New York lang niet
voor alle tieners
een poel van verderf
Israëlische rechters geven joodse kolonisten vrije hand
Financiële j~
uitspattingen at
Pinochet n ckk
woede ChileenS
h
PARIJS
«fSIJTHOFF PERS
oppositie fe
P
Sharon wil premier
van Israël worden
BINNENLAND/BUITENLAND
£eidae(3owumt
VRIJDAG 10 FEBRUARI 1984 P/
Met uw krant naar
Vrijdag 16 maart a.a. vertrekken we weer
met een luxe touringcar van Maaskant
voor een 3-daagse reis naar Pari|s (vrij
dagmorgen weg, zondagavond terug).
Vrijdagavond bezoeken
Folies Bergères met een
Franse show, zaterdag staat o a. een ex
cursie op het programma naar het prach
tige paleis van Napoleon In Fontaine-
bleau, is er gelegenheid tot winkelen en
wordt 's avonds een lichtjestour door
Parijs gemaakt.
Zondag volgt een bezoek aan de Notre Dame. het Louvre (o.l.v. Nederlands sprekende gids). Place du Tetre In het
charmante Montmartre en wordt de thuisreis aanvaard.
Gelogeerd wordt In het Sofra Motel Relais des Chartreux, waar 2x wordt overnacht. Daar worden ook de eenvoudige,
maar goede maaltijden geserveerd, alsmede 's morgens het typisch Franse ontbijt. De overige maaltijden zijn voor el-
gen rekening. - 90C
De prijs van deze aantrekkelijke trip is slechtsJ Per persoon
POSTBUS 16050
2500 AA 's-GRAVENHAGE
TEL. 070-190882
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)
(Van onze correspondent
Ad Bloemendaal)
TEL AVIV „Als de rech
ter je vijand is, bij wie kun
je dan je recht halen?"
Een veel gehoord Ara
bisch spreekwoord op de
westelijke Jordaanoever,
waar de plaatselijke be
volking vaak niet de
moeite neemt beklag te
doen over wetsovertredin
gen door Israëlische kolo
nisten. En als er wél een
klacht wordt ingediend,
leidt deze meestal niet tot
de aanhouding van de
verdachten. Dat is één
van de conclusies in een
ambtelijk rapport, dat de
Israëlische regering deze
week in de openbaarheid
heeft gebracht.
Officiéél heet het dat de mi
nisteries van justitie en bin
nenlandse zaken zich moesten
beraden over actie, aan de
hand van de aanbevelingen in
het 33 pagina's tellende docu
ment. Maar het is waarschijn
lijker dat de explosieve inhoud
ervan de buitengewoon lange
studietijd noodzakelijk maak
te.
Het rapport is genoemd naar
de voorzitster van de commis
sie, die het samenstelde, vice-
procureur-generaal Jehudith
Karp. De andere commissiele
den zijn de procureur van het
district Jeruzalem, de juridisch
adviseur van het militair be
stuur van Judea en Samaria
(de Westoever) en een hoge of
ficier van de Israëlische poli
tie. Niettemin richtte alle ver
ontwaardiging zich de afgelo
pen dagen tegen de persoon
van Jehudith Karp, die in het
rapport haar persoonlijke visie
zou hebben vastgelegd. Dat al
thans is de mening van de mi
nister van binnenlandse za
ken, Burg.
Juridische status
Veel van de problemen op de
westelijke Jordaanoever vin
den hun oorzaak in de inge
wikkelde juridische status van
de diverse instanties. De ver
antwoordelijkheid voor wet en
orde berust bij de militaire
gouverneurs, geholpen door
eenheden van het leger en de
grenspolitie. Het onderzoek
naar strafbare feiten, begaan
door bewoners van de gebie
den, gebeurt door de plaatselij
ke politie, onder commando
van Israëliërs. Maar de juridi
sche afwikkeling is niet altijd
even duidelijk.
