TAFEL
Vrees in Israël voor
terreur van binnenuit
I
Tsjechoslowaakse bisschoppen
veroordelen plaatsing kernwapens
CeidacSouW
kerk
wereld
Heilige Stoel wil betrekkingen met
Israël nog altijd niet normaliseren
brieuen
lezers
ACHTERGROND
SlaXdóQ Qowia/nt
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1984 P,
Kardinaal Glemp maand
lang naar
Latijns-Amerika
De primaat van Polen, kardinaal
Jozef Glemp, zal half februari voor
een bezoek van een maand naar
Latijns-Amerika gaan.
Volgens kerkelijke kringen in
Rome zal kardinaal Glemp de in
Argentinië, Chili en Brazilië wo
nende Polen bezoeken. Het is de
eerste keer, dat een Poolse primaat
voor een dergelijk lang verblijf
naar Latijns-Amerika gaat, Kardi
naal Glemp, die wordt vergezeld
door zijn vicaris voor de buiten
landse zielzorg, mgr. Stefan Weso-
ly, zal naar alle waarschijnlijkheid
zijn reis in Rome onderbreken om
overleg te plegen in het Vaticaan.
Brief paus over
menselijk lijden
Vrijdag is de publika-
tie te verwachten van
een apostolische brief
van paus Johannes
Paulus II over het
menselijk lijden. De
brief van vijftig pagi
na's zal een persoon
lijke ontboezeming
van de paus bevatten.
De gedachte tot het
schrijven ervan, vatte
bij hem post tijdens
zijn verblijf in het zie
kenhuis na de aan
slag, die op 13 mei
1981 op hem werd ge
pleegd.
Slachtoffers Franse Revolutie
worden zalig verklaard
Paus Johannes Paulus II zal op 19 februa
ri 99 katholieken zalig verklaren, die tij
dens de Franse revolutie ter dood werden
gebracht. De martelaren van Angers (tus
sen Nantes en Tours) maakten deel uit
van duizenden Fransen die in de jaren
1793 en 1794 in opstand kwamen in en om
Angers uit protest tegen een wet, die ker
kelijke bedienaren ondergeschikt maakte
aan de staat. Duizenden werden gevangen
genomen, waarbij velen bezweken aan be
smettelijke ziekten. Een aantal van hen
werd terdoodgebracht. Bij de plechtigheid
in de Sint-Pieter worden 1500 Franse pel
grims verwacht, onder wie Jean Foyer,
minister van justitie onder De Gaulle en
afstammeling van een van de martelaren.
Billy Graham adviseerde bij herstel
betrekkingen tussen VS en Vaticaan
Billy Graham heeft vorig jaar achter
de schermen een rol gespeeld bij het
herstel van de diplomatieke betrek
kingen tussen de Verenigde Staten en
het Vaticaan. Op verzoek van William
Clark, in die tijd Reagan's adviseur
voor nationale veiligheid, rapporteerde
hij over de opvattingen binnen de
evangelische christenen in Amerika,
Dit meldt het dagblad „Chicago Sun-
-Times".
Graham raadpleegde op verzoek van
Clark onder anderen ds. Jerry Fal-
well, leider van de „Moral Majority",
de beweging van conservatieve protes
tanten; ds. Pat Robertson, een van de
bekendste televisie-predikanten; ds.
Billy Mervin, secretaris van de Evan
gelische Alliantie in Amerika en ds.
David Hubbard, president van Fuller
Theologisch Seminarie in Pasadena
(Californie).
Over het algemeen hadden gematigde
leiders van de evangelische christenen
weinig probjemen met het herstel van
de betrekkingen, daar de paus niet als
godsdienstig leider, maar als hoofd van
een staat wordt erkend.
Tsjechoslowaakse bisschop
pen en vicarissen hebben de
plaatsing van kernwapens
veroordeeld als een misdaad
tegen de mensheid. De ver
oordeling is vervat in een
pastorale brief die is onderte
kend door drie bisschoppen
uit Slowakije en vier vicaris
sen in Slowaakse diocesen,
waar de bisschopszetel va
cant is.
In de brief spreken de onder
tekenaars bezorgdheid uit
over het gevaar van een
kernoorlog en veroordelen zij
het misbruiken van de we
tenschap. „Wij verklaren met
een stem dat de produktie,
stationering en plaatsing van
kernwapens een misdaad is
tegen de mensheid en moet
worden veroordeeld uit
ethisch en theologisch stand
punt", zo staat in de brief.
