hiSWSl84: als het water ie lief is.
Hoe betaal ik geen cent te veel aan belasting}
Voorgekookte verhoren RSV- drama
zullen niet veel nieuws opleveren
Leopard-order had nadelige gevolgen
Korstmossen vormen nieuw middel
in strijd tegen luchtvervuiling
mm-
16 t/m 25 maart
amsterdam
GIDSEN OP DE WEEGSCHAAL
BINNENLAND/BUITENLAND
CiidócSotnmtl
DINSDAG 13 MAART 1984 PAGINj
CONCLUSIE UIT STUDENTEN- ONDERZOEK
ROTTERDAM De overheid en het be
drijfsleven moeten beter samenwerken bij
het aanschaffen van defensiematerieel in
het buitenland. Die samenwerking moet
er op zijn gericht, maximale voordelen te
halen uit co-produktie en compensatie-or
ders. Tot deze conclusies is een groep stu
denten van de Rotterdamse Erasmus-uni
versiteit gekomen na een onderzoek naai
de positieve en negatieve effecten van de
aankoop van „Leopard 2"-tanks uit de
Bondsrepubliek Duitsland. Het onderzoek
werd gehouden in het kader van een ge
zamenlijk afstudeerproject.
De Leopard-order, waartoe kabinet en
parlement in 1979 besloten, blijkt voor de
Nederlandse economie meer negatieve
dan positieve effecten te hebben opgele
verd. Positief waren in elk geval de 4000
mensjaren werk voor de Nederlandse in
dustrie, de verbetering van de technische
kennis in Nederlandse bedrijven, de aan
vullende orders voor het bedrijfsleven
(die anders nooit vergund waren) en de
verbeterde relatie tussen Nederlandse en
Duitse industrieën.
Belangrijke nadelige gevolgen waren ech
ter de zeer hoge kosten voor overheid en
industrie en het gebrek aan continuïteit in
co-produktie en compensatie-orders (het
gaat slechts om tijdelijke opdrachten). Ook
hebben de Nederlandse bedrijven onvol
doende initiatieven ontplooid om op basis
van het Leopard-project nieuwe, tech
nisch hoogwaardige produkten te ontwik
kelen. De belangrijkste oorzaak van deze
nadelen is het gebrek aan samenwerking
tussen overheid en bedrijfsleven en de in
dustrieën onderling. „De BV Nederland
scoort laag door slecht samenspel", zo con
cluderen de onderzoekers.
DELFT Het Interuni
versitair Reactor Instituut
in Delft meent een nieu
we manier te hebben ge
vonden om milieuvervui
ling door zware metalen
al in een vroeg stadium op
te sporen. Dat kan met
behulp van korstmossen;
de groene en grijze vlek
ken die op bomen, plan
ten en struiken groeien.
De eigenschap van die or
ganismen is dat ze (zware)
metalen opnemen en vrij
wel overal voorkomen.
Het onderzoek vindt plaats in
combinatie met de analyse van
luchtmonsters waarin de uit
gestoten stoffen ook voorko
men. Volgens dr. ir. M. de
Bruin, die de leiding van het
onderzoek heeft, kan door het
analyseren van korstmossen in
kaart worden gebracht in
welk gebied bepaalde typen
vervuiling voorkomen. Tevens
kan onomstotelijk worden be
wezen welke bedrijven een ge
vaar voor het milieu vormen.
In dat geval kan de overheid
dan weer dwingende maa
gelen voorschrijven. Mon
teel is het voor de overl
vrijwel onmogelijk alle be<
ven te controleren. Het oni
zoek met de kortsmo
wordt gesteund door de Di
Centraal Milieubeheer
mond, de afdeling Natuurk
de van de TH Delft en stut
ten van de universiteiten
Utrecht en Nijmegen.
