Nieuw tijdschrift over
Nederlandse letterkunde
Directie wil sluiting van Concertgebouw voorkomen
FANTASTISCHE OPRUIMING
r
Prinses Diana en
premier Thatcher
in olieverf
Gewestelijk Orkest
vraagt provincie
pensioenpremies
tot 1980 te betalen
Sublieme Schumanns „Rheinische"
ondanks ongelukkige orkestratie
nieuuue klassieke platen
Ccidóe Qowuvnt
DONDERDAG 26 JANUARI 1984 PAGINA 7
NDANKS RENOVATIE TIJDENS SEIZOEN
- Ufw
acJiSTERDAM De di-
|e van het Concertge
in Amsterdam
t te kunnen voorko-
ar"zn, dat het gebouw in
"91 abonnementsseizoen
?Pe5/'86 als gevolg van de
„l jvatie moet worden
da oten. „We zullen hier-
erst
elai
over binnen twee maan
den zekerheid hebben",
heeft directeur M. Sanders
de leden van de vereni
ging Vrienden van het
Concertgebouw laten we
ten. Hij sprak gisteravond
tijdens een door de
„Vrienden" georganiseerd
concert van het Concert-
gebpuworkest.
In oktober was er nog sprake
van dat het Concertgebouw
wegens herstel van de funde
ring in juli 1985 voor ongeveer
veertien maanden zou dicht
gaan. Inmiddels zijn een archi
tect, een projectmanager en
een constructeur benoemd. Zij
zijn in teamverband met een
zogenaamd variantenonder
zoek begonnen, waarbij onder
meer een plan en een uitvoe
ringsmethode worden opge
steld. Volgens Sanders stelt
men zich hierbij ten doel, dat
het herstel van de fundering
niet de sluiting van het ge
bouw tot gevolg mag hebben.
Wellicht zal reparatie van het
plafond en vernieuwing van
de installaties wel tot sluiting
moeten leiden, maar dat zal
hoogstwaarschijnlijk in de zo
mer kunnen gebeuren, aldus
Sanders.
Hij verwacht over enkele
maanden ook meer zekerheid
te kunnen geven over de kos
ten van het project. Die wor
den nu nog op 35 miljoen gul
den geraamd. Uitgaande van
deze raming is er nog een aan
zienlijk financieringstekort,
dit ondanks de 12 miljoen gul
den die de gemeente Amster
dam op de begroting heeft uit
getrokken. Om het tekort te
dekken zal een beroep worden
gedaan op bedrijfsleven en pu
bliek, zei Sanders.
redactie van „Literatuur", v.l.n.r. prof. dr. H. Pleij, prof. dr.
H. Anbeek van der Meyden, prof. dr. F.P. van Oostrom en
L dr. E.K. Grootes.
AMSTERDAM „Litera
tuur" is de naam van een
nieuw tweemaandelijks
tijdschrift over de Neder
landse letterkunde, waar
van het eerste nummer
gisteren in Amsterdam is
gepresenteerd.
Het blad wil zich richten tot
een breder publiek van litera
tuurliefhebbers, dat behoefte
heeft aan iets dat niet al te
moeilijk te lezen is zonder op
pervlakkig te zijn en weten
schappelijk verantwoord zon
der academische zwaarwich
tigheid.
Het richt zich op iedereen die
meer van de Nederlandse lite
ratuur wil vernemen dan de
inhoud van de bestsellerlijst
aldus de redactie.
„Literatuur" wil een beeld ge
ven van het letterkundig on
derzoek aan de universiteiten
van noord en zuid. In het blad
zal ook informatie worden ge
geven over congressen, sym
posia, lezingen, herdenkingen
en prijsuitreikingen. Tevens i:
het de bedoeling dat het be
richten bevat over nieuwe
aanwinsten van bibliotheken
en musea, tentoonstellingen en
veilingen.
Het is een uitgave van HE-
S-uitgevers in Utrecht en de
redactie bestaat uit neerlandici
die het betreuren dat hun vak
steeds meer opgesloten raakt
binnen de muren van het we
tenschappelijk bedrijf.
:k over communisten in vrij Z.-Nederland
deDHOVEN In Eindhoven is gisteren het boek „Commu-
in bevrijd Zuid-Nederland" gepresenteerd. Het boek dat
d(ekking heeft op de periode september 1944 tot juli 1945 is
whreven door Pieter van Lierop. Het wordt uitgegeven door
e Iötichting Instituut voor Politiek en Sociaaal Onderzoek die
3anj>onden is aan de CPN.
iet boek wordt beschreven hoe de communisten in de drie
lelijke provincies na de bevrijding in 1944 hebben gepro-
__^d een gezamenlijke socialistische partij op te richten waarin
de sociaal-democraten zich zouden thuisvoelen. Dat plan
;st wel mislukken volgens de auteur omdat die nagestreefde
lij teveel op de denkbeelden van Lenin was gestoeld.
