r.
finale
ft,
weekpuzzel door dr. Pluïzer
MM Mil
postzegels
mw
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
ft
ft
ft
ft
s>
ft
tb
ft
ft
ft
'P
ft
ft
2*
2l
ft
fc
m
ft
'1
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
'b
ft
ft
ti
O
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
tl
ft
ft
■ft
tu
a
ft
ft
1
ft
ft
ft
ft
13
Pi
ft
S>
ft
ft
ft
't
ft
ft
NR. 6 CRYPTOGRAM
m m.
14. BAK
mWw
m mm
WL P
'g«V
ju.
i
i m e
£eidóc6oirumt
ZATERDAG 111
*r
tb
VJ
*6
'e
'E
'ij
A
T
O
W
e
E
e
l
'6
O
E
L
E
e
'S
T
O
u
A
isl
e
T
E
L
i
6
2è
A
s
A
A
O
L
L
t
A
e
T
A
L
.D
1
1
E
a
e
A
i
O
'ft
O
1*1
a
E
t
IS
e
A
M
T
A
A
A
IS1
a
e
L
Si
O
E
L
O
c
L
'J
is)
G
1
A
'S
L
IK
O
E
A
e
A
O
L
A
T
'ft
6
E
i
e
L
l
A
m
R
C
G
V
A
e
E
rsl
e
rsl
e
G
rJ
S
e
e
A
T
E
L
A
O
M
S
A
0
De prijswinnaars van puzzel nr. 5 zijn:
M. Lubbe, Paviljoenshof 32. AX 2312 Leiden.
Ellen Jansen, v. Fenemalaan 6, 2355 AK Hoogmade.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Horizontaal:
1 Hierdoor wordt het weer slechter (7);
4 Allemaal staan we in wezen voor de kerk
(7);
7 Ik ben tevreden omdat ik niet een ander
heb laten betalen! (11);
10 Haal 'm uit het regiment, hij is toch niet
om te kopen! (7);
11 Men geeft op school al vlug drank aan de
leerlingen! (7);
12 Die raadsheer laat over zich lopen (5):
14 Zijn vader is ook geen kleine jongen! (9);
17 Superlatief van vol? (9);
19 Het geeft vreugde nog te mengen (5);
21 Is zijn hoge rekening voor een reeks per
sonen reden hem te passeren? (7);
24 Eén van de twaalf die een ongeluk meer
veroorzaakt? (7);
26 Mogelijk zal hij de smaak van inkt erg
lekker vinden! (11);
27 Zijn land ligt tussen de strijdende partijen
(7);
28 Weg met elke vorm van lieflijk zingen!
(7).
Verticaal:
1 Vinden de schilders de dominee niet ma
ger? (7);
2 Het wordt dikker en dat is juist de bedoe
ling! (5);
3 Vrij laat door het Openbaar Ministerie op
geëist? (9);
4 Zeurende schilder? (5);
5 Zonder staart is dit dier slechts een voor
werp (5);
6 Hiervoor zorgt moeder steeds (7);
8 Deze drank wordt minder hoog aangesla
gen (5);
9 Riet gaat voor de middag op stap (5);
13 Zo te horen zit het niet mee met deze spie
(3);
15 Lief citaat? (9);
16 De arts uit 21 is geladen (3);
17 Waarnemen met achting? (7);
18 Hiervoor is men nooit te oud (5);
19 'k Bega een ongeluk als hij. het laat vallen!
(5);
20 Wordt een slordige vrouw hiermede ge
vangen! (7);
22 Hoger is er niets aan de hand (5);
23 Het is onbegonnen werk die in een hooi
berg te zoeken (5);
25 Hierbij past geen rechtlijnige omschrijving
(5).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 6 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
Cupwedstrijden zijn ook bij
bridgers populair. Zo zelfs, dat
er dit jaar een nieuwe loot aan
deze stam is verschenen, de
NBB-beker, waaraan deelge
nomen kan worden met drie
viertallen van tweede of der
deklasse niveau. Voor de an
dere bekers (Waddington, Ha-
pee en Elffers) dient een vere
niging vier viertallen op de
been te brengen.
Dat het Amsterdamse USS in
de hoogste categorie, de Wad
dington, de beste papieren
heeft, zal niemand verbazen.