Tsjechoslowakije en ook
Oost-Duitsland zijn door het
Warschaupact uitgekozen
voor stationering van nieuwe
kernwapens in antwoord op
plaatsing van Amerikaanse
kernraketten in West-Euro
pa. De stationering van Rus
sische kernraketten in Tsje
choslowakije heeft onrust
veroorzaakt in de Tsjechoslo
waakse samenleving. Bijna
duizend mensen hebben vol
gens berichten een petitie ge
stuurd aan president Husak,
waarin wordt geprotesteerd
tegen de plaatsing. Volgens
westerse diplomatieken is de
verhouding tussen staat' en
kerk in Tsjechoslowakije een
van de slechtse in Oost-Euro
pa. Er zijn problemen met
benoemingen van bisschop
pen en bovendien zijn er
moeilijkheden ontstaan, om
dat de regering probeert de
kerk te gebruiken in de vre-
despropaganda.
UIT BENOEMING BLIJKT:
Uit de recente benoeming
van aartsbisschop Carlo Curis
tot apostolisch gedelegeerde
in Jerusalem en Palestina
blijkt, dat het Vaticaan de be
trekkingen met Israël nog al
tijd niet wil normaliseren.
Curis zal evenals zijn voor
gangers sinds 1947 niet bij de
staat Israël zijn geaccredi
teerd. Hij is bevoegd voor het
vroegere Britse mandaatge
bied Palestina, dat in 1947
door een besluit van de Vere
nigde Naties werd verdeeld
in een joods en een Arabisch
deel.
Velen vragen zich af waarom
het Vaticaan nog altijd geen
rekening wenst te houden
met de feitelijke situatie in
het Midden-Oosten. Talrijke
landen zijn immers diploma
tieke betrekkingen met Is
raël aangegaan en de r.-k.
kerk heeft tijdens het tweede
Vaticaans Concilie haar eeu
wenlang gestoorde verhou
ding met het jodendom pro
beren te verbeteren. Boven
dien onderhoudt het Vati
caan diplomatieke betrekkin
gen met 108 staten en is het
door een nuntius in de mees
te Arabische landen verte
genwoordigd.
Het Vaticaan ziet zich graag
als adviseur bij conflicten
tussen staten en beschouwt
zich als een geestelijke en
morele autoriteit, die geen
partij kiest in situaties, waar
in het volkerenrecht geen
uitsluitsel geeft. Het Pale
stijnse vraagstuk is nog altijd
onopgelost en de Arabische
staten zijn nooit akkoord ge
gaan met de deling van Pa
lestina. Het Vaticaan gaat
daarom uit van een onge
deeld Palestina onder Brits
mandaat, totdat het conflict
in het Midden- Oosten defi
nitief is opgelost.
Het Vaticaan vreest, dat er
kenning van Israël zijn in
vloed in de Arabische lan
den, onder meer wat de bur
geroorlog in Libanon betreft,
vermindert. Voorts vreest
het, dat het aanknopen van
diplomatieke betrekkingen
met Israël een verslechtering
betekent van de positie van
de christenen in de Arabi
sche landen, die vaak toch al
in moeilijke omstandigheden
verkeren.
Uit de benoeming van weer
een apostolisch gedelegeerde
voor Jerusalem en Palestina
mag echter niet worden afger
leid, dat het Vaticaan geen
belangstelling heeft voor een
snelle oplossing van het con
flict in het Midden Oosten.
In Israël valt te beluisteren,
dat het land ook betrekkin
gen met het Vaticaan kan
onderhouden zonder, dat het
Vaticaan er een nuntius
heeft. Het Vaticaan heeft het
vredesinitiatief van president
Sadat van Egypte in het eind
van de jaren zeventig toege
juicht en toen verklaard te
hopen, dat het een bron van
vrede voor het gehele Mid
den-Oosten zou zijn. En nog
onlangs, bij de nieuwjaarsre
ceptie voor de diplomatieke
vertegenwoordigers bij het
Vaticaan, heeft de paus het
standpunt van het Vaticaan
herhaald, dat het Palestijnse
volk recht heeft op een eigen
vaderland en dat de rechten
van alle volken in het Mid
den-Oosten, inclusief het Is
raëlische volk, moeten wor
den geëerbiedigd. Maar zo
lang er geen definitieve vre
desregeling in het Midden
Oosten is getroffen, zullen de
diplomatieke betrekkingen
tussen Israël en het Vaticaan
op het huidige niveau blij
ven.