De plaatselijke rechtbanken
berechten uitsluitend Arabi
sche inwoners volgens de Jor
daanse wetten. Maar overtre
dingen tegen de veiligheid van
de staat Israël door de lokale
bevolking worden berecht
door militaire rechtbanken. Is
raëlische militairen komen
voor de krijgsraad, maar Israë
lische burgers die zich in de
bezette gebieden schuldig ma
ken aan strafbare feiten, wor
den aan de hand van de Israë
lische wetten berecht door
rechtbanken in Israël.
Als het gaat om misdrijven
van Israëli's gericht tegen
Arabieren, is het vaak ondui
delijk wie het onderzoek moet
verrichten, welke methoden
gevolgd moeten worden en
welke conclusies aan het on
derzoek moeten worden ver
bonden. Het resultaat is veelal
dat een klacht in het archief
verdwijnt nog voor er met een
onderzoek is begonnen, zo stelt
de commissie vast.
Beruchte rabbi
Kahane
Als voorbeeld noemt hij onder
meer een geval van doodslag
op een Arabier in Bani Na'im
bij de nederzetting Kirjat
Arba. In die laatste plaats
woont een aantal fanatieke
aanhangers van de beruchte
ultra-nationalistische rabbi
Kahane. Drie dagen na het in
cident in Bani Na'im vervoeg
de zich een delegatie uit Kirjat
Arba bij het districtsbureau
van de politie in Judea, om te
zeggen dat de inwoners geen
medewerking aan het onder
zoek zouden verlenen. De poli
tie en de procureur in Jeruza
lem waren immers „vijandige
instanties". De delegatie toon
de zich pas bereid tot mede
werking als zij daartoe op1
dracht zou krijgen „op politiek
niveau". Hoewel volgens de
politie één van de delegatiele
den tot de verdachten in de
zaak behoorde, werden geen
arrestaties verricht en werd
niemand verhoord. Pas zes da
gen later kon de politie begin
nen aan een onderzoek, maar
dat had toen weinig zin meer.
Het belangrijkste probleem ten
aanzien van wetsovertreders
onder de kolonisten is dat zij
niet. worden beschouwd als
een veiligheidsrisico voor de
staat Israël. De Israëlische in
lichtingendienst, die beschikt
over een goed functionerend
agentennetwerk onder de Ara
bische bevolking, houdt zich
niet bezig met bewoners van
de Joodse nederzettingen. Of,
zoals minister van defensie
Arens, het onlangs uitdrukte:
de staat Israel beschikt niet
over het juiste gereedschap om
dit soort ontwikkelingen het
hoofd te bieden.
Kolonist beschermd
Daarbij komt dat de kolonisten
binnen de regering en parle
ment beschermd worden. Hun
beschermers menen dat de ko
lonisten, vooral diegenen on
der hen die zich hebben geves
tigd tussen een hen vijandig
gezinde bevolking, pas ware
patriotten zijn. Terrorisme
wordt door sommigen in die
kringen niet veroordeeld, zo
lang het maar is gericht tegen
Arabieren. Na de aanslag op
de Arabische burgemeesters
Shaka en Khalaf in 1980, ver
klaarde het parlementslid rab
bi Druckman: „Moge op deze
wijze alle vijanden van Israël
worden vernietigd".
De daders van de aanslag op
de burgemeesters zijn nog
steeds niet aangehouden, maar
hetzelfde geldt voor de man
nen die in juli van het vorig
jaar drie studenten doodscho
ten in de universiteit van He-
bron.
Volgens de Israëlische journa
list Danny Rubinstein, die zich
al jaren bezighoudt met het
verzamelen van feiten oVer
ondergrondse activiteiten in
de bezette gebieden, hebben de
autoriteiten een vrij nauwkeu
rig beeld van de verdachten.
Maar door het ontbreken van
harde bewijzen kunnen geen
arrestaties worden verricht.
Van Arabische zijde is steeds
beweerd dat de aanslag op de
burgemeesters is gepleegd met
medeweten van „hoge Israëli
sche functionarissen". Maar
Rubinstein deelt die mening
niet. Volgens hem is er zeer
veel tijd en moeite in het on
derzoek gestoken, niettegen
staande de grote juridische en
organisatorische problemen.
Belangrijkste obstakel vormde
ook hier het ontbreken van
een inlichtingennetwerk in de
nederzettingen.
