Vi
postzegels
weekpuzzel door dr. Pluizer
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 9
RUITENPUZZEL
a
m
m
MAMA
81A 91
1 A WAM
m
mm
mm
m
m
■sa&
CcidócOomant
ZATERDAG 3 MAART 1984
De prijswinnaars van puzzel nr. 8 zijn:
Irene Aartman, Viaductweg 69, 2211 GR Noordwijkerhout.
J.M. Vogelezang, Piet Heijrüaan 26, 2253 TB Voorschoten.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Rondom de genummerde vakjes dienen woorden van 4 letters van navolgende
betekenis te worden ingevuld. Alle antwoorden lezen in de richting van de wij
zers van de klok.
De beginletter van het eerste antwoord komt in het vakje boven het cijfer 1. Het
vakje waarin de beginletter van de overige antwoorden komt, dient door combi
natie met de letters van de omringende antwoorden te worden vastgesteld.
Bij juiste oplossing vormen de letters op de buitenrand - te beginnen met de
letter in het vakje boven het cijfer 1 en verder lezend in de richting van de
wijzers van de klok - een spreekwoord.
1. klipgeit; 2. regelmaat; 3. Engelse vlaktemaat; 4. handeling; 5. trekvisnet met
een zak in het midden; 6. insekt; 7. lichte overias; 8. kledingstuk; 9. vergevorderd
in tijd; 10. opgelegd werk; 11. bepaalde tijdsduur; 12. onderscheidingsteken; 13.
houding, stand; 14. steekwapen; 15. beendergestel dat de mondholte omsluit; 16.
insekt; 17. wending; 18. kegelvormig onderdeel v.e. uurwerk; 19. huisdier; 20.
muziekinstrument; 21. sportterm; 22. heldendicht; 23. Argentijnse munt; 24. al
leenzang; 25. jonge leeuw; 26. eetlust; 27. soort snoepgoed; 28. wijnsoort; 29.
broodsoort; 30. eetbare wortel.
WELK SPREEKWOORD ONTSTAAT OP DE BUITENRAND?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 9 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
Het wedstrijdwezen is in de
dambond in de laatste vijftien
jaar zo volwassen geworden
dat jonge talenten voldoende
kansen krijgen om zich te ont
wikkelen tot sterke jeugdspe
lers.
Het is bemoedigend omdat er
behalve voor junioren zelfs
een landelijke titelstrijd is
voor aspiranten en pupillen.
Voor de aspiranten met name
geldt dat het spelpeil zeer aan
vaardbaar is.
Dit zendingswerk bij de jeugd
is ook bittere noodzaak voor
de dambond, want met het
aanstaande vertrek van Harm
Wiersma uit de wereldtop, valt
Nederland nagenoeg in het
luchtledige. De opvolgers voor
het briljante duo Sijbrands-
Wiersma staan nog niet klaar.
Van de (iets) jongere generatie
kan alleen Rob Clerc zich met
de brede Russische top meten
en vermoedelijk verder alleen
Hans Jansen - wanneer hij
zich althans serieus met de
wedstrijdsport blijft bezighou
den.
Niettemin, de dambond is
druk bezig met actief jeugd
werk; de pittige opleidingen
van de bondstrainers mogen er
zijn. Het hogere niveau van
opleiding en begeleiding (in
vergelijking met vroeger ja
ren) leidt natuurlijk tot meer
inzicht bij de top en de subtop.
Negen weken geleden bericht
te ik over het aspirantenkam
pioenschap van Nederland, dat
zo verrassend werd gewonnen
door Johan Smits uit Makkum
(15 jaar). Harm van de Gugten
(14) uit Rijnsburg, oud-kam
pioen Willie van den Braak
(14) uit Tilburg en Henk Kla-
renbeek (13) uit Lunteren ein
digden gedrieënlijk op de vier
de plaats en moesten in een
herkamp uitmaken welke spe
ler zich rechtstreeks zou plaat
sen voor de halve finale '84.
