TAFEL
„Naar de kerk gaan is toch een feest!"
Paus wil Sovjet-Unie en Amerika
terug naar onderhandelingstafel
kerk
wereld
ACHTERGROND
£etdóc(3oivuütF
MAANDAG 16 JANUARI 1984 PAG?
m
es
'i>E
,ER IS GEEN DAG TE VERLIEZEN'
Paus Johannes Paulus II
heeft Rusland en Amerika,
enkele dagen voor hun ont
moeting in Stockholm, opge
roepen de onderhandelingen
over de vermindering van
het aantal nucleaire wapens
onmiddellijk te hervatten.
„Er is geen dag te verliezen.
We zijn er van overtuigd, dat
er op beide partijen een zwa
re plicht rust. En als er een
zich aan de noodzaak van
dergelijke onderhandelingen
wil onttrekken, zal hij daar
voor de verantwoordelijk
heid moeten aanvaarden te
genover de mensheid en te
genover de geschiedenis".
Deze woorden vormden het
centrale punt in de redevoe
ring die de paus zaterdagoch
tend voor het diplomatieke
corps in het Vaticaan heeft
gehouden. De diplomaten die
bij de Heilige Stoel geaccredi
teerd zijn ontmoeten de paus
deze tijd van het jaar om
nieuwjaarswensen uit te wis
selen. De paus maakt altijd
van de gelegenheid gebruik
zijn visie te geven op de toe
stand in de wereld.
De wereld nu wordt ernstig
bedreigd door spanningen
tussen Oost en West, zo vindt
de paus (die Amerika en Rus
land niet met name noemde)..
De paus maakt in dit ver
band onderscheid tussen de
betrokken landen en hun be
volkingen: terwijl de landen
in kwestie steeds meer eco
nomische en militaire macht
vergaren, „voelen de betrok
ken volkeren zich ongerust
en zelfs angstig. Wij ontvan
gen daar voortdurend de ge
tuigenis van, vooral door
middel van de verschillende
episcopaten".
De paus is ook bezorgd over
de situatie in Centraal- Ame
rika, in de Libanon, in Af
ghanistan, in Cambodja, en
in verschillende delen van
Afrika. De paus dringt aan
op onafhankelijkheid voor
Namibië en op een vaderland
voor de Palestijnen. Dit laat
ste „is voor ons altijd een
voorwaarde geweest voor
vrede en gerechtigheid in het
zo geteisterde Midden-Oos
ten, mits tegelijkertijd de vei
ligheid van alle volkeren
daar, inclusief die van Israël,
wordt gegarandeerd".
De paus veroordeelde scherp
de schendingen van de men
senrechten die steeds meer
worden toegepast wanneer
binnen bepaalde landen con
flicten ontstaan. Marteling,
het laten verdwijnen en ver
bannen van tegenstanders,
executies na haastige proces
sen, dat alles vindt de paus
staten die zichzelf respecte
ren onwaardig. „Men kan
zich afvragen of de interna
tionale gemeenschap waar
van die staten de beginselen
en de handvesten toch heb
ben aanvaard, deze schendin
gen niet méér kan aanklagen
of daar niets tegen kan
doen".
De internationale gemeen
schap moet zich volgens de
paus ook méér doen gelden
als het gaat om het overbrug
gen van de Noord-Zuid-te-
genstelling in de wereld.
„Wat de kerk betreft, zij wil
zich vastbesloten blijven in
zetten voor de ontwikkeling
van de landen die tot het
Zuiden behoren".
Bij de pauselijke audiëntie
waren dit keer vertegen
woordigers van 108 landen
aanwezig, drie meer dan vo
rig jaar. De paus constateerde
met voldoening, dat steeds
meer landen diplomatieke
betrekkingen met de Heilige
Stoel wensen. Nog veel meer
landen zijn welkom, vooral
die met een „seculiere tradi
tie, maar waarvan de bevol
king als katholiek kan wor
den beschouwd". De paus
doelde hier op die landen
van het Oostblok die katho
liek zijn, maar waarvan de
regeringen het Vaticaan mij
den.