Nieuwe maatregelen
Een dag voor de publikatie
van het Karp-rapport maakte
de Israëlische regering een
aantal nieuwe maatregelen be
kend om het geweld in de be
zette gebieden tegen te gaan.
Arabieren die met stenen of
brandbommen naar auto's
gooien zullen strenger worden
gestraft. De regering waar
schuwt onbevoegden niet voor
politieagent te spelen. Dat
laatste slaat ongetwijfeld op
kolonisten die het recht in ei
gen hand nemen. Verder zal
de politiemacht op de westelij
ke Jordaanoever worden uit
gebreid. Maar het kernpro
bleem, de slechte samenwer
king tussen de diverse instan
ties, blijft bestaan en daarom
moet worden gevreesd dat de
conclusies van het Karp-rap
port voor de komende jaren
actueel zullen blijven.
RUITENHEER
kan
ibee:
0 forn
abri<
Het nieuwe, veelbesproken
Pinochet in de heuvels even
SANTIAGO Toen Sal
vador Allende president
van Chili was, maakte de
oppositie veel ophef over
het besluit van de rege
ring om een ambtswoning
voor de president te ko
pen. Het nieuwe huis was
niet bijzonder groot of lu
xueus, maar de oppositie
greep de gelegenheid aan
om de Marxistische leider
ervan te beschuldigen dat
hij brak met de „traditie
van soberheid". Tot die
tijd waren presidenten in
Chili altijd in hun eigen
huis blijven wonen.
Na de staatsgreep van 1973 no
digde de militaire junta televi
sieploegen uit voor een bezoek
aan de presidentiële vertrek
ken. Door uitvoerig stil te
staan bij Allendes voorkeur
voor Engelse kostuums, zijn
grote verzameling stropdassen
en de overvloedige inhoud van
zijn provisiekamers, probeerde
het nieuwe regime de dode
president af te schilderen als
een losbandige verkwister.
Nu, ruim tien jaar later, krij
gen de militairen een koekje
van eigen deeg. Minder terug
houdend als gevolg van de re
cente versoepeling van de cen
suur en aangemoedigd door de
algemene stemming van on
vrede in het land, zijn de
weekbladen van de oppositie
in Chili bestaat geen dage
lijks verschijnende oppositiek
rant begonnen de financië
le uitspattingen in de hogere
regionen aan de kaak te stel
len.
Huis van de
Presidenten
De arrestatie van twee voor
aanstaande bankiers een
van hen, Rolf Luders, is zelfs
een tijdje minister van econo
mische zaken geweest als
mede enkele zakelijke transac
ties van een van de schoonzo
nen van Pinochet, kunnen al
geruime tijd rekenen op een
prominent plaatsje in de oppo
sitiepers. Maar niets heeft
meer indruk gemaakt dan de
affaire van generaal Pinochets
nieuwe onderkomen, genaamd
Huis van de Presidenten van
Chili.
Aan het grote, op een bunker
lijkende gebouw wordt al vier
jaar gebouwd. In 1979 werd de
eerste aanzet gegeven toen in
het heuvelgebied Lo Curro,
even ten noorden van de
hoofdstad Santiago, een gat
van 80.000 vierkante meter
werd geblazen om ruimte te
maken voor Pinochets nieuwe,
paleisachtige onderkomen.
Onmiddellijk begonnen in
Santiago geruchten te circule
ren, maar het hele project
werd gehuld in een waas van
geheimzinnigheid. Nergens
viel informatie te krijgen over
wat er precies gebouwd zou
worden, totdat ontevreden
deelnemers in het project on
langs hun mond opendeden te
gen journalisten.
Het vierkante gebouw, dat
lijkt op een reeks enorm grote,
op elkaar gestapelde theebla
den, neemt 6.000 vierkante
meter in beslag. De rest van
het terrein bestaat uit grote
tuinen met 60 verschillende
inheemse en geïmporteerde
bomen en grote luidsprekers
voor achtergrondmuziek.
