►ntslagen
tCiessling
slachtoffer van
'dubbelganger'
Koortsachtig beraad na sluiting Suralco
Europese Ontwapeningsconferentie
kan Oost-West verhouding verbeteren
Buitenland
kleuters in Voerstreek
)nder begeleiding
s an politie naar school
Costa Rica
weigert komst
Amerikaanse
militaire
ingenieurs
H
GeidócOowiant
VRIJDAG 13 JANUARI 1984 PAGINA 11
fS en China
uidertekenen verdragen
WASHINGTON President
Ueagan en de Chinese premier Zhao
lyang hebben gisteren in Washing-
>n verdragen ondertekend voor we-
msehappelijke en industriële sa
menwerking. De verdagen worden
lizien als een symbool van een pe-
ffode waarin de betrekkingen tussen
iH VS en China zullen verbeteren.
Chinese premier roemde de
Irriendschappelijke, open en serieu-
I" besprekingen die hij in de VS
keft gevoerd. Maar „er is nog veel
f doen om de resterende problemen
b te lossen", voegde Zhao eraan toe,
I een toespeling op de kwestie-Tai-
jan, die de betrekkingen tussen bei-
l landen blijft overschaduwen.
Amerikaanse generaal
opgehangen
SAN ANTONIO De Amerikaanse ge
neraal Robert Ownby is eerder deze week
opgehangen aangetroffen in een trapgat
op de Amerikaanse legerbasis. Op zijn lijk
werd een briefje gevonden met de tekst
„gevangenen, berecht, schuldig bevonden
aan misdaden door het Amerikaanse leger
tegen de volkeren van de wereld, veroor
deeld en terechtgesteld".
Volgens een zegsman van de basis was de
generaal ook geslagen. Zelfmoord wordt
uitgesloten, maar net blijft onduidelijk
door wie de generaal is opgehangen. „We
hebben geen aanwijzingen dat er terroris
ten bij betrokken zijn", aldus de FBI, de
federale recherche. Ownby was reserve-
-generaal en voerde het bevel over 4.000
reservisten uit Texas en Louisiana.
VS willen opheldering
over doodschieten piloot
WASHINGTON De Verenigde Staten willen
opheldering van Nicaragua over het doodschie
ten van een Amerikaanse piloot, wiens helikop
ter in Honduras, vlak bij de grens met Nicara
gua, tot landen gedwongen werd. President
Reagan sprak van onverantwoordelijk gedrag
van Nicaragua.
De Amerikaanse helikopter werd woensdag be
schoten. Het toestel landde daarop op Hondu-
rees grondgebied, niet ver van de grens met Ni
caragua. Na de landing werd op de bemanning
geschoten, waarbij de Amerikaanse piloot werd
gedood. De minister van buitenlandse zaken,
Shultz, sloot de mogelijkheid niet uit dat de he
likopter afgedwaald kon zijn tot boven Nicara-
guaans grondgebied, zoals Nicaragua heeft ver
klaard. Shultz sloot een rechtstreekse militaire
reactie van de VS op het incident uit.
Groenen in problemen
door „machtsstrijd
en intriges"
BONN In de Bondsdagfractie van de
Groenen is een ernstig crisis ontstaan
als gevolg van een dreigement van Gert
Bastian, oud-generaal bij de Bundes-
wehr, om uit de fractie te stappen. Bas
tian heeft met opstappen gedreigd als
gevolg van „zwaarwegende verkeerde
ontwikkelingen" binnen de partij waar
onder het werk in de Bondsdag lijdt.
Tolerantie en menselijkheid zouden
hebben moeten wijken voor intriges en
machtsstrijd. Volgens de leiding van de
Groenen mogen inhoudelijke menings
verschillen niet leiden tot het opstappen
van een lid van de fractie.
Sovjet-Unie en
Cuba vergroten
hulp aan Angola
MOSKOU De Sovjet-Unie en Cuba
gaan de militaire hulp aan Angola
vergroten. Daartoe is deze week tij
dens overleg tussen de drie landen in
Moskou besloten. Aanleiding tot het
opvoeren van de hulp is de strijd met
Zuidafrikaanse troepen in Zuid-Ango-
la. Angola, dat in grote mate voor mi
litaire leveranties van Moskou afhan
kelijk is, is sedert oktober 1976 door
een verdrag van vriendschap en sa
menwerking met de Sovjet-Unie ver
bonden. Van westelijke zijde zei men
te schatten dat er 2.000 Russische ad
viseurs in het land zijn.