Van den Braak trok zich te
rug. De beide partijen tussen
Van de Gugten en Klarenbeek
eindigden in remisem waar
door Van de Gugten zich
plaatste omdat hij in het toer
nooi van Klarenbeek had ge-
Talenten
HARM VAN DER GUGTEN HENK KLARENBEEK
HENK KLARENBEEK
wonnen.
Toch stal juist Henk Klaren-
beek de show. In beide beslis
sende wedstrijden toverde hij
een slagzet op het bord die een
beter lot had verdiend dan
slechts een puntendaling.
Na een weinig opwindend
klassiek spelletje ontstond in
de eerste partij de stand van
het eerste diagram. Het werd
toch nog interessant. Klaren-
beek zette de beslissende fase
HARM VAN DER GUGTEN
in met de ruil 27. 37-31 26x37
28. 42 x 31. Dreigt 31-26. 28....
21-26 29. 47-42 26 x 37 30. 42 x
31 2-7 31. 31-26 4-9 32. 49-13 3-8.
Maakt een leuke combinatie
mogelijk: 33. 27-21 16x49 34.
4540 23x32 35. 48-43 49x38 36.
39-33 38x29 37. 34x1, waarna
zwart nog remise kan maken
door 37. 18-22 38. 1-18 22-28
39.18x4 32-38 40. 4-15 28-33 41.
15x29 33x24 42. 26-22.
Van de Gugten had in de
tweede partij genoeg aan remi
se. Hij bediende zich ook daar
in van het klassieke wapen.
Na zijn 47-42 is de stand van
het tweede diagram op het
bord gekomen.
30. 14-20 31. 25x14 9x20 32.
43-39 4-10 33. 39-34 10-14 34. 34-
30 7-12 35. 49 4 3 3-9 36. 4440
12-18 37. 39-25 23-29. Laat 28-23
19x28 32x21 16x36 toe. 38. 40-
34 29x40 39. 45x34 18-22 40. 38-
33 9-13 41. 34-29. Klarenbeek
heeft toch nog de spanningen
kunnen opvoeren. Na de tekst
zet is een verrassende slagzet
mogelijk die, tot zwarts teleur
stelling, weer niet meer ople
vert dan een puntendeling.
41. 17-21 42. 28x26 19-23 43.
29x9 14x3 44. 25x14 3-9 45.
14x3 11-17 46. 3x21 16x49. Het
is duidelijk dat wit het moei
lijk heeft. Hij weet echter met
een leuke finesse nog de remi
se en dus de vierde plaats vei
lig te stellen.
47. 33-28 49-32. Op 4944 is mo
gelijk: 35-30 44x36 30x19 15-20
42-38 met remise. 48. 28-22
32x41 49. 22-18 41-36. 50. 35-30
36x9 51. 30x19 9-36 52. 42-37 6-
11 53. 26-21 36-18 54. 37-31
18x36 55. 21-17 11x22 en Henk
Klarenbeek berustte in een te
leurstellende remise.
door
L. Hofland
Voorwedstrijden
Vergelijken we de voorwed
strijden van de nationale kam-
Sioenschappen van Rusland en
oegoslavië met die van ons
land, dan zien we onmiddellijk
dat de schaakbonden van deze
landen deze toernooien zeer
serieus nemen. In deze landen
moeten alle topspelers die
geen rechten hebben op een fi
naleplaats, deelnemen aan de
voorwedstriiden. In het sterk
ste schaakland ter wereld,
Rusland, leidt dat tot sterke
grootmeester-toernooien als
voorwedstrijden. Een schril
contrast met Nederland, waar
de meesters (wij hebben nu
eenmaal niet zoveel groot
meesters) thuis rustig kunnen
wachten tot de uitnodiging
voor de nationale titelstrijd in
de bus glijdt. De voorwedstrij
den zijn slechts loterijtjes (ze
ven ronden Zwitsers) voor
subtoppers, die ook eens in het
schaakwalhalla willen door
dringen.
