Prinses Margriet met kinderen bij
première toneelstuk Anne Frank
Heibel in irissensector
MARKTEN
Saidóo. Qowumt
BBK-TRIBUNAAL: REGERING VERLAAT
BELANGRIJKE BEGINSELEN KUNSTBELEID
Koel helder water
Recepten wedstrijd met Nederlandse kool
,Wein und Gesang" in de Doelenzaal
Manuscript Joseph Haydn gevonden
LONDEN De Noordierse boer John McLintock heeft in een
kast op de zolder van zijn boerderij een onvoltooide mis van de
achttiende eeuwse Oostenrijkse componist Joseph Haydn gevon
den. De mis „Missa sunt bona mixta malis" (het goede is ge
mengd met het kwade) is in 1768 geschreven. Voor zover-bekend
is de mis nooit uitgevoerd en is er niets bekend over wat er sinds
1829 mee is gebeurd. Toen werd het manuscript gekocht door
de uitgever van Haydn in Wenen.
Het handgeschreven manuscript telt zestien pagina's en zal op
28 maart door Christie's in Londen worden geveild met andere
zeldzaamheden die door de boer zijn gevonden in zijn huis in
Ballycarry, county Antrim. De man deed zijn vondsten vorig jaar
december. Behalve de mis van Haydn kwamen ook een vel mu-
zieknotities van Beethoven en brieven van Mendelssohn, Schu
mann, Liszt en Rossini boven water. Christie schat de waarde
van het manuscript van Haydn op ongeveer 25.000 pond.
LEIDEN Noteringen groente
fruitveiling. 20 februari. aardappeDe
15-59; andijvie: 2.85-3.10; kroten:her
42; boerenkool: 2.74-2.95; prei: I
1.53; rabarber: 1.15-2.65; spiné^—
2.20-2.70; spruiten a:
spruiten b: 2.22-2.24; spruitenr-<
1.70-3.8"
2.35; knolselderij:
77; raapstelen: 31-33; radijs:
selderij: 1.54-1.63.
AMSTERDAM - In aanwezig
heid van Prinses Margriet,
Pieter van Vollenhoven en
hun zonen Maurits en Bern-
hard is zaterdagavond in het
Cultureel Centrum in Amstel
veen 'Het dagboek van Anne
Frank' officieel in première
gegaan. Ook de weduwe van
Otto Frank, Annes vader, en
de ministers Brinkman en
Schoo woonden de voorstel
ling bij.
Dit toneelstuk van de Ameri
kaanse auteurs Frances Good
rich en Albert Hackett is geba
seerd op het dagboek dat Anne
Frank bijhield op haar onder
duikadres 'het achterhuis' aan
de Amsterdamse Prinsen
gracht. Het meisje is in maart
1945 omgekomen in een Duits
concentratiekamp.
Mies Bouhuys heeft de tekst
vertaald en bewerkt. De titel-
Prinses Margriet,
mr. Pieter van Vol
lenhoven en prins
Maurits hadden na
de première van
het toneelstuk
„Het dagboek van
Anne Frank" een
onderonsje met
Jip Wijngaarden,
die de rol speelt
van Anne Frank en
regisseur Jeroen
Krabbé.
rol wordt gespeeld doorf
19-jarige Jip Wijngaarden,
wijl Jeroen Krabbé de val!
van Anne is en tevens het sf
regiseert.
In 1955 vond de wereld^
mière van het stuk plaats
Broadway. Een jaar later
de de Europese première!
Amsterdam. Na de voors
ling van Toneelgroep Thel
in 1956 is het weer voor i
eerst dat het stuk, zij het 1
gens een gewijzigde versie]
Nederland is te zien. Tot'
zomer worden in het hele II
ongeveer honderd voorstel!
gen gegeven. Ook v<
len. Overal waar het
wordt opgevoerd organisj
de Anne Frank Stichting I
kleine expositie over hetb
van Anne en de actuele <T
wikkelingen rond fascist
racisme en anti-semitisme.f
LAND EN TUINBOUW/ KUNST
MAANDAG 20 FEBRUARI 1984 PAGIN
Geschiedenis NDT in balletten
DEN HAAG - Het Nederlands Danstheater (NDT) brengt in zijn
zesde programma van het seizoen zijn geschiedenis op de plan
ken in vier balletten. Het is werk van de choreografen Hans van
Manen. Jaap Flier, Benjamin Harkarvy en Glen Tetley, van
groot belang voor de Nederlandse dansgeschiedenis in de jaren
zestig en zeventig en voor de artistieke basis van het gezelschap.