DEN HAAG „Het gaat
om getuigen en deskundi
gen. Let u op die woor
den, getuigen en deskun
digen". De voorzitter van
de Kamercommissie die
een parlementaire enque-
te uitvoert naar de gang
van zaken rond het RSV-
drama, kijkt de pers nog
eens aan, en vervolgt:
„Het zijn mensen die van
wege hun kennis over be
paalde dingen ons helpen
om de feiten vast te stel
len, niet omdat zij iets op
hun kerfstok hebben. Dat
de mensen op de lijst
staan om door ons ge
hoord te worden betekent
niet dat zij in negatieve
zin iets te maken hebben
het de afloop van de RSV-
zaak".
De verhoren die de commissie
de komende week met 21 „ge
tuigen en deskundigen" in het
openbaar gaat houden, zullen,
zo lijkt het, wat Van Dijk be
treft weinig vuurwerk opleve
ren. Hoe dan ook, na bijna een
jaar van vooronderzoek dat
vooral bestond uit het door
spitten van dossiers van RSV
zelf, van RSV-bedrijven en
van het ministerie van econo
mische zaken, treedt de com
missie nu naar buiten.
„Show"
Het openbare óptreden van de
commissie zal echter minder
spectaculair zijn dan algemeen
verwacht wordt. De woorden
van Van Dijk wijzen daar al
op. Echter, ook uit andere me
dedelingen van de voorzitter
valt op te maken dat de
„show" van de commissie wel
eens kan tegenvallen. Alle ge
tuigen die werden opgeroepen
zijn in voorgesprekken al aan
de tand gevoeld. Bovendien
zijn zij schriftelijk op de hoog
te gesteld van de onderwerpen
en de hoofdvragen die hen te
wachten staan bij het openbare
verhoor.
„Zij kunnen zich op het ver
hoor voorbereiden", zo verde
digt Van Dijk de handelswijze
van de commissie. „Maar de te
stellen vragen en de nadere
vragen op hun antwoorden
natuurlijk niet". Dat mag alle
maal op zich wel waar zijn,
maar een persoon die in het
openbaar, en onder ede, ge
hoord wordt zal natuurlijk wel
proberen kwalijke zaken af te
schermen. Als betrokkene al
weet waar het verhoor naar
toe gaat, wat is dan nog de zin
van dat verhoor?
De vice-voorzitter van de Ka
mercommissie heeft daar een
praktische verklaring voor:
volgens de Parlementaire En
quêtewet bestaan er alleen
verhoren. Vooronderzoek in
dossiers zoals de Kamercom
missie dat heeft gedaan, be
staat voor de wet niet. De
commissie zal dus een eindrap
port moeten schrijven op basis
van tijdens de verhoren opge
dane kennis. Uit de bestudeer
de dossiers opgedane kennis
zal dus in het openbaar door
getuigen „bevestigd" moeten
worden.
Teken aan de wand
Voor de Kamercommissie zelf
kan dit een vrij vruchteloze
bezigheid zijn, voor de buiten
wacht kan het nog „nieuws"
opleveren. Men kende de be
studeerde dossiers immers
niet. Desalniettemin mag het
als een teken aan de wand
worden beschouwd dat geen
der opgeroepen getuigen tot
nu toe geweigerd heeft om
voor de Kamercommissie te
verschijnen om in het open
baar aan de tand gevoeld te
worden.
Zo een getuige wel dwars zou
willen gaan liggen bij de ver
horen, dan vindt men in ieder
geval de best toegeruste En
quêtecommissie tegenover zich
van alle commissies die tot nu
toe parlementaire enquetes
uitvoeren. En een commissie
die van plan is om ook van de
eigen bevoegdheden gebruik
te maken. Getuigen kunnen
tegenover de commissie alleen
weigeren informatie te geven
als het gaat om de bescher
ming van industriële kennis,
als een ambtsgeheim in het ge
ding is, als het geven van in
formatie in strijd is met het
belang van de staat of als het
gaat om gevoelens die tijdens
zittingen (bijvoorbeeld de mi
nisterraad) werden geuit.
