Nan Disselbrugtwistappel in
gemeenteraad
ranse jongelui tussen 11 en 25)
wachten op Nederlandsepen
Katwijks bedrijf
blaast staatswerf
in Maleisië
nieuw leven in
lg
Op mijn omwegen door stad en land
- kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of 'schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10.
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1984 PAGINA 5
KATWIJK De Katwijkse industriële projektontwik-
kelaar De Roos gaat proberen de kwijnende Maleisi
sche scheepswerf Mara Limbongang Timor weer op po
ten te zetten. Het is de bedoeling in dit slecht draaien
de middelgrote staatsbedrijf weer schepen te gaan bou
wen. De Katwijkers werken in dit project samen met
drie Belgische bedrijven. Het Zuidhollandse bedrijf
krijgt een aandeel van 28 procent in de werf en de Bel
gen 1,2 procent. Orders zijn nog niet binnen. De ver
wachting is dat pas op de lange termijn winst kan wor
den gemaakt.
De opzet is om Mara Limbongan (scheepswerf) Timor te moder
niseren zodat er in de toekomst patrouilleboten voor de Maleisi
sche „marine-police" gebouwd kunnen worden. Deze boten wil
men gebruiken om het de kop opstekende piraterij te bestrijden
en om Vietnamese bootvluchtelingen op te pikken. De overheid
heeft veel schepen nodig omdat de erg lange kustlijn van het
land moeilijk is te bewaken. Verder denkt directeur J.F. de Roos
aan de bouw van vissersboten en plezierjachten. Op de Maleisi
sche werf werken 170 mensen. „Vooralsnog is het de bedoeling
om alleen voor de lokale markt te bouwen. Over export denken
we de eerste tijd nog maar niet".
Bij de werf kunnen nu houten boten worden gebouwd tot 32
meter lengte zoals reddingsvaartuigen, loodsboten en ook pa
trouillescheepjes. De Roos verwacht dat de deelname in de werf
ook voor ons land werk op zal leveren omdat bepaalde onderde
len hier gefabriceerd moeten worden.
Het Katwijkse bedrijf zorgt voor de bedrijfsleiding. Een „mana
ging-director" (directeur), gaat binnenkort voor een periode van
3-5 jaar naar Maleisie. Tussen de 6 en 10 technisch specialisten
zullen hem volgen. Verder gaat het bedrijf zoeken naar onder
aannemers die voor de verdere uitvoering moeten zorgen.
Directeur De Roos is al sinds '79 op zoek naar mogelijkheden om
in Maleisië voet aan de grond te krijgen. Dit leek te lukken tot
de vroegere premier Van Agt en de parlementariër J.N. Schol
ten roet in het eten gooiden door bij hun bezoek aan dit land
politieke uitspraken te doen die de Maleisiërs tegen de haren in
streken. Voor Nederlandse bedrijven werd het toen onmogelijk
zaken te doen met het land. Via een omweg kreeg De Roos als
nog een ingang door voor te stellen in plaats van Nederlandse,
Belgische bedrijven in te schakelen. „Wij hebben onze kans ge
kregen omdat de regering in Maleisië zocht naar buitenlandse
partners voor de staatswerven. De buitenlanders leveren dan de
kennis". Moeilijkheden verwacht hij niet in het land. „Het is
geen echt ontwikkelingsgebied meer. Ze lopen voor in vergelij
king met Indonesië. De bevolking spreekt bijvoorbeeld goed En
gels, dat is makkelijk voor buitenlandse bedrijven".
De Katwijkse industriële projectontwikkelaar heeft zestig men
sen in dienst die proberen met andere bedrijven industriële pro
jecten te verwerven. Nu heeft men ondermeer werk in Sri Lan
ka en Indonesië.
iNA[bIDEN/REGIO CekbeSou/uwt
Bruggen, we maken er allemaal ge
bruik van. Zeker in een waterrijke
stad als Leiden zijn het onmisbare
schakels in het wegennet. Veel aan
dacht is er nooit aan de Leidse
bruggen besteed. Toch zijn er een
hoop interessante vragen te stellen.