Gistermiddag heeft de paus
in het kader van een werk
bezoek aan een van de paro
chies van zijn Romeinse dios-
cees een bezoek gebracht aan
een jeugdcentrum van Opus
Dei, Elis genaamd. In Rome
wordt hieraan veel aandacht
geschonken, omdat het de
eerste keer is dat de paus bij
Opus Dei te gast is, nadat hij
deze groepering eind 1982
een speciale status binnen de
kerk had verleend. Op grond
van deze speciale positie in
de kerkelijke organisatie valt
Opus Dei niet meer onder de
bisschoppen, maar direct on
der het gezag van de paus.
Uit het bezoek van de paus
aan dit Romeinse Opus Dei
centrum wordt opgemaakt
De paus wordt tijdens zijn bezoek aan het Jeugdcentrum
van „Opus Dei" zeer enthousiast begroet door de jongeren
daar.
dat de paus alle vertrouwen
in deze door velen als behou
dend gekenmerkte organisa
tie blijft stellen.
„Open Kerk" pleit voor afstand nemen
van gezag paus en bisschoppen
Het heeft weinig zin telkens weer bij de bisschoppen om be
grip te vragen voor een ruimere en opener visie op de kerk.
Het komt er nu op aan elkaar te steunen en te sterken om het
onder de druk van de omstandigheden uit te houden. Dat be
tekent een zeker afstand nemen van pauselijk en bisschoppe
lijk gezag, van pauselijke en bisschoppelijke aanspraken.
Dat schrijft de landelijke beweging „Open Kerk" in de brief
„Tussen gehoorzamen en afhaken", die ter gelegenheid van
de jaarwisseling aan alle leden is gestuurd. In de brief wordt
gewezen op de spanning in de r.-k. kerk tussen wat de kerk
leert en wat veel katholieken denken en doen. „Open Kerk"
wijst erop, dat de kerkgemeenschap niet zo is ingericht, dat
alleen de officiële ambtsdragers door de Geest worden geleid
en dat de overige gelovigen slechts mogen luisteren en uit
voeren. Als christenen in bepaalde zaken eigen wegen gaan,
is het beter niet snel van ongehoorzaamheid te spreken. Het
kan evengoed gaan om een heel eerlijk en authentiek gehoor
zamen aan de Geest, die in hen spreekt, aldus „Open Kerk".
De beweging wijst er verder op, dat iedere plaatselijke kerk
eigen kenmerken heeft. De ene kerk in de zin van volledige
gelijkvormigheid heeft nooit bestaan. Er zijn altijd variaties
geweest in spiritualiteit, liturgie, theologisch denken en struc
turen, aldus „Open Kerk".
In de brief- wordt verder gezegd, dat men graag gebruik wil
maken van de uitdrukking „kritische trouw": „Trouw, omdat
we willen blijven geloven, dat de feitelijke kerkgemeenschap
voor ons de weg naar heil is; kritisch, omdat we ons niet pas
sief willen uitleveren aan mensen en meningen die, evenals
wijzelf, beperkt, veranderlijk en feilbaar zijn."
Mgr. H. J. Bomers geïnstalleerd als tiende bisschop van Haarlem
In de kathedrale basiliek van
Sint-Bavo te Haarlem is mgr.
H. J. A. Bomers zaterdag ge
ïnstalleerd als tiende bisschop
van Haarlem sinds het herstel
van de kerkelijke hiërarchie
in 1853. Mgr. Bomers, die
sinds 1967 in Ethiopië heeft
gewerkt laatstelijk als apo
stolisch vicaris van Nekemte
werd op 21 oktober 1983
door de paus benoemd tot
co-adjutor met recht van op
volging van mgr. Zwartkruis.
In de Sint-Bavo was zaterdag
tegelijkertijd de bisschopswij
ding van dr. J. F. Lescrau-
waet. Mgr. Lescrauwaet, die
sinds 1978 hoogleraar in de
dogmatiek was aan de katho
lieke universiteit van Leuven,
is benoemd tot titulair bis
schop van Turres Concordiae.
Hij zal mgr. Bomers als hulp
bisschop bijstaan.
