Het waardevolste dat
ik ooit gedaan heb"
P
Bachmeier virus tot leven
in twee Duitse speelfilms
Royale eengezinswoningen in Alphei^andei^Rijni
Smakelijk sausje over
bittere boodschap
CcidóG Sou/UITlt
NICHOLAS MEYER:
-irr
L"
21 vrije sektor en premie B woningen met aantrekkelijke subsidies. fI1.1.ftf.MlW.11 Ifcfl fllEKra .BI
|£g| GERARD VI BAKKER
ADVIESGROEP BV
KUNST
VRIJDAG 13 JANUARI 1984 PAG]
II
Amerikaanse tv-
film in twaalf
Nederlandse
bioscopen
Regisseur aarzelde
voor hij The day
after" maakte
„Ik had geen zin om
de martelaar uit te
hangen
„En zorg ervoor dat die
kernraketten er bij jullie
niet komen" roept Nicho
las Meyer me na als ik zijn
suite in het Cresthotel
verlaat. Naast een schro
melijke overschatting van
de draagwijdte van mijn
stukjes, een opmerking
waar hij als regisseur van
„The day after" nauwe
lijks onder uit kan. „Ik
ben hier om over De Bom
te praten" is zijn eerste
opmerking in ons gesprek.
Meyer is er - want zo is
het in zijn contract bedon
gen - natuurlijk ook om
tegen honorarium publici
teit voor zijn film te ma
ken. Twee verschillende
dingen, al gaan ze samen.
„The day after" heeft in
Nederland overigens pu
bliciteit te over gehad, na
dat de televisiefilm in
Amerika en later Enge
land werd vertoond. En
nóg eens toen een aantal
Nederlandse omroepen
met de armen over elkaar
zaten af te wachten tot de
Amerikaanse maatschap
pij hem voor de deur zou
afleveren. Dat gebeurde
niet. Het Haagse filmdis-
trubitiekantoor Concorde
van Robbert Wijsmuller
kreeg de rechten. Van
daar dat „The day after"
als speelfilm gisteren in
twaalf Nederlandse bio
scopen ging draaien.
Nicholas Meyer is een Ameri
kaanse regisseur die alsnog
niet in een duidelijke categorie
is onder te brengen. Hij regis
seerde o.m. de tweede Star
Trek-film („The wrath of
Khan"), schreef enkele boeken
die in Amerika bestsellers
werden, maar politiek activis
me via zijn creatieve werk was
er niet bij. „Het enige dat er op
leek was een detective-story
tegen de achtergrond van de
oorlog in Vietnam" zegt Mey
er. „Ik ben in wezen een ver-
halen-verteller. Straks maak
ik misschien een komedie.
Toen de televisie-maatschappij
ABC mij de regie aanbood,
schrok ik me een ongeluk. En
datzelfde hadden al drie regis
seurs vóór mij gedaan. Wat
moest ik in hemelsnaam met
zo'n film. Goed, ik had in het
dagelijks leven wel alle peti
ties en protesten tegen bewa
pening ondertekend, maar
verder ben ik ook maar een
lafaard. Ik had helemaal geen
zin om de martelaar uit te
hangen. Ik geniet verder van
het leven, luister naar jullie
Concertgebouworkest waar
van ik alle platen heb, en pro
beer zo weinig mogelijk te
denken aan dat zwaard van
Damocles dat boven ons hoofd
hangt. Het scenario voor „The
day after" ben ik dan ook
gaan lezen met het idee van: 't
zal toch wel niks zijn. Maar
het was wél iets. En toen ben
ik me gaan afvragen: Waar
ben je nou mee bezig? Wèl
klagen, maar niets dóen. Noem
jij jezelf een mens?"
Tweede McCarthy
Nicholas Meyer doorspekt z'n
tekst met hier en daar een
sliertje Frans. Net wanneer je
hem van koketterie met die
kennis van tenminste één Eu
ropese taal gaat verdenken,
vertelt hij dat hij net uit Parijs
is aangekomen waar hij ook
over zijn film heeft gepraat.