Niet alleen is USS-1 lands
kampioen, maar USS-2 en
USS-3 eindigden netjes in deze
volgorde als nummer 2 en 3 in
de meesterklasse-viertallen
competitie. Waar haal je in
Nederland een vereniging
vandaan die tegen dit geweld
op kan? Stadgenoot ABC
kwam ook een fors aantal
imps tekort tegen deze USS-
trein. Beter cq gelukkiger slem
bieden en een betere behande
ling van scherpe manches (zo
wel bied- als speeltechnisch)
gaven de doorslag.
Dummy reversal
De laatste maanden hebben
we diverse malen de dummy
reversal onder de loep geno
men, een speelfiguur waarbij
de troeven van de dummy
worden gebruikt om troef te
Bekerwedstrijden
trekken en die van de leider
worden „gedegradeerd" tot in
troevers. Petra Kaas liet de
volgende figuur zien:
»/-
10973
095
O A V 7 4
«1086
B5
N «862
«JAVB86
WO "3 2
0110 98
Z 053
B43
«AHV972
AHV4
O H 1074
O.HB62
5
1 Ha
Uitkomst: klaver voor het aas
en klaver na, door zuid ge
troefd. Nu volgden schoppe
naas en -heer (waaronder
wests boer zakte), ruiten naar
de tafel, klaver getroefd met
schoppenvrouw, weer ruiten
naar tafel en met schoppen 10
werd oosts laatste troef on
schadelijk gemaakt, waarna de
tien slagen binnen waren: zes
in schoppen en vier in ruiten.
Kan het spel down? Ja, met
een ruitenstart, die gezien
zuids opening niet zo opgelegd
is. Als oost in slag twee harten
vervolgt in plaats van klaver
hoeft het spel niet down: West
incasseert twee hartenslagen
en vervolt met harten,
kan dan op tafel met troef 10
worden genomen (oost ruiten
weg!), maar nu wordt harten
heer de tiende slag.
Een glibberige slem
Max Rebattu belandde op de
volgende handen in een
scherp slem:
•64 *AB8
OHV °|103
O.HB102 0|A6
B 9 7 5 4 4AHV1083
west oost
pas 1 KI 1)
1 Ha 2) 2 KI
3 KI 3 Sch
4 KI 4 Ru
4 Ha 5 Ru
6 KI pas
heeft, koos Max hiervoor. De
vrouw verscheen zelfs in de
tweede ruitenronde al bij zuid,
waardoor de twee schoppens
van oost weg konden.
Met open kaarten
De voorzitter van USS, Ber
nard Steen meijer, zat op het
volgende spel in 3 SA:
W/_
A972
OIA 1042
018763
«9
V 10 5 3
N «H64
"963
W O °H75
O H V 104
Z »A
63
•A H B 1082
168
o'VB8
OB952
V 7 5 4
2 SA l)
3 Ru
3 Sch 3)
Een schoppenstart drukte oost
direct met de neus op de fei
ten. Er zijn twee keiharde ver
liezers en die kunnen alleen
vermeden worden als ruiten-
rouw netjes op haar plaats zit,
d.w.z. kaal, tweede of derde bij
zuid of kaal of tweede bij
noord. Aangezien de eerste
mogelijkheid de meeste kans
zuid west noord
pas Ski
pas 3 Ha 2) pas
pas 3 SA a.p.
1). een mens wil wel eens wat.
2). vierkaart schoppen.
3). driekaart schoppen.
Zuid startte met hartenvrouw
en dat was een schot in de
roos. (In veel andere gevallen
werd west natuurlijk spellei
der en dan moet noord starten;
zodra die schoppen start, zijn
er meer dan genoeg slagen).
Oost nam de tweede harten-
ronde, incasseerde ruitenaas
en ging er met harten weer
uit, in de hoop dat de tegen
partij voor hem de problemen
in klaver, ruiten of schoppen
zou oplossen. Noord speelde nu
zijn vierde harten en daarna
klaver, één down.
Met open kaarten heeft het
contract na deze start kansen
d.m.v. een klaver-ruitend-
wang tegen zuid. Daarvoor
moet oost wel direct de schop
pen aanvallen, want zuid kan
in de lage kleuren maar één
kaartje missen!
