Enorm begrotingstekort
baart ook Reagan zorgen
Wörner blijft aan,
eerherstel
voor
Romeinen in verzet tegen tentenkamp voor pelgrims
Britse „cent"
verdwijnt
Raad van Europa debatteert over lidmaatschap Turkije
YS-troepen moeten Libanon verlaten
-BUITENLAND
A lp
VS wellicht niet
oniweg uit Unesco
,an .WASHINGTON Het Witte Huis
sdie]heeft gezegd dat de VS bereid zijn te-
L: Irug te komen op het besluit zich uit de
Ttelj SCO terug te trekken. In een ver-
5jrojtrouwelijk memorandum aan minister
"nde|van buitenlandse zaken Shultz, dat in
letrer anc^en 's 8e^omen van het Britse dag-
'feni blad The Guardian, zegt de adviseur
s talvoor nationale veiligheid Robert
c. |McFarlane dat president Reagan het
^besluit inzake UNESCO „met grote te-
lmisj£enz'n" heeft genomen. Reagan erkent
'e ~jde „oorspronkelijke waardevolle doel-
in fte^ingen van de UNESCO en is bereid
ard rP z'^n ^>es^u't teru8 te komen, mochten
en dz'°k concrete veranderingen vo
5doen", aldus McFarlane.
Alfonsin wil VN-macht
op Falkland Eilanden
CARACAS De Argentijnse president, Raul Al
fonsin, is voorstander van de komst van een
VN-vredesmacht naar de Falkland Eilanden. Hij
zei dit gisteren in de Venezolaanse hoofdstad Ca
racas, waar hij de installatie bijwoont van presi
dent Jaime Lusinchi. Alfonsin herhaalde de eis
dat Londen de verboden zone rond de eilanden
opheft en ophoudt met het versterken van de ei
landen, over welke Argentinië in de zomer van
1982 in oorlog raakte met Groot-Brittannie. Hij zei
dat Argentinië zulke garanties eist voordat het of
ficieel de oorlog met de Britten beëindigt. Alfon
sin zei verder dat hij het geschil over de eilanden
liever met Dennis Thatcher dan met Margaret
Thatcher zou bespreken. „Onderhandelen met een
vrouw is heel moeilijk. Ik geef de voorkeur aan
mijnheer Thatcher".
EctdóCCotWOtlt DONDERDAG 2 FEBRUARI 1984 PAGINA 13
Anti-rookwet
in Israël
Vrouwen
Greenham Common
voorgedragen voor
Nobelprijs
JERUZALEM In Israël is
gisteren een wet tegen het ro
ken op openbare plaatsen van
kracht geworden. Krachtens
de wet kan iedereen die wordt
betrapt bij het roken van een
sigaret, sigaar of pijp in het
openbaar vervoer, bioscopen,
ziekenhuizen, universiteiten of
de lift, worden beboet met
5.000 shekel ofwel 120 gulden.
De wet, die vorige maand door
de Knesset werd aangenomen,
geldt niet voor plaatsen waar
wordt gewerkt. Volgens de Is
raëlische radio rookt 46 pro
cent van de Israëliërs.
STOCKHOLM De Zweedse
Vredes- en Arbitragevereniging
heeft voorgesteld de Britse vrou-'
wen, die permanent de wacht
houden bij de ten westen van
Londen gelegen Amerikaanse
luchtbasis Greenham Common,
de Nobelprijs voor vrede van
1984 te verlenen. Gisteren was
het de laatste dag voor het voor
dragen van kandidaten voor de
dit jaar toe te kennen prijs.
De Britse regering
heeft bekendgemaakt
dat zijn kleinste, minst
geliefde munt met de
minste waarde, de ne
derige halfpenny wordt
afgeschaft. Volgens de
minister van financiën,
Lawson, vervult de
halfpenny geen nuttige
functie meer. Weinig
Britten betreuren het
dat de munt eind dit
jaar verdwijnt. Men kan
er niets voor kopen en
het staat op vrijwel
geen enkel prijskaartje,
behalve postzegels. De
waarde is zo gering dat
als men een halfpenny
laat vallen, het rustig
laat liggen omdat buk
ken om het op te rapen
teveel moeite is.
Bondskanselier Helmut Kohl in gesprek met minister Wörner tijdens het kabinetsbe
raad van gisteren, waarop werd besloten dat Wörner zou aanblijven en Kiessling in
ere zou worden hersteld.