„Wij vragen alles. Als getuigen
of deskundigen niet willen
antwoorden zullen wij bezien
wat we doen. Als het nodig is
zullen wij de rechter inschake
len", aldus Van Dijk. Volgens
de Enquetewet kunnen getui
gen en deskundigen die weige
ren een vraag te beantwoor
den maximaal zes maanden
vastgezet worden. De commis
sie kan zelf een weigerachtige
getuige of deskundige gijzelen
totdat deze opgehaald is door
de politie.
Getuigen en deskundigen die
weigeren vragen te beant
woorden op basis van bepalin
gen in de Parlementaire En
quetewet waaruit blijkt dat zij
niet zouden hoeven te ant
woorden, kunnen door de
commissie achter gesloten deu
ren gehoord worden. Ook kan
de commissie eisen dat de re
denen waarom men antwoord
weigert, bekend worden ge
maakt. Via de rechter kan de
commissie ook nog achteraf
een antwoord krijgen.
Oud-bewindslieden
De komende week, in een
zaaltje boven de Haagse Rid
derzaal gaat dit geheel dus van
start. Twee weken lang wor
den getuigen gehoord over de
jaren 1965-1971, de jaren die
leiden tot de oprichting van
RSV.
Tegenover een voltallige Ka
mercommissie, leden en
plaatsvervangend leden, pers,
tv en fotografen mogen de ge
tuigen en deskundigen opko
men. Onder hen drie oud-be
windslieden, de heren De
Block (minister Economische
Zaken in het kabinet De Jong,
trad later af), Witteveen (mi
nister Economische Zaken ad-
interim kabinet De Jong) en
Nelissen (minister Economi
sche Zaken kabinet De Jong).
Voor Nelissen, onder wiens
verantwoordelijkheid de fusie
tussen de werven Verolme en
Rijn-Schelde" tot RSV in 1971
tot stand kwam, alsmede diens
directeur-generaal industrie
Molkenboer, heeft de commis
sie de meeste tijd uitgetrok
ken. Volgens voorzitter Van
Dijk een teken dat men van
hen veel informatie verwacht.
Op de lijst van de te horen
personen staan verder als top
ambtenaren de voorganger
van Molkenboer, Van Alphen
de Veer, de heer Ronnooy
Kan (thesaurier-generaal mi
nisterie Financiën) en de heer
Maas, president-directeur van
De parlementaire RSV-enquetecommissie gaf gisteren een pi
conferentie met achtergrondinformatie over hoe de eerste ver
ren van getuigen en deskundigen gaan plaatsvinden. Vanaf
19e tot en met de 29e maart wordt er een groot aantal getuk
en deskundigen verhoord, waaronder ook nog premier Lubb
Van rechts naar links ondervoorzitter Joekes van de enqu
commissie, Voorzitter Van Dijk en voorlichter Mulder van
Tweede Kamer.
de Nationale investeringsbank
(NIB). Op de lijst prijken ook
de namen van twee toenmali
ge Kamerleden, de heren
Schmelzer (als KVP-Kamerlid
adviseur van Verolme) en
Biesheuvel (als ARP-Kamerlid
voorzitter van het College
voor de Scheepsbouw dat het
kabinet moet adviseren over
de werven).
Namens het bedrijfsleven
staan op de lijst de heer Lang-
man (onderdirecteur van De
Schelde-werf en directeur van
de Stichting Nederlandse
scheepsbouw industrie), Van
der Pols (centrale bond van
(ADVERTENTIE)
Accessoires en Zeil-en motorjachten Gigantisch Iwaterbassins^^SSg^. I Motorenhall sportboten Zeilplanken &en Duiksport Roei-visboten
geopend van 10-17 uur en 19-22 uur zaterdag en zondag van 10-17 uur toegangsprijs f 12,50 per persoon,
kinderen tot 12 jaar en houders van PAS 65 f 7,-. Trein-toegang-biljetten bij NS-stations.
scheepsbouwmeesters).
Vries (commissaris van E
Schelde, later president-a
missaris RSV), Schwencke
nancieel directeur Veroli
Rijke (directeur Vero
Heusden), Scheffer (presii
directeur Verolme), Van
Brink (commissaris Rijn Sc
de) en Hofstra (directeur
olme).