Hij kent Frans omdat zijn ou
ders uit de Franse Elzas af
komstig zijn en hijzelf als kind
kort in Frankrijk heeft ge
woond. „Maar ik ben Ameri
kaan" zegt Meyer „opgegroeid
met de paranoia van de Koude
Oorlog-periode. Als er een
vliegtuig laag overvloog hoor
de ik de bommen al vallen. In
feite zijn we met Reagan in
een tweede McCarthy-periode
beland. Ik zou willen dat „The
day after" zoveel effect heeft
dat Reagan niet meer terug
komt in het Witte Huis. Met
die film hebben we de mensen
wakker willen maken. Want
we slapen al dertig jaar. De
nucleaire bewapening, het
meest afschuwelijke feit van
deze eeuw, hebben we alsmaar
weggestopt. We hebben keurig
onze belasting op tijd betaald
en verder alles op z'n beloop
gelaten. Natuurlijk weet ik
niet en weet niemand of een
film als „The day after" effect
heeft. Dat merk je hoogstens
later. Maar we hebben die film
tenminste gemaakt. We heb
ben tenminste laten zien wat
een nucleaire oorlog betekent.
En bij al die critici uit Reagan-
kringen op die film, is er niet
één die gezegd heeft: Dat klopt
niet wat jullie daar vertonen.
Er werd gezegd: „Die film is
propaganda" en „Waarom doe
je het werk van Andropov?"
Of: „Waarom moeten wij die
ellende zien? Ik zie liever Dal
las". Je hóeft het helemaal
niet te zien, zeg ik dan. Dat is
jouw voorrecht in een demo
cratie. Maar als je zö praat wil
je blijkbaar een soort Sowjet
Unie, waar je zo'n film niet
kan zien."
Geen rampenfilm
„Het idee voor de film komt
van de grote baas van ABC's
afdeling film. Die had ooit
„The China syndrome" gezien,
was daar zo van onder de in
druk dat hij een film wilde
over de gevolgen van een
kernoorlog. Niet over de oor
zaak, maar over hoe de gemid
delde Amerikaan zoiets zou
ondergaan. En daarvoor moet
je diep je pet afnemen. Want
ABC is een commerciële maat
schappij en het leek erop dat
ze voor geen cent aan reclame
spots zouden verkopen bij
„The day after". En die film
kost toch zeven miljoen dollar.
De morgen na de vertoning
was ik dan ook kapot toen ik
hoorde dat er honderd miljoen
mensen naar gekeken hadden.
Toen ik „ja" tegen ABC had
gezegd, heb ik gesteld dat het
Nicholas Meyer bij het de Amsterdamse Leidseplein: „Ik ben gekomen om over De
Bom te praten".
een film moest worden zonder
bekende gezichten. Zonder
grote namen. Geen Irwin Al-
len-rampenfilm, waarbij je ge-
noegelijk toe kunt kijken hoe
je favoriete ster uit die bran
dende torenflat vandaan komt.
"Prima" zei ABC, „maar geef
ons tenminste één naam". Op
weg naar mijn ouders in het
vliegtuig naar New York
kwam ik Jason Robards tegen.
Ik bied hém de hoofdrol aan,
dacht ik. En hij zei onmiddel
lijk: „Ja. Eindelijk iets dat be
ter is dan petities onderteke
nen". Ik het begin walgde ik
van „The day after". Ik werd
doodziek van al die boeken die
ik doorgewerkt heb over nu
cleaire wapens. Pas toen ik
ging filmen was dat weg. Maar
toen kregen de acteurs het.
Steve Guttenberg droom
voortdurend dat er een bom
naast hem viel terwijl hij met
zijn moeder stond té telefone
ren. Meer acteurs hadden van
die dromen. We noemden ze
Nuke-merries."
In de olie
„Mijn. aarzeling toen ik „The
day after" aangeboden kreeg,
mensen. Aan de ene kant weet
je dat kernwapens iets ver
schrikkelijks zijn, aan de an
dere kant wil je er liever maar
niet al teveel over nadenken.
Ik ben tóch gaan denken.