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
BONN Gtinter Kiess
ling, de wegens vermeen
de homosexuele contacten
ontslagen Duitse plaats
vervangend opperbevel
hebber van de NAVO,
wordt volledig in ere her
steld. Minister van Defen
sie Manfred Wörner, die
er niet in geslaagd is de
aantijgingen tegen Kiess
ling hard te maken, blijft
in functie. Bondskanselier
Kohl heeft geweigerd het
ontslag dat Wörner aan
bood te accepteren.
Daarmee is de affaire-Kiess-
ling, voorlopig althans, uit de
wereld. „In de behandeling en
afwikkeling van deze zaak zijn
fouten gemaakt. Fouten die
ook door Wörner erkend en
betreurd worden", zei Kohl
gisteren voor de pers in Bonn.
„Het zijn bittere weken ge
weest voor Kiessling, maar
ook voor Wörner was het een
tijd waaraan hij nog lang zal
terug denken", aldus de kan
selier.
Het conflict tussen de minister
en zijn ontslagen viersterren-
generaal is uiteindelijk een
volledige overwinning gewor
den voor de militair. Kiessling
keert terug in de actieve
dienst totdat hij op 31 maart
van dit jaar om gezondheidsre
denen vervroegd met pensioen
zal gaan, zoals al eerder werd
overeengekomen. Tegen die
tijd zal afscheid van hem wor
den genomen op een wijze die
past bij de in rang hoogste ge
neraal van het leger. „Ik ben
zeer gelukkig. De rechtsstaat
heeft gewonnen", zei Kiess
ling. „Maar ik ben bedroefd
over de schade die het leger
door deze affaire heeft opgelo
pen", zo voegde hij er aan toe.
Hoewel Kiessling terugkeert
in actieve dienst, zal hij de res
terende weken voor zijn pensi
oen niet meer öp zijn werk bij
de NAVO in Brussel verschij
nen. Dat is het enige wat Wör
ner in de onderhandelingen
met Kiesslings advocaat heeft
kunnen bereiken. Voor de rest
heeft de minister, die geen
poot meer had om op te staan
toen bleek dat hij geen enkel
bewijs had tegen Kiessling, op
alle punten toe moeten geven.
Voor de buitenwacht kon de
geblameerde minister niet veel
anders doen dan zijn ontslag
aanbieden. Wörner, die zijn
ministerschap altijd als
'droomjob' betitelt, deed dat
formele aanbod deze week
echter pas op het moment dat
hij wist dat Kohl en zijn libe
rale coalitiepartner Genscher
hem op zijn stoel wilden hou
den. Kohl: „Ik heb het ontslag
op goede gronden geweigerd,
want ik ben er vast van over
tuigd dat Wörner, die ook in
het buitenland beschouwd
wordt als een geëngageerd en
deskundig minister, zijn werk
voort moet zetten." Wörner
zelf erkende gisteren dat hij
veren heeft moeten laten in
het conflict. „Waar vertrou
wen verloren gegaan is, zal ik
het terug proberen te win
nen." Wörner blijft dus, maar
in de etage beneden hem in
het ministerie zullen hoofden
rollen. Zo geldt het in Bonn als
zeker dat staatssecretaris
Hiehle, die op het hoogtepunt
van de affaire instortte, niet
op het departement zal terug
keren. Hiehle is verantwoor
delijk voor de militaire inlich
tingendienst, de MAD, die er
met slordig speurwerk voort
durend naastgekl^und heeft.
Voor de oppositie in Bonn is
de affaire niet afgesloten. De
socialistisch SPD vindt dat de
speciale onderzoekscommissie
naar de gang van zaken in de
affaire Kiessling zijn werk
voort moet zetten. Oppositie
leider Hans-Jochen Vogel
noemt het „politiek onverant
woord" dat de minister in
functie blijft. „Deze affaire
heeft duidelijk gemaakt dat
het zeer twijfelachtig is of
Wörner in een tijd van span
ning juist zal handelen", aldus
Vogel.