De plechtigheid in de Sint-
Bavo werd geleid door mgr.
Bomers. Als mede-consecrato-
ren fungeerden bisschop
Ernst van Breda en hulpbis
schop De Kok van Utrecht,
die in de plaats was gekomen
van mgr. Bluyssen van Den
Bosch, die wegens ziekte af
wezig was. Ook bisschop Möl-
ler van Groningen was ver-
Na zijn installatie als bis
schop van Haarlem was de
eerste officiële daad van
mgr. Bomers de wijding van
hulpbisschop, mgr. dr. J. F.
Lescrauwaet.
hinderd. Voorts woonden kar
dinaal Alfrink, pronuntius B.
Wüstenberg, oud-minister
mevrouw dr. M. Klompé en
namens het kabinet staatsse
cretaris P. H. van Zeil de in
stallatie van mgr. Bomers bij.
In zijn openingswoord herin
nerde mgr. H. W. J. Kuipers,
vicaris-generaal van het bis
dom Haarlem aan het overlij
den van de vorige bisschop
van Haarlem, mgr. Zwart
kruis, op de dag van de be
noeming van mgr. Bomers.
Juist in die dagen manifes
teerde het „samen kerk" zijn
van het bisdom zich op in
drukwekkende wijze, aldus
mgr. Kuipers. Hij legde er de
nadruk op, dat van een bis
schop verwacht mag worden,
dat hij bisschop is in het mid
den van de kerk en dat hij
weet wat er in de harten van
de mensen omgaat. Mgr. Kui
pers verklaarde verder, dat
het bisdom mgr. Bomers heeft
aanvaard maar, zo voegde hij
er aan toe, omwille van de
waarachtigheid van die aan-
vaarding mag niet verzwegen
worden, dat zij voor nogal wat
mensen gepaard gaat met in
nerlijke moeite. Het eerlijk
uitspreken daarvan ook nu
mag helpen om een hartelijke
aanvaarding mogelijk te ma
ken, aldus mgr. Kuipers.
In zijn preek zei bisschop
Bomers, dat hij met de prefect
van de congregatie voor de
bisschoppen in Rome, mgr.
Baggio, heeft gesproken over
de procedure bij de benoe
ming van een opvolger voor
mgr. Zwartkruis. Door velen
is het plotseling overlijden
van mgr. Zwartkruis in ver
band gebracht met de manier
waarop deze congregatie hem
behandeld heeft. „Ik ben tot
de conclusie gekomen dat het
gebruik van een vreemde
taal, zekere culturele verschil
len en het feit, dat de prefect
van de congregatie niet alles
kan vertellen wat hij weet,
bepaalde betreurenswaardige
misverstanden hebben ver
oorzaakt", aldus mgr. Bomers.
Hij wees op zijn wapenspreuk:
„Verbum dei non est alliga-
tum" (het woord van God laat
zich niet in boeien slaan) die
hij bij zijn benoeming tot mis
sie-bisschop in Ethiopië had
gekozen wegens de daar heer
sende kerkvervolging. Mgr.
Bomers zei deze wapenspreuk
ook voor de Nederlandse situ
atie bruikbaar te vinden, om
dat de vormen van tegenstand
tegen Gods woord zich niet
tot de kerkvervolging beper
ken.
Mgr. Bomers verklaarde ten
slotte de nederigheid tot zijn
ideaal te maken. Slechts wie
nederig ziin hoofd buigt voor
Gods wijsheid, is in de juiste
gesteldheid om het woord van
God in zijn hart te ontvangen.
Basisbeweging
naar Vereniging
voor Theologie
en Maatschappij
De raad van de Basisbewe
ging in Utrecht heeft zater
dag met overgrote meerder
heid het besluit genomen,
zich officieel aan te sluiten
bij de Vereniging voor Theo
logie en Maatschappij. Deze
vereniging streeft naar een
bundeling van al diegenen,
die als groep of als individu
belang hechten aan theolo-
giebeoefening, waarin bevrij
ding uit maatschappelijke on
derdrukkingssystemen cen
traal staat.