Over dat Concertgebouwor
kest van jullie dat zomaar
weggevaagd zou worden. Over
al die andere dingen. En
opeens besefte ik hoe de we
reld er uit zag. Als twee man
nen die tot hun nek in de olie
staan en voortdurend probe
ren weer een sigaret met een
lucifer aan te steken. Ik weet
niet of „The day after" een
goede film geworden is. Het is
in elk geval een film waarover
je moet praten. En die mensen
die er nog niet over gedacht
hebben, aan het denken zet.
Een Russische generaal schijnt
hem gezien te hebben en er
zeer door geschokt te zijn. In
Polen zou hij op de televisie
vertoond worden, maar dat is
niet doorgegaan. De versie die
jullie hier in de biopscoop zien,
is helemaal mijn versie. Er
staat dan ook „Een Nicholas
Meyer film" boven de titel. Hij
is misschien drie minuten lan
ger dan de Amerikaanse tv-
versie, maar wel vijftig pro
cent beter. Kijk, ik haat televi
sie. Het is „pour les enfants",
koopwaar. Maar als je me
vraagt waar de film beter
thuis is, in de bioscoop of op
televisie, dan zeg ik: op de te
levisie. Al loopt hij met een
enorm succes - beter dan „Re
turn of the Jedi" - in 200 Duit
se bioscopen. Alles wat je voor
de bioscoop maakt is bij voor
baat artistiek beter dan wat je
op tv kan doen. Maar deze
film is een dienst aan het pu
bliek. Televisie is een informa
tie-medium. En deze film moet
een maximaal publiek berei
ken. Hij moet gezien worden
door de man die net „Dallas"
gezien heeft".
In Nederland moet de tv
wachten. Dat kan nog wel een
jaartje duren. Twaalf biosco
pen meten „De dag daarna"
voorlopig breed genoeg uit. Ni
cholas Meyer tenslotte: „Ik ge
loof dat „The day after" het
waardevolste is dat ik in mijn
leven gedaan heb".
BERT JANSMA
HEREN IKWÉN5 WEL t*T
MIAN WOORPEN 5ERJEU5 6E-
NOMEN \ACRPENIK0ENJ
GEORGE CRWELL EN HES
EEN SOEK GESCHREVEN
AA AAR'JSTIG NOU MAAR. \A£
WETEN T'NU WEL,AE HEST ONS
GEWAARSCHUWD LOCR. 17E
SL'ROCRATIE EN TOTALITARIS
ME DIE ZICH IN AL HUN LUGL6E -
RE CCNSEOUENTIE'S ONTWIK
KELEN FUN SRAAf féPANKT
JE BENTVRIA ,AE KUNT GAAN
De stripfiguur George Orwell raakt tijdens zijn tijdelijke terugkeer op aarde danig ge
desillusioneerd.
HOOFDDORP Hoe
pessimistisch George Or-
wells voorspellingen voor
1984 ook waren, hij had
nooit kunnen dromen dat
de wereld er op dit mo
ment zö zou uitzien. Strip
makers Eric Schreurs en
Wim Hanssen hebben in
hun album „1984" de
schrijver van het meest
aangehaalde boek van dit
jaar daarom weer even
midden in de maatschap
pij geplaatst. Het shocke
rende resultaat van die
handeling werd gister
avond in het Brugrestau-
rant boven de Schiphol-
weg overhandigd aan mi
nister drs. W.J. Deetman
van onderwijs en weten
schappen.
Schreurs en Hanssen zetten
Orwell neer in een heel her
kenbare, maar daarom niet
minder opmerkelijke wereld.
Een samenleving waarin Gro
te Broer nog niet zo duidelijk
aanwezig is als in het boek
van Orwell, maar waarin za
ken spelen die je doen afvra
gen of we nu wel zoveel beter
af zijn. Het is een harde, soms
knettergekke maatschappij die
Orwell treft in de strips van
Schreurs en Hanssen.
