„Garnalen":
voer voor
epidemiologen
Schade zure regr
straks miljard
gulden per jaar i
X
Happart richt
zich tegen
Vlaamse kerken
1
I
U KUNT NOG 4 DAGEN PROFITEREN VAN DIT UNIEKE AANBOD!
Ook Justitie onderzoekt
herkomst garnalen
-BINNENLAND
CetdócSouocmt
DONDERDAG 19JANUARI1984 PA#
DEN HAAG „Wat we
nu nog aan de garnalen-
zaak doen? Och, de laatste
melding van dysenterie-
verschijnselen hebben we
vorige week maandag ge
had. Ons werk is zo goed
als gedaan, het is nu zaak
de gebeurtenissen rond
deze hele zaak eens goed
te documenteren." Alsof
er een groot karwei ge
klaard is, zo klinkt het uit
de mond van de Utrechtse
GGD-arts Oomen. Hij
heeft een bijzonder vak:
hij houdt zich bezig met
epidemiologie, volgens
Van Dale „de leer der epi
demieën". Deze week
diende zich een epidemie
van formaat aan, een die
tot nu toe het leven heeft
gekost aan veertien men
sen.
Gisteren nog overleed een 81-
jarige man aan dysenterie,
veroorzaakt door tropische ba
cillen. Hoewel er nog niet één
exemplaar van die bacil wer
kelijk is gelokaliseerd, wijst al
les inclusief de leer van de
epidemiologie erop dat het
waarschijnlijk uit Bangla Desh
afkomstige garnalen zijn ge
weest waar de boosdoeners on
der moeten worden gezocht.
Overigens is inmiddels in Ban
gla Desh ontkend dat de gar
nalen uit dat land afkomstig
zijn.
Oomen legt uit waarom hij het
deze eerste weken van januari
zo druk had: „Na de melding
van een Utrechtse huisarts dat
hij een aantal ziektegevallen
had geconstateerd, die meer te
betekenen moesten hebben
dan de aanvankelijke diagnose
van „buikgriep", lag de ver
denking op het voedsel dat er
gens rond de kerstdagen gege
ten moest zijn. We zijn naar
het bejaardentehuis gegaan om
iedereen te ondervragen over
wat ze de laatste drie dagen
hadden gegeten, ook zij die
geen ziekteverschijnselen had
den", legt Oomen uit. Ook met
het verplegend personeel is
gesproken en voor de zeker
heid werd de keuken van het
tehuis aan een onderzoek on
derworpen. Toen de epidemio
loog alle gegevens op een rijtje
had, was het vooral zaak ze te
vergelijken en de verbanden
te leggen. Het bleek dat er drie
gerechten op het kerstmenu
hadden gestaan, die de diarree
mogelijk veroorzaakt hadden:
de koude kip, de banketstaven
en de Noorse steurgarnalen.
,Het trekken van een conclusie
werd voor de epidemioloog be
moeilijkt doordat er veel men
sen waren, die ziek waren ge
worden na heel andere dingen
dan koude kip, banketstaaf of
Noorse garnalen gegeten te
hebben. Zelfs kaas kan besmet
zijn, als die in de keuken is ge
sneden door dezelfde kok die
eerder met een tropische bac
terie besmette garnalen in de
glazen heeft geschept. Een epi
demioloog heeft een hekel aan
zulke „kontaktbesmettingen",
omdat er een heel raar be
smettingspatroon door ont
staat.
Ramp
Vaak is het zo, dat van het
verdachte eten niets meer is
overgebleven. Dat betekent
dat er niets meer is om onder
de microscoop te leggen bij de
speurtocht naar de bacteriën
die de ramp veroorzaakt heb
ben. Als dat zo is, is het zaak
zo snel mogelijk te achterhalen
waar het eten ingekocht is. Zo
ook bij de „garnalenzaak". Het
duurde heel lang voordat be
kend was waar die vandaan
kwamen en dus ook voordat
de Keuringsdienst van Waren
kon gaan uitzoeken of het in
derdaad aan de garnalen gele
gen kon hebben.
—Een epidemioloog houdt zich
niet zo zeer bezig met het
speuren naar naar de bacte
riën zelf. Meer is het te doen
om door middel van cijferver-
gelijking verbanden te leggen
tussen in dit geval de Noorse
garnalen en de mensen die er
wel of juist niet ziek van zijn
geworden. Of er in de praktijk
ook echt Shigella Flexineri-
bacteriën in de garnalen zit
ten, daar houden de mensen
van het laboratorium zich
meer mee bezig.
NU HALEN
1985 PAS
BETALEN.
Profiteer nü van de grandioze
voordeelaktie van Fiat en z'n dealers: nu
halen, in 1985 pas betalen
Als u vóór 24 januari as. een van
de hier afgebeelde Fiats koopt, dan krijgt
u een renteloos krediet' tot 75% van
de aanschafprijs. Met een maximum van
10.000 gulden.