Waarom bijvoorbeeld heet de Bos-
telbrug Bostelbrug? Wanneer en
door wie is deze brug gebouwd? De
stilte rond de Leidse bruggen is
met de presentatie van het uitver
kochte Bruggenboek al gedeeltelijk
'verstoord'. In april 1984 gaat in het
Gemeentearchief aan de Boisotka-
de de tentoonstelling „De Leidse
bruggen" van start. Dan verschijnt
naar alle waarschijnlijkheid ook
de herdruk van het Bruggenboek.
Als inleiding op de expositie ver
schijnt in deze krant een serie arti
kelen over Leidse bruggen. Het zijn
geen technische verhandelingen,
maar historische verhalen waarin
een Leidse brug als leidraad dient.
De gegevens zijn verzameld door
een werkgroep van historisch geïn
teresseerden, die veel van de ge
schiedenis van de Leidse bruggen
heeft uitgezocht. Samensteller is de
begeleider van de werkgroep, de
heer P. J. M. de Baar van het Ge
meentearchief. Kees van Herpen te
kent voor de eindredactie. De re-
produkties zijn van fotograaf Wim
van Noort. Vandaag verschijnt het
twintigste artikel in deze serie.
voorstel om de eigenaars van
de nog onbebouwde gronden
en dus grondspeculanten in
de dop een belasting op te leg
gen en daarmee de brug te fi
nancieren, behandeld werd.
Ofschoon burgemeester Was
toen al lange tijd ziek was,
een ziekte die hem noopte zijn
ambt neer te leggen en waar
aan hij het volgende jaar zou
overlijden, proeft men zjjn op
vattingen heel sterk in het
stuk. De conclusie ervan luid
de, dat een dergelijke belas
ting niet mogelijk was en, in
dien werd besloten tot de
bouw van een voetgangers
brug of brug volgens het plan
Van Dissel, ook niet nodig.
Dit stuk zou op 5 juni worden
besproken, maar op het beslis
sende uür was Van Dissel niet
meer aanwezig en werd de
behandeling weer uitgesteld.
Kort hierna kwam een motie
van het lid A.J. van Hoeken
J. Jzn. binnen, die pleitte voor
uitstel van de bouw met een
jaar totdat de financiële ge
volgen beter bekeken konden
worden. Er waren nogal wat
tegenvallers geweest en ook
andere plannen brachten gro
te kosten met zich mee. In het
commentaar van B W werd
de heer Van Hoeken verwe
ten ook zelf met die ingrij
pende raadsbesluiten akkoord
te zijn gegaan en werd het
probleem ontzenuwd. De sug
gestie dat de Raad gebrek aan
overleg en zuinigheid had,
werd dan ook in vrij krasse
termen weersproken.
Op 26 juni 1902 kwam de zaak
aan de orde en begon Van
Hoeken met een felle verde
diging. Het doornemen van,
discussies als deze levert wel'
wat leesplezier op, maar het
voert te ver om daar hier ver
der op in te gaan. Na veel
heen en weer gepraat werd
uiteindelijk gestemd: de voet
gangersbrug werd met 20 te
gen 5 stemmen afgewezen en
de brug volgens het plan-Van
Dissel met 24 tegen 1 stem,
die van Van Hoeken, aange
nomen. Hierna werd op 2 fe
bruari 1903 overgegaan tot
aanbesteding van de brug.
Deze werd tussen de leunin
gen, die van eiken takken
werden gemaakt, 7.08 meter
breed, met 'een rijweg van
4.50 meter. De trottoirs moes
ten met fijngestampte schelp
jes worden bestrooid. Aanne
mer werd B.M.H. Keiler te
Leiden voor ƒ7980, aanzien
lijk minder dan de raming.
De brug werd al heel snel
Van Disselbrug genoemd naar
de man die hem in ruwe trek
ken had ontworpen; in 1916
werd die naam officieel vast
gesteld. Deze dr. E.F. van Dis
sel (1832-1908) was aanvanke
lijk in Utrecht tot predikant
opgeleid en tot doctor in de
theologie gepromoveerd.