Uit een commissie die de o
heid destijds adviseerde to
fusie worden gehoord de v
zitter Winsemius (vader
de huidige minister
VROM) en de leden Schol
Pool en Okkerse.
Indrukwekkend
Een indrukwekkende lijsi!
wel. Maar met voorgeko
verhoren kan de indruk
het allemaal veel oplevert
eens misplaatst blijken. „C
nieuwe dingen in de verl
naar voren komen? Het
De voorgesprekken zijn ii
gustus gestart. Later hel)
wij wel nieuwe zaken
den. Daar kunnen wij i
vragen", aldus commissiev
zitter Van Dijk. Als pleistei
de wonde meldt hij de
nog wel dat de commissie
premier Lubbers, als mini
van economische zaken in
kabinet Den Uyl,
gaat horen.
CAREL GOSELI
DEN HAAG Belastin
gen betalen is mooi, als ze
maar niet te hoog zijn, zo
liet staatssecretaris Ko
ning (financiën) zich on
langs ontvallen. Elke ge
middelde belastingbetaler
ondervindt dezer dagen
weer eeni aan den lijve
hoe hoog die belastingen
echter zijn. Er resten hem
nog enkele weken van de
eerste april, de dag waar*
op de belaitlnginspecteur
er op mag rekenen de
aangiften over de inkom
stenbelasting 1903 in huis
te mogen
Ing 1903
hebben.
van betaalde hulpkrachten in
de vorm van belastingadvi
seurs en -consulenten klaar,
ook worden er minder dure of
gratis adviezen gegeven door
wetswinkels, bureaus voor
rechtshulp, sociale raadslieden
en vakbonden. Verder zijn er
speciale belastingwinkels o.a.
in Leiden, waar aankomende
fiscalisten hulp bieden. Zelfs
de fiscus zelf, die de laatste tijd
zo gretig loert op de kleine bij
verdienste en het loon in ngtu-»
ra, laat zich dezer dagen van
belastingbiljet in te vullen,
belastingdienst heeft trouwens
ook voorlichtingsfolders op
elke inspectie liggen, die be
paalde moeilijke delen in de
belastingwetgeving behande
len.
Daarnaast zijn er ook dit iaar
Weer verschillende belasting-
gidsen op de markt gebracht
die de thuiswerker een handje
willen helpen bij het vervul
len van zijn burgerplicht. Ze
bieden over het algemeen niet
alleen hulp bh het invullen
van het aangiftebiljet, maar
geven ook tips die tot bespa
ring van belasting kunnen lei
den en daar is het uiteindelijk
om begonnen.
Niet vanzelf
Net als de belastingen zelf zijn
de gidsen die er uitleg over
verschaffen er de laatste jaren
niet eenvoudiger op geworden.
Een uitgever alB Kluwer, die
zich steeds meer toelegt op pu
blicaties over belastingzaken,
is al overgegaan tot het belich
ten van bepaalde facetten van
het belastingoerwoud in aparte
publicaties, zoals „Erven,
schenken en fiscus", „Samen
wonen", „Eigen woning en
Fiscus", „Auto en Fiscus",
„Aftrekbare kosten en vergoe
dingen", etc. Meestal ziin ze
rond de honderd pagina s dik
voor een prijs tussen 17,50 en
20,-.
Kluwer blijft uiteraard niet
achter met een echte „allesom
vattende" belastinggids voor
de aangifte inkomstenbelas
ting 1983 en vermogensbelas
ting 1984. De gids is dikker ge
worden dan in vorige jaren en
begint zo lanzaam aan op een
telefoonboek te lijken. Het for
maat is vergroot en de inde
ling is wat leesbaarder dan in
vorige jaren. Kluwer kiest
voor een behandeling per
vraag van het belastingbiljet
en sluit elk hoofdstuk af met
een reeks tips en attentiesei-
nen waarmee 's lezers aan
dacht wordt gevestigd op „be
sparingsmogelijkheden".