Een wereld waarvan de inwo
ners in zichzelf gekeerd met
koptelefoons lopen, zich ver
liezen in gemeenschappelijke
buitenlanderhaat, angst voor
de bom en liefde voor compu
terspelletjes en luisteren naar
de simplificaties van Kernpar
tij-kamerlid Janblaat. Big Bro
ther is er ook, maar blijft be
perkt tot de speurende came
ra-ogen in de supermarkt en
het warenhuis. Verder bezon
digen alle figuren zich aan de
smakelijke happen van Bic
Max, ontsnapt er bijna nie
mand aan de trimterreur, en
zijn Henkie Vrientje en Zoon
tje Zwager dè grote idolen van
de overigens zeer geëmanci
peerde vrouwen.
De stripfiguur Orwell is, niet
verbazingwekkend, verbijs
terd door wat hij aantreft. Hij
wordt in zowel het verhaal
van Schreurs als van Hanssen
het slachtoffer van het wan
trouwen van de mens anno
het verhaal van
S^nicurs aenkt men hem via
de camera's te betrappen op
winkeldiefstal, in de strip van
Hanssen ontlopen de mensen
hem als hij met hen in contact
probeert te treden.
Overigens blijft er in de visie
van de beide striptekenaars op
1984, ondanks het overduide
lijke pessimisme, nog genoeg
te lachen over. Daarvoor zor
gen dan vooral de tekeningen
van Eric Schreurs, die bijna al
zijn personen opscheept met
paardengebitten, kwijlmonden
en drankneuzen. En dat werkt
komisch genoeg om de soms
bittere boodschap met een
smakelijk sausje te overgieten.
KOOS VAN WEES
Eric Schreurs en Wim Hans
sen: 1984, Orwells voorspel
lingen kritisch bezien in
stripvorm. Uitgeverij Het
Spectrum, winkelprijs
14,90.
BONN Het kon niet
uitblijven. De zaak-Bach-
meier, de spectaculairste
moord uit het na-oorlogse
Duitsland, moest wel een
vervolg krijgen op het
witte doek. Dat is nu ge
beurd. En hoe. Twee re
gisseurs hebben de afgelo
pen maanden met de tong
uit de bek gewerkt om
hun rolprent het eerste in
de bioscopen te hebben.
Hark Bohm heeft het re
gisseursduel nipt gewon
nen. Zijn film „De zaak
Bachmeier" is vorige
week in 50 bioscopen in
première gegaan. Deze
week volgt Burkhard
Driest met „Anna's moe
der". De pil van de neder
laag wordt voor Driest
nog enigszins verguld.
Zijn film draait meteen in
maar liefst 100 theaters.
Het Bachmeier-virus heeft
Duitsland weer te pakken.
„Marianne Bachmeier huilde
in de gevangenis toen ze
Bohms film zag", meldde het
boulevardblad Bild in de be
kende oorlogskopletter. Maar
niet alleen de pulp-pers trekt
alle registers open. Ook de se
rieuze kranten en tijdschriften
doen mee. De weekbladen
„Der Spiegel" en „Stern" wijd
den een omslagverhaal aan
beide films. En voor wie geen
kranten leest is er altijd nog de
televisie. De uitgebreide be
richtgeving op het scherm
heeft Bohm en Driest al een
massa gratis reclame bezorgd.
Het eerste Duitse net doet het
komende zondag allemaal nog
eens dunnetjes over met een
uitgebreide documentaire over
de totstandkoming van beide
films. De titel „De Bachmeier-
-story". Duitsland, dat is dui
delijk, kan er nog steeds niet
genoeg van krijgen.
Zes jaar
Intussen zit het lijdend voor
werp van al deze belangstel
ling in de gevangenis van Hil-
desheim een straf van zes jaar
uit. Deze straf is het sluitstuk
van een drama dat op 5 mei
1980 begint. Op die dag wordt
Marianne Bachmeier's 7-jarige
dochtertje Anna door een lust
moordenaar om het leven ge
bracht. De belangstelling voor
de rechtszaak in het Noord-
duitse Lubeck blijft beperkt
tot de regionale pers. Dat ver
andert drastisch als Bachmeier
op 6 maart 1981 de rechtszaal
binnenstapt, een pistool trekt
en van achter zes schoten op
de verdachte moordenaar af
vuurt. De man is op slag dood.