Overigens heeft Graham een
bezoek, dat hij en zijn vrouw
een dezer dagen bij de Rea-
gans zouden brengen, moeten
afzeggen. Hij is in het zieken
huis opgenomen, nadat hij
oververmoeid is teruggekeerd
uit Engeland, waar hij zijn
evangelisatiecampagne van
komende zomer („Mission
England") voorbereidde. Hij
was enkele dagen de gast van
koningin Elizabeth. Verder
werd hij ontvangen door aarts
bisschop Runcie van Canter
bury, hoofd van de anglicaan
se kerk. Ook sprak hij twaalf
duizend geestelijken uit Enge
land en Wales toe. Volgens
zijn organisatie was dit de
grootste bijeenkomst van gees
telijken die ooit in Engeland is
gehouden.
Verhouding tussen kerk en
staat op Cuba: van vijandschap
tot ideologische strijd
Hoewel de vrijheid van godsdienst op Cuba nu beter lijkt ge
waarborgd dan vroeger, bestaan er nog altijd maatregelen van
discriminerende aard tegenover gelovigen. Tot die conclusie
komt de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) na een
onderzoek, waaruit grotere tolerantie blijkt van de staat tegen
over de kerk op het Caribische eiland.
Hoewel er zeker niet kan worden gesproken van directe ge
loofsvervolging, bestaan er wel degelijk scherpe beperkingen
voor verbreiding van het geloof. De kerk mag geen gebruik
maken van de massa-media en kan ook geen scholen exploite
ren. De vroeger bestaande openlijke vijandschap tussen kerk
en staat heeft zich ontwikkeld tot een ideologische strijd, waar
bij de regering elke gelegenheid aangrijpt, de officiële marxis-
tisch-leninistische filosofie te bevorderen, aldus de OAS.
Volgens het onderzoek zijn er wel gevallen bekend geworden
van openlijke tegenwerking van religieuze groeperingen, maar
dan niet, omdat er van godsdienst sprake was, maar van ge
vaar voor het politieke systeem. Zo worden Jehova's Getuigen
vervolgd, omdat die bezwaar hebben tegen militaire dienst en
openbaar onderwijs, en de evangelicale stroming „Gideon's
Bende"'wegens „contra-revolutionaire activiteiten". De adven
tisten ondervinden pesterijen, omdat ze niet op zaterdag willen
werken en op die dag hun kinderen niet naar school laten
gaan.
Wat het openbare leven betreft bestaat er discriminatie van ge
lovigen in die zin, dat alleen atheïsten lid mogen worden van
de communistische partij en dat die alleen kan deelnemen aan
het politieke bestel.
Tartaarlje met
sinaasappel, rode
kool speciaal en
aardappelen vla
met appelmoes
Voor twee personen hebt u
nodig:
2 tartaartjes, 30 g boter,
zout, peper, 1 sinaasappel,
peterselie;
1 grote ui, 1 lepel olie,
400 g rode kool, 1 zure ap
pel, ketoembar, 1 bouillon
blokje, suiker, azijn;
Ve tot 1 kg aardappelen;
2 zure appels met suiker
naar smaak of klein potje
appelmoes. 2 V2 dl vla.
Laat de boter bruin worden
en bak er in vier tot vijf mi
nuten de tartaartjes al schui
vend en optillend in brum.
Het vlees is dan van binnen
nog tamelijk rood. Wie iets
gaarder wil moet wat langer
en minder heet bakken, he
lemaal gaar is tartaar droog.
Pel intussen de sinaasappel,
snijd hem in schijven, leg
daarvan de twee mooiste
apart en snijd de rest klein.
Strooi zout en peper over de
tartaartjes en leg ze op een
warm bord. Maak de jus af
met weinig water en doe er
alle sinaasappel in. Leg de
hele schijven op het vlees,
zodra ze warm zijn geworden
en garneer met iets peterse
lie.
Fruit dunne ui-snippers
lichtbruin in de olie. Bak
even al omscheppende de
fijngesneden kool mee, doe
èr vervolgens weinig water
bij en stukjes appel, ketoem
bar en het bouillonblokje.