Baby uit eicel van donor
MELBOURNE Een 25-jarige vrouw in
Australië heeft het leven geschonken aan
een baby die ontstaan is uit een eicel van
een andere vrouw. Het zou de eerste
maal zijn dat een dergelijke reageerbuis
baby is geboren. Carl Wood, van de Mo-
nash universiteit, zei dat de baby in no
vember vorig jaar was geboren, maar dat
de ouders hadden gevraagd de bekend
making wat uit te stellen. Volgens Wood
was de eicel van de donorvrouw in een
reageerbuis bevrucht met het zaad van
de man van een vrouw, die langs de nor
male weg geen kinderen kon krijgen om
dat bij haar vijf jaar geleden reeds de me
nopauze was ingetreden. De eicel was
vervolgens in haar baarmoeder geplaatst
en daar tot verdere ontwikkeling geko-
fan onze correspondent Gerard Kessels)
pNN In homo-bars in Keulen verkeert regelmatig
|n man, die sprekend op de ontslagen generaal Gtln-
3 ujr Kiessling lijkt. De Westduitse militaire inlichtin-
mdienst zou zich door deze dubbelganger hebben la-
In misleiden. Dat meldde gisteren het Keulse dagblad
xpress.
p militaire inlichtingendienst legde de minister van defensie,
örner, begin december een rapport voor op grond waarvan hij
plaatsvervangend opperbevelhebber van de NAVO, Kiess-
I jig, ontsloeg. De reden voor het ontslag zouden diens homose-
I iiele kontakten zijn geweest, waardoor Kiessling in een positie
jn gekomen waarin hij gechanteerd kon worden. Kiessling
;eft steeds ontkend ooit homosexuele kontakten te hebben ge
ld. Volgens het rapport van de inlichtingendienst zou Kiessling
amgast zijn geweest in de homo-bars Tom-Tom en Cafée Wüs-
n in Keulen. Klanten van Tom-Tom hebben echter tegenover
In verslaggever van de Westduitse televisie bevestigd, dat er
igelmatig een man in de bar komt die zeer veel op Kiessling
|kt. Nog deze week zou Kiessling zijn gesignaleerd in de bar.
it klopt niet met de feiten, omdat hij al dagenlang in een zie-
f'nkpnhuis in München ligt, hetgeen het vermoeden versterkt dat
?n t een dubbelganger van Kiessling is.
ouviinister Wörner noemt het „uitgesloten", dat Kiessling ontsla-
k in is op grond van een verwisseling met iemand anders. Hij
n feeft het materiaal van de inlichtingendienst gisteren voorge-
/erigd aan drie parlementsleden van CDU, FDP en SPD. De ver-
ne igenwoordigers van CDU en FDP stelden zich na het onder-
ïaröud achter de minister. De vertegenwoordiger van de SPD zei
terDg twijfels te hebben.
lede opperbevelhebber van de NAVO, generaal Rogers, heeft gis-
44 iren gezegd dat hij op geen enkele wijze betrokken is bij het
Hentslag van Kiessling. Benoemingen en ontslagen als die van de
r c/estduitse generaal zijn uitsluitend een zaak van het land in
caawestie, aldus Rogers. Ook ontkende Rogers dat hij om een on-
wóerzoek naar de affaire-Kiessling had verzocht. De CIA zou dat
iriwder deze week hebben bekend gemaakt.
lissinger: Afgezanten van
ÏS en Sovjet-Unie moeten
)ost-West relatie verbeteren
'erètuSSEL De vroegere Amerikaanse minister van buiten-
Midse zaken, Kissinger, heeft er vanochtend voor gepleit dat
■5ftesident Reagan en president Andropov persoonlijke afgezan-
^av|n benoemen om rechtsstreekse onderhandelingen te openen,
,jaa|e de spanningen tussen Oost en West moeten verminderen.
re ;issinger deed dit voorstel tijdens een rede voor voor een confe
rentie van het Centrum voor Strategische en Internationale Stu-
n t\es van de Universiteit van Georgetown. Kissinger zei niet wie
e afgezantén zouden moeten zijn, die echter wel de bevoegd-
eid zouden moeten krijgen om zeer vertrouwelijke gesprekken
j voeren.