Trudy van
Keulen
naar VPRO
.HILVERSUM Trudy van Keu
len treedt per 1 mei 1984 in dienst
van de VPRO-televisie. Zij wordt,
naast Burny Bos, belast met de sa
menstelling, ontwikkeling en be
geleiding van jeugd- en jongeren
programma's. De 45-jarige Trudy
van Keulen is sinds 1964 in dienst
bij de IKON en was o.m. verant
woordelijk voor de serie bijbelver
tellingen „Woord voor Woord".
Spelregel* we houden grote opruiming In onze winkel*. De opnilmlngsartikelan hieronder moeten echt van
de plank af. U kunt uw voordeel opdoen mat onza weggeefprijzen. Hat la mogalijk dat niet lader artikel in
elk van onze filialen verkrijgbaar is. De opruimingaaanbiedingan galden alechta voor sover an solang da voor
raad strekt. Oprulmingaartikelen omruilen kan niet. Veel aucces I
12-9168 LG-MG autoradio met luidspreker
Slaehta
69,-
14-0845 Cassettespeler 1-knopsbedien.ng
Slachts
49.-
21-0530 CBentennebevestiging Snel te
Slacht*
13.90
21-0904 CB-antenne (auto) Roestvrij staal
96'
59.-
22-0098 Batterijtester
Slacht*
7,80
270-018 Montageslede. Voor auto-
uitrusting
22rtf
12,75
270-218 Instrumentenkast. 57 x 130 x
133 mm
Slacht*
14.60
270-228 Instrumentenkast. 63 x 130
Slacht*
10,90
270-229 Instrumentenkast. 83 190 x
150 mm
Slacht*
17,50
270-9103 19" instrumentenkast. 430 x
250 x 140 min
Slacht*
85.-
28-4026 Snelheidsmeter voor «iets.
Zelfbouw
Slacht*
13.80
33-1011 Afstandsbediening voor hoofd-
Sl*eht*
10,90
33-1036
slpje. 30 - 14 000 Hz. 8 C
Slacht*
9.90
40-0124
ïs'pïé
„„.ch,.."., V„o, 6
7,90
83-0832
Digitale
Slacht*
38.50
65-0877
Caicuia
or. 4 geheugentoetsen
19,90
65-0684
Calcula
or. Hellende LCO-display
Sl*cht*
Meer dan 70 Tandr-wlnkaia in Nadar/and
LEIDEN, Haarlemmerstraat 299,
tel. (071) 146880
LONDEN Een nieuw
portret van prinses Dia
na van Wales ten voe
ten uit tegen het fond
van een landschap op
muur heeft gisteren lof
en kritiek geoogst van
kunstenaars en critici.
„Slechter kan niet. Vrese
lijk", zei Brian Sewell van
het tijdschrift "Art". „Een
zeer vakbekwaam geschil
derd portret", meende Mi
chael Noakes van de Ko
ninklijke Vereniging van
Portretschilders. "Sprook
je" en "chocola", schreven
kunstrecensenten van
kranten.
Het 2 meter hoge schilde
rij is van June Mendoza,
een van de leidende por
tretschilders van Enge
land. Sir Hugh Casson,
president van de Konink
lijke Academie, vond het
niet helemaal af. De tere
charme van de prinses is
er, volgens hem, maar niet
haar "schitterende sterke
karakter".
Het portret is besteld door
het Kruideniersgilde, die
het in haar zaal in Londen
ophangt.
„Ik vind het heel mooi",
was het commentaar van
het onderwerp zelf, dat de
onthulling bijwoonde.
In de Tate Gallery in Lon
den is een nieuw portret
van premier Margaret
Thatcher te zien. Het is
gemaakt door de in New
York wonende Westduit
ser Hans Haacke. Hij heeft
haar op een koningin-Vic-
toria-stoel gezet "omdat
velen, ik ook, haar zien als
een Victoriaanse figuur,
die Victoriaanse waarden
propageert die misschien
in de negentiende eeuw
pasten, maar missen wat
in de twintigste gebeurt".
Volgens de 48-jarige Haac
ke spreken uit het portret
Thatchers sterke wil en
meedogenloosheid. Zij
heeft niet voor hem gepo
seerd: hij heeft gewerkt
van persfoto's.