Kook de kool gaar in circa 15
minuten en maak haar op
smaak met suiker en azijn.
Schil de appels, snijd ze in
vieren, verwijder het klok-
.huis, zet ze op met heel wei
nig water, kook ze gaar in
acht minuten, klop ze tot
moes, doe er naar smaak sui
ker bij en laat de appelmoes
koud worden. Een potje ap
pelmoes nemen kan ook. Doe
de appelmoes in een schaal
en leg er gele vla op.
JEANNE
DEN HAAG „Als de
Israëlische samenleving
niet spoedig greep krijgt
op de terreur van bin
nenuit, dan zullen joodse
terroristen greep krijgen
op de Israëlische samen
leving. Terreur van bin
nenuit is veel gevaarlij
ker dan de Arabische
terreur van buitenaf. De
Arabische terreur maakt
ons eensgezind, maar de
binnenlandse terreur zal
leiden tot een ontbinding
van onze samenleving".
Met deze waarschuwing
richtte de burgemeester
van Jeruzalem, Teddy
Koliek, zich zaterdag
avond tot zo'n 40.000 Is
raëliërs, die zich na een
demonstratieve optocht
van de Vrede-Nu bewe
ging hadden verzameld
in het Emile Grunzweig-
park in Jeruzalem. Pre
cies een jaar geleden
werd Emile Grunzweig
gedood door een hand
granaat, die door een
joodse rechtse-extremist
werd gegooid naar leden
van de Vrede-Nu bewe
ging, die op dat moment
voor de Knesseth de
monstreerden tegen de
Israëlische invasie in Li
banon.
Dat joodse kolonisten al ja
renlang eigenmachtig optre
den tegen Palestijnen in de
bezette gebieden, is in Israël
een algemeen erkend ver
schijnsel. De meeste Israë
liërs zijn er van overtuigd dat
bijvoorbeeld de serie bom
aanslagen, die in het voorjaar
van 1980 op drie vooraan
staande Palestijnse leiders op
de westelijke Jordaanoever
werd gepleegd, het werk is
geweest van extremistische
joodse kolonisten. Aanslagen
tegen andere, niet uitsluitend
Palestijnse, doelen is echter
een nieuw gegeven.
Gedurende de afgelopen
twee maanden zijn meer dan
tien aanslagen gepleegd op
kerken en moskeeën in Jeru
zalem en op de westelijke
Jordaanoever. In de meeste
gevallen heeft de extreem
rechtse joodse groepering
TNT de verantwoordelijk
heid opgeëist. Deze initialen
staan voor Terror-Negged-
Terror (Terreur-Tegen-Ter-
reur) en referen op duidelij
ke wijze aan de voorliefde
die de leden van deze onder
grondse groepering hebben
voor het gebruik van
springstof als middel om poli
tieke problemen op te lossen.
Volgens een woordvoerster
van de Israëlische ambassade
in Den Haag staan de Israëli
sche politie en inlichtendien-
sten nog machteloos tegen
over TNT, omdat „deze een
hecht gesloten eenheid van
fanatici vormt".
Hoe groot de bezorgdheid is
over het optreden van joodse
terroristen, kan afgeleid wor
den uit de woorden van de
Israëlische president Herzog.
Tijdens een rede voor stu
denten van de Hebreeuwse
Universiteit van Jeruzalem
waarschuwde ook hij voor de
interne gevaren die Israël be
dreigen. Als gevolg van het
optreden van extreem-recht
se joodse terroristen zijn vol
gens de Israëlische president
„de eerste tekenen van een
burgeroorlog zichtbaar ge
worden". De verantwoorde
lijkheid voor deze ontwikke
ling legde Herzog onder an
dere op de schouders van po
litieke leiders, die elkaar met
uitdrukkingen als „nazi's,
fascisten en PLO-ers" te lijf
gaan.
Groeiende armoede
Het politieke klimaat in Is
raël lijkt behoorlijk verziekt.
Behalve het gewelddadige
optreden van joodse extre
misten baart de economie de
regering grote zorgen. De
buitenlandse schuld bedraagt
zo'n 23 miljard dollar, het
geen omgerekend per hoofd
van de bevolking de hoogste
schuld ter wereld is. De in
flatie bedroeg vorig jaar ruim
190 procent.