Maar de techniek trok hem
toch meer. Al na de zeer kor
te studie van drie jaar behaal
de hij in Delft het diploma
van civiel-ingenieur. Aanvan
kelijk werkte hij aan spoor
bruggen, onder meer in Zalt-
bommel en Rotterdam. Van
1876 tot 1905 was hij inge
nieur van Rijnland en in die
functie heeft hij tal van be
langrijke werken ontworpen
en uitgevoerd, met name in
verband met de uitwateringen
te Spaarndam. Halfweg, Kat
wijk en Gouda. Daarnaast
was hij lid van talloze com-
Sinds 1975, toen deze hart
verwarmende activiteiten op
poten werden gezet, stuurt
Jean-Paul Steiger begin van
elk jaar vanaf de Parijse Rue
Saint-Florentin honderden
uitnodigende briefjes naar
alle delen van Europa. Stee
vast krijg ik dan ook zo'n
exemplaar in handen. Het is
de bedoeling, dat ik de jonge
lui van 11 tot 25 jaar in deze
regio opwek mee te doen aan
het Franse initiatief „Europe
se Post van de Vriendschap",
Post Européenne de l'Amitié,
European Friendship Mail.
Als het goed is zou de mas
cotte van deze gratis ter be
schikking staande dienst, het
„Europese Vriendschaps-
postmannetje", zelf z'n
woordje moeten doen, maar
hij is alleen maar een, vrien
delijke, mascotte. Daarom zit
Jean-Paul ervoor.
Niettemin heeft deze „Euro
pese Post van de Vriend
schap" (financieel op de been
gehouden door de Commissie
van Europese Gemeenschap
pen) sedert de oprichting al
meer dan 150.000 jongelui uit
heel de Europese gemeen
schap in contact gebracht
met even zoveel Franse jon
gens en meisjes. Steiger: „Op.
deze manier werd een prach
tige ketting van vriendschap
en solidariteit ontwikkeld
tussen de jeugd van Europa.
En waarom doen we dit alle
maal? We laten het liever
niet alleen meer over aan de
politiek, de diplomatie en de
commercie om zich te be
moeien met een verenigd Eu
ropa. De jongeren zelf kun
nen aan dit bouwsel van vol
keren deelnemen door hun
energie en het cement der
vriendschap aan te dragen".
Mooi gezegd, en het kan nog
best gezellig zijn ook.
Postmannetje
In elk geval zitten duizenden
Franse jongens en meisjes
(tussen de 11 en 25 jaar)
via het Postmannetje te
springen om een brief van
een penvriend in hun leef
tijd. En die brieven moeten
ook uit Nederland komen, ui
teraard. Daarom vraagt zo
wel het Postmannetje als
Jean-Paul jongens en meisjes
uit deze streek onverwijld te
schrijven naar hun toekom
stige Franse vriend of vrien
din. De brieven kunnen in
het Engels of in het Frans
geschreven worden en gea
dresseerd aan „European
Friendship Post", of „Poste
Européenne de l'Amitié", 11
Rue Saint-Florentin, F-75008
Paris. Duidelijk je naam
schrijven, alsjeblieft, en je ge
boortedatum en volledig
adres vermelden. Vergeet
ook niet je speciale interessen
en favoriete bezigheden aan
te geven. Is die sprong een
maal gemaakt, dan kun je er
donder op zeggen, dat je over
een paar weken een ant
woord binnen hebt. Ik zou
het maar eens proberen. De
vriendschap tussen de „Euro
pese hoop" onderling is er
mee gediend, maar je steekt
er ook nog iets van op. En
dat is louter winst, nietwaar?
oeltBen Franse jeugdige „pyramide" rond het vriendelijke
ieorek» maar er kunnen nog veel meer bij.
missies en besturen op veler
lei gebied. Zo werkte hij ook
mee aan de plannen voor de
Nieuwe Waterweg. Na een
kort pensioen overleed hij te
Warmond.
De Van Disselbrug werd in de
oorlog op last van de bezetters
afgebroken. Kort na bevrij
ding werd er weer een nood-
bruggetje gelegd, maar dat
was natuurlijk maar voor een
beperkt aantal jaren bedoeld.