?eri
,erjÖEREN In het Belgische plaatsje St. Martens-Voeren zijn 18
Jaamse kleuters gisteren onder politie-escorte naar hun oude
nc/]aslokaal gegaan, waaruit ze eerder deze week waren verdre-
rakn door de Franstalige burgemeester José Happart. De burge-
jeester had de Vlaamse kleuters ondergebracht in een soort
)a7/Pk en hun klaslokaal ter beschikking gesteld van Franstalige
ccaprlingen. Hij vindt dat het ministerie van onderwijs te lang
s d|euzelt met het beschikbaar stellen van geld voor de nreuw-
iar puw van een nieuwe Franstalige school. Het hok werd vervol-
khns door de onderwijsinspectie afgekeurd, waarna het provinci-
!jvA\ bestuur besloot dat de Vlaamse kleuters naar hun oude klas
|rug moesten.
en je rel om de kleuterschool is de zoveelse episode in de taalstrijd
f]\ de Voerstreek en heeft de gemoederen verder doen oplopen.
raJe situatie was al gespannen door de installatie van de gekozen
}mJurgemeester Happart, een militante Waal. Diens komst heeft
£el kwaad bloed gezet bij de Vlaamstalige Voerenaren. Het
se fovinciaal bestuur van Limburg heeft Happart, die weigert Ne-
}r erlands te spreken, opgedragen laten deze maand een proeve
jofen bekwaamheid in de Nederlandse taal af te leggen. Happart
Hpeft al laten weten dat hij dan met vakantie zal zijn.
(Vervolg van voorpagina)
PARAMARIBO/DEN
HAAG In Paramaribo
bestaat nog steeds geen
duidelijkheid over de re
actie van de militaire au
toriteiten op de sluiting
voor onbepaalde tijd van
het bauxietbedrijf Suralco.
De revolutionaire leiding
heeft gisteren urenlang
koortsachtig overleg ge
voerd, maar er zijn geen
nadere mededelingen ge
daan.
De directie van Suralco heeft
gisteren verzoeken van de mi
litairen verworpen om het be
drijf open te houden. Daarvan
kan volgens Suralco geen
sprake kan zijn, zolang er on
voldoende werkwilligen zijn.-
Aan het topberaad in Parama
ribo werd gisteren deelgeno
men door de legertop, bestaan
de uit legerleider Bouterse en
de officieren Boereveen en
Baghwandas en mr. Harvey
Naarendorp, naaste adviseur
van de legerleider. De lange
duur van het overleg onder
streept volgens politieke krin
gen in Paramaribo de diepe
crisis waar de autoriteiten in
Suriname voor staan. Met
name de positie van legerlei
der Bouterse staat onder zeer
zware druk.
In kringen van Suralco gaat
men er vanuit dat de staking
van de bauxietarbeiders zal
voortduren, zolang door de au
toriteiten geen concessies zijn
gedaan ten aanzien van demo
cratische vrijheden. Blijkens
pamfletten die in Paramaribo
circuleren wensen de actie
voerders onder meer dat de heeft gisteren gezegd dat zijn
noodtoestand wordt opgehe- regering de toestand in Suri-
ven en dat Suriname een name „nauwlettend in de ga-
grondwet krijgt. ten houdt" Hij beklemtoonde
De Amerikaanse minister van zich niet te willen mengen in
buitenlandse zaken Shultz de Surinaamse binnenlandse
Met handboeien aan elkaar ge
ketende bezetters maken een
overwinningsgebaar.
aangelegenheden, maar zei
wel te hopen dat er snel een
oplossing komt.
Dief in sauna
MOSKOU Het adams
kostuum weerhield een
saunabezoeker in de Sov
jet-Unie er niet van de
dief die hem wilde beste
len tot buiten toe te ach
tervolgen en hem vervol
gens bij zijn kraag te pak
ken. De boef, die meer be
rovingen in sauna's op zijn
geweten had, speculeerde
erop dat niemand hem on
gekleed achterna zou dur
ven te lopen. De bezweten
kolchoz-arbeider aarzelde
echter geen moment en
wist de dief snel te pak
ken, waarbij hij hem een
geweer en twee messen af
nam, zo schreef een Russi
sche krant.
>USKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
SAN JOSE De regering
van Costa Rica heeft zich
eenstemmig uitgesproken
tegen de komst van onge
veer 900 militaire inge
nieurs uit de Verenigde
Staten, zolang niet vast
staat dat zij uitsluitend
een burgertaak hebben.
Eind vorig jaar had de Ameri
kaanse onderminister van de
fensie, Fred Ikle, na een be
zoek aan Costa Rica aangekon
digd dat 400 tot 1.000 inge
nieurs naar dit traditioneel
neutrale Middenamerikaanse
land zouden gaan. Zij zouden
tot taak krijgen wegen aan te
leggen en te verbeteren. Maar
tot op heden is de komst van
de eerste ingenieurs uitgeble
ven.