Na de onthutsende taferelen in
de rechtszaal beheerst de zaak-
-Bachmeier maandenlang
Duitsland. Anna's moeder
wordt gedragen op golven van
sympathie. De knappe Bach
meier wordt verheerlijkt als
een wrekende moeder die de
dralende en weke justitie ein
delijk heeft eens laten zien
wat er met dit soort misdadi
gers moet gebeuren. Als be
kend wordt dat de moorde
naar gecastreerd was maar zijn
lustgevoelens had terug gekre
gen na een behandeling met
hormonen, groeit de steun
voor Bachmeier en de weerzin
tegen het justitiële apparaat.
Beeld
Maar niet lang daarna begint
het beeld van de wrekende
moeder af te brokkelen. Er
verschijnen berichten dat
Bachmeier met 16 een onwet
tig kind had, dat een ander
kind bij pleegouders is onder
gebracht en dat ze in een hip-
fiie-achtig milieu zeer losjes
eeft. Een deel van de publieke
opinie slaat om. Een moeder
mag kennelijk wel als scher
prechter in een rechtszaal op
treden, maar dan moet ze van
onbesproken gedrag zijn. „Ik
begrijp goed dat een moeder
dat doet", zegt een vrouw in
een straatinterview voor de te
levisie, „maar niet zo'n moe
der".
Als Marianne Bachmeier na
een turbulent proces tenslotte
tot zes jaar gevangenisstraf
veroordeeld wordt houdt het
bureau Allensbach een opinie
peiling. Het blijkt dat 27 pro
cent de straf te hoog en 25 pro
cent te laag vindt. Een juiste
straf, oordeelt 28 procent.
Kortom, bewondering en af-
Recht
En dan nu de films. Het had
nog maar een haar gescheeld
of de publiciteitsbewuste
Bachmeier had zelfs meege
speeld. Regisseur Hark Bohm
die haar proces gevolgd had
maakte zij duidelijk dat zijzelf
en niemand anders het recht
had de hoofdrol te spelen.
Bohm maakte inderdaad een
serie opnamen met Bachmeier;
opnamen waaruit bleek dat de
vrouw het als actrice in haar
levensverhaal helemaal zo gek
nog niet deed. Toch durfde
Bohm het niet aan met Bach
meier verder te gaan om de
praktische reden dat ze elk
moment opgeroepen kon wor
den om haar straf uit te zitten.
Even overwoog hij nog de op
namen met Bachmeier te
handhaven en er een semi-do-
cumentaire van te maken. Uit
eindelijk koos hij toch voor
een compleet nieuwe speelfilm
met de Oostenrijkse^ actrice
Marie Colbin.
Hoe de films het commercieel
gaan doen is nog niet te zeg
gen. Op het artistieke vlak
lijkt Bohm het pleit echter te
hebben gewonnen. Terwijl zijn
film geprezen wordt als een
goed verteld verhaal, laat de
Duitse kritiek niet veel over
van Burkhard Driest's pro-
dukt. Ook de bezetting van de
rollen bij Bohm is beter. Col
bin steekt huizenhoog uit bo
ven Driest's hoofdrolspeelster,
Gudrun Landgrebe. De faam
die Landgrebe bij haar debuut
in Van Ackerens „Die flam-
bierte Frau" verwierf, is ze
even snel weer kwijtgeraakt,
zo schrijft de Frankfurter All-
gemeine.
GERARD KESSELS
DAHL
>pt
„The day after" laat z'n £ERS
ook in het boeken wezfaal he
Uitgever K-tel heeft c&usias'
dellijk een boekwerkje)mme
markt gebracht met d]oetb;
„De dag erna" en als ojheden
tel „het leven na de bote we
19,50). Het boek heeft,
flaptekst na, echter n/elak is
de film te maken. Het van
verzameling oudere scconfli
fiction verhalen rond he stij
de thema als de film, geleegei
ven door mensen als Isaae inh
mov, Roald Dahl, A de
K.Dick. Het kortste zang 1
Dahl Tussen de ruïnegewo<
regels) waarin hongerige.