Het geheel wordt bewaakt
door een uitgebreid netwerk
van televisiecamera's en infra-
roodstralen en een legergarni-
zoen van 80 man, die allemaal
tot de tanden zijn bewapend.
Verder zou zich in het hoofd
gebouw een bunkercomplex
bevinden van dik, gewapend
beton om bescherming te bie
den bij eventuele aanvallen.
Dit complex zou de nogal
merkwaardige naam „gebied
van tegenaanval" hebben ge
kregen. Onder de grond zou
een kelder zijn gebouwd om
bescherming te bieden bij
luchtaanvaller
onderkomen van
buiten Santiago. -
nei
Overdreven ltMii
Vooral de overdre\i?C^
versieringen in het'1^
ben kritiek uitgelogd 2
ne marmerenvloer fon
vangsthal bijvoorlar
was geïmporteerd vjds
moest door een vloe p
je worden vervani
mevrouw Pinoche? *1
groen niet mooi vi El.
geïmporteerde muier e
gen belandden op gm)
hoop omdat niemaijoer
ze moesten worden
gen en kostbare taf
den vervangen o,
vrouw Pinochet lie
had. „Ze kunnen i
ruggelegd als ik cVH
was haar politiek r.J.J
lukkige commentaa
De hele derde vei
bijna veertig centin
hoogd om een bete:
krijgen op het omri
tuurschoon. Het z|
tot twee keer toe I
net als de tennisbal
vens dienst moetenl
als landingsplatfornl
kopters.
il
De architect die
heeft ontworpen, i'
van de opperbevel!
de luchtmacht, gerjyp
nando Matthei, die r
uitmaakt van de ju^-
tale kosten van het
geheim, maar worcg d
tussen de 13 en 18 nam
lar. Dit staat gelijgft
procent van de ja'ete
voor openbare werl ur
De presidentiële wo1" P
kostbaarste van eenieri
bouwen die momeiilaa
enorme bedragen ven
bouwd of aangekocd j]
regering. De beric,n
het project bij Lo C
ben aanleiding gei
vragen van de oppbari
een peperduur huiater
elders in de stad, b«ten
officieren en leden ^gn
ta, en de „opknap^
het Moneda-paleis uy
de staatsgreep van-10
gebombardeerd. Bij
knapbeurt zou net
Curro een ondergro de
ker moeten wor<Am
bouwd. heb
ère«
bes<
Opgeschort
Niet alleen de oppo° t(
ook vooraanstaande—
gers van de regerii^-
woedend gereageercl
cente onthullingen-^—
Curro. Het regime L_
op geantwoord met IV
tige, officiële verkla_Lf
in de kritiek wordi
als een door de opp^'-
spireerde poging orruwJ
Pinochet in diskredre
gen. Uit de verkla6eP:
duidelijk dat het n
zorgen maakt over f
die berichten ove^r^(
regeringspraktijken l^er
hebben op het legt—
dusver Pinochet a._
dik en dun heeft g^E
Ondertussen heeft es
ter in een onverwjjf
klaring laten weteity^
chet voorlopig nog re=c:
trek zal nemen in Lj tt
dat alle werkzaamst
niet op contractbasis®
gegaan voorlopig zijfc^
om economische recL^
gens het goedingelb—
aal-democratische ^2
Cauce, volgde deze -
king op kritiek van^""
en Amerikaanse veifyj
viseurs, die Pinochet—""
ben gewezen dat on
veiligheidsmaatregej-—
de ondergrondse w
bij een aanval afc^
scherming bieden.
schrift Cauce heeft/ il
een prijsvraag uitll/r
voor zijn lezers.
van de wedstrijd i
voor alternatief g
het Huis van de
van Chili.
MALCO
Copyright Thd
NEW YORK Wie in de
Verenigde Staten niet be
ter weet, is bij het horen
van de titel Angel (Engel)
al snel geneigd te denken
dat het weer zo'n flutfilm
uit Hollywood betreft.
Maar deze Amerikanen
hebben het helemaal mis.
Vandaag de dag worden
er nog maar nauwelijks
flutfilms gemaakt. De
films van tegenwoordig
zijn bijna allemaal moedi
ge verhandelingen van
belangrijke sociale proble
men. Zo ook Angel.