In Vilna streden 18 sterke
(groot)meesters om 5 plaatsen
in de Russische titelstrijd in de
eerste voorronde. Vier groot
meesters (Dorfman, Psachis,
x*
A X A
A A
iS
Al
1
N
Üil4il
Diagram 1.
Lerner en Gulko) en één
meester (Charitonov) wisten
deze fel begeerde plaatsen te
veroveren. Sterke grootmees
ters als Balashov, Makaritsjev
en Holmov, misten hier de
boot. Aardig detail is, dat
Dorfman en Psachis beiden
ex-kampioen van Rusland zijn.
Ondenkbaar in ons land; spe
lers met een vergelijkbare
staat van dienst worden jaren
lang „beschermd" tegen het
spelen met mindere goden.
In Joegoslavië is het selectie
systeem nauwelijks anders.
Ook hier worden in enkele
toernooien (13 ronden, halve
competitie) de deelnemers van
de nationale titelstrijd aange
wezen. In de twee, tot nog toe,
gehouden voorronden hebben
zich o.a. de grootmeesters Ve-
limirovic en Maijanovic ge
plaatst.
Uit de Joegoslavische voor-
wedstrijden nu enkele span
nende momenten. Allereerst
twee combinatoire problemen,
die u eerst zelf moet proberen
op te lossen.
Zie diagram.
Uit de partij Sifrer-Gicov.
Wit speelde in de diagramstel
ling 1. h3. Hoe zou u als zwart-
speler reageren?
Zie diagram.
Uit de partij Gusia-Barlov.
Zwart lijkt zijn verdediging
aardig georganiseerd te heb
ben. Kunt u met wit nog wat
vinden?
Velimirovic is al iaren bekend
om zijn wilde stijl. De wereld
top kon hij hier niet mee be
reiken, maar voor vele colle
gagrootmeesters is hij levens
gevaarlijk.
D.Velimirovic-M.Matulovic.
Siciliaans.
I.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Dc7 5.Pc3 e6 6.Le2 a6
7.94) Pf6 8.Khl Pxd4 9.Dxd4
Lc5 10.Dd3 b5 U.f4 h5.
Een bekende zet in de Paul
sen variant. Uit partijen van
Maijanovic is gebleken, dat
wit weinig kon bereiken tegen
deze opstelling; een voorbeeld:
12.Lf3 Pg4 13.e5 Tb8 14.Ld2 d5
15.exd6 Lxd6 met gelijke kan
sen Parma-Marjanovic 1982.
Velimirovic verhindert Pg4 en
heeft succes!
12.DH3!? Lb7 13.e5 Pg8?l
Beter is het aktievere 13...Pe4,
na 14.Pxe4 Lxe4 15.Lf3 heeft
wit, vanwege de verzwakte
zwarte vleugels, enig voordeel.
14.Lf3 Ph6 15.a4 M 16.Pe4
Lxe4 17.Lxe4 94H).
De tijdrovende zwarte paard-
manoeuvre biedt wit nu de ge
legenheid een winnende aan
val op te bouwen.
18.c3 bxc3 19.Dxc3 Pg4
20.Ld2! d5.
De kwaliteit kon niet geno
men worden: 20...Pf2+ 21.Txf2
Lxf2 22.Dd3 Db6 23.Tcl Kb8
24.La5! enz.
21.exd6 Txd6 22.Tacl Kb8
23.h3 f5 24.Lf3 Da7?l 25.a5
Dc7 26.Db3+ Kc8 27.Lb4.
Zwart geeft het op.
In stelling 1 speelde zwart
l...Td3 en wit gaf het op! Na
2.cxd3 Dxg3+ 3.Kdl Pe3+ gaat
het snel mis.
In stelling 2 verraste wit zijn
tegenstander met l.Tfö! Ook
hier werd onmiddellijk opge-
?even, daar tegen de dreiging
.Th5 gxh5 3.Lf5 met ondek-
baar mat, niets te doen is.