De gids verdient een pluim
voor zijn uitgebreidheid, maar
i§ niet overal even overzichte
lijk. Dat wordt deels veroor
zaakt door het feit dat hij al zo
vroeg in de boekwinkels moest
liggen. Slechts een deel van de
op" de valreep aangenomen
nieuwe belastingregels konden
daardoor in de gids zelf wor
RUITENHEER
den verwerkt. Een ander deel
is te vinden in aparte hoofd
stukken met wijzigingen en
nieuwe tarieven achterin de
gids, zoals bijvoorbeeld al ta
melijk veel informatie over de
wet Tweeverdieners, die ove
rigens pas voor het belasting
jaar 1984 echt van belang
wordt. Naast die aanvullingen
is er dan ook nog een inlegvel
in de gids gestoken voor de al
lerlaatste wijzigingen inclusief
de allernieuwste tarieven. Al
met al wel een beetje romme
lig en storend.
Almanak
Elsevier heeft het probleem
van de jaarlijks terugkerende
belastingwetgeving op de val
reep anders en beter opgelost.
De Almanak die dit jaar voor
de 29ste keer verschijnt, is pas
in januari van de persen geko
men en lag dus later dan die
van Kluwer in de boekwinkel.
Hierdoor is de Elseviers op een
enkele aanvulling na echter
compleet en up-to-date.
De Almanak is kleiner van
formaat en dikte dan de gids
van Kluwer, maar ze kent een
kleiner lettertype, zodat de
verschafte informatie in elk
geval in hoeveelheid niet on
der doet. Elsevier is bijna twee
gulden duurder: f 19,75 tegen
f 17,90 voor de Kluwergids.
Waar Kluwer aan tips en at-
tentieseinen doet, werkt Else
vier veel met voorbeelden, die
vaak verhelderend kunnen
zijn. De indeling van de Else
vier is intussen heel traditio
neel: per vraag van het aangif
tebiljet zijn duidelijk gerubri
ceerde analyses opgenomen.
Deze zijn vaak korter dan bij
Kluwer, wat de leesbaarheid
ten goede komt. Waar de Else
vier al gauw een apart hoofd
stukje invoegt, werkt Kluwer
veel met vet gedrukte tref
woorden in een overigens grij
ze massa van letters die snel
vermoeit. In vergelijking met
de gids van Kluwer lijkt de El
sevier ook soms wat uitgebrei
der in te gaan op de wijzigin
gen die ten opzichte van het
vorig belastingjaar, 1982, zijn
opgenomen. De schoolgeldhef
fing is daar een voorbeeld van.
Ook de regelingen ter zake
van het bezoek aan zieke ver
wanten komen bij Elsevier be
ter uit de verf. Anderzijds be
handelt Kluwer de rijksstudie
toelage weer uitgebreider.
Het zogenaamde vereenvoudi-
ge aangiftebiljet (E-biljet)
waarmee in een toenemend
aantal regio's wordt gewerkt,
komt bij Kluwer weer beter
tot zijn recht. Dat geldt ook
voor de andere bijzondere bil
jetten, zoals het G- en GU-bil-
jet voor de werkende gehuwde
vrouw. Overigens hebben bei
de gidsen aparte hoofdstukken
over de positie van de wer
kende gehuwde vrouw opge
nomen. Beide gaan verder uit
gebreid in op de eigen woning
en de fiscus en de auto.
Cursus
Inhakend op de in februari
1983 door Teleac verzorgde te
levisiecursus over belastingen
brengt Kluwer een aangepaste
editie van het cursusboek op
de markt, dat niet alleen mak
kelijk is voor de velen die de
betrokken cursus hebben ge
volgd, maar ook kan dienen
als hulp voor die belasting
plichtigen die een niet al te in
gewikkeld fiscaal leven leiden.
Voor de eenvoudige belasting
betaler zijn er voldoende tips,
aftrekmogelijkheden en rege
lingen ten aanzien van de ei
gen woning e.d. opgenomen.