De reclameposter voor Angel
laat een jong meisje van een
jaar of vijftien zien. dat over
dag op school zit en 's avonds
als hoertje door de straten van
Los Angeles tippelt. Deze pos
ter is echter geenszins bedoeld
als lokkertje voor een avondje
genoeglijk vermaak. Achter
het meisje doemt een moorde
naar op Iedereen met een
beetje fantasie kan het verhaal
afmaken.
Het Amerikaanse televisiesta
tion MTV zendt momenteel
een reclamefilmpje uit voor
een muzikale hit over de
vreugden en spanningen van
de jeugd. De hoofdrolspeelster
in het filmpje, een tiener, loopt
van huis weg en belandt na
tuurlijk in 42nd Street, de rose
buurt van New York, waar ze
tippelt om aan geld te komen,
pooiers te slim af is en allerlei
andere heldendaden voor haar
rekening neemt.
Het New York uit dit filmpje
'js precies zoals het volgens de
Amerikanen is, verwoestend,
maar tegelijkertijd boeiend en
opwindend. Tieners uit New
York, zo wordt algemeen ge
dacht, gaan als ze tien jaar zijn
al volop uit met jongens en
zijn tegen de tijd dat ze veer
tien zijn helemaal losgeslagen
en aan lager wal. Sweet six
teen, elders in Amerika een
mijlpaal, wordt in New York
beschouwd als een contradictio
in terminis.
Leuk en sportief
De waarheid is echter anders.
Natuurlijk zijn er 16-jarigen
die helemaal aan lager wal zijn
geraakt, maar de meeste tie
ners in Manhattan zijn slank,
sportief, zien er leuk uit en
taan onberispelijk gekleed,
lizabeth Bascurt Chen is zo'n
tiener. Ze werd in 1967 in New
York geboren en heeft er haar
hele leven gewoond. Omdat ze
zestien werd, mocht ze haar
lange haar laten knippen in
een modern kapsel. Glinste
rende oorbellen en een strak
ke, crèmekleurige broek vol
tooiden de gedaanteverwisse
ling. Maar dat was alles. Vol
gens haar is het heel goed mo
gelijk om sweet sixteen te zijn,
er leuk uit te zien en toch se
rieus te zijn. Dit is haar ver
haal.
„Mijn moeder zei altijd: Als je
zestien bent, dan mag je dit en
kan je dat. Maar toen ik zes
tien werd, zei ze: nee, wacht jij
nou maar tot je achttien bent.
Mijn vriendin Jeanette heeft
verkering met een beroemde
disc jockey en ze hoeft er hele
maal niet geheimzinnig over
te doen, ze kan hem gewoon
mee naar huis nemen. Ik vind
het heel goed dat haar moeder
vindt dat ze haar kan vertrou
wen. Mijn moeder is heel an
ders".
De moeder van Elizabeth is
geboren in Santiago, Chili. „Ze
begon met werken op 10-jarige
leeftijd en was al oud toen ze
naar Amerika kwam. Ze
trouwde pas toen ze 35 was.
Mijn vader zegt dat hij uit Chi
na komt. Hij is particulier
chauffeur en een beste kerel,
maar ik heb nooit goed contact
met hem gehad. Wel met mijn
moeder. Als er iets met haar
zou gebeuren, zou ik me geen
raad weten. We wonen op
First Avenue, 78th Street. Het
is daar prima wonen. In ons
flatgebouw wonen meest oude
mensen. Ik vind ze heel aar
dig, we kunnen prima met el
kaar opschieten".
„Ik zit op een nonnenschool in
190th Street. Ik doe er onge
veer een uur over om op
school te komen. Mijn vader
wilde dat we naar een openba
re school zouden gaan, hij zei
dat als mijn moeder ons op een
bijzondere school wilde doen,
ze dat zelf maar moest betalen.
En dat doet ze, voor ons alle
maal".
„Mijn zusje is nu 20 en werkt
in Texas bij de marine. Ik mis
haar heel erg, we konden het
heel goed samen vinden. Ik
denk dat als we geen zusjes
waren geweest, we dikke
vriendinnen waren geworden.