1). harten vrouw
2). hartenboer voor de heer
3). ruitenaas
4). schoppenheer (die zal
noord wel een keer dui
ken)
5). schoppen na, boer, vrouw*
aas
Als noord nu direct de twee
hartenslagen meeneemt, is
zuid in dwang. Ook als noord
klaver vervolgt, kan oost die
dwang realiseren. Alleen als
noord op dit moment schoppen
doorspeelt, is het contract als
nog down, aangezien daarmee
de entree op tafel verdwenen
is, waarmee de dwang voor
wat ruiten betreft uit de we
reld is. Als noord niet eerst
zijn twee hartenslagen heeft
meegenomen, heeft zuid ook
altijd nog de dodelijke harten
8,
AGENDA: 3 en 4 maart vier-
tallentoernooi Groningen (050-
773701);
9, 10, en 11 maart Hoechst-
toernooi Scheveningen (070-
542402).
Correspondentie over deze ru
briek per adres: Léharstraat
10, 2162 AC Lisse.
Hoogovenstoernooi
In de vorige rubrieken be
richtte ik van de grootmees-
tergroep van het Hoogovens-
toernooi. Men zou bijna verge
ten, dat in de schaduw der
groten ook de meesters aan
het ploeteren waren. Dit komt
voornamelijk door de slechte
publiciteit, die aan deze mees-
tergroep is gegeven; wat overi
gens door de matige bezetting
niet verwonderlijk is.
Winnaar werd de Bulgaar Ge-
orgiev met 7 uit 9. In het begin
leek hij concurrentie te krij
gen van Korchnoi's secondant
Gutman, maar deze stortte in
na twee ongelukkige nederla
gen. Verheugend was het rsul-
taat van de Nederlandse mees
ters Langeweg en Hartoch, die
de tweede plaats deelden.
Laatstgenoemde kreeg de zo
genaamde Leo van Kuijk-prijs
voor de spectaculairste partij.
Overigens een weinig tot de
verbeelding sprekende prijs,
want correctheid schijnt hierin
niet mee te tellen. Met andere
woorden, speel een zo'n rom
melig mogelijk partijtje en je
maakt een goede kans op deze
1$
Diagram 1.
prijs. Een andere conclusie
kan bij het naspelen van de
volgende partij niet getrokken
worden.
R.Kuijf - R.Hartoch.
Russisch.
I.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.d4 exd4
4.e5 Pe4 5.Lb5.
Verlaat de gebruikelijke pa
den, bekend is hier 5. Dxd4 d5
6.exd6 Pxd6 7.Lg5 f6 8.Lf4 met
*wat beter spel voor wit Roma-
nishin-Smyslov, Lvov 1978.
5....C6 6.Dxd4 Da5+ 7.c3 Pxf2
8.Lc4!?!
Wit offert liever een toren dan
Diagram 2.
met 8.Dxf2 Dxb5 toe te geven
dat zijn opening mislukt is.
8... Lc5.
Hartoch neemt de uitdaging
niet aan, na 8...Pxhl 9.Df5
(9.Df4 d5 10.exd6 Df5!) 9...Dc5
10.Dxf7+ Kd8 is mij niet dui
delijk hoe wit verder moet ko
men; misschien een aardige
puzzel!
§.Df4 d5 I0.exd6 Le6 ll.M.
Beide spelers proberen zo on
duidelijk mogelijk te spelen;
op jacht naar de speciale prijs!
ll...Lxc4 12. De 5+ Le6
13.Dxg7 Pd3+ 14.Kd2 Pxb4.
Zwart maakt het allemaal wei
nig meer uit, na normale zet
ten is hij toch verloren.
15.Dxh8+ Kd7 16.La3 Pa6
Zwart moet een tweede toren
in de onderneming steken,
omdat hij na 16...Pd5 17.Lxc5+
Dxc5 18.Pe5+ Kxd6 19.DI8+
Pe7 20.Pxf7+ Lxf7 21.Dxf7 op
kan geven.
17.cbx4.
Vermoedelijk een verstandig
besluit, want na 17.Dxa8 Db5
heeft wit zeker problemen.
Bovendien heeft wit toch al
voldoende materiaal.
17...Pxb4 18.Dc3 Le3+ 19.Kel
Pd3+ 20.Ke2 Pf4* 21.Kdl
Da4+ 22.Dc2 Da5 23.Tel.
Kuijf wil natuurlijk geen re
mise, die na 23.Dc3 voor het
grijpen lag. In de grote tijd
nood waarin hij verkeerde,
wel moedig maar niet verstan-
238..Dd5+ 24.Pbd2 Pxg2
25.Te2 Lgl.
26.Db3?
Verliest op slag. De beste ver
dediging was 26.Dxh7!, want
nu faalt 26...Lxf3 op 27.Dh3+!.