Correspondentieadres: L.Hof-
land, C.Fockstraat 113, 2613
DE Delft
In België werd op 13 februari
een postzegel uitgebracht ter
Gelegenheid van het feit, dat
0 jaar geleden koning Albert
I overleed. Albert Leopold
Clement Marie Meinrad werd
in 1875 geboren als tweede
zoon van Filips, graaf van
Vlaanderen en Maria van Ho-
henzollern-Sigmaringen en
werd in 1909 gekroond als Al-
bert I, koning der Belgen. Tij
dens de Eerste Wereldoorlog
voerde Albert I het opperbevel
over het leger. Door zijn
Olympische sporten op Belgische zegels
de zijn regeringsperiode geniet
de koning nog altijd hoog zien
in België. Zijn door in 1934 bij
het bergbeklimmen werd zeer
betreurd.
Op een zegel van 8 fr. ziet
men het portret van de ko
ning. Voor het ontwerp maak
te men gebruik van een origi
nele tekening van de hand
van Gustave van de Woestyne.
De zegel werd in de kleuren
lichtbruin en zwart gedrukt
door de Algemene Werkplaats
van het Zegel te Mechelen.
Op 5 maart verschijnt even
eens in België een serie van
twee zegels en een speciaal
velletje in het kader van de
Olympische Spelen 1984. Ook
dit velletje omvat twee zegels.
Met dit geheel worden vier
verschillende sporten onder de
Los Angeles 1984
aandacht gebracht. Voor de
losse zegels zijn dat judo (8 2
fr.) en plankzeilen (12 3 fr.).
In 1949 werd de Belgische
Judo Federatie opgericht. Op
dit moment wordt deze sport
in België door meer dan 30.000
judoka's beoefend. Bij de
Olympische Spelen te Moskou
trad Robert van de Walle op
de voorgrond, die er een gou
den medaille wist te verove
ren. Ook de dames beoefenen
deze sport actief, zoals bewe
zen wordt door de wereldtitel
van Ingrid Berghmans.
Plankzeilen of surfen werd
„ontdekt" door ëen Californi-
sche ingenieur. Enige jaren la
ter verscheen de eerste surf
plank in Europa. Ook hier
werd deze sport een geweldig
succes, hetgeen ertoe bijdroeg
dat deze sport werd opgeno
men in het programma van de
Olympische Spelen.
De zegels in het velletje beel
den uit het boogschieten (10
fr.) en dressuur (24 fr.). In Bel
gië zijn ruim 3.000 boogschut
ters aangesloten bij de Ko
ninklijke Belgische Federatie
voor Handboogschieten. Hier
van zijn er ongeveer 200 die
het Olympisch boogschieten
beoefenen. Daarnaast zijn er
in België tienduizenden beoe
fenaars van het traditioneel-
folkloristisch wipschieten.
In België zijn het vooral de
vrouwen die in de dressuur
aan de top staan. Zo zijn de
beste acht Belgische dressuur
ruiters allemaal vrouwen. Het
velletje heeft als randschrift
de tekst „Los Angeles 1984".
Voor het ontwerp van het ge
heel tekende Pol Mara. Ook
hier werd het drukken weer
vezorgd door de Algemene
Werkplaats voor het Zegel te
Mechelen. De zegels blijven tot
1 mei in de verkoop.
Op 23 januari werd de serie
gebruikszegels aangevuld met
een zegel van 12 fr in groen.
Dit jaar viert de Zweedse
evenknie van onze Rijkspost
spaarbank het 100-jarig be-
staansfeest. Naar aanleiding
van deze gebeurtenis bracht de
Zweedse PTT op 9 februari
een serie van drie herinne
ringszegels in omloop (waar
den: Zw.kr. 1,-, 1,60 en 1,80).
Voor wat de vormgeving be
treft komen deze zegels over
een met de zegels, die dienst
doen als stortingsbewijs van de
spaarbank. De eerste zegel
heeft als motief de drie kronen
van het Zweedse rijkswapen.