Tekenend voor de slechte
economische gang van zaken
is het rapport over de sterk
toegenomen armoede, dat in
het jongste nummer van het
Israëlische weekblad News-
view is gepubliceerd. Volgens
dit jaarrapport van het Israë
lische National Insurance In
stitute (Nil) leven nu 500.000
Israëliërs 13 procent van
de bevolking onder de ar
moedegrens van 120 dollar
per maand. Het NH-rapport
wijst erop dat sinds de Li-
koed in mei 1977 de macht
overnam, het aantal arme
mensen in Israël is verdub
beld.
Een economische crisis werkt
sociale, onrust in de hand.
Stakingen van artsen en
ambtenaren hebben duidelijk
gemaakt dat Israëliërs de
economische malaise niet
lijdzaam over zich heen laten
gaan. Verwacht mag worden
dat de door de regering te
nemen bezuinigingsmaatre
gelen op nog grotere weer
stand zullen stuiten.
Alleen een regering van na
tionale eenheid kan een
ramp voorkomen. Dat was de
boodschap op het symposium
dat onlangs in Tel Aviv werd
gehouden over de vraag
„Hoe kan de Israëlische eco
nomie worden gered?". Oud
minister van financiën en lid
van de regerende Likoed-
partij, Horwitz, verklaarde
„dat wij jarenlang boven
onze stand hebben geleefd.
Terwijl de arbeidsproduktivi-
teit in 1983 met 1,1 procent
achteruit ging, steeg de le
vensstandaard in dat jaar met
5 procent. De schatkist is nu
leeg". Horwitz erkende dat
de Likoed-regering de afge
lopen jaren „zoveel kapot
heeft gemaakt, dat een uit
weg uit het economische
moeras alleen mogelijk is in
dien de grote partijen in
naam van het landsbelang de
handen ineen slaan".
Maar gezien de verhoudin
gen tussen Likoed en de op
positionele Arbeiderspartij
ligt de vorming van een re
gering van nationale eenheid
niet voor de hand. Een vori
ge week door het onafhanke
lijke dagblad Ha'aretz gepu
bliceerde opinie-peiling wijst
uit, dat bijna 60 procent van
de Israëliërs vervroegde ver-
kiézingen wil. Maar premier
Shamir voelt hier, begrijpelij
kerwijs, erg weinig voor.
Volgens de laatste peilingen
zal meer dan de helft van de
kiezers op de Arbeiderspartij
stemmen.
Intussen verliezen steeds
meer Israëliërs het vertrou
wen in de regering. Dov Si-
lansky, een naaste medewer
ker van premier Shamir,
waarschuwde begin vorige
maand dat als gevolg van de
economische crisis dit jaar
50.000 Israëliërs zullen emi
greren. Pessimisten houden
rekening met een emigratie
van 100.000 Israëliërs. „In
dien er geen maatregelen
worden getroffen, wordt 1984
het ergste emigratiejaar uit
onze geschiedenis", aldus Si-
lansky.
Daarnaast stuiten de plannen
van de regering-Shamir om
de westelijke Jordaanoever
en de Gazastrook te annexe
ren op grote financiële en
ideologische problemen. Vele
Israëliërs lijken bereid om
over deze gebieden tot een
compromis met de Arabieren
te komen, maar fanatieke
aanhangers van de Groot-Is-
raël gedachte willen hiervan
niets weten.
De invasie in Libanon en de
nog voortdurende bezetting
van het zuidelijk gedeelte
van dat land, die dagelijks
ongeveer een miljoen dollar
kost, drukt als een loden last
op de Israëlische economie.
Mede als gevolg van het ge
staag groeiend aantal Israëli
sche slachtoffers is een ideo
logische discussie losgekomen
over de rol van het leger. De
motivatie om in het leger te
dienen is sterk afgenomen,
terwijl de roep om onmiddel
lijke terugtrekking van de
troepen uit het Libanese wes
pennest steeds luider wordt.
Verwarring
Zodoende neemt de verwar
ring onder de Israëliërs met
de dag toe. Zelfs wordt hier
en daar openlijk de mogelijk
heid van een staatgreep be
sproken. Het dagblad Ha'ar
etz wijdde in zijn wekelijks
bijvoegsel van vorige week
maar liefst zes pagina's aan
deze mogelijkheid. In een se
rie artikelen beschrijft Ha'ar
etz het scenario van een
coup. die tegen de achter
grond van de economische
crisis kan plaatsvinden.