DEN HAAG „De for
mulering van die zin
klopt niet. Het gaat om
het inkopen van orkestle
den in een pensioenverze
kering voor de periode
vóór 1 januari 1980. Vóór
die datum hebben we de
subsidiegevers gevraagd
het werkgeversaandeel
van de pensioenverzeke
ring voor hun rekening te
nemen, maar dat kon toen
niet. Nu vragen we de
provincie of dat alsnog ge
daan kan worden".
Secretaris G. Steinbach van
het Gewestelijk Orkest Zuid-
Holland is enigszins verbolgen
over een onderdeel in het
voorstel van Gedeputeerde
Staten het orkest opnieuw met
vijf ton extra te subsidiëren. In
de betreffende paragraaf staat
letterlijk: „Het blijkt dat het
orkest in het verleden ver
plichtingen niet heeft voldaan,
zoals premiebetaling ten be
hoeve van de pensioenvoorzie
ning". Klopt dat?
De heer Steinbach: „De werk
nemers van het orkest waren
voor 1980 niet pensioenverze-
kerd. De subsidiënten wilden
geen verzekeringen afsluiten.
Wij hadden niet genoeg geld
om dat te betalen. Het gaat er
nu om de provincie zo ver te
krijgen dat zij die jaren voor
haar rekening neemt. Dat is
met name interessant voor de
mensen die bijvoorbeeld vanaf
het begin bij het orkest wer
ken. Dat zijn er niet zoveel,
maar toch".
Er wordt in het voorstel van
de provincie gesproken over
..verplichtingen, zoals premie
betaling". Is het orkest andere
verplichtingen niet nageko
men? „Als u dat zo graag wilt
weten gaat U maar naar de
provincie. Die heeft dat ge
zegd. Overigens kan het me
niet schelen hoe het in dat
voorstel staat geformuleerd,
als ze maar met geld over de
brug komen. Ze proberen dat
nu al zolang tegen te houden,
maar via allerlei procedures
zijn ze in het ongelijk gesteld,
dus ze moeten wel, ook al wil
len ze niet. Vraagt u daar dan
ook maar naar", aldus de heer
Steinbach.
Of de provincie inderdaad
„met geld over de brug komt"
voor de pensioenverzekering
van de medewerkers van het
Gewestelijk Orkest is overi
gens nog maar de vraag. Gede
puteerde Staten stellen in de
betreffende paragraaf expli
ciet: „De provincie aanvaardt,
hoe triest het voor de betrok
kenen ook is, geen aansprake
lijkheid voor schulden van het
orkest aan derden, van welke
aard die die schulden ook zijn
en wie die derden ook zijn",
aldus GS. Volgens het dage
lijks bestuur van de provincie
is de schuldenafdracht een
zaak van het bestuur van het
orkest en niet van de provin
cie.
Volgens mevrouw drs. I.Gün-
ther, de verantwoordelijke ge
deputeerde voor het Geweste
lijk Orkest, is het niet de be
doeling geweest de indruk te
wekken dat het orkest allerlei
verplichtingen niet zou nako
men. „Het gaat inderdaad al
leen om die premies. We heb
ben van het orkest een brief
gehad waarin ze ons verzoekt
daarin bij te dragen. Daar slaat
die paragraaf in ons voorstel
op".
Het bedrag dat gemoeid is met
het inkopen in de pensioen
verzekering zou ongeveer 3,5
ton bedragen.
Bernard Haitink zal over
enkele jaren het zwaarte
punt van zijn artistieke
activiteiten verleggen
van Amsterdam naar
Londen. Het lijkt on
waarschijnlijk dat hij de
band met het Concertge
bouworkest, dat hem
groot maakte, helemaal
zal verbreken, en het
lijkt ook onwaarschijn
lijk, dat het orkest dit
van zijn kant zal doen.
Maakte het Concertgebouw
orkest Haitink werkelijk
groot? Ja, een vocalist of in
strumentalist kan zich nog
altijd goeddeels op eigen
kracht een wereldnaam ver
werven, maar een dirigent
zal daar steeds een of meer
orkesten voor nodig hebben
voor zijn doorbraak, uiter
aard met orkesten die zelf al
een wereldnaam bezitten.
Aan die orkesten trekt een
dirigent zich in het begin van
zijn carrière op, juist omdat
die orkesten zich niet gemak
kelijk gewonnen geven. In
feite moet een dirigent zich
eerst voor orkesten waar ma
ken, alvorens hij de kans
krijgt het voor het publiek te
doen.