Het belangrijkste oogmerk
van de vereniging is het op
zetten van een eigen, van de
kerken onafhankelijke oplei
ding in de theologie. Daar
over zijn besprekingen gaan
de met de sociale academie
„De Horst" in Driebergen.
De verwachting is, dat in
september de opleiding zal
kunnen beginnen.
De aansluiting van de Basis
beweging, het samenwer
kingsverband van zestig ba
sisgroepen en kritische ge
meenten in ons land, heeft
als achtergrond de bezorgd
heid over de kerkelijke druk
op het bestaande theologische
onderwijs. Op de maatschap
pij betrokken theologie wordt
steeds sterker op de achter
grond gedrukt, vindt zij.
Daarom acht de Basisbewe
ging het van belang, samen
met andere bewegingen van
maatschappijkritische chris
tenen, een autonome theolo-
gie-opleiding op te zetten.
Daartoe is nu het initiatief
genomen.
Storm
ign
DE BILT De ene sl
nauwelijks voorbij of
gende kondigt zich al we" de
De veroorzaker van de ^str
storm is een depressi-j di
vanochtend nog ongevefo e,
km ten westen van Lel
lag. Deze depressie treljie
ter snel naar het oostnoijam
ten en neemt daarbij flgec
betekenis toe. Verwacht
dat de depressie morg^e
dag boven Denemartyus
recht komt. Dat beteken v<
ons land opnieuw on%re
weer met regen-, hagi
morgenmiddag en -avof—
sneeuwbuien. BoviA
neemt de wind fors in f*-
toe. Vanavond wordt
harde wind tot ston
wacht uit het zuiden,
loop van de nacht dr;
wind naar zuidwest to
en wakkert morgen I'
aan. Aan de kust is dj
zeer zware storm te vel
ten, dat is windkradpj
Door de harde wind u,
temperatuurvariaties hl"-1
mende etmaal gering. Jn
overdag als in de nacht|-p;
een temperatuur van r<ri
4 graden verwacht.
t i
rni
n.k
'f
i 7
Amsterdam
De Bilt
Eelde
h.bew.
h.bev».
temp tem)
5 3Uil
Lh. R'dam l.be
Twente sne
Vllsslngen l.be
Z.-Limburg ont
Barcelona geh
Berlijn zw.
Bordeaux mis
Brussel ont
Frankfort ont
Genéve sne
Helsinki zw.
Innsbruck sne
Klagenfurt l.be
Kopenhagen h.b
Mallorca
Malta
Munchen
Wenen
Zürlch
Casablanca
Istanbul
Las Palmas
4beï
i>in
V
-de
SM
-5 cit
Geen krant ontvangenl
tussen 18.00 en 19.00 I
terdags tussen 14.00 el
uur, telefoonnr. 071-121-
uw krant wordt nog öen
avond nabezorgd.
enBT
I2K
H.Ui'l
Irish stew (Ierse
stoofpot)
yoghurtvla met
rozijnen
Als u met zijn tweeën bent
dan heeft u het volgende
nodig:
150 g lams- of schapevlees,
paar plakjes ontbijtspek,
30 g margarine, zout, pe
per, Vz tot 1 kg aardappe
len, 1 flinke ui, 250 g witte
of groene kool, 200 g win
terwortel;
1 volle lepel rozijnen,
2 V2 dl melk, 12 g custard,
30 g suiker, 2 Vz dl yog
hurt, paar kaneelbeschuit-
jes, jam.
Snijd het vlees in grove stuk
ken en bak het met spek in
de margarine bruin. Doe er
weinig (spek is hartig) zout
en peper bij en niet al te veel
water. Stoof het vlees mals
in één a anderhalf uur.
Schil in die tijd de aardappe
len en snijd ze in vieren.
Snijd de ui in fijne snippers.
Schaaf of snijd de kool fijn.
Borstel de wortel schoon en
snijd hem in hele of halve
schijfjes. Schep het gare
vlees even uit de pan, leg
eerst de aardappelen in de
jus, dan de groenten en ver
volgens weer het vlees. Zorg
dat er ongeveer drie centi
meter jus in de pan staat, doe
er zo nodig water bij en kook
de aardappelen en de groen
ten gaar in vijftien a twintig
minuten. Leg dan eerst het
vlees op een warme schotel
en schep aardappelen en
groenten luchtig door elkaar.