Het programma Wordt gedanst in april en mei in Scheveningen,
Rotterdam, Amsterdam, Utrecht. Bussum en Almelo.
Harkarvy stond aan de wieg van het gezelschap jonge dansers
dat zich ontworstelde aan de alleenheerschappij van het klassie
ke ballet. Van Manen en Flier waren dansers die zich ontwik
kelden tot choreografen. Tetley zette met Van Manen de artis
tieke lijn vele jaren voort.
Voor de geschiedenis in balletten zijn gekozen: Squares van Van
Manen op muziek van Zoltan Szilassy uit '69 en gedanst door de
juniorengroep, Hi-Kyo van Flier uit '71 op muziek Kazuo Fu-
kushima, Septet van Harkarvy uit '59 op muziek van Camille
Saint Saens, en De anatomische les van Tetley uit '64 op muziek
van Marcel Landowsky.
AMSTERDAM De hui
dige Nederlandse regering
heeft een aantal belangrij
ke beginselen die ken
merkend waren voor het
kunstbeleid van de over
heid in de na-oorlogse pe
riode verlaten.
Dit is de
kern van een aantal uit
spraken van het kunsttri
bunaal van de Beroeps
vereniging van Beeldende
Kunstenaars (BBK) zater
dag in de door kunste
naars bezette nieuwe
vleugel van het Stedelijk
Museum in Amsterdam.
Het kunstbeleid van de na-
-oorlogse overheid is steeds ge
baseerd geweest op het zoge
noemde spreidingsbeginsel, dat
wil zeggen het recht van de
gehele bevolking op alle mo
gelijke vormen van kunst. Dat
beleid ging er ook vanuit dat
daarbij alle niet-gevestigde en
experimentele vormen van
kunst gesteund moesten wor
den. Dat beginsel heeft de hui
dige regering verlaten, aldus
het kunsttribunaal. Daarvoor
in de plaats is gekomen de be-
perkiiig tot de reeds gevestig
de kunsten, die al een eigen
publiek hebben en in veel ge
ringere mate afhankelijk zijn
van overheidssteun.
Verder is de Beeldende Kun
stenaarsregeling (BKR) na de
oorlog ontstaan als sociale
maatregel in afwachting van
de totstandkoming van een
ruim opdrachten- en aankoop
beleid. Ook dit principe heeft
de regering laten varen en het
tot stand brengen van hét ge
noemde opdrachten- en aan
koopbeleid is verder weg dan
ooit. Ook meende het tribu
naal dat de regering momen
teel gebruik maakt van de
verdeeldheid onder kunste
naars en deze alleen nog maar
aanwakkert.
Ongeveer vierhonderd kunste
naars uit alle sectoren van de
kunst bezochten zaterdag het
tribunaal en konden zich vin
den in de uitspraken. Als
voorzitter trad op Jan Rogier,
aanklager was Hans Croiset
(publiekstheater) en tot de
dertien getuigen-deskundigen
behoorden Jan Kassies, beel
dend kunstenaar Bernd Leh-
mann, fotograaf Dolf Tous-
saint, architect Aldo van Eyck
en filmer Rolf Orthel. Allen
brachten felle kritiek op het
kunstbeleid van de regering in
alle kunstsectoren.
De mededeling dat minister
Brinkman niet wilde komen
om zijn kunstbeleid te verde
digen werd van alle kanten af
gekeurd. De minister had na
melijk laten weten dat hij aan
zijn verantwoordelijkheid had
voldaan door aan het parle
ment over zijn beleid verant
woording af te leggen.
Het tribunaal vormde de af
sluiting van de bezetting van
de nieuwe vleugel van het Ste
delijk Museum.
Nieuw orkest in
oprichting
DEN HAAG - Onder leidl
van burgemeester en orgaij
Han Lammers uit Almere f
reidt een commissie een nie
orkest voor, dat in de pla
komt van het Amsterda
Philharmonisch Orkest, I
Nederlands Kamerorkest
het Utrechts Symfonie-Orkder
ive
ilijl
win
Dit gebeurt in het kader V
een nieuw orkestenbesCj
waartoe de overheid heeft
sloten. Een landelijke wei
groep deed de voorstellen |Ve
opheffing van de drie besta^A
de ensembles en het oprichgyr
van een nieuw met veelvouaet
ge taken. ve
Begin februari was de Franse president Mitterrand op staats-,
bezoek in Nederland. Ondanks de overvolle agenda was er.
gelegenheid om met koningin Beatrix een bezoek te brengen
aan de Aalsmeerse bloemenveiling VBA., waar miljoenen
bloemen de politieke knelpunten deden vergeten.