Miin broertje is 14 en een leuk
joch. Mijn moeder heeft al an
derhalf jaar geen vaste baan
meer en werkt nu overal waar
maar wat te werken valt. Als
mama aan het werk is, ben ik
net een voetbalcoach. Kom,
zeg ik dan tegen mijn broertje,
opschieten, mama moet hard
werken, ze maakt lange dagen
en als ze thuiskomt is ze bekaf,
dus laten we lief voor haar
zijn. Mijn moeder waardeert
dat heel erg".
Mormoon gedoopt
„Ik ga op een katholieke
school omdat het een goede
school is, maar sinds septem
ber 1982 ben ik mormoon. Sa
men met mijn moeder en mijn
broertje ben ik toen gedoopt.
Voor die tijd was ik katholielp.
Geen verzet
MEXICO-STAD Het Salva
doraanse verzet zal niet probe
ren de presidentsverkiezingen
van volgende maand te versto
ren. Dat hebben leiders van de
politieke commissie van het
FMLN-FDR in Mexico-stad
verklaard. De mensen zullen
er niet van worden weerhou
den hun stem uit te brengen,
zelfs niet in zones die door de
guerrillabeweging worden ge
controleerd, ook al vindt het
verzet de verkieizngen een
farce.
TEL AVIV De Israëlische ex-minister van defensie Sharon
heeft aangekondigd te streven naar het premierschap. In e
rede voor studenten van universiteit van Tel Aviv zei Sharon
dat hij zich kandidaat wil stellen voor het leiderschap van de
Heroet-partij, die aan het hoofd staat van de huidige regerings
coalitie. Er is overigens nog geen datum vastgesteld voor verkie
zingen binnen de Heroet-partij.
(ADVERTENTH
New York:
verwoestend
maar
tegelijkertijd
boeiend en
opwindend.
Mijn broertje heeft nog een
jaar of twee lessen bij de Jeho
va's gevolgd en ik ben ook een
of twee keer geweest. Maar ik
vond het niets. Toen twee zen
delingen van de mormonen op
een goede dag voor de deur
stonden, wist ik dat ze het juis
te geloof voor mij hadden. De
mormonen zijn net een grote
familie. Godsdienst is geen
probleem. Ik heb nog precies
dezelfde vriendinnen als vroe
ger en het kan me niet schelen
wat voor een godsdienst ze
hebben".
„Als mormoon moet je wel in
de mormonenkerk trouwen,
maar gelukkig vind ik de jon
gens van mijn kerk best leuk.
Ik vind ze heel speciaal. Op
het moment heb ik geen
vriendje, ik had er een, maar
hij was geen mormoon en van
mijn moeder mocht ik niet
meer met hem omgaan. Maar
eigenlijk gebruikte ze de kerk
gewoon als excuus, want zodra
het over uitgaan of vriendjes
gaat, zit ze in de hoogste boom.
Ik heb op school een vriendin
netje dat naar Californië gaat
verhuizen. Aanvankelijk
mocht ik van mijn moeder wel
naar haar afscheidsfeestje,
maar toen het zover was,
mocht het niet meer. Ik had
het zelfs wel goed gevonden
als ik was gebracht en ge
haald, hoewel dat wel gênant
is. Maar ze zei gewoon: nee,
het spijt me, je gaat niet, punt
uit. Toch denk ik dat ze er
verkeerd aan doet, want als ik
eenmaal naar de universiteit
ga, zal ze me wel los moeten
laten".
„De mensen denken altijd:
New York, o lieve hemel.
Maar ik ken genoeg meisjes
die precies hetzelfde zijn als
ik. Ik ben blij dat ik ben opge
groeid in New York City. Ik
heb dingen gezien die met
geen pen te beschrijven vallen
en ik zal er altijd voor zorgen
dat die mij nooit overkomen.
Want laat me dit zeggen, als je
in New York opgroeit, heb je
echt je moeder niet nodig om
je te vertellen hoe het leven
is".
LINDA BLANDFORD
Copyright The Guardian