Na 26...Te8 27.Tbl Kc8 28.Tb3
heeft zwart niets meer voor de
toren.
26...Lxf3 27.Dxd5.
Na 27.Dxb7+ Ke6 28.De7+
Kf5 heeft wit geen schaakjes
meer en zal vanwege de dub
bele dreiging Dxd2mat en Pf4
29.Pf3 Te8 30.Kfl Pf4 31.Pe5
Tg8 32.Pf3 f6 33.Tbl b6
34.Tel d4 35.Lb2 Pd3.
Wit verliest door tijdsover
schrijding.
Een goede greep van de orga
nisatoren was het uitnodigen
van de talentvolle jeugdspeler
Jan de Wit. Na nul uit twee
leek dit niet gerechtvaardigd,
maar een uitstekend herstel
van vijf uit zeven kan een
start betekenen van een inter
nationale carrière.
J.de Wit - L.Gutman.
Siciliaans.
I.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 e6
7.f4 Pbd7 8.Df3 Dc7 9.04H) b5
10.Lxb5 axb5 ll.Pdxb5 Db6.
Bekend is hier ll...Db8 12.e5
Ta5 13.exf6 gxf6 14.Lh6! met
licht voordeel voor wit Psa-
chis-Anikajev 1979.
12.e5 Lb7 13.De2 Pe4?
Dit kan de zwarte stelling niet
hebben, beter 13...Le7.
14.Pxe4 Lxe4 15.exd6!
Dreigt Pc7mat!
15...Tc8 16.Pc7+ Txc7 17.dxc7
lb7 18.15 e5? 19.Dxe5+l
Zwart geeft het op.
Correspondentieadres: L.Hof-
land, C.Fockstraat 113, 2613
DE Delft.
Bij gelegenheid van de de ver
kiezingen voor het Europees
Parlement op 14 juni brengt de
PTT op 13 maart een postzegel
van 70 c in de verkoop. De ze
gel toont in zeer grof raster de
vergaderzaal van het Europees
Parlement en het vignet. Ver
der de tekst: Verkiezing Euro
pees Parlement 1984". Het ont
werp werd vervaardigd door
Karei Martens uit Ubbergen.
De zegel is uitgevoerd in de
kleuren lichtblauw, geel, rood
en blauw en werd gedrukt
door Joh. Enschedé en Zonen
te Haarlem.
De oplage van de bijzondere
zegel bedraagt 170.000 vellen
van 100 zegels. De zegels zul
len ook verkrijgbaar zijn in
postzegelmapjes (blokjes van
vier zegels) a raison van 3,80.
Naar aanleiding van de Au
stralische Nationale Feestdag,
„Australia Day", heeft de Au
stralische PTT een herden
kingszegel in omloop gebracht.
Deze zegel, met een waarde
van 30 ets., laat een replica
zien van het geboortehuis van
kapitein James Cook, wiens
ontdekkingstochten in het
toen nog onbekende land ge
leid hebben tot de kolonisatie
van Australië.
Het nagebouwde huisje, waar
van het origineel stond in En
geland, in het graafschap
Yorkshire gelegen plaatsje
Great Aylton, bevindt zich in
een soort pretpark, genaamd
„Fitzroy Gardens" te Melbour
ne. Veel toeristen brengen
jaarlijks een bezoek aan dit
bouwwerk. Het ontwerp voor
deze zegel werd vervaardigd
door Jon Quinn uit Allendale,
Vic. Deze zegel werd gedrukt
door Cambec Press te Mel
bourne.
Zegel bij verkiezing
Europees Parlement
Ook in Australië verschijnt op
22 februari een herdenkingsse
rie van twee zegels elk met
een waarde van 45 ets. en sa
menhangend gedrukt waar
mee het feit herdacht wordt
dat het dit jaar 50 jaar geleden
is, dat de eerste officiële lucht
postdienst op Nieuw Zeeland
en op Papoea Nieuw Guinea
in werking trad. Beide zegels
dragen de kop van een piloot
in een cirkel, met daaronder
de afbeelding van een vlieg
tuig. De beide zegels tonen ook
een luchtpost-envelop, en
hierin schuilt tevens het enige
verschil in uiterlijk van de ze
gels. Deze enveloppen ziin niet
eender; adres en frankering
verschillen.