Het fraai uitgevoerde cursus
boek kost 14,90.
Voor de „eenvoudige" belas
tingplichtige zijn er trouwens
meer goedkope en goede
handleidingen op de markt. Zo
brengt Elsevier voor de veer
tiende keer Het Belasting ABC
op de markt. Het is een klein
broertje van de bekende Al
manak, maar veel minder uit
gebreid en dus ook goedkoper:
prijs 11,50 gulden. De meqst
voorkomende aftrekposten,
zoals de beroeps- en studiekos
ten, autokosten, de eigen wo
ning met het groot onderhoud,
en de ziektekosten worden
toch nog tamelijk uitgebreid
behandeld.
Ook de belastingkrant van El
sevier mag niet onvermeld
blijven. Nog meer dan het
ABC richt deze krant in week
bladformaat en met dito-prijs
5,25) zich op het brede pu
bliek voor wie de dikkere gid
sen een overbodige luxe zijn.
Ook deze Elsevier-uitgave
heeft toch nog een apart
hoofdstuk over de werkende
gehuwde vrouw, de kinderbij
slag, de premieheffing en de
loonbelasting, waarbij behalve
aan de tabellen ook aan de
voor 1984 geldende Tweever-
dienerswet aandacht wordt be
steed.
Uitgelicht
Inmiddels is ook Elsevier be
gonnen aan het apart behan
delen van erg ingewikkelde
hoofdstukken uit de belasting
wetgeving. Sinds kort liggen
in de boekhandel twee publi
caties in de reeks Elsevier-in-
formatief. Daarin worden de
nieuwe Tweeverdienerswet en
het voor 1984 geldende stelsel
van sociale verzekeringen uit
gelicht. Het eerste informatief
(31 pagina's, prijs 4,90) gaat
wat uitvoeriger in op de nieu
we wet Tweeverdieners en de
daarmee in verband staande
positie van de gehuwde
vrouw, samenwonen en de
controle- en privacyproblemen
van de wet. Het informatief
over de sociale verzekeringen
(80 pagina's, prijs 7,90) neemt
het oerwoud van sociale uitke
ringen en hun voorwaarden
onder de loupe. Wat deze uit
keringen voor mogelijkheden
bieden bij zwangerschap, hu
welijk, ziekte, militaire dien&t
pensionering, echtscheidin
emigratie wordt in vei
lende hoofdstukken uit*
zet. De publicatie besef
over een goede verklan
begrippenlijst en een hai
adressenbestand. Problf*
van dit soort publicaties
blijft echter de beperkte
dat zij up-to-date inforn111
verschaffen.
Spelletje
Gebruikm
Gebruikmakend van de
dacht voor de belastingen te
er dezer dagen nog wat and
boekwerkjes op de markt
schenen die de jaarlijkse
rond het aangiftebiljet op
wat andere manier belich
Een ervan verscheen bij ui
verij Bert Bakker onder dl
tel „Spelen met belasting",
boekje (f 19,50) beschrijft
komische toon vrij oi
schaamd veertig manieren 2
zo weinig mogelijk inkoms 'I
belasting te betalen, waan W
beginners en gevorderde
lastingontlopers hun voon
kunnen doen. Het boekje e
echter wel uit van een zek
aanwezige kennis van be
tingzaken. 'If,
Prisma-Spectrum, dat jaarl I
een eigen belastinggids opf -
ketformaat uitgaf, is daar
tussen mee gestopt en komt
met een informatieve pot U
van de hand van belastingk -
ner Flip de Kan met als t
„Het gezicht van de Fisc
De Kan wil zijn lezer niet fli
zeer helpen bij het invu 1
van zijn aangiftebiljet, ook 5
behandelt hij wel een reeks
trekposten en juridische
structies. Het is er hem r
om begonnen de belasting!
Ier een beter inzicht te g
in de achterkant van de b
tingheffing. Prisma heeftj
boekje in maart voor 4,9»
de aanbieding. Daarna f
het 7,90.