Op de twee andere zegels ziet
men een ovaal, waarin een ge
kroonde posthoorn en het
randschrift „Postsparandet 100
&r". Het origineel van deze ze
gels werd ontworpen door Olie
Hjortzberg. Voor de jubileum
zegels tekende Jan Magnusson.
De zegels werden in de vorm
van rollen gedrukt door de
drukkerij van de Zweedse
PTT.
Dit jaar wordt het 25-jarig ju
bileum gevierd van de CEPT,
de „European Conference of
Postal and Telecommunica
tions Administrations". Op 26
juni 1959 werd deze instelling
opgericht in Zwitserland door
afgevaardigden van 23 PTT-
diensten. In de loop deze tijd
hebben nog een aantal landen
zich bij de CEPT aangesloten.
Ter gelegenheid van dit jubile
um neeft de CEPT de aange
sloten landen verzocht voor de
jubileumzegels hetzelfde mo
tief te gebruiken. Dit motief
bestaat uit een brug, waarmee
de samenwerking tussen de
Europese PTT-diensten ge
symboliseerd wordt. Voor wat
onze rubriek betreft, wordt de
rij van Europa-CEPT-zegels
voor dit jaar geopend door
Zweden, waar op 9 februari
twee zegels werden uitge
bracht (waarden Zw.kr. 1,80
en 2,70). De eerste zegel werd
uitgebracht in de vorm van
een boekje met een inhoud
van 10 zegels, de tweede op
rollen. Voor deze zegels teken
de J.Larrivière en ook hier
werd het drukken verzorgd
door de drukkerij van de
Zweedse PTT.
I
Bij sommigegelegenheden
worden er - ook in Nederland
- bepaalde biedmethoden ver
boden. Bij het Interpolistoer-
nooi zijn bijvoorbeeld verbo
den: de sterke pas, het trans
fersysteem en aanverwante
systemen. Bij de Philip Morris
Europacup-voorronde, die
voor Nederland onlangs in
Noordwijkerhout werd gehou
den, was het verboden om te
psychen met een sterke klaver
(Precisie enz.) en met een ster
ke 2 klaver, zoals dat in
Frankrijk bij veel gelegenhe
den verboden is. Zeer apart is
de regel die in Oostenrijk
wordt gehanteerd, de z.g. Re
gel van Negentien. Deze
houdt in dat het aantal hon-
neurpunten plus het aantal
kaarten in de langste twee
kleuren minimaal 19 moet zijn
om te mogen openen. In Oos
tenrijk mag je dus openen
vanaf 10 punten met een 5-4,
11 punten met een 4-4 enz.
Wordt er met minder geopend,
dan legt de arbiter - indien ge
attendeerd - onverbiddelijk
straf op.
Allemaal voorschriften die
erop wijzen dat de bridge-or-
ganisaties zich te weer gaan
stellen tegen bepaalde uitwas
sen. De aanpak kan natuurlijk
pas doeltreffend en doelge
richt worden, wanneer deze
internationaal wordt verwe
zenlijkt, uitgaande van de
EBU of de WBF. Op dat mo
ment moeten de lidstaten na
tuurlijk ook intern het een en
ander geregeld hebben, indien
ze daar behoefte aan hebben.
Ook de NBB heeft daar een
bescheiden begin mee ge
maakt.
Verkeerde inlichting
Een direct gevolg van de inge
wikkelde biedsystemen is dat
het partnership af en toe het
spoor bijster raakt. Zoals u
waarschijnlijk weet, is ver
keerd bieden toegestaan, maar
het geven van een verkeerde
inlichting kan bestraft wor
den. Zoals hier:
VB104
A V 1083
o'V 4
*H7
H85
OH 6
olH 107 5
4IA 1052
West opende met 1 harten en
oost bood 3 SA (13-14 met een
verdeeld spel), waarop west de
bieding besloot met 4 harten!