Toch was er verband tussen het veilingbezoek en de politiek.
Mitterrand heeft zich in Nederland hoopgevend uitgelaten
over de Franse nieuwe aanpak om de zoutvervuiling van de
Rijn tegen te gaan.
Wanneer dat goede voornemen werkelijke resultaten af gaat
werpen, slaken heel wat bloemen-, planten- en groentekwe
kers een zucht van „ontzilting".
Vooral in het Westland klaagt men al jaren over de slechte
kwaliteit van het leidingwater, en er schijnt achter een gewo
ne waterkraan nog heel wat bureaucratie te zitten, waardoor
verbeteringen die mogelijk zijn worden tegengewerkt.
Wanneer kwekers over goede grond, goede kassen, goede
verwarming en ook nog over gezonde planten beschikken,
maar ze krijgen slecht water, dan is het uiterst moeilijk om
een goede kwaliteitsproduktie te leveren. De meeste kwekers
hebben daarom bij hun kassen een groot waterbassin, waarin
zij het hemelwater van hun kassen kunnen verzamelen. Goed
water is voor veel teelten van levensbelang.
Maar stel u vooreen warme zomer, weinig regen en veel
vochtvragende planten. Dan is het bassin snel leeg. Nu be
grijpt u dat zo'n hoog Frans bliksembezoekje aan een bloe
menveiling een zeer diepe achtergrond heeft. Onze bloemen,
planten en groenten houden ook van Franse mensen, maar ze
hebben een hekel aan zout. De grote politiek moet dus vech
ten om het Rijnwater schoon te krijgen. De kwekers zullen
daar blij mee zijn en... de exportkwaliteit gaat er door om
hoog.
Gat in de markt
Wist u dat Nederlandse bloemenhandelaren vanuit Zuid-
Frankrijk de onvolprezen geurende Mimosa in Nederland in-
voeren en diezelfde Mimosa later weer exporteren naar Pa
rijs? Als je maar werken wilt, zit er ergens naast de deur een
gat in de markt.... Handig? Nee, handel is geen handigheid,
maar gewoon wakker zijn als de anderen slapen.
Wakker zijn als de meesten nog slapen is in de tuinbouw niet
ongewoon. De beroemde adviescommissie Wagner noemde
niet voor niets de glastuinbouw een voorbeeld voor de indus
trie. Maar let wel, hard werken is niet de enige basis van her
stel en vooruitgang.
Tuinbouwstudie
Een interessante ontwikkeling in de tuinbouwsector is het
onvermoeide werken van de Nederlandse Tuinbouwstudie-
groepen. Heel veel tuinders zijn daar lid van. Het zijn in de
.praktijk hooggeschoolde gewone tuinders, die in deze organi
satie de koppen bij elkaar steken. Er zijn groenten, bloemen-,
'planten en zelfs energie- en computerstudiegroepen. In de
vergaderingen spreken wetenschappers over actuele onder
werpen. Maar daar spreken tuinders ook met elkaar en wis
selt men gegevens uit. Daar leert men van eikaars ervarin
gen. Dat is winst voor het vak. Wagner weet waar de mosterd
te koop is.
Er is de nodige deining ont
staan in de irissensector.
Denkt u bij voorbaat maar
niet dat het sop de kool niet
waard is, omdat het om een
onbeduidend bolgewas gaat.
Want niets is minder waar.
Het areaal van de irissen ligt
de laatste jaren rond 900 ha
en de totale produktie be
draagt zo'n 600 miljoen bol
len. Het overgrote deel - zo'n
65% - wordt geëxporteerd en
de rest blijft in het binnen
land. Belangrijke afnemers-
landen zijn Engeland, dat
ruim 80 miljoen irisbollen
koopt, Italië dat goed is voor
71 miljoen stuks, Frankrijk
dat er 54 miljoen afneemt en
West-Duitsland dat er tegen
de 50 miljoen koopt. Met an
dere woorden: de iris is geen
artikel dat alleen maar voor
spek en bonen mee doet.