Doe er wat zout en peper bij
en leg het mengsel, ook de
jus, rond het vlees.
Wie niet zo van de speciale
smaak van lams- of schape
vlees houdt, kan deze stoof
pot precies zo maken met
varkenslappen.
Was de rozijnen een keer en
zet ze op met een bodempje
water. Kook ze in circa tien
minuten zacht, laat ze uitlek
ken en afkoelen. Meng in de
pan de custard, suiker en
melk. Breng dit mengsel roe
rende aan de kook en koel
de vla af. Meng rozijnen, vla
en yoghurt. Garneer desge
wenst met een paar achter
gehouden rozijnen of met
jam en geef er een paar ka-
neelbeschuitjes bij. JEANNE
SYTZEFABER VERBAASD OVER SCHERPE REACTIES CDA-TOP k,
OP UITSPRAAK OVER GEREGELDE KERKGANG
HARDEGARIJP Syt-
ze Faber is zijn verras
sing nog niet teboven.
Thuis in het Friese Har-
degarijp, waar hij een
huis bewoont aan de
rand van het weiland,
moet het Tweede-Ka
merlid af en toe moeite
doen om zijn veront
waardiging de baas te
blijven. Hij begrijpt er
niets van dat de hele
CDA-top de afgelopen
dagen over hem heen is
gevallen.
Het begon allemaal met een
spreekbeurt van Faber vori
ge week maandag in Mak-
kum. Een regionale krant
meldde daags daarna dat hij
van zijn van zijn collega's in
het CDA een geregelde kerk
gang verlangt. Nadat de lan
delijke dagbladen dit nieuws
hadden overgenomen, kwa
men de reacties los. Partij
voorzitter Bukman en pre
mier Lubbers wezen de stel
ling van Faber nogal scherp
en geïrriteerd af. Volgens
hen is het voldoende dat een
CDA-politicus instemt met de
grondslag, zoals de christen
democraten de beginselen
van hun partij noemen.
Dat lijkt logisch voor de lei
ders van een politieke partij.
Wat beweegt Faber, nog niet
zo lang geleden vice-voorzit-
ter van het CDA, dan tot zijn
standpunt? Wil hij echt dat
iedere partijgenoot, die dingt
naar een openbaar ambt, elke
zondag ter kerke gaat?
Faber: „Om te beginnen heb
ik niet gesproken over kerk
gang. Daar achtervolgt nu ie
dereen mij mee, alsof ik een
soort stempelkaart wil heb
ben, als bewijs dat mensen
wel voldoende in de kerk ko
men. Nee, ik heb gesproken
over kerkelijke meelevend
heid. Als mensen van het
CDA in de frontlinie van de
politiek staan in de ge
meenteraden, in provinciale
staten, de Kamers en het ka
binet mag er mijns inziens
ook gekeken worden of zij
kerkelijk meelevend zijn".
Wat verstaat u daaronder?
„Dat zij zich betrokken voe
len bij het christelijk geloof
en ook bij de kerken. Naar
mijn gevoel zal zich dat vrij
vanzelfsprekend uiten in een
kerkgang, maar ik wil er
geen lineaal naast leggen om
te zien of die wel voldoende
is. Ik vind wel dat dit punt
ter sprake moet komen bij
een kandidaatstelling. We
letten erop of onze afgevaar
digden wel voldoende con
tactueel begaafd zijn, in wel
ke belangengroepen ze zitten,
of ze deskundig zijn, of ze
jong zijn, of ze vrouw zijn....
En dan zal notabene het
meeleven met het christen
dom, met het geloof er niet
toe doen. Nou dat vind ik ab
surd!"
Maar wat heeft u bewogen
tot deze uitspraken?
„Ik heb daar heel goeie rede
nen voor. Allereerst een er
varingsfeit. In de onderwijs
wereld is het een tijdje zo ge
weest dat schoolbesturen er
zich niet zo om bekreunden
hoe dat zat met het geloof en
kerkelijkheid van hun lera
ren. En dan keken ze later
raar op als die leraren geen
boodschap hadden aan het
geloof of een heel ander ge
luid lieten horen dan het be
stuur dacht. Dan zeg ik: trek
daar je lessen uit".