levenden hun ledematu—
ruil voor die van een ancy-£r>
verorbering aanbieden.'.
tuur die de mensen van Ln^e
vangcentra voor „Day zn
bezoekers u vast niet zaï?0ïï
HOOP F
3 ont
Voor die opvang blijktp
thans voorlopig - niet ?um
belangstelling te bestaak-
mensen van de Vredest be
ging die in Arnhem ojfr U1
zoek van Eurocinema in'
de mogelijkheid hebbele.n 1
schapen om na te praten;a*e
ben een man of tien binivom
had die „even langs zirmfl
weest". Er gingen dond ye
in Arnhem 200 kijkers™.
„The day after". „Menrs m
werkt zijn emoties kenFve"
liever alleen" aldus der0
Van der Meer van de vereI]
de vredesgroepen. „Het if
mogelijk dat men er in e*ens
ter stadium toch met om
wil praten". Hoop doet
zou je zeggen, maar dat )Pan
niet zo sterk in dit verb£n'
j de
al
ef.
f'ng
h
en
Henb
Hugo Claus
CLAUS L
lami
Willem van Oranje ma\ vo
een Noord-NederlandsaWli
Belgisch-Nederlandse clent
duet ie zijn, er komt est
wicht. Onderweg is
Leeuw van Vlaanderen
regisseur Hugo Claus.
Guldensporenslag waar
Vlamingen (met beenhWBË
Jan Breydel en wever E/
de Coninck) de Fransen ilia
pan hakten. Alles vmtm
schrijver Hendrik Consci
De film gaat 28 januari MO.
het internatonale filmfe
van Brussel in première, I
hier ook in de bioscoop dingt
in '85 als vierdelige tvchri
(KRO). De film heeft vf, is
half miljoen gulden gekovar
er zijn 450 paarden vooi he
bruikt. Producent Jan ars
Raemdonck in Film en Wil
maker: Vier maanden jde
de opamen begonnen wéfoo,
een test. Er zijn gevezen
geenscveneerd van ruitefs
gen ruiters, en van ruiteial.
gen voetvolk. Indei ei
schrokken de paarden vain,
bewegen van de vlaggein.
liepen ze gewoon weg ami
zwaarden hoorden klettfee
Toen we na drie maanderen,
ze klaar waren haddeiijde
zo'n 50 paarden die een.a.
vecht aankonden en oveCo.
beek konden springen C ui
film slaat bij voorbaat ree
Er zijn meer dan duizend
tuums voor gemaakt.
Bapty Co. in EngeZB
Brief van die firma: „Dit
grootste kostuumfilm die
ooit verzorgd hebben. Ij
schijnlijk de grootste in di
schiedenis". Hugo B.de A%e,
het voortaan. r
BERT JAN%,a
Hendrik Conscience rfs
Aan de Schelfhorst in het bestemmingsplan Ridderveld II, bouwt pdjibouwbv uit Diemen.
Indeling Premie B: woon- eetkamer, hal, inpandige berging. Ie
verd.: overloop, 3 slaapkamers, ruime badkamer met douche, 2e
toilet en wastafel. 2e verd.: grote bergzolder. Voor- en achtertuin.
De vrije sektor woningen hebben een luxere uitvoering met o.a.
ligbad en geen inpandige berging, maar een schuur in de achtertuin.
WOONKAMER MET UITBOUW, TOTAAL GROOT 42 m2.
Koopsommen: v.a.f. 136.000,- v.o.n.
Garageboxen f. 15.000,- v.o.n.
Rijksbijdrage 1e jaar f. 5.500,- totaal f. 33.000,-
U verwoont bij een bruto jaarinkomen van f.39.500,-
na aftrek premie en fiskaal voordeel f 00Q m P.m.
Makelaars in en taxateurs van onroerende goederen. 1
Adviseurs bij ontwikkeling en realisatie van bouw-
projekten. Specialisten in stadsvernieuwing.
Aldengoor 6,1083 AK Amsterdam
Telefoon 020 - 42 09 26 na kantoortijd j023 - 293185 J
