijzon
dere opdracht. Hij moest
op een luchtfoto, hori
zontaal en verticaal
voorzien van cijfers, een
doel aangeven: horizon
taal 042, verticaal 064.
„Raketopslag en onder-
houdsinstallatie in het
Haagsche Bosch vernieti
gen", was de order van
de Tweede Tactische
Luchtmacht van de Brit
ten. De officier had zel
den of nooit deze verant
woordelijkheid gedra
gen. Maar de eerste offi
cier was met verlof,
diens plaatsvervanger
ziek. De jongeman te
kende op de kaart een
kruis: horizontaal 064,
verticaal 042, daarmee de
gegevens verwisselend.
De afstand tot het opge
geven doel bedroeg 1250
meter. Het was de krui
sing van Schenkstraat en
Louise de Colignylaan.
Die avond was de comman
dant van de formatie, die de
doelen moest vernietigen,
Basil Embry, niet helemaal
gerust met de order. Hij
mocht zo nodig „blind" bom
barderen, hetgeen een afwij
king in de hand kon werken.
Hij wilde van het hoofd
kwartier van de Tweede Tac
tische Luchtmacht bevestigd
hebben, dat de woonwijken
binnen 500 meter van het
doelgebied waren ontruimd.
Er werd geïnformeerd in
Londen. Als antwoord kwam
tenslotte binnen: de huizen
waren door de bewoners ont
ruimd. Twee formaties van
in totaal twaalf Boston- en 43
Mitchellbommenwerpers
konden de volgende morgen
de lucht in.
De Utrechtse hoogleraar A.
Korthals Altes, krijgsge
schiedkundige, maar niet van
beroep, geeft na bijna veertig
jaar van onzekerheid ope
ning van zaken over het tra
gische bombardement van
het Bezuidenhout. In een
boek over luchtaanvallen op
Nederland gedurende de oor
logsjaren gaat de auteur in op
de voorgeschiedenis, de uit-
Brandend Bezuidenhout na de misrekening van de Britse luchtmacht.
voering en de gevolgen van
het bombardement en de
woede die daarop volgde. Ge
meten naar het aantal slacht
offers (minstens 520 doden)
neemt het bombardement
een derde plaats in na dat
van Rotterdam (meidagen
1940) en Nijmegen (februari
1944).
Groot belang
Het vernietigen van de rake
tinstallaties in en rond Den
Haag was voor de geallieer
den van groot belang. Hitiers
geheime vergeldingswapen
V-2 kon - in tegenstelling tot
de vliegende bommen V-l -
niet in de lucht onderschept
worden. Het raketwapen V-2
(dat samen met de V-l in
Londen bijna 9000 slachtof
fers maakte, in België ruim
3000) kon alleen op de grond
worden aangepakt.- Aanvan
kelijk probeerde Fighter
Command het met Spitfires
die in pijlsnelle formaties
hun doelen bestookten met
boordgeschut en bommen. Ze
hadden het gemunt op de
Wittenburg in Wassenaar, op
Duindigt en Haagsche Bosch,
Ockenburg en Bloemendaal.
Rond kerstmis 1944 moest
Marlot het ontgelden, waar
het Duitse bedieningsperso
neel de huizen had gevor
derd. Maar in maart besloot
men tot zwaardere bombar
dementen met bommenwer
pers.
De V-2's kwamen overigens
niet allemaal goed van de
grond. Op de Waalsdorper-
weg explodeerde er een, een
tweede veroorzaakte dertig
doden in de Kamperfoelie
straat, weer een andere tien
doden in de Riouwstraat. Het
duurde tot de winter eer door
Bij de aanval op de Duitse V-2-lanceerinrichtingen in Den
Haag werd ook de Nieuwe Uitleg getroffen.
de bladerloze bomen de ra
ketten voor de luchtverken-
ners zichtbaar werden. Doe
len voor de Britten waren
ook de plaatsen, waar de
vloeibare zuurstof voor de
raketten werd gemaakt, zoals
de tramremise in Loosdui
nen.
Korthals Altes beschrijft hoe
de Nederlandse vlieger Sjerp
op Vitry was gestationneerd.