„Nu de politiek. Tegenwoor
dig gaan de discussies niet
meer over allerlei dogma's, of
de slang nu wel of niet ge-
Sproken heeft... Het gaat nu
om de moraal, om de toepas
sing van de christelkijke
ethische normen in de prak
tijk, in het dagelijkse leven.
Zet het IKV tegenover het
ICTO, dan heb je een heel
duidelijk voorbeeld van zo'n
discussie. Dat betekent dat
die christelijke achtergrond
een rol speelt in het prakti
sche handelen, misschien nog
wel meer dan in de zuilen
maatschappij van vroeger."
„Punt twee. Uit onderzoek is
gebleken dat veertig procent
van de CDA-kiezers een
kerk nauwelijks van binnen
ziet. Ik kan me voorstellen
dat zo'n gegeven invloed
heeft. En dat je dus maar niet
al te snel en te veel over le
vensbeschouwing praat. Nou
dat blijkt in de praktijk ook
zo te zijn. Kortgeleden is het
rapport Appèl en Weerklank
uitgekomen, waar heel het
CDA nu over praat. Heel
kort samengevat is de con
clusie van dat rapport dat de
christelijke grondslag na de
Sytze Faber: „Als haviken
zijn de CDA-topmannen op
die uitspraak over de kerk
gang gedoken. Niemand
heeft mij gebeld om te vra
gen hoe ik dat bedoelde.
Nee, ze behandelen mij alsof
ik nog geen turf hoog ben"!
fusie in de koelkast is ver
dwenen. Daar is weinig meer
aan gedaan. Het is een for
meel bindmiddel, maar ver
der functioneert het niet
meer".
„De laatste voorzitter van de
CHU, Van Verschuer, heeft
onlangs een artikel geschre
ven, onder de titel „CDA,
Waar is uw Geloof?" Daarin
constateert hij dat het in onze
partij allemaal nogal pragma
tisch is geworden. Volgens
hem is dat fout. Kernpunt
van de politiek van het CDA
dient naar zijn mening te zijn
het „vlees geworden woord
van God". Het CDA moet de
spanning overbruggen tussen
het geloof en de politieke
praktijk. Van Verschuer sig
naleert dus een probleem".
Merkt u dat ook in de Twee
de-Kamerfractie?
„Het is mijn eigen ervaring
dat als je je in het CDA be
roept op het geloof, er soms
gevoelens van irritatie ont
staan. Dan is steevast het
weerwoord: Ben ik dan geen
goeie christen? Als je dat een
paar keer hebt meegemaakt,
werkt dat verlammend".
„En niet alleen voor mij. Ik
denk dat de mensen van
CDA-politici meer willen ho
ren dan zakelijke verhalen.
Vroeger zei men: Er moet
een zedelijke band zijn tussen
kiezers en gekozenen. Ik
merk dat daar ook vandaag
de dag een zekere hunkering
naar is. De mensen willen
horen vanuit welke geestelij
ke achtergrond politici den
ken en praten. Dus zeg ik,
dat het belangrijk is dat daar
bij een kandidaatstelling op
wordt gelet. En ook bij het
zoeken naar ministers voor
het kabinet. Dat hoort er na
drukkelijk bij".
De CDA-top is dat kennelijk
niet met u eens.
„Dat heeft mij met stomheid
geslagen. Als haviken is men
op die uitspraak over de
kerkgang gedoken. Niemand
heeft mij gebeld om te vra
gen hoe ik dat bedoelde. Mij
kennende... terwijl ik de
woordvoerder voor privacy-
aangelegenheden ben van de
fractie. Nee, ze behandelen
mij alsof ik nog geen turf
hoog ben!"
„Dan zeg ik: dat klopt niet.