Argentinië telde 61 martelcentra"
i/erkf
liet ir
eerMEXICO De Argentijnse militairen hebben er tussen 1976
or t)982 zeker eenenzestig illegale kampën op na gehouden, w;
zijn naar schatting zo'n 30.000 politieke gevangenen werden vastge-
liedahouden en gemarteld. Dat heeft de aartsbisschop van Sao Paulo
der ^Brazilië), kardinaal Paulo Arns, gezegd in een interview. Arns
iet fheeft zijn informatie uit een rapport dat hij midden vorig jaar
!ige taan de paus heeft gegeven. Het rapport was samengesteld door
ad v?en commissie voor de rechten van de mens voor zuidelijk La-
hebU»jns"Amerika, die was opgericht door Arns aartsbisdom. Het
emajapport noemt ook enkele „concentratiekampen" van de Argen-
volle<Mjnse militairen. Sommige daarvan gingen door voor een auto-
ga^iedrijf of een sportclub. Een kamp in La Cacha in de provincie
Bro^uenos Aires had een crematorium.
STRAATSBURG In
Straatsburg is opnieuw
een crisis uitgebroken
over de aanwezigheid van
twaalf Turkse parlemen-
tarirs in de raadgevende
vergadering van de Raad
van Europa, een samen
werkingsverband van 21
democratische Westeurop-
se landen. Gisteren wei
gerden de Turken een
compromis-voorstel van
de politieke en juridische
commissie van de verga
dering te accepteren,
waarin werd gezegd dat
over de aanwezigheid van
de Turkse collega's niet
zal worden gepraat zolang
zij zich in debatten en tij
dens stemmingen terug
houdend zullen opstellen.
In Straatsburg kunnen waar
nemers zich niet aan de in
druk onttrekken dat de Turk
se regering, na het succes van
maandag toen de geloofsbrie
ven van hun delegatie niet
werden geweigerd, nu ook het
onderste uit de kan willen ha
len ten aanzien van hun lid
maatschap van de Raad. Gis
teravond wilden zij meestem
men over de onafhankelijk
heid van Turks Cyprus. Dit
debat wordt beschouwd als
een voorbereiding op het de
bat over Turkije dat vandaag
plaatsvindt.
Voorstellen over een nieuw
compromis dat voor de Tur
ken wel aanvaardbaar is vlie
gen over de tafel. Het enige
voorstel dat tot op dit moment
officieel op papier staat is van
het Nederlandse Tweede-Ka
merlid Piet Stoffelen (PvdA),
maar dit is voor de Turkse de
legatie onaanvaardbaar. Het
verwijst naar een resolutie van
de Assemblée van oktober vo
rig jaar. Hierin wordt gezegd
dat de Turkse parlementariërs
niet democratisch gekozen zijn.
|Van onze correspondent Cees
V** Mandeis)
aartR-OME Het Heilig Jaar
is hier in Rome tot nog toe
geen al te opmerkelijke
gebeurtenis geweest. Maar
ie sluitingsplechtigheden
eïsop,n komende Paas-tijd
ia. de Deloven toch nog voor
temet'?°ige opwinding te zor-
p weg jen. De paus heeft voor
ff/eS pie tijd een extra aantal
ie kra- gasten uitgenodigd, zon-
prach"ier te weten waar hij die
illemaal moet huisvesten.
650.-)jn de week van 11 tot 15 april
ngkok irganiseert de Pauselijke
Commissie voor de Leken een
grote internationale bijeen
komst waar vijftigduizend jon
geren uit alle Westeuropese
landen aan deel zullen nemen.
Dit samenzijn vindt, wat het.
geestelijke gedeelte betreft,
plaats in en rond de vier jubel-
jaar-baselieken van Rome, ter
wijl voor het fysieke aspect
(eten, drinken, slapen etc.) ge
dacht is aan de stad zelf. Vijf
tienduizend jongens en meisjes
kunnen terecht in kloosters,
pensions en andere goedkope
gelegenheden. De resterende
35.000 moeten maar in de tent.
Dit nu geeft grote problemen,
want Rome wil die tenten niet.
Uitgesloten was dat Vaticaan
stad zelf zijn magnifieke groe
ne zoden zou opofferen aan de
zevenhonderd tenten die met
het onderdak voor zo'n massa
gemoeid zijn. Het Vaticaan zou
daar trouwens ook wat te
klein voor zijn. Maar de Pau
selijke Commissie voor de Le
ken had al gauw een meer se
culiere oplossing gevonden:
achter het Vaticaan liggen
tientallen hectaren grond niets
te doen: schaapherders weiden
er hun beesten en de Romei
nen hun huisdieren, terwijl
het gebied wacht op een betere
bestemming als park of stad
stuin. De paters stelden voor
dit gebied als tijdelijke cam
ping te gebruiken. Begin de
cember gaf de burgemeester
van Rome (de communist Ve-
tere) direct zijn toestemming,
maar gaf er geen ruchtbaar
heid aan. Deze maand werd
een en ander bekend dank zij
onthullingen in de plaatselijke
krant, de Messagero.