Noord informeerde bij west
naar de betekenis van 3 SA en
kreeg als antwoord: „13-15
punten met een vierkaart har
ten" (Swiss, No Splinter o.i.d.).
Pas-pas-pas.
Noord, een speler van middel
bare sterkte, moet nu uitko
men en heeft in zijn handen
onder meer boer-vierde van
harten. Zijn overweging om
met troef te starten is dus niet
zo gek (OW zullen gerust wel
de overige negen troeven heb
ben na dit biedverloop). Hij
start dus met een kleine har
ten en ziet vervolgens tot zijn
verwondering dummy-oost op
tafel verschijnen.
Op ditzelfde moment had
noord arbitrage moeten roe
pen. Niet omdat hij beetgeno
men is, maar gewoon omdat
hij - onbewust - verkeerd is
voorgelicht. Hij moet niet
wachten tot hij het resultaat
van het spel kan zien of beoor
delen (het gebeurde op de eer
ste tafel van een wedstrijd),
maar hij moet nü arbitrage
roepen. De arbiter zal met
deze zaak wel raad weten (ar
bitrale score).
West - een geroutineerd speler
- was in de war, maar hij hoort
te weten welke conventies hij
wel en niet speelt. Van enig
misverstand mag in ieder ge
val de tegenpartij niet de dupe
worden. Deze noord werd wel
de dupe. Hij roept geen arbi
trage en achteraf scoorde hij
een volle nul. Er werd nu -
door de start - 4 harten plus 1
gemaakt terwijl de overige
Het bieden aan
teugels
scores 3 SA plus 1, 3 SA con
tract en zelfs een keer 3 SA
mini waren.
Deze noord was zich kennelijk
niet bewust wat zijn rechten
waren. Ook dat is iets wat je
moet leren.
Speelprobleem
Indien u dit jaar bent doorge
drongen tot de halve finale
van gemengde paren, dan.
heeft u in De Bilt het volgende
spel op tafel gehad:
noord mid
8432 ♦AHB
OHB10 OAV987
0(AH5 OIO
♦A106 «H932
Als zuid bent u beland in V
harten en west komt uit met|
een kleine troef.
U neemt de eerste slag op tafeV
en neemt direct de schoj^pons-
nit. De boer houdt. Harten
naar tafel (west ruiten weg),
harten naar de hand (west kla
ver weg) en u haalt de laatste
troef bij zuid eruit (west weer
klaver weg). Vervolgens
schoppenaas (oost de vrouw)
de schoppenheer (oost ruiten
weg). Hoe verder?
Mocht u in plaats van in 7 har
ten in 6 harten zijn beland,
dan maakt dat verder niet uit
Ook dan moet u in een paren-
wedstrijd proberen een over
slag te produceren, want 6
harten precies gemaakt, zal
niet al te best scoren. (Oplos
sing volgende week).
AGENDA: 9 tot en met 11
maart Hoechst-toernooi Sche-
veningen (Kurhaus) met op
vrijdagavond een vierlanden-
wedstrijd op de vuegraph; 17"
maart Karst Karsten-toernooi
Norg (05920-88504); 17 en 18
maart Kruikentoernooi Til
burg (013-670119); 25 maart
Arie van Heusden-toernooL
Culemborg (viertallen, 03455-
2498). Correspondentie over
deze rubriek: p.a. Leharstraati
10, 2162 AC Lisse.
Het inwerken van schadelijke
stoffen op plant (en dier) kan
jarenlang onzichtbaar blijven.
Als die inwerking zichtbaar is,
is het te laat. De inwerking
van zuur en zware metalen
hebben de humus een
vruchtbare laag onder de bo
men zo aangetast, dat die
niet langer als buffer dienst
doet om de schadelijke stoffen
uit de bomen te weren. Hier
aan is soms een proces van mi
lieuvervuiling van een eeuw
voorafgegaan. Dit stelde
prof.dr. W. Ernst op een sym
posium met als thema „Oeco-
toxicologie en milieuvraag
stukken
Hoe kan zure regen
ontstaan?