Hij was in Bezuidenhout ge
boren en opgegroeid. Bij de
briefing voor de aanval ge
loofde hij niet, dat de rake
tinstallaties midden in de
woonwijk lagen, maar hij
kreeg te horen dat alle hui
zen in de omgeving ontruimd
waren. En hij had er vrede
mee dat hij het einde van de
oorlog kon bespoedigen, door
de buurt van zijn jeugd te
verwoesten.
Gruwelijk
De wing uit het Noordfranse
Vitry kon komend boven
Den Haag op die tragische
zaterdagmorgen van 3 maart
vrijwel op zicht bombarde
ren. Een tweede wing, af
komstig uit het Belgische
Meisbroek, had zijn doel in
het Haagsche Bosch goed be
rekend, maar kon niets zien
door het wolkendek. Vlie
gend van west naar oost
moesten „undershoots" wor
den gemeld, die vlakbij het
historische centrum terecht
waren gekomen: op de Vij
verberg en het Voorhout.
Onder andere de Franse am
bassade en het Bethlehemzie-
kenhuis brandden uit.
De gevolgen van de met pre
cisie uitgevoerde misreke
ning en van de misworpen
naar het goed berekende doel
waren gruwelijk. Spoedig
zocht een grote stroom vluch
telingen zijn weg langs doden
en gewonden naar Voorburg.
Velen in pyama en op blote
voeten, enkelen met wat de
kens en in de haast gegrepen
bezittingen, vluchtten 30.000
mensen uit de wijk, waar in
de loop van de zaterdagoch
tend het vuur steeds meer
aanwakkerde. Met en brand
weer zonder voldoende wa
gens en water, en met nie
mand meer in de wijk om
nieuwe vuurhaarden te be
strijden, moest wel alles ver
loren gaan. Pas tegen zon
dagavond konden de brand
weerkorpsen uit de omlig
gende gemeenten, tot Rotter
dam, Hilversum en de Zaan
stad toe, het vuur meester
worden. Twaalfduizend men
sen waren dakloos geworden.
De ontsteltenis en woede wa
ren groot. De gezant in Lon
den protesteerde tegen de
blunder en woordbreuk, mi
nister Van Klef fens, die pro
testen altijd aan de gezant
overliet, ging naar zijn Britse
collega Eden om deze te wij
zen „op de schandalige licht
zinnigheid waarmee dit on
verantwoordelijke vandalis
me is gepleegd". Churchill
eiste van luchtmaarschalk
Portal volledige opheldering.
Britse vliegers verspreidden
strooibiljetten boven Den
Haag, waarin de ramp werd
geweten aan foutieve uitvoe
ring. Maar over het resultaat
van alle onderzoek naar de
bron van de fout, werd de
Nederlandse regering-Ger-
brandy niet ingelicht. Slechts
enkelen, zoals prins Bern-
hard, kregen meer te horen
over de gemaakte fouten en
misrekeningen.
Voor het einde van de oorlog
heeft het allemaal niets uit
gemaakt. Waar de Britse
luchtmacht zijn doel miste,
zorgden de oprukkende
grondtroepen, dat de V-l en
V-2 uit Nederland verdwe
nen. Nog drie weken na de
ramp stegen dagelijks twintig
raketten op. Op 27 maart de
laatste. Twee dagen later
brachten de Duitsers bij Dui
venvoorde hun voorraad ra-
ketsprinstof tot ontploffing.
Den Haag bleef achter met
enorme littekens.
Naar aanleiding van
„Luchtgevaar" door A.
Korthals-Altes, uitgeverij
A.W. Sijthoff, Amsterdam.
„Ruimtetheater" is naar zijn
mening niet helemaal juist,
omdat die de indruk zou wek
ken dat er alleen iets te zien
zou zijn over het heelal of de
ruimtevaart. Niets is minder
waar, want op het reusachige
bolvormige scherm zullen ook
andere films (70 mm) worden
geprojecteerd. Het gaat om
films met een educatief karak
ter, ook over bijvoorbeeld
diepzeeonderzoek, luchtopna
men van berglandschappen,
bosbranden en vulkaanuitbar
stingen. Mede als gevolg van
de hoge geluidskwaliteit zal de
toeschouwer het gevoel heb
ben „er middenin te zitten".