Voor tuinbeplanting is de bo-
liris niet zo populair en nage
noeg alle geproduceerde bol
len gaan dan ook naar de
bloemkwekers. De iris is één
van de bolgewassen die zich
voortreffelijk laten program
meren en het gehele jaar
door in bloei getrokken kun
nen worden. Voor de komst
van de blauwe Statice uit Is
raël was de iris in de winter
maanden vrijwel het enige
siergewas met blauwe bloe-
Specialiteit
In de Bollenstreek hebben
enkele bedrijven een specia
liteit gemaakt van het pro
grammeren van irissen. Ze
investeerden volwassen kapi
talen in de bouw van kli
maatcellen, waar men de
temperatuur tot op de graad
nauwkeurig in de hand
heeft. Dat is ook nodig, want
het luistert allemaal heel
nauw bij de preparatie. Als
het goed gebeurt kan men de
bollen, die in september in de
cellen komen, rustig een jaar
bewaren en dan zullen ze na
het planten zonder manke
ren in bloei komen. In het
bollenvak wordt niet over
prepareren gesproken. Daar
heeft men het over „in de
rem gooien". Daarmee wil
men dus zeggen dat men
door de preparatie de ont
wikkeling van de bloem in
de bol afremt.
Uitgerekend de preparatiebe-
drijven hebben onlangs de
knuppel in het hoenderhok
gegooid. Zij kondigden één
zijdig een verlenging af van
de reclametermijn, waarbin
nen ze de bollen die niet
goed waren, konden retour
neren. Dat schoot bij de kwe
kers weer in het verkeerde
keelgat. Die voerden aan dat
er altijd een onderhande
lingstafel moet klaar staan
als er verschillen van mening
opgelost moeten worden. Wat
was nu de oorzaak van dat
alles? De kwekers van irissen
hebben reeds lang de stelling
„Small is beautiful" verlaten.
Schaalvergroting was nodig
om efficiënt te kunnen pro
duceren en een acceptabel
stuk brood op de plank te
krijgen. Maar schaalvergro
ting maakte het noodzakelijk
om de mechanisatie op te
voeren. Dat ging hier en daar
wel eens mis. Sommige kwe
kers meenden dat de machi
nes alles konden. En als ge
volg daarvan kregen de pre
parateurs bollen in hun cel
len die na verloop van tijd
minder feestelijke gebreken
gingen vertonen. Vooral het
fusarium stak de kop sterk
op. Gevolg: veel uitval bij de
preparatiebedrijven. Als klap
op de vuurpijl kregen deze
ondernemers ook nog eens
klachten van hun afnemers,
de bloemkwekers. Die kre
gen veel last van penicillium
en als dat flink optreedt kan
men een goed gewas wel ver
geten. De bloemkwekers re
clameerden bij hun leveran
ciers en weigerden te betalen
voor bollen waar zo veel aan
mankeerde. Maar de prepa
ratiebedrijven konden op
hun beurt niet meer bij de
kwekers aan de bel gaan
trekken, want de reclameter
mijn was verstreken. Daarom
kondigde men éénzijdig die
verlenging van die termijn
af.
Herrie
Zo kwam er herrie in de tent
van Abraham. Tijdens een
druk bezochte en nogal opge
wonden vergadering van
kwekers, kreeg het bestuur
van de vereniging De Iris de
opdracht met de preparatie-
bedrijven te gaan praten. Er
moeten duidelijke afspraken
komen. Tot een verlenging
van de reclametermiin tot 15
oktober zouden de kwekers
wel willen gaan, maar dan
onder bepaalde condities. Zo
mag onder geen voorwaarde
worden gesleuteld aan de be
talingsdatum van 1 novem
ber. Verder moet de kweker
bij klachten door het prepa-
ratiebedrijf altijd toegang
hebben tot de cellen waar
zijn bollen liggen, want men
wil wel met eigen ogen zien
wat er aan de hand is. Bo
vendien moeten de bollen in
die fase altijd in de dertig
graden liggen.
Een dezer dagen zal dat on
derhoud moeten plaatsvin
den. Het ligt niet in de lijn
der verwachtingen dat de af
nemers akkoord zullen gaan
met een verlenging van de
reclametermijn tot 15 okto
ber. Hun eisen gaan in dit
Irissen: een heel belangrijk exportartikel.
verband veel verder. En of
men er veel voor zal voelen
de kwekers een kijkje in hun
keuken te geven, mag ook
worden betwijfeld. Ieder pre-
paratiebedrijf heeft zo zijn ei
gen behandelingsmethoden.
En daar heeft men geen pot
tenkijkers bij nodig
Het Centraal Bureau van de
Tuinbouwveilingen in Ne
derland organiseert een
grootscheepse landelijke
koolrecepten-wedstrijd in dit
winterseizoen.