Costa Rica wil dat de Contado-
ra-groep (Venezuela, Colom
bia, Panama en Mexico) er
voor instaat dat het werk van
de Amerikanen niet-militair
(en tegen buurland Nicaragua
gericht) is. De Amerikaanse I
regering zou druk op Costa
Rica heeft uitgeoefend om toe
te geven aan de verlangens
van de VS. Zo zouden de inge
nieurs in uniform gekleed
moeten gaan en een wapen bij
zich dragen. Bovendien had
Washington zijn oog laten val
len op een onderkomen aan de
grens met Nicaragua.
Israëlische minister
wil drastisch
bezuinigen op
uitgaven voor
nederzettingen
JERUZALEM De Israëli
sche minister van financiën,
Cohen-Orgad, heeft gisteren
voorspeld dat er aanzienlijk
gekort zal worden op de uitga
ven voor nieuwe nederzettin
gen op de bezette westelijke
Jordaanoever. In een toelich
ting op zijn begrotingsplannen
voor 1984-1985, die het kabinet
zondag nog moet goedkeuren,
zei hij niet hoeveel er bezui
nigd gaat worden. Hij zei dat
Israël vorig jaar 900 miljoen
gulden had uitgegeven voor
nederzettingen in wat hij
noemde „omstreden" gebieden.
de westelijke Jordaanoever
en de geannexeerde Golan-
hoogte.
DEN HAAG De Euro
pese Ontwapeningsconfe
rentie (EOC), die dinsdag
in Stockholm begint,
heeft gaandeweg aan be
tekenis gewonnen nu op
verschillende fronten het
Amerikaans-Russische
ontwapeningsoverleg is
vastgelopen. Van westerse
zijde wordt gehoopt dat de
bijeenkomst in de Zweed
se hoofdstad kan bijdra
gen aan een vermindering
van de hoog opgelopen
spanningen tussen Oost en
West. De conferentie kan
daartoe een „belangrijk
kanaal", zoals de Ameri
kaanse delegatieleider op
de EOC, James Goodby,
heeft gezegd.
De Verenigde Staten zeggen
„Stockholm" te willen aangrij
pen om de relatie met de Sov
jet-Unie te verbeteren. Het feit
dat de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken,
Shultz, aanwezig zal zijn bij de
opening „illustreert het belang
dat het Westen hecht aan de
EOC en aan een produktieve
dialoog tussen Oost en West",
zo zei president Reagan on
langs na een gesprek met am
bassadeur Goodby.
Reagan zou van plan zijn in
een rede een positief gebaar te
maken naar Moskou. Hij zou
daarmee willen zorgen voor
een zo gunstig mogelijk kli
maat voor de ontmoeting die
zijn minister van buitenlandse
zaken Shultz volgende week
woensdag in Stockholm zal
hebben met diens Sovjet-colle
ga Gromyko.
De twee bewindslieden troffen
elkaar een half jaar geleden
voor het laatst in Madrid tij
dens de slotzitting van de ver
volgconferentie over Veilig
heid en Samenwerking in Eu
ropa (CVSE). Dat gesprek le
verde niets op omdat het ge
heel werd overschaduwd door
de crisis rond het Zuidkore-
aanse passagiersvliegtuig, dat
kort daarvoor was neergescho
ten boven Russisch grondge
bied.
Amerikaanse raketten
Sindsdien zijn de betrekkin
gen tussen de VS en de Sow-
jet-Unie verder verslechterd
als gevolg van. de stationering
in West-Europa van de eerste
nieuwe Amerikaanse raketten.
Om die reden zette Moskou
eind vorig jaar voorlopig een
punt achter de onderhandelin
gen met Washington over de
Euroraketten (INF), de strate
gische bewapening (Start) en
over de troepenvermindering
in Midden-Europa (MBFR).
Moskou lijkt op dit moment
niet bereid tot een bijstelling
van de harde lijn, nu het er
niet in is geslaagd de plaatsing
van nieuwe Euroraketten te
voorkomen. President Andro
pov herhaalde gisteren nog het
Russische standpunt dat de on
derhandelingen in Genève pas
hervat kunnen worden, als de
nieuwe Amerikaanse kernwa
pens uit West-Europa worden
teruggetrokken.
Maar de NAVO-landen heb
ben diverse malen laten weten
hier niets voor te voelen, zodat
van de ontwapeningsconferen
tie volgende week in Stock
holm eigenlijk geen positieve
resultaten verwacht kunnen
worden. In westerse regerings
kringen wordt het weinig
waarschijnlijk geacht dat Mos
kou overgehaald zou kunnen
worden om op korte termijn
weer terugte keren naar de
onderhandelingstafel in Genè
ve. Voor Shultz blijft daarom
weinig anders over dan voor
zichtig zijn voelhorens uit te
steken tijdens zijn ontmoeting
met Gromyko.