De piloot die de eerste post-
vlucht naar beide bestemmin
gen volbracht was Charles
Ulm, geboren in 1898. In de
eerste wereldoorlog vocht hij
aan het front te Gallipoli en in
Frankrijk. Na de oorlog werd
hij directeur van de „Aviation
Services Company Limited.
Hij maakte deel uit van de be
manning van de „Southern
Cross", het vliegtuig van de
vermaarde Kingsford Smith.
In die jaren maakte Ulm ver
scheidene vluchten naar beide
bestemmingen en voerde dan
ook wel wat post mee, doch
slechts officieus. Pas in 1934
werd dit vervoer van post offi
cieel. Deze eerste vlucht van
Papoea Nieuw Guinea naar
Australië werd gemaakt van
30 juli tot 1 augustus 1934. Nog
datzelfde jaar kwam Charles
Ulm tesamen met zijn beman
ning om het lven bij een vlieg
tuigongeval nabij Honoloeloe,
tijdens een decembervlucht
van de Verenigde Staten naar
Australië. Het is dan ook het
portret van Charles Thomas
Phillipe Ulm dat op deze ze
gels werd afgebeeld. Voor het
ontwerp van deze zegels te
kende Graham Back uit Syd
ney. Ook hier was de drukker
Cambec Press uit Melbourne.
Een pionier op het gebied van
machinerie, bestemd voor de
landbouw, was Hugh Victor
McKay. Hij richtte de maat
schappij „Sunshine" op, en zijn
produkten waren redelijk in
prijs, praktisch en betrouw
baar. Een doorbraak beleefde
McKay met de zogeheten
„Stripper Harvester", een
voorloper van de tegenwoordi
ge „combine".
Naar aanleiding van het feit,
dat het dit jaar honderd jaar
geleden is, dat de „Stripper
Harvester" voor het eerst op
de markt verscheen, kwam in
Australië een herdenkingsze
gel uit op een voorgedrukte
envelop.
De zegel heeft een waarde van
30 ets. en toont het portret van
H.V. McKay. Voor het ont
werp van het geheel tekende
de grafische afdeling van de
Australische PTT.
Het is geen verrassing dat
Pruiksma uit Hardenberg na
de vierde ronde van de ladder-
wedstrijd op de eerste plaats
staat. Bij de vorige tussenstand
was zijn voorsprong al zo groot
dat de top van de ladder voor
de concurrentie een te grote
stap zou blijken. Pruiksma
heeft zijn voorsprong verde
digd en kan de rondeprijs te
gemoet zien. Hij gaat verder
met 0 punten.
De top-25 van het klassement
ziet er als volgt uit: 1. Pruiks
ma Hardenberg 241, 2. Jonger-
man Heerde 225, 3. Winter
Oude Pekela 222, 4. Foppen
Lutten 220, 5. Buisman Olde-
broek 219, 6. Prins Wateringen
218, 7. Bom Poeldijk 215, 8.
Mulder Nieuwe Pekela 209, 9.
Duivesteijn Poeldijk205, 10.
Pruijs Emmeloord 203, 11.
Cloosterman Schipluiden 200,
12. Deters Deventer 198, 13.
Prins Zwolle 194, 14. Van Dam
Rijnsaterwoude 190, 15. Los
Smilde 190, 16. Lelieveld Leid-
schendam 186, 17. Ruesink
Vorden 184, 18. Van Slooten
Nieuw Weerdinge 170, 19.
Kasteel Epe 152, 20. v.d. Brink
Heerde 151, 21. Alfring Beerta
149, 22. Haverkamp Musselka-
naal 148, 23. Smits Zoetermeer
143, 24. Groen Zutphen 141 en
25. Zeeman Stadskanaal 136
punten.
De vraagstukken van de derde
en vierde ronde leverden vele
goede inzendingen op. Het
struikelblok bleek Van den
Boogaard (9) waarvan het
eindspel een geniepigheidje
bevatte. In de stand zwart 13,
18, 19, 24, 29, 40 en wit 39, 45
levert alleen de slag naar 12
winst op. Na 45x14 is het remi
se door 24-30 14-10 30-35 39-34
18-23! met op 10-5 23-29 34x23
35-40 en op 10-4 35-40 4x29 40-
44.