Dat betekent bij inruil van uw
huidige auto in de meeste gevallen dat u
inderdaad geen cent hoeft mee te nemen
Omdat de inruilwaarde dan het
restbedrag compenseert
U betaalt uw nieuwe Fiat dus pas
op 2 januari 1985, als u al weer Nieuwjaar
aan het vieren bent
Na 2 januari 1985 kan uw nieuwe
Fiat op de normale kondities gewoon
worden doorgefinancierd.
Wat dat betreft kunt u dus ook 1985
al opgeruimd tegemoetzien.
Wie nu beslist, kan binnenkort
al lekker rondtoeren in een nieuwe Fiat
Dat kan een Fiat Panda 45 zijn
Met z'n verbazingwekkende binnen
ruimte, frappante zuinigheid en lollige
mogelijkheden die variëren van reiswieg
tot tweepersoonsbed.
Of de extra luxueuze Panda 45
Super, waar het helemaal lachen is ge
blazen.
Dat kan de sensationele, sukses-
volle Fiat Uno zijn Met z'n riante
binnenruimte, z'n voorbeeldige weglig-
ging en z'n markante uiterlijk.
Of de Fiat Ritmo, die met recht de
ruimste familie-bolide in z'n prijsklasse
wordt genoemd.
Of natuurlijk de onlangs nog weer
geheel vernieuwde Fiat Argenta, die u
nu echt moet gaan beleven om het te
geloven
Uw Fiat dealer laat u graag kennis
maken met het model van uw keuze.
KREDIETVERLENING GESCHIEDT ON DER DE
NORMALE VOORWAARDEN ER ISGEDURENDE DE GENOEMDE
PERIODE SPRAKE VAN EEN NORMALE FINANCIER! NGS
OVEREENKOMST WAARBIJ FIAT DE RENTE VOOR Z'N REKENING
NEEMT PRIJZEN INCL. BTW, EXCL AFLEVERINGSKOSTEN
LEIDEN- KOREVAARGARAGE B.V., KOFfEVAARSTRAAT 43, TEL. 071 14 21 46 LEIDERDORP: KOREVAARGARAGE B.V., WEVERSBAAN 12, TEL. 071-89 61 51
(INDUSTRIETERREIN "DE BAANDERU") KATWIJK a. ZEE: AUTOMOBIEL- EN GARAGEBEDR. SEINPOST B.V., DRIEPLASSENWEG 7, TEL. 01718 7 16 44 NOORD-
WIJK: AUTOBEDRIJF BEUK B.V., GOLFWEG19, TEL. 01719 19213.
Het staat vrijwel
vast dat de
garnalen de
boosdoeners zijn
geweest, maar
van de tropische
bacil is nog geen
spoor gevonden.
Tachtig procent van de geval
len van dysenterie deed zich
voor in de week tussen kerst
en nieuwjaar. Het is zo'n „ex
plosie" (een epidemie), waar
de epidemioloog zich voor in
teresseert. „Wij kijken niet
naar één patiënt, zoals een arts
doet, het gaat ons om groepen
zieken, we proberen hun ge
meenschappelijkheden en ver
schillen vast te stellen, waar
door bij dit vak vrij veel statis
tiek om de hoek kijken", legt
Oomen uit. Nu de „explosie"
waarschijnlijk grotendeels
achter de rug is, is ook een
einde gekomen aan de grote
drukte voor de epidemiologen.
„Als er nu nog mensen zijn die
dezelfde verschijnselen krijgen
als gevolg van de Shigella-bac-
terie, dan komt dat waar
schijnlijk doordat óf de partij
van het besmette eten nog niet
op is, óf door kontakt met ie
mand die de dysenterie heeft",
zegt Oomen beslist. Maar hij
denkt dat de „epidemie" nu
wel voorbij is.
ARJEN VAN DER SAR
DEN HAAG De zure
regen veroorzaakt per jaar
in ons land een schade
van honderden miljoenen
guldens. Als er niets ge
daan wordt om het ver
schijnsel tegen te gaan, zal
dit bedrag binnen enkele
jaren oplopen tot meer
dan een miljard gulden
per jaar. Dit staat in een
nota die minister Winse-
mius (Milieubeheer),
mede namens zijn collega
Braks (Landbouw) aan de
Kamer heeft gezonden.
De bewindslieden wijzen erop
dat de te nemen tegenmaatre
gelen grote sommen geld zul
len kosten en diep zullen in
grijpen in het maatschappelijk
gebeuren. Gezien de ernst van
de situatie valt hieraan echter
niet te ontkomen, aldus de mi
nisters.