De relatie tussen de VS en de
Sovjet-Unie zullen de ope
ningsdagen van de EOC be
heersen wanneer de ministers
van de 35 deelnemende landen
acte de présence geven. Maar
na alle plechtigheden en rede
voeringen gaan de delegaties
over tot hun eigenlijke, tame
lijk technische taak. De diplo
maten zullen bekijken hoe in
de toekomst verrassingsaan
vallen en gewapende conflic
ten kunnen worden voorko
men. Zij zullen daartoe probe
ren maatregelen uit te werken
die het vertrouwen en de vei
ligheid in Europa bevorderen.
Deze maatregelen zullen het
gespreksonderwerp vormen in
de eerste fase van de confe
rentie.
Enigszins misleidend
De naam Europese Ontwape
ningsconferentie is dan ook
enigszins misleidend. Ovei
ontwapening zal pas in een la
ter stadium worden gesproken
Volgens Nederlandse diploma
ten is er nog nauwelijks ovei
nagedacht hoe die tweede fase
ei»* uit moet gaan zien, al zal ze
wel voornamelijk over con
ventionele bewapening gaan.
De EOC is onlosmakelijk ver
bonden met het CVSE-proces,
dat in 1975 op het hoogtepunt
van de ontspanning tussen
Oost en West in gang werd ge
zet met de ondertekening van
de slotakte van Helsinki. Op
de conferentie in Madrid, die
de naleving van die akte toets
te, werd het mandaat uitge
schreven voor de Ontwape
ningsconferentie.
De band tussen de EOC en de
CVSE blijkt ook uit het feit
dat op de volgende CVSE-con-
ferentie in 1986 in Wenen be
keken zal worden of er in
Stockhom voortgang is ge
maakt op het punt van de vei
ligheidsafspraken, die in
Stockholm genomen zullen
worden.
Over een eventuele misluk
king van de EOC wil men in
Den Haag niet praten. Afge
zien van het huidige diepte
punt in de Oost-Westrelatie
blijkt dat in het geval van
Stockholm aan alle kanten on
derhandelingsbereidheid aan
wezig is, zo luidt de gematigd
optimistische constatering.
Van belang daarbij is dat het
niet om een specifiek Oost-
-Westforum gaat, maar om een
bijeenkomst waaraan ook neu
trale en niet-gebonden landen
meedoen. Bovendien is in Ma
drid gebleken dat alle betrok
kenen waarde hechten aan de
conferentie. Voor de Sovjet-
-Unie is de EOC, zo is herhaal
delijk in Moskou verklaard,
het voornaamste resultaat van
Madrid. En de westerse landen
zijn blij dat het mandaat voor
een groot deel een weerspiege
ling is van westerse eisen.
Zo stemde het oostblok in met
het westerse standpunt dat
precies zou worden omschre
ven wat men op de conferen
tie gaat doen. Het Westen on
der aanvoering van Frankrijk
stond hierop om te voorkomen
dat de Oosteuropese landen
Stockholm zouden gebruiken
als propagandaplatform. Daar
om, zo schrijft het mandaat
voor, dat in de eerste fase on
derhandeld zal worden over
een zeer concrete zaak zoals de
veiligheidsafspraken. Boven
dien moeten de getroffen
maatregelen politiek bindend
zijn. Ook moeten deze te con
troleren zijn en betrekking
hebben op geheel Europa.
Hoewel de westerse landen of
ficieel nog niets willen meede
len over de precieze inhoud
van zijn voorstellenpakket, is
in NAVO-kringen al wel ver
nomen dat het de bestaande
maatregel over het aankondi
gen van troepenmanoevres en
-verplaatsingen een meer ver
plichtend karakter wil geven.
Tot nu toe gebeurt dit op vrij
willige basis.
Ook zouden de westerse lan
den willen komen tot het ver
strekken van jaaroverzichten
over eikaars militaire activi
teit. Dit aangevuld met gere
gelde informatie over de struc
tuur van de strijdkrachten.
Volgens Nederlandse diploma
tieke bronnen gaat het erom
aan de hand van dergelijke in
lichtingen in andermans mili
taire activiteit „een patroon te
ontdekken dat giswerk en on
zekerheid moet voorkomen".
Hierdoor kan worden voorko
men dat conflicten uit de hand
lopen en onbedoeld escaleren
in een gewapend treffen.