De beroering die daarna is
ontstaan is enorm. De burgers
uit de aangrenzende stadswij
ken protesteren en de midden
standers dreigen met barrica
des tegen de pelgrims, als de
tenten, caravans en andere
mobiele woongelegenheden in
hun Pineto zullen verschijnen.
Vijfendertigduizend personen
zijn zo wordt uitgere
kend goed voor zeventig
duizend voeten, die met z'n al
len onuitwisbare sporen in dit
uiterst kwetsbare stukje na
tuur zullen achterlaten. En het
ergste is dat er geen mogelijk
heid meer zal bestaan in de
wijk om de hond uit te laten.
De wetenschap waarschuwt
voor de dag des oordeels als
het tentenkamp daar wordt
opgericht. De Pineto blijkt een
wetenschappelijk unieke flora
en fauna te bezitten, die door
de komst van de pelgrims
voorgoed zullen worden ver
nietigd.
Door de opschudding over de
komst van de pelgrims is de
Pauselijke Commissie voor de
Leken zwaar in de problemen
gekomen. Officieel bestaat de
overeenkomst met de gemeen
te Rome nog steeds, maar als
de burgemeester alsnog be
zwijkt onder de publieke of
partijpolitieke druk, kan de
organisatie weer opnieuw be
ginnen. Een politicus die de
pelgrims goedgezind is heeft
openlijk gevraagd waar de
mensen zich toch zo druk om
maken. „Het gaat hier toch
niet om vijfendertigduizend
voetbalsupporters of bezoekers
van popconcerten, maar om
keurige nette jongeren die hier
het Heilig Jaar komen vie
ren".
Het Vaticaan kijkt intussen uit
naar alternatieve oplossingen
voor de camping op de Pineto,
maar die zijn schaars. Rome
heeft niet zo veel groen en ge
schikt terrein meer, en overal
waken nu de milieugroepen.
Ondertussen is het kort dag
voor de organisatoren van de
grote internationale jongeren
bijeenkomst. Over negen we
ken is het al zover, en vrijwel
alle deelnemers hebben zich al
gemeld. „Overigens", zo wordt
op het secretariaat van de
Pauselijke Commissie voor de
Leken opgemerkt, „uit België,
Luxemburg, West-Duitsland
en Frankrijk hebben we al
alle aanmeldingen binnen.
Maar uit Nederland nog geen
enkele. Waar blijven jullie?"
■g3Sgg8S3&
SAOEDISCHE KROONPRINS:
BAHREIN De Saoedi-
sche kroonprins Abdoel-
lah heeft verklaard dat de
Amerikaanse mariniers
van de internationale vre
desmacht en de Israëli -
sche strijdkrachten zich
uit Libanon moeten terug
trekken. De kroonprins
meent dat Syrië zijn troe
pen uit Libanon zal terug
trekken nadat de Ameri
kaanse en Israëlische mili
tairen zijn vertrokken.
Abdoellah zei „niet te begrij
pen welke rol de Amerikaanse
mariniers in Libanon spelen".
Hij riep daarom de VS en Is
raël op hun troepen „zo snel
mogelijk" terug te trekken. In
direct beschuldigde de Saoedi-
sche kroonprins de VS ervan
met Israël samen te spannen
in Libanon. Wel leverde hij
rechtsstreekse kririek op de
Amerikaans-israëlische sa
menwerking op strategisch ge
bied. „Geloven de VS echt dat
Israël de Sovjet-Unie in het
gebied kan tegenhouden?", zo
vroeg Abdoellah zich af.
i|qWASHINGTON De
'Ji- ^Amerikaanse president
Reagan heeft gisteren een
begroting van ruim 925
ten-miljard dollar voor 1985
ke"bij het Congres ingediend.
lces]De begroting voorziet in
t eJeen nieuwe bezuiniging
hef>p de binnenlandse uitga-
k d^ven. De militaire beste
llingen zijn, zoals reeds
£enjjisteren in een deel van
indd°nze echties is gemeld, be
groot op het recordbedrag
t ali^an 305 miljard dollar.