De afdeling
Reklame en Voorlichting van
deze overkoepelende veilin
gorganisatie heeft daarbij
hulp gekregen van de veer
tien Nederlandse „Meesters
in de goede keuken" (onder
leiding van Jacques Zeguers
van Rotisserie Den Hoppen
hof in Geldrop) die de inge
zonden recepten beoordelen
en beproeven. Met de aktie
hoopt men de gebruiksmoge
lijkheden en de populariteit
van de vaderlandse volle-
grondskolen uit te breiden.
Voor de beste koolrecepten
heeft het Centraal Bureau
een aantal prijzen in petto
waaronder keukenappara-
tuur, vernieuwing en/of uit
breiding van de keukenin
ventaris, kookboeken en oor
kondes. De prijsuitreiking
van de landelijke koolscho-
telwedstrijd zal plaats hebben
tijdens de kooldagen bij de
historische veiling Broek op
Langedijk (Noord-Holland).
De recepten die naar het
Centraal Bureau worden ge
stuurd, moeten betrekking
hebben op verse Nederlandse
koolsoorten: witte kool, groe
ne kool, rode kool, boeren
kool, spitskool, sluitkool, sa-
vooie kool, Chinese kool en
spruiten. Ook wordt aan
dacht geschonken aan recep
ten met (zelfgemaakte) zuur
kool. De koolsoorten mogen
in zowel rauwe vorm als door
middel van hitte bereide toe
stand worden verwerkt in de
schotel. Wel moet de kool de
hoofdrol spelen in de schotel.
Echter, ook op de combinatie
met andere ingrediënten zal
worden gelet. De inzenders
kunnen hun eigen schotel
een zelfbedachte naam mee
geven (waarin de naam van
de kool is verwerkt). Na in
zending zijn de recepten ei
gendom geworden van het
Centraal Bureau.
De zelfgeschreven recepten
kunnen worden ingezonden
aan het Centraal Bureau van
de Tuinbouwveilingen in Ne
derland, p/a Blekersweg 27,
7312 GK Apeldoorn, onder r""
vermelding van: koolwed
strijd. De recepten kunnen
worden ingestuurd tot 15 L
maart 1984. Over de uitslag «B
van de receptenactie kan niet
worden gecorrespondeerd. Kg-
Weller in «en Weens programma.
Soliste de sopraan Marjon Lam-
briks. Oe Doelen, Rotterdam.
In een uitverkochte Doelen
zaal stond het zondagmiddag
concert van het Rotterdams
Philharmonisch Orkest in het
teken van de muziek op driek
wartsmaat uit Oostenrijk. Een
programma met niet minder
dan zestien onderdelen met de
bekende namen Johann, Edu-
ard en Josef Strauss, Lanner,
Léhar, Millöcker en Stolz.
Zelfs de pauze stond in het te
ken van Oostenrijk met Oos
tenrijkse wijnen en Weens ge
bak.
De muzikale leiding van deze
uitbundige middag was toever
trouwd aan de Wiener Walter
Weller, geen onbekende bij
het Rotterdamse ensemble.
Twee jaar geleden was hij met
het orkest op stap naar Parijs
en naar Zwitserland. Zo'n
Weens programma is bij hem
in goede handen, hij was eerst
concertmeester bij de Wiener
Philharmoniker en later diri
gent van dit befaamde orkest.
Zijn arbeidsterrein heeft hij de
laatste jaren verlegd naar En
geland waar hij chefdirigent
van het Royal Philharmonic
Orchestra is. De driekwarts
maat ging gistermiddag in snel
tempo, Weller zette vaart in
o.m. de ouverture Der Zigeu
nerbaron, de diverse Polka's
en Marsen en het orkest volg
de hem in de juiste stemming
met menig geslaagd solotrekje
o.a. bij de slagwerkers.
Soliste op dit concert was de in
Valkenburg geboren Marjon
Lambriks die verbonden is
aan de Wiener Volksoper.
Haar optreden is overgoten
met podium-maniertjes die zij
misschien toch wel nodig heeft
om te verbloemen dat vocaal-
technisch niet alles even per
fect is zoals bijv. in de nc
geknepen lagere tonen. Walter
Weller begeleidde haar met
zorg en enthousiasme.
ADR. HAGER
SUSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
GJoon omifoi miHiiei uomn imm in Hm nu
tmnt nmm nm ot mm mmn