Als de partij zelf, in Appèl en
Weerklank, zegt dat haar
grondslag in de koelkast ligt,
dan vind ik dat de partijvoor
zitter en de anderen, die mij
nu een waarschuwende vin
ger voor houden, zich daar
mee bezig moeten houden. Ik
begrijp dat Lubbers voor de
televisie er zelfs Moslims (die
lid zouden zijn van het CDA)
bij heeft gehaald... Daar be
grijp ik verdikke helemaal
niets van!".
„Voor mij persoonlijk komt
er nog iets bij. Ik kan me
voorstellen dat christenen in
deze wereld tot de conclusie
komen dat het onmogelijk is
tegelijk macht uit te oefenen
en het evangelie recht te
doen. Dat kan ik me voor
stellen, maar het CDA heeft
met open ogen gezegd dat
avontuur wel aan te willen.
Wij willen op grond van de
bijbel politiek bedrijven. En
geen getuigenispolitiek; wij
willen ook verantwoordelijk
heden dragen. Dat is een
avontuur in de maatschappij
van vandaag. En dat vind ik
fantastisch en daar wil ik me
met hart en ziel voor inzet
ten".
„Maar, het kan niet zo zijn,
dat ik gebruik een groot
woord over het Konink
rijk Gods een schaduw valt,
doordat het kennelijk in die
politiek niet lukt. Want dan
bewijs je de kerk geen dienst.
In dat geval moet je de
grondslag aanpassen. Nou,
zover ben ik niet. Dat is niet
mijn stelling. Ik wil in de po
litiek heel nadrukkelijk en
recht toe recht aan bezig zijn
met de Bijbel; dat gaat met
worstelingen en compromis
sen gepaard, maar er moet
zightbaar zijn dat je er in de
praktijk mee bezig bent.
Adeldom verplicht".
Maar loop je dan niet het risi
co dat je veertig procent kie
zers van je vervreemdt?
„Ik vind het fantastisch dat
zoveel van zulke mensen
stemmen op het CDA. Maar
dat mag niet tot gevolg heb
ben, dat de partijleiding het
Christen Democratisch Appèl
verandert in Centrum Demo
cratisch Appèl. Ik heb niks
tegen centrumpolitiek, maar
dan moet je niet meer zeggen
dat je politiek rechtstreeks
voortvloeit uit het evangelie.
Laat dat er dan buiten. Maar
zolang een partij dat vrijwilig
wèl doet -en daarom ben ik
er ook lid en werk ik er
voor- dan is het vanzelfspre
kend dat over die vitèle rela
tie ook gesproken wordt met
mensen die afgevaardigd
worden".
„Dat zal kiezers helemaal
niet afstoten. Ik constateer
dat er bij hen een geweldig
verlangen is naar mèèr dan
zakelijkheid, naar mèèr dan
het simplisme van de televi
sie. De mensen willen ook
warmte ontvangen, ze willen
ook richting hebben in hun
leven. Pragmatisme is daar
voor absoluut geen oplossing.
Dan verkoop je de mensen
stenen voor brood. Zodra je je
uitgangspunt op het voete
neind legt, omdat er nu een
maal zoveel onkerkelijken
zijn, dan valt langzaam maar
zeker de bodem uit het
CDA".
Heeft u dan geen begrip voor
de reacties van de partijtop?
„Nee, ik begrijp ze echt niet.
De situatie kon weieens erger
zijn dan ik in mijn onbevan
genheid vermoedde. Het
heeft me echt verrast, dat de
hele top meteen heeft gezegd:
het is voldoende dat je in
stemt met de grondslag en de
rest heeft er niets mee te ma
ken. Dat kan ik niet goed
vatten".
Maar wilt u dan in de fractie
gaan discussiëren over de be
tekenis van bijbelteksten?
„Ik zit in de fractie om dat
avontuur, waarover ik sprak,
aan te gaan. Om in een sterk
geïndividualiseerde en gese
culariseerde wereld toch iets
te brengen van wat je denkt
dat goed is volgens je christe
lijke levensovertuiging. Ik
weet dat daar verschillende
interpretaties aan ten grond
slag liggen. Maar als je terug
gaat naar de bron..."