Nu al wordt de landbouw door
de zure regen geconfronteerd
met slechte oogsten, waarbij
het uitzetten van extra kalk de
effecten van de zure regen nog
tegengaat. De meeste bossen
verkeren in een slechte staat,
terwijl vennen in zuid- en
oost-Nederland al verzuurd
zijn. Het gevaar dreigt dat ook
het grondwater, eb daarmee
mogelijk het drinkwater,
wordt aangetast.
spf
ii*1'
ee -
1 W
if
UTRECHT De Utrechtse Officier van Justitie mr. R. Behling
is begonnen met een onderzoek naar de herkomst van mogelijk
besmette garnalen. Dit omdat het medisch vrijwel zeker is
dat met de Shigella-bacterie besmette garnalen de dysenterie-e-
pidemie hebben veroorzaakt die tot nu toe aan veertien bejaar
den het leven heeft gekost en die minstens honderd ziektegeval
len heeft veroorzaakt.
Het veertiende slachtoffer, een 81-jarige man uit Anna Palowna
overleed gisteren. Hij was op 31 december ziek geworden. Hoe
wel de Keuringsdienst van Waren en het Rijksinstituut voor. de
Volksgezondheid nog steeds geen enkele besmette garnaal heb
ben kunnen vinden, is het volgens mr. Behling toch van groot
belang om bij voorbaat al na te gaan hoe de „loop" van de door
de slachtoffers geconsumeerde garnalen via detaillist, grossier
en importeur is geweest. Op een later tijdstip is dat moeilijker te
achterhalen. Bij het onderzoek gaat het erom of sprake is ge
weest van strafbare feiten.
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL De omstreden
burgemeester van het Belgi
sche Voeren, José Happart,
overweegt een tegenzet als
maatregelen tegen hem geno
men zullen worden na zijn
weigering een examen Neder
lands af te leggen in de ho.ofd-
stad van de provincie Lim
burg, Hasselt. Hij had dit op
verzoek van Gedeputeerde
Staten van Limburg om zes
uur vanavond moeten afleg
gen, maar hij heeft vorige
week al verklaard dat een der
gelijk examen wettelijk nooit
van hem geëist kan worden en
dat hij daarom niet naar Has
selt zal komen. De mogelijk
heid bestaat dat men hem dan
zijn raadszetel zal afnemen,
maar het ongedaan maken van
zijn burgemeestersbenoeming
is een kwestie, die de sterk
verdeelde Belgische regering
zal moeten zien te klaren als
het zover komt.
Als men het hem moeilijk
maakt, zal Happarts tegenzet
gericht zijn tegen de kerk.
Verhuisde hij vorige week
SER: Pak
misleidende
prijsvergelijking
aan
DEN HAAG De Commissie
voor Consurrtentenaangelegen-
heden van de Sociaal Econo
mische Raad vindt dat er een
wet moet komen om mislei
dende prijsvergelijkingen te
bestrijden. De SER-commissie
zegt dit in een advies aan
staatssecretaris Van Zeil (Eco
nomische Zaken).
Met misleidende prijsvergelij
king wordt bedoeld het verge
lijken van de door de consu
ment te betalen prijs met een
hogere prijs, waarbij ten on
rechte een prijsvoordeel wordt
gesuggereerd.
De overheid moet volgens de
CCA de bevoegdheid krijgen
maatregelen te nemen om de
consument te beschermen. Zo
zou er voor een bepaalde tijd
een verbod van prijsvergelij
king kunnen komen.
De CCA stelt ook voor te doen
onderzoeken of een regeling
van misleidende prijsvergelij
king kan worden uitgebreid
tot het steeds meer in zwang
komende omroepen van prijs
voordelen in winkels en win
kelcentra.
achttien Vlaamse kleuters van
hun klas naar een „bezem-
hok", nu is hij van plan de Ne
derlandstalige pastoors uit hun
kerken te zetten met op
nieuw een excuus dat zeker
niet ongeldig is. In het ene ge
val is het dak van een kerkge
bouw nodig aan reparatie toe,
en in het andere geval wil
Happart van het kerkbestuur
de begroting zien. Beide ker
ken, die in St.- Martensvoeren
en in Moelingen, zijn eigen
dom van de gemeente Voeren,
het Nederlandstalig gebied,
waarover de francofone Hap
part de scepter zwaait. Het dak
van één kerk moet gerepa
reerd worden. Happart wil
dat, via een actie tegen de pas
toor, niet de gemeente maar de
provincie Limburg daarvoor
opdraait. Hij kiest deze weg
omdat hij vindt dat Voeren bij
de provincie Luik hoort en
niet bij Limburg. Inmiddels
zou hij de kerk kunnen sluiten
vanwege het gevaar dat het
dak oplevert.