Een film duurt 50 minuten en
de toegangsprijs per voorstel
ling ligt tussen de tien en
twaalf gulden per persoon. De
opdrachtgever, Sijthoff Plane
tarium en Haagse Ruimtethea
ter BV, rekent op zo'n 400.000
bezoekers per jaar. Directeur
Van der Weiden zei desge
vraagd dat er nog 2,5 miljoen
gulden nodig is voor de plane-
tariumapparatuur (onder meer
een computer gestuurde ster-
De heer A.G. Sijthoff, president-commissafïs van Sijthofi
nauw betrokken bij de bouw van het ruimtetheater, b|
gehelmde wethouder N.M.Dijkhuizen voor het verricht!
officiële handeling. Drs. W.G. van der Weiden, directed
Museum voor het Onderwijs en het ruimtetheater, kijk
toe. I
renprojector). Als dit bedrag in een later stadium)
niet op korte termijn binnen- leerd. Bij de bouw is
komt, wordt deze apparatuur rekening gehouden.
Visserboot met brokken Engelse vliegtuig
in Scheveningse haven
DEN HAAG De GEO 21, een vissers
boot uit het Zuidhollandse plaatsje Goe-
deree, is gistermorgen de Scheveningse
haven binnengelopen met aan boord be
halve vis, brokstukken van een straalja
ger, een Jaguar van de Britse luchtmacht
(RAF). De bemanning heeft de brok
stukken opgevist onder de oostkust van
Engeland. De wrakstukken werden per
vrachtauto overgebracht naar de vlii
basis Valkenburg. De restanten werd
daar gistermiddag opgehaald door h<
kopter van de Britse luchtmacht en ni
Engeland overgevlogen. De Jaguar
sinds een jaar of zeven, acht bij de Rl
in dienst. Hoe en wanneer het toesté
veróngelukt is onbekend.
LEIDEN Een kort pro
gramma was het, dat het
Toonkunstkoor gisteravond
zijn luisteraars voorschotelde.
In de Petruskerk werden gis
teravond onder leiding van
Hans van der Toorn en met
medewerking van het
Utrechts Begeleidingsorkest en
vier vocale solisten, twee wer
ken uitgevoerd. Als eerste
klonk de Missa in C (grosse
CredoMesse) van W.A. Mo
zart, en na de pauze Cantate
nr. 21 (Ich hatte viel Bektim-
mernis) van J.S. Bach.
De akoestiek van de Petrus-
kerk, die met name het geluid
van de menselijke stem als een
spons lijkt te absorberen, was
er stellig mede debet aan, dat
er veel van de schoonheid van
Mozarts Mis verloren ging.
Daarbij komt dat de aard van
deze compositie aan koor en
orkest hoge eisen stelt. Het is
een zware opgave om de span
ning in een dergelijk, toch al
eenvormig werk, vol te hou
den. Tot dit laatste bleken het
Toonkunstkoor en het
Utrechts Begeleidingsorkest
niet altijd evengoed in staat.
Herhaaldelijk was de koor
klank nogal onduidelijk en
vaag, terwijl het orkest zich
met ongelijkheden en dergelij
ke niet van zijn beste kant liet
zien.
Na een wat al te lange pauze
was men kennelijk op verhaal
gekomen, want Bachs Cantate
nr. 21 overtrof de uitvoering
van de Mis vele malen. Alleen
in de polyfone gedeeltes was
het spons-effekt van de akoe
stiek weer storend. De Cantate
klonk duidelijk geïnspireerd,
en ook met een zeker élan.
Bijzonder gelukkig was de
keuze van het viertal jonge so
listen. Met name de tenor Nico
van der Meel viel op door een
bijzondere expressieve en mu
zikale tekstuitbeelding. Ook
voor de razend moeilijke aria
„Erfreue dich", met de drukke
maar weinig houvast bieden
de continuopartij, ondank wat
onwennigheid aan het begin:
alle lof! Kwalitatief
staand werk werd
ook door de ander
die echter ieder voo
relatief kleiner aand
geheel hadden, geleT
MARCEL VAN
Dit handige miniatuur
bankschroef je krijgt u
toegestuurd als dank voor
het opgeven van een
nieuwe abonnee.
van de Leidse Courant
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijv
per kwartaal
Bank/gironummer:
Stuur een miniatuur bankschroefje naar:
j Naam
Adres
Plaats/Postcode
Telefoon
Stuur deze bon in open envelop geen postzegel plakken i
Leidse Courant, Antwoordnummer 998,
2500 VD Den Haag.