Ieder jaar werden bij de be
handeling van de begroting
met name door het raadslid
Woudstra vragen gesteld over
een nieuwe Van Disselbrug.
Nadat er in 1959 uitgebreid
over gesproken was, werd
tenslotte op 21 januari 1963
een besluit genomen. De dis
cussies uit 1901/1902 zijn goed
voor een avondje leesplezier,
maar de stukken over de her
bouw vormen een dusdanige
stapel dat men daar dagwerk
aan heeft en genoegen zal het
lezen niet meteen iedereen
brengen. Het urenlange debat,
dat werkelijk alle aspecten uit
de discussie van 1902 herhaal
de, leidde ertoe dat niet voor
ƒ98.000 een voetgangersbrug,
maar voor 105.500 een brug
voor licht verkeer werd ge
legd. Op 17 oktober 1963 leg
den 80 man van het 462e Pon
tonniersbataljon uit Keizers-
veer een bailybrug als nood
voorziening en kon in de win
ter 1963/1964 de huidige, be
tonnen en modern ogende
Van Disselbrug worden ge
bouwd. Alleen zijn de motor-
bakfietsen, waaraan toen zo
veel woorden werden besteed,
daar geen alledaags straat
beeld geworden, maar een
unieke verschijning.
Postmannetje: aan brieven geen ge-
lopelijk was het op don-
9 januari 1902 niet
te ^oud en snorde de
Sachel in de Raadszaal
.3 r^e oude Vroedschapska-
jk iider) lekker, Zo niet, dan
e kctillen de Heeren raadsle-
rtig |en wel verstijfd zijn ge-
aakt van de discussie
ver de bouw van een
£rvug. over de Zoeter-
(oudse" Singel. Bijna de
rJdt iele middag (de raads
vergaderingen begonnen
;en o>en nog om twee uur)
i, direrd daarover gesproken
•rgestmder dat het tot een de-
besluit kwam.
behoefte aan een korte
erbinding over de Zoeter-
•oudse Singel bestond al eer-
l*»*"fer, maar zolang het gebied
B Jiiten de singel tot de ge-
leente Zoeterwoude behoor-
p, dacht niemand er aan veel
chte üd te investeren voor het
,urat%nak van de inwoners van
iln andere gemeente. Na de
Jinexatie van 1 augustus 1896
°PSng dat niet meer op. Ter
van de binnenstad
êiet de nieuwe gebieden werd
jrst de Heerenpoortsbrug
et wjygj. jg Herensingel tussen
ge ko,jianastraat en Oude Heren-
v°!acht) sterk verbreed en
te h«Wam m 1900/1901 de Vree-
en Hjkbrug (over de Witte Sin-
ïl bij de Kaiserstraat) tot
Nadat de Raad op 26
ïtober 1899 voorrang had
fgeven aan de Vreewijkbrug
roeg een twintigtal eigenaars
i bewoners van huizen aan
i Zoeterwoudse Singel op 29
iei 1901 de Raad om hulp.
et bestuur van het Centraal
1 exti sc^ binder Wees- en
t oorgangshuis aan de Stille
ijn meldde al een stuk grond
g in de Stadsmolensloot te
eken ^>en gedocht om Jaar een
ï?el groter weeshuis neer te
ltten. Maar omdat de verbin-
V00r!në met Je staJ 20 slecht
'as, aarzelde men om te bou-
kfn Overigens kwam dat
vleeshuis pas in de twintiger
Jjen tot stand; thans doet dit
gebouw dienst als onderko
men voor de GG en GD.
Het college van B W had
het moeilijk gehad met de
vele mogelijkhedén om aan
de verlangens te voldoen; dit
blijkt ook wel uit de lengte
van het advies aan de Raad.
Het liefst wilde het (zij het
niet allemaal tegelijk) drie
bruggen over de Zoeterwoud
se Singel leggen: een ter
plaatse waar nu de Jan van
Houtbrug bij de Lammen-
schansweg ligt, een op de
plaats van de Van Disselbrug
(bij de Kraaierstraat) en een
bij het toenmalige gebouw
van Musis Sacrum, dus onge
veer ter hoogte van de Thor-
beckestraat. De middelste zou
voorlopig wel voldoende zijn
en het voorstel was een
prachtige boogbrug voor de
somma van 40.000 te leggen.