En in het andere geval zet hij
de Luikse liberaal en minister
van Justitie Jean Gol voor het
blok, omdat deze een wet moet
hanteren van 4 maart 1870,
waarin de materiële aspecten
van de eredienst geregeld wor
den. Deze komen in het ge
ding, indien het kerkbestuur
de begroting Nniet overlegt aan
het gemeentebestuur. De bur
gemeester zal ook dan de kerk
kunnen sluiten. Volgens het
kerkbestuur in Voeren is het
er Happart echter om te doen
de Nederlandstalige pastores te
doen vervangen door Frans
sprekenden.
Zuidmolukkers
vrijgelaten
ROTTERDAM Van de
groep van veertien Zuidmo
lukkers, die zich na de ongere
geldheden op 3 en 4 januari in
de wijk Oostgaarde in Capelle
aan den IJssel vrijwillig bij de
politie had gemeld, zit nie
mand meer vast.
De raadkamer van de Rotter
damse rechtbank heeft de laat
ste vijf verdachten op vrije
voeten gesteld. Officier van
justitie mr. D. Hart beslist over
een paar weken over een
strafrechtelijke vervolging. De
tweede groep van acht Zuid
molukkers, die deze week in
verband met de rellen door de
Capels politie in verzekering is
gesteld, zit nog in zijn geheel
vast.
Verantwoordelijk
verschijnsel is de verc',
ging van de lucht met
hoeveelheden zwavel
(480.000 ton per jaar),
foxyden (500.000 ton)
moniak (130.000 ton).
dioxyde is vooral
van elektriciteitscenti
raffinaderijen. De stik
den worden grotendee—
lucht gebracht door 1
keer. Mestoverschottei
tot een overmaat aan
ak in het milieu. De li
vuiling met deze drie
stoffen zou, aldus de rj
ker met 80 moeten)
teruggebracht. Ook dai
zullen oppervlaktewati
bodemsoorten onomlj.
veranderd zijn.
In het kader van de te
tegenmaatregelen zuil?'
de industrie en de e
teitscentrales eind van(
nieuwe vervuiling:
worden afgekondigd,
foxyden in het verkei
worden aangepakt dood
gere eisen aan uitlaatgist€
de invoering van li
benzine in 1986. In 198j
regels afgekondigd i
voor de bemesting in <p}'
bouw. :ei(
Van alle zure regenjer
land wordt 25 procentLjf
zaakt door activiteiten!,
land, de rest van de sriri
ke stoffen komt ovrfer
uit het buitenland. aai
SOI
SI
Daily Express v
onthult
corruptieschaniE
LONDEN Het Brij
blad de Daily Express:
gisteren melding van i
vangrijk corruptie-
schandaal had ontdek
bij zo'n 200 ambtenai
betrokken. De Britse i
wilde nog geen comi
geven op het bericht.
Volgens de Daily Expij
den rijksambtenaren!
geld aangenomen, diei
de van "zoethouder(
hulp bij het opzetten
eigen zaak. Ambten*
corrupte aannemers
waren, konden bey
over prostituees.
J
NS: normei
lawaai duufep
onuitvoerig
UTRECHT De N^e
dat maatregelen die for
teel bij het minister
Volkshuisvesting, Ruijin
Ordening en Milieu ,p6
spoorweglawaai in d( j.,
zijn, ernstige gevolgen
hebben voor het railv
De voorgestelde norm
len volgens de NS t( w
kosten leiden en in bSl
opzichten onuitvoerbaprc
Het ontwerp van de Air
Maatregel van Bestuuiri
er op neer dat de aanvlig
re geluidsproduktie <ho
treinen met tien decib^ts
verlaagd. Volgens iw<
wordt het daardoor <So
lijk de trein dicht bij dfea;
omgeving van de mei ii
brengen, wat reizigerssp
komsten kan kosteilt2
plaatsen van geluidsd o
biedt onvoldoende soedf
is bovendien erg duurjn
voorziet ook problem^id
neer bij elke halfjaarlij rr
ziging van de dienst! a;
het aantal decibels mc6tr
den berekend. im
daj
Loterijprij^
van 35 miljw
Jch
niet opgehifc
TORONTO In
staan de media bol varj
len over een loterij dier"
lust van de Canadezen
zweept. Afgelopen vrijt
de laatste trekking. In
hoofdprijs van maar lij
na vijfendertig miljoen^
het hoogste bedrag ff
met een dergelijk kan"
de wacht te slepen vii
morgen had zich ech'
steeds geen winnaar ge
Den Uyl vo|
niets voor
linkse coalijjj
DEN HAAG FracW-
Joop den Uyl van d T
voelt niets voor een
coalitie. Hij zegt dat J
in het weekblad De 1 -r
voel er volstrekt niets
fout nog eens te makeiW,
wij opperen dat wij v£i
een meerderheidscoali
klein links zouden wil^
ten, begint D'66 onstitó
groeien. Dat is een v
automatisme. En dus
we het niet doen, alleKE
om al", aldus Den Uyl—