Professor Shewach Weiss
(Arbeiderspartij) zegt in zijn
bijdrage dat hij een militaire
staatsgreep niet meer uitsluit.
Vanuit de nederzettingen in
bezet gebied ziet hij grote
druk in de richting van een
militaire machtsovername
uitgaan, indien het op een
territoriaal compromis met
de Arabieren uitdraait. In dit
verband wijst hij erop dat
één miljoen Palestijnen al 17
jaar onder militair bestuur le
ven.
De progressieve reserve-ge
neraal, dr. Meir Pe'il, is daar
entegen optimistischer. Hij
meent dat zo'n militair avon
tuur van generaals of kolo
nels door het volkskarakter
van het Israëlische leger ge
neutraliseerd zal worden.
De vele problemen, waarmee
Israël geconfronteerd wordt,
lijken steeds meer op een
Gordiaanse knoop. De Israë
liërs, gewend om gevaar van
buiten hun grenzen te duch
ten, lijken nu in toenemende
mate te beseffen dat hun be
staan door interne gevaren
wordt bedreigd. Daar de hui
dige regering-Shamir niet de
indruk wekt een passend
antwoord op deze uitdagin
gen te formuleren, komt het
moment snel dichterbij dat
het woord gegeven zal moe
ten worden aan de oppositie.
RICK KERSJES
her
ianj
Een toontje lager
in Lc
De fr;
landel
De fractieleider van de VVD, Nijpels, wil dat hetMês e(
Lubbers rustig de rit tot 1986 kan uit zitten. Hij wfe,^e
dien na 1986 opnieuw met de christen-democratei'j-. q(
werken. Want de Partij van de Arbeid is voor hem,te ge
delijk alternatief, zo verklaarde hij deze week op eqe stel
komst van zijn partij. pgs ei
|t voo,
INDIEN het CDA inderdaad met de VVD verder die
ren, dan moet dat CDA echter wel een toontje la,
zingen. Dat zei Nijpels er in één adem bij. En hiji
'oalitiepartner opnieuw stevig aan de oren door pulH I
en uitgebreid uit de doeken te doen, wat die coalr"
gedurende de afgelopen maand in zijn ogen aller^
heeft gedaan. Nijpels schijnt volstrekt niet door Ui
dat hij toch echt zelf het onheil over zich heeft afg
In de periode dat de ploeg van Lubbers nu in het za^"_
het vooral de VVD-fractieleider geweest die een a
ken anders wilde regelen dan het Kabinet. Het bela
„wapenfeit" van Nijpels is wel het aanhoudend V
dooi dat vergezeld ging met niet nagekomen tc"|
gen om de aow'ers te ontzien bij de ombuiginj
weet dat een derde van alle uitkeringsgerechtigden
aow valt, weet tegelijkertijd hoe onhaalbaar die sug
Nijpels van het begin af aan is geweest. Vervolgens a J
hij zich achter de meerderheid van het parlemeni
suggestie niet wenste te steunen, waardoor er van h
pleidooi nooit wat terecht kon komen. Dat was kieze
ten top. N/D]
rovir
Het is na dit soort ervaringen helemaal niet zo fêeen
dend dat het CDA ook eens wat van zich laat hoh de
doen de christen-democraten tot nu toe overigens ilgem<
ingrijpende kwesties, zoals bijvoorbeeld bij de weilerm
Werkvoorziening. Daar gaat het „conflict" om eeitderZ'
van tien miljoen gulden. Alleen in het jaar 1984 o*ar
want voor de jaren daarna is structurele dekking ai aan
gen. Zo'n bedrag valt natuurlijk in het niet bij wat N
aow-voorstel zou hebben gekost. dat
Dek
HET CDA mag van Nijpels met de VVD blijven reg Y®
het CDA z'n mond maar houdt. Dat is eigenlijk de b(
die de jeugdige fractieleider aan z'n grotere broer hei
ven. CD A-fractieleider De Vries heeft gisteren gei
met de vaststelling, dat de Nijpels hoog spel speelt en Uncj*
is de spanningen binnen de coalitie zo hoog mogeli
voeren. Een heel ernstige kwestie, aldus een somi i
Vries. f.