Deze zou de hele breedte van
de singel- moeten overspan
nen.
In die raadsvergadering van 9
januari 1902 werd allereerst
betwijfeld of het wel wense
lijk was een brug te leggen.
Een raadslid merkte op, dat
toen in 1896 59 bewoners van
Vreewijk een brug over de
Witte Singel wensten, B W
dit niet genoeg vonden om
van een grote behoefte aan
een brug te spreken. Eerst
toen in 1900 hetzelfde door
115 bewoners werd gevraagd,
vond het college de behoefte
wel groot genoeg. Nu wilden
B W al op verzoek van wel
geteld 16 bewoners van de
Zoeterwoudse Singel een brug
leggen: waar moest dat heen?
Maar een meerderheid dacht
niet zo bekrompen en met het
oog op de toekomstige bebou
wing van wat wij nu als Bur-
gemeesterswijk kennen, werd
de wenselijkheid van de brug
met 21 tegen 8 stemmen posi
tief beslist.
De vraag waar de brug moest
komen, leverde niet veel dis
cussie op; ofschoon een brug
op de plek waar nu de Jan
van Houtbrug ligt in prof. mr.
S.J. Fockema Andreae nog
een welbespraakt verdediger
vond, werd dit voorstel toch
De Nieuwe Brug, gezien vanaf de „Soeterwoudsche singel" met op de achtergrond huizen aan
het Plantsoen. Prentbriefkaart, uitgegeven door J.H. Schaefer te Amsterdam.
met 25 tegen 4 stemmen ver
worpen. Maar toen kwam aan
de orde welk soort verbinding
er zou komen. Een pontje,
waar enkele leden de voor
keur aan gaven om eerst eens
te zien of er werkelijk behoef
te aan een verbinding be
stond, werd afgewezen, maar
daarnaast was er de keus uit
een voetgangersbrug voor
9.000 of een rijbrug a
40.000. De discussie hierover
werd eindeloos en nog ver
warder omdat de eventuele
mogelijkheid om een deel van
de kosten af te wentelen op
de grondspeculanten die hun
landerijen sneller als veelge
vraagde bouwgrond zouden
kunnen verkopen, een rol
speelde.
Nóg ingewikkelder werd het
toen het raadslid Dr. E.F. van
Dissel, de ingenieur van het
Hoogheemraadschap van
Rijnland, het voorstel lanceer
de om niet de hele singel met
een brug te overspannen,
maar twee grote dammen te
leggen met slechts een kleine
brug daartussen. Volgens hem
had een dergelijke dam ver
bazend veel voordelen. Het
bezwaar van de steile oprit
naar de Kraaierstraat werd
ondervangen, de dammen
konden deel gaan uitmaken
van het Plantsoen en de wa
terverversing in het Leven
daal zou beter worden. Men
zou denken dat het voorstel
van deze bij uitstek deskundi
ge als het ei van Columbus
aanvaard zou zijn, omdat het
een volwaardige rijbrug zou
opleveren èn slechts 10.000 a
13.000 kosten, maar dat pak
te anders uit. Burgemeester
Was maakte zich zeer sterk
voor het plan van B W van
40.000 vanwege de degelijk-
De rustieke
brug bij het
Plantsoen,
§ezien vanaf
e Zoeter
woudse Sin
gel met
rechts een
eendenvij
ver. Prent
briefkaart,
uitgegeven
doorl. Die-
fenthal te
Amsterdam,
1905.
heid en schoonheid ervan; hij
vreesde dat de brug volgens
het plan-Van Dissel niet erg
fraai zou worden. Uiteindelijk
werd na veel gepraat besloten
de verdere beslissing uit te
stellen.
Ruim vier maanden later, op
20 mei 1902, zond het college
een zeer uitvoerig stuk aan de
Raad, waarin op buitenge
woon gedetailleerde wijze het