Een paar deelnemers reageer
den op het eindspel in Linde
man (7). In de cijferstand
zwart 12, 15, 18, 27 en wit dam
op 3 spelen zij voor zwart 12-
17 en concluderen dan na 3x38
18-22 tot remise. Na 12-17 is,
evenals na 27-32 trouwens, de
f i# if
Ji JE
JOH.v.d.BOOGAARD (21)
H.KASTEEL (23)
winnende zet 3x43! en dan 15-
20 (18-22/23 43-38) 43-25 20-24
25-9 13-19 9-13 24-29 13-9 23-28
9-14 28-33 14-20 29-34 10x38
34-40 38-33 40-45 33-50. Speelt
zwart in de cijferstand 18-22
dan wint 3x38 wel: 22-28 38-29
28-32 29-42 enz.
De oplossingen van de vier
vraagstukken in deze ronde
(van Van den Boogaard, Hau-
schild, Kasteel en Van Win
gerden) moeten uiterlijk zater
dag 3 maart in het bezit zijn
van B.J. Nuys, Oleander 12,
2671 NN Naaldwijk.
Wellicht ten overvloede stip ik
de regels aan: elke gevonden
auteursoplossing levert twee
punten op, een bijoplossing
één punt. Eenmaal behaalde
punten blijven behouden. Tel
kens na twee ronden wordt
een klassement opgemaakt,
waarvan de nummer één een
rondeprijs' krijgt en verder
gaat met nul punten.
Cijferstanden deze ronde: Van
den Boogaard (21): zwart 9, 10,
Geleerden uit de Sovjet-Unie,
de Verenigde Staten en andere
landen hebben in het Vaticaan
gepraat over de „nucleaire
winter", de afkoeling van de
aarde als gevolg van een zwa
re kernexplosie op de aarde.
De bijeenkomst duurde drie
dagen en had plaats in een vil
la in Vaticaanstad onder auspi
ciën van de Pauselijke Acade
mie van Wetenschappen, een
kerkelijk adviesorgaan.
Carlos Chagas, de Braziliaanse
president van de academie, zei
dat de zeventien deelnemers
een rapport voor paus Paulus
zullen opstellen over de moge
lijke klimatologische en ecolo
gische gevolgen van een kern
explosie.
„Uit nieuwe berekeningen is
ons bekend dat een van de
rampzalige gevolgen van een
nucleaire oorlog van een be
paald megatonnage het ont
staan is van een wolkendek
om de aarde".
„Dat zal een groot deel van de
zonnestraling absorberen en
fotosynthese het voor alle
levende organismen onmisba
re proces van omzetting van
lichtenergie in chemische
energie onmogelijk ma
ken", aldus Chagas.
Volgens de 73-jarige natuur
kundige zal ook de atmosfeer
afkoelen en een wintersituatie
intreden met, volgens sommi
ge berekeningen, tempera
tuurdalingen tot 32 graden on
der nul.
Onderzoek naar
gedrag muskusrat
De Landbouwhogeschool in
Wageningen heeft een onder
zoekproject op touw gezet om
een betere vangmethode te
vinden voor muskusratten.
Het gedragspatroon van de rat
wordt intensief bestudeerd,
evenals de afscheiding van
geurstoffen waar de dieren om
bekend staat. Het project duurt
drie jaar. Het wordt samen
met TNO Delft en het ministe
rie van landbouw en visserij
uitgevoerd.
In Wageningen en bij TNO
wordt al twee jaar met de die
ren gewerkt. De ratten wer
den in laboratoriumkooien en
een buitenkooi geobserveerd.
Er werd bestudeerd op welke
geurstoffen ze reageren. Uit
dit onderzoek bleek dat de rat
ten sterk reageren op de geur
van urine.
Het probleem is dat de stoffen
alleen op zeer korte afstand
(tot een meter) aantrekkings
kracht hebben. Om meer ze
kerheid over de lokkende
werking van geurstoffen te
krijgen is nader gedragsonder
zoek nodig, aldus de Land
bouwhogeschool.
Er zijn in Nederland naar
schatting een half miljoen
muskusratten, die samen aan
zienlijke schade berokkenen,
vooral aan dijken en waterke
ringen. Bij hoge waterstanden
kunnen hierdoor dijkdoorbra
ken ontstaan.
Het dier graaft ook in randen
van akkers, waardoor het re
gelmatig gebeurt dat boeren
wegzakken met hun tractoren
of bepaalde gedeelten van de
akker niet meer kunnen ge
bruiken.
Natuurlijke vijanden, zoals de
nerts, heeft de muskusrat in
Nederland niet. In 1982 wer
den er ruim 178.000 muskus-