Haitink, weldra 55, was nau
welijks 28 toen hij van de ra
dio in Hilversum naar Am-
sterdam kwam en zich daar
mocht bewijzen op een plaats
waar velen hem om benijd
den, aanvankelijk naast Van
Beinum, vervolgens naast Jo-
chum. Een jaar of zeven later
werd hij er zelf chef-dirigent,
een goed getimede carrière,
die hij niet cadeau heeft ge
kregen. Dat is nog te consta
teren aan enkele van zijn
eerste Philips-plaatopnamen,
die de nadrukkelijke kram
pachtigheid documenteren
welke zijn vertolkingen toen
soms nog kenmerkten en die
hij dan ook later terecht
heeft willen overdoen.
Haitink wist door te zetten,
natuurlijk dankzij zijn eigen
talent en zijn vasthoudend
heid,' zijn permanente artis
tieke groei en verder ook
door de weerklank die hij in
Londen vond, eerst heel lang
bij het Londens Philharmo-
nisch Orkest en daarna bij
het Glyndebourne Operafes
tival, dat nu zijn vervolg
krijgt in de muzikale leiding
van Covent Garden. Dat hij
in eigen lang nooit echt met
opera wilde beginnen, lag
ook aan terughoudendheid
van zijn kant. Nog minder
dan elders kon hij zich in
Amsterdam ook maar een ge
ringe terugval permitteren
na de faam die hij hier als or
kestdirigent reeds bezat.
Haitink dankte die faam in
hoofdzaak aan het vroeg-,
hoog- en laat-romantische re
pertoire, van Beethoven over
Brahms naar Bruckner en
Mahler, met wat zijsprongen
naar de latere Fransen en
vooral de laatste tijd naar de
expansieve symfonische
kunst van de Rus Dmitri
Sjostakovitsj. Voor die kunst
ontwikkelde Haitink een
sterke affiniteit, die in een
nagenoeg volledige registra
tie van dat omvangrijk sym
fonisch werk tot verrassende
resultaten leidde.
Een paar maanden geleden
kwam er een opname op de
markt, die Haitink en het
Concertgebouworkest maak
ten van Schumanns derde
symfonie (de „Rheinische")
met daaraan gekoppeld de
ouverture van de vijftien
nummers omvattende mu
ziek naar aanleiding van By-
rons dramatische gedicht
„Manfred". Deze digitale
Philips-plaat (Nr. 411 104-1)
die ook als cassette en com
pact disc uitkwam, is het be
gin van een complete vast
legging van alle vier Schu-
mann-symfonieën, waarvan
deze derde chronologisch de
laatste is. Schumann, die na
een minder gelukkige diri
gentencarrière in Leipzig en
Dresden in 1850 in Düssel-
dorf zijn geluk wilde beproe
ven, legde in deze beknopte
symfonie zijn romantische
indrukken vast van het opge
wekte Rijnland, culminerend
in een langzaam deel, dat een
impressie is van een plechti
ge kardinaalswijding in de
Keulse Dom.
Schumann was van huis uit
en hij bleef dat krachtens
zijn natuur: pianist en piano
componist. Hij faalde op tra
gische wijze als dirigent en
eigenlijk ook als orkestrator.
Wij horen zijn symfonisch
werk nooit ongeretoucheerd
en ook Haitink houdt zich
voor zijn plaatopname vrij
wel aan de gangbare versie,
die wel beschouwd nog altijd
niet helder en doorzichtig ge
noeg is, zeker niet met be
trekking tot de onproblema
tische inhoud. Maar goed,
ook Mahler had het moeilijk
met zijn herorkestraties van
Schumann en dat in aanmer
king genomen zijn uitvoering
en opname op deze nieuwe
plaat subliem.
JOHN KASANDER
„We
waren wat
verbaasd,
ja"
Scheepswerf Boele Bolnes in
Ridderkerk gaat voor buiten
landse rekening een koelschip
verbouwen tot een gespeciali
seerd koelschip voor het ver
voer van fruit en groenten. In
1982 heeft de werf een gelijke
verbouwing uitgevoerd. Dank
zij deze order heeft de nieuwe
staal- en verbouwingsafdeling
van het bedrijf voldoende
werk tot eind oktober dit jaar.
Onlangs kreeg Boele buiten
landse opdrachten voor de
bouw van twee offshore-pon
tons en voor de verbouwing
van een hulpschip voor de
offshore-industrie. In totaal is
met bovengenoemde opdrach
ten een bedrag van 35 miljoen
gulden gemoeid.
De nettowinst van Exxon, de
grootste oliemaatschappij ter
wereld, is het afgelopen jaar
met 19,1 procent gestegen tot
omstreeks 15,8 miljard gulden,
ondanks een vermindering
van de omzet met 8,7 procent
tot circa 300 miljard gulden.