lat 1:
ttt ivastj
W E hebben het in deze rubriek al vaker ge2[jster
CDA'ers en VVD'ers in het parlement zouden een viaang
moeten nemen aan hun geestverwanten in het Kabin
wordt eendrachtig en constructief samengewerkt, ieentt
het ook, zo lang het ge^
een andere opstelling.
gegrai
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor mgezon-
f den stukken te bekorten
Ongodsdienstig
Een onderzoek heeft aan het
licht gebracht, zo wordt in een
artikel in de rubriek „Kerk en
wereld" gemeld, dat „Neder
land het meest ongodsdienstige
land van West Europa is". Het
is onontkoombaar dat zo'n be
wering reakties moet oproe
pen. Is het zo, dat als de helft
van de Nederlanders niet
(meer) tot een kerkgenoot
schap gerekend wil worden, zij
dan ook ongodsdienstig zijn?
Het is altijd weer dezelfde
fout, die kerk en godsdienst op
een hoop gooit. Het dienen
van God bestaat niet in het
naar de kerk gaan, maar, of
men straks de toets van het
laatste oordeel kan doorstaan!.
„Wat hebt ge voor mij gedaan
toen ik hongerig, arm, naakt
of vluchteling was?" De vraag
wordt niet gesteld of men naar
de kerk is geweest of kuis?
Hoe scoort Nederland op de
wereldranglijst bij het percen
tage ontwikkelingshulp of bij
de sociale zekerheid, of bij het
toelaten van buitenlanders?
Zonder ook maar tevreden,
laat staan hoogmoedig te wor
den, heb ik de indruk, dat wij
dan hoog op de wereldranglijst
komen te staan, dank zij al die
meerderheid kerkelijk bego:
kerkelijk, hebben besjeld, n
de belastingen een aastelier
lijk deel van hun |de te
daarvoor .te^bestemrmdit so
dat die anderen naar ,el gr(
ning daar recht op hfte
niet van de bedeling hiderz<
leven, zoals dat bijvooiversc
Italië het geval is, waaigisch
meeste kerken staan, lering
hebben ook Rome en iword
Ook is het gelukkig dtstelk
meest tolerant volk ufek (k<
komen. Wellicht een
van afgenomen kerke—.
waar men in Noord^
nog niet aan toe is
Zuid-Afrika maar niel j
pen, of van de door Is
zette Palestijnse gebie
dezelfde pagina wor
Scholtens bevrijding vfc Qi
grerend geschreven. B
want het zich willen b
van diegenen, die kern
wapenverkoop en v]N
van minimale uitl de
verenigbaar achten niij^
telijke politiek, verdii
der bewondering, dar
ring en is ook niet ergp
ten opzichte van een,gere
afwijkende mening, ver
Neen, voor toreranttami
men niet in kerkelijk Z(
zijn. Het verketteren
kerks woord, dat vee'naa
in de wereld heeft gebaei"L
hier en daar nog niet Di
uitgestorven. Zuiverh^ de
leer werd belangijke^den
dan andere deugden,
men over het hoofd
2000 jaar geleden al st
leerden en farizeërs c .o-"
werden veroordeeld. G
hebben al die „ongodl
ge" mensen in Neder
wél begrepen.
J.H.Th. Kouwd
DEN
DE BILT Er lijkt een einde
te komen aan de lange periode
van onstuimig weer. De sto
ring die vandaag met veel
wind en regen over ons land
trok is voorlopig de laatste.
Morgen zal er nog een krachti
ge noordwestenwind staan die
enkele winterse buien met
zich mee kan voeren, daarna
komen we steeds meer onder
invloed van een hogedrukge-
bied. Dat begint zich nu te
vormen ten westen van Spanje
en wordt zaterdag dicht bij ons
land verwacht. Vanavond is
bij Zeeland eerst nog een
noordwesterstorm mogelijk,
daarna neemt de wind geleide
lijk af. In het binnenland kan
de temperatuur tot dicht bij
het vriespunt dalen, morgen
middag zal die ongeveer 5 gra
den zijn. Een verdere tempe
ratuurdaling is daarna waar
schijnlijk; overdag tot iets bo
ven het vriespunt, in de nacht
zo'n drie, vier graden er on
der. De neerslagkansen lijken
in het weekeinde erg klein en
er worden dan perioden met
zon verwacht.
Las Palmas önbew.
Beiroet n.ontv.
Tel Aviv zw.bew.