meejMede als gevolg van de
landfhjging van de defensie
heef)
^Ambassadeur
gVS ontboden
"bij Mauroy
tock-
onaf-
twed(Van onze correspondente An-
chtei geline Arnken)
teru^PARIJS De Amerikaanse
herlambassadeur in Parijs, Calvin
xatejGalbraith, is gisteravond bij
lang-premier Pierre Mauroy ontbo-
m delden, omdat hij de communisti-
ver-lsehe minister van Transport
Roe-jCharles Fitermari in een ra-
t ge-(io-uitzending een „arme
n onf^ransman" had genoemd, die
ïctie^de verkeerde kant is opge-
;twij ?aan". Galbraith had tevens
n on gezegd dat „iedereen weet dat
elpen de Franse communistische
partij een speciale verhouding
met de Sovjet-Unie heeft en
djan (het met het buitenlandse Sov-
pet-beleid volledig eens is".
Lommunistenleider George
Marchais reageerde op deze
uitspraak met een „waar
Ijdenkt die ambassadeur wel dat
■pij is, in Grenada of Zuid-A-
/JL jnerika?" Door de Amerikaan
se ambassadeur bij zich te ont
bieden wil premier Mauroy
kennelijk in de eerste plaats
bewijzen dat de socialistische
regering volledig solidair is
met zijn .communistische part
ners.
lasten vertoont de nieuwe
begroting een tekort van
meer dan 180 miljard dol
lar.
Met het oog öp de verkiezin
gen in het najaar heeft de re-
gering-Reagan geen contro
versiële bezuinigingen of be
lastingvoorstellen willen door
voeren. De kans dat zulks op
groot verzet stuit in het Con
gres is te groot en vormt een
risico voor een mogelijke her
verkiezing van president
Reagan. Als Reagans finan-
ciëel-economische beleid
wordt gevolgd, dan zullen de
binnenlandse bestedingen na
aftrek van de geldontwaarding
de komende tien jaar worden
bevroren.
De voorzitter van het Huis
van Afgevaardigden, de De
mocraat O'Neill, is ontevreden
over de begrotingsvoorstellen.
Zijn kritiek richtte zich met
name op de „belachelijke uit
gaven" voor defensie en op
het enorme begrotingstekort.
O'Neill zei dat „Reagan dui
zenden miljoenen dollars per
dag wil uitgeven voor defen
sie, zonder dat onze natie er
beter op is geworden sinds hij
het roer overnam". Ook de
Sovjet-Unie heeft de begro
tingsvoorstellen fel bekriti
seerd. Het Russische persbu
reau TASS noemde Reagans
begroting een afspiegeling van
de „treurige mislukking" van
het Amerikaanse economische
beleid. Het opvoeren van de
defensie-uitgaven is volgens
TASS gericht op het bereiken
van „militaire superioriteit"
over de Sovjet-Unie.
In een begeleidend schrijven
liet Reagan gisteren al weten,
dat „langdurige grote begro
tingstekorten de economische
groei in gevaar brengen".
Reagan wees erop dat hierdoor
de rente zal stijgen, waardoor
de investeringen achterblijven
en een nieuwe recessie en een
grotere werkloosheid in de
hand wordt gewerkt.
De defensie-begroting is in
vergelijking met het afgelopen
jaar met 14,5 procent toegeno
men. Reagan stelt niet de pro-
duktie van nieuwe wapens
voor, maar tientallen miljar
den dollars zijn uitgetrokken
voor de bouw van 40 nucleaire
MX-raketten, 20 oorlogssche
pen, honderden vliegtuigen,
tanks en ander wapentuig.
In de begrotingsvoorstellen is
tevens meer geld uitgetrokken
voor economische en militaire
hulp aan het buitenland. Van
de uitgetrokken 15,2 miljard
dollar is het meeste bestemd
voor Israël (2,3 miljard) en
Egypte (2,2 miljard). De mili
taire en economische hulp aan
Midden-Amerika zal worden
verhoogd.
Kandidaten
VS in
sneeuw
De Ameri
kaanse beeld
houwer Emile
Burch werkt
aan een sculp
tuur in sneeuw
van de Ameri
kaanse presi
dentskandi
daat Jesse
Jackson, ter
wijl een reeds
voltooide
Reagan-in-
sneeuw grim
lachend toe
kijkt. Burch
hoopt alle pre
sidentskandi
daten te kun
nen uitbeel
den, op voor
waarde uiter
aard dat het
weer in Con
cord, New
Hamshire, zo
koud blijft als
het nu is.