TNO-onderzoeker dr.ir. Peter
Builtjes heeft de Hoogewerff-
Jongerenprijs 1984 gekregen
voor onderzoek naar de ver
spreiding van luchtverontrei
niging. Het onderzoek geeft
inzicht in hoe zure regen kan
ontstaan.
Hij bootst die luchtverontrei
niging na in windtunnels
en toont, met behulp van com
putermodellen, het verband
tussen de uitstoot van schade
lijke gassen en de luchtveront
reiniging die daarvan het ge
volg is, aan. Het onderzoek
van de 34-jarige Builtjes geeft
aan welke chemische omzet
tingen er plaatsvinden na uit
stoot van de gassen.
Vooral het onderzoek naar het
nadoen van rookpluimen van
schoorstenen, waarin chemi
sche reacties plaatsvinden, is
van belang.
De verzuring van de Neder
landse bodem komt voor 45
procent op het conto van de
zwaveldioxyde, afkomstig uit
industrie. Stifstokstofoxyae
door uitlaatgassen van auto's
en (weer) de industrie is
'maar' voor 20 procent verant
woordelijk, terwijl ammoniak,
door mestlozing in Nederland,
35 procent van de verzuring
voor z'n rekening neemt, zo
legt hij uit.
De TNO-medewerker heeft
ook onderzoek gedaan naar de
foto-chemische luchtverontrei
niging (ozon) die het gevolg is
van een samenspel van stik-
stofoxyde en koolwaterstoffen.
Die stoffen komen overigens
uit de auto.
In Nederland is besloten om
de uitstoot van stikstofoxyde
binnen een jaar of vijf te be
perken van 500.000 ton tot
200.000 ton (de uitstoot van
zwavel wordt in die tijd van
500.000 ton tot 350.000 ton be
perkt). Met die 500.000 ton zit
Nederland relatief erg hoog.
Beperken kan onder andere
door auto's op loodvrije benzi
ne te laten rijden. Dit is tech
nisch een vrij makkelijke in
greep, zo stelt Builtjes.
Ook voor zwaveloxyde geldt,
dat het technisch vrij simpel te
beperken is, aldus de TNO'er.
Maar dat kost (de bedrijven)
wel veel geld, en dat is natuur
lijk een probleem. Voor de lo
zing van mest is nog geen goed
alternatief, zodat dat probleem
van de ammoniak nog niet
goed aangepakt kan worden.
Overigens is Nederland, zo be
nadrukt Peter Builtjes, sterk
Gif in milieu altijd
te laat zichtbaar
afhankelijk van andere lanj
den. De verzuring van de bo
dem in ons land is immers ooh)
een gevolg van de uitstoot vari
gassen door het buitenland!
Dat betekent dat er in EG-ver-!
band een goede samenwerking
op het gebied van de beper-j
king van de uitstoot moet zijn
„We gaan de goeie kant op
maar we kunnen het niet al]
leen doen".
De Hoogewerf-Jongerenprijs
wordt sinds 1972 elke drie jaan
toegekend aan een veelbielo]
vende jonge wetenschapper:
Nieuw anticonceptie
middel in de maak
Organon in Oss heeft
nieuwe methode van anticoi
ceptie in ontwikkeling,
vaginale ring. Het gaat om
ring van zachte kunststof
door de gebruikster zelf n
worden ingebracht. De ril
bevat hormonen, die drie w
ken lang worden afgegevt
aan de baarmoederwani
Daardoor wordt zwangersch;
voorkomen. Op bescheii
schaal wordt nu al bij tient
len vrouwen onderzocht of
nieuwe methode in de praktij
voldoet. Deze nieuwe meth<
om zwangerschap te voorko
men kan voordelen hebber
ten opzichte van „de pil". Z<
zou kunnen worden volstaat!
met een lagere dosis horma
nen. Overigens verwacht Or
ganon dat het nieuwe midde
als alle proeven gunstig verlo
pen pas over enkele jaren o
de markt komt.