„Als je met dit soort zaken
bezig bent, dan verlang je
toch naar de kerkgang. Ik ga
elke zondag tenminste éen
keer naar de kerk. En dat is
voor mij een feest. En ik hèb
daar ook heel vaak iets aan.
Een willekeurig voorbeeld:
Het vreemdelingenbeleid. In
de kerk wordt je uitgelegd
dat er altijd in het nieuwe
zowel als in het oude testa
ment drie categorieën
mensen met een bijzondere
zorg omgeven zijn: Wedu
wen, wezen en vreemdelin
gen. Nou, dan zegt dat toch
ook iets voor de wereld van
vandaag".
„Een ander punt: De mensen
met een smalle beurs. Voor
mij heeft ook dat nadrukke
lijk te maken met mijn ge
loof. Ik zie heus wel dat fi
nanciële sommen kloppend
gemaakt moeten worden,
maar één ding staat voor mij
vast: De overheid dient een
beschermende hand uit te
steken naar mensen, die er
bijna niet meer kunnen
rondkomen. Bij het Friesch
Dagblad (Faber is lid van de
hoofdredactie van deze
krant) hebben we heel wat
mensen die hun abonnement
niet meer kunnen betalen. Er
is nu een stichting abonne
mentenfonds opgericht. Die
draait een paar weken en er
is al 50.000 gulden binnenge
komen. Dat is een stuk on
derlinge solidariteit van
christenmensen: De zorg
voor mensen met een heel
kleine portemonnee".
„Straks krijgen we het 1 juli-
pakket (verlaging sociale uit
keringen) en de kernwapen-
problematiek. Ik denk dat
wij in het CDA daar alleen
maar uit kunnen komen, als
we ons laven aan ons uit
gangspunt."
U zei zojuist dat de situatie
weieens erger kon zijn dan u
had vermoed.
„Ja, de reacties hebben^
wel aan het denken gezever
En waar zal dat denkppn
toe leiden? ;v-
„Het is zo beroerd, hè. lWH.
het allemaal niet met erê
vooropgezette bedoelingz.v
daan. Ik heb geen perst001
muniqué uitgegeven. IkJ°n
in- Makkum van een Lrar
punten gesproken. Ik hacen
in een rapport van het 5 c
aal-Cultureel Planbureavnd
lezen dat veertig procent^
de CDA-kiezers niet ké, e
lijk meelevend is. Ja, w(.
conclusie moet ik nu (Su
ken...? Ik wacht maar jFi
af. Ik heb inmiddels wel!™
bijval gekregen van mer?n
die mijn mening volstrek,
gisch vinden. Men is nu lJa'
met de discussie over Ar"
en Weerklank. Ik hoopffn
daar uitkomt de lijn, die j z
vanzelfsprekend vind I. 1
waar ik nu in het vodm^
gaan iets over gezegd he£e
En als dat niet zo is, g^ t
dan Dijkman en Sch&fi
achterna? *v<
„Met hen ligt het tochfee
ders. Ik had altijd het ge[?'
dat die twee allang mer,d;
afscheid genomen hathu
van het CDA. Wat mid
betreft: Ik wil me niet op"k
len als een soort sectariëK*
ben realist genoeg om terki
ten dat politiek een kwf
is van geven en nemen.**1
leen blijft voor mij als?;
paal boven water staan.
CDA-politiek alleen mogi
is op basis van onze grUri
slag. Anders ontbreektP
verbindende schakel. fe(
als dat gaat verdampen, Li
vervalt het samenbindi-5-
element. Zo simpel is da^n
En dan stapt u eruit? Av
„Ik pieker er niet overfrj'
uit de partij te stappen.pet
zijn nu bezig met een dikes
sie die uiterst fundameil
is voor het CDA. Ik hou|°k
leen even de geloofsbrief
van het CDA omhoog, fit
herinner ik even aan. Ik^d
me niet voorstellen dal**?
trouwe CDA-leden in 1
Noorden hier heb it
meeste contacten de
van de top accepteren.
geloof ik niks van. Die rgn
sen hebben gekozen voorr£j
christelijk geïnspireerde Iq
tiek en die willen daarjt]
iets van merken".
RIK IN 'T HU
