„We hebben papa gezien,
dat was heel erg fijn"
Britten hamsteren thee
'io: moorddadigste stad
Ivan Latijns-Amerika
NA EXPORT- VERBOD DOOR INDIA
3UITENLAND
EcidóeSouoont
DINSDAG 10 JANUARI 1984 PAGINA II
Westduitse arts
f^rnoet kosten van
mongooltje betalen
KARLSRUHE Een Westduitse recht
bank heeft gisteren bepaald dat een arts
het grootbrengen van een gehandicapt
kind moet bekostigen, omdat zijn onjuiste
advies de moeder deed besluiten de zwan-
erschap te voltooien.
)e vrouw, die indertijd 39 jaar was, zei
LJIdat haar arts tegen haar had gezegd dat
y ^wangerschapsproeven om mongolisme
aan het licht te brengen, niet nodig wa
pen. Op grond hiervan voltooide zij de
fewangerschap om vervolgens te constate
ren dat de baby een mongooltje was. Zij
was bezorgd geweest omdat ze betrekke
lijk oud was.
Sovjet-generaal bekritiseert
indirect neerschieten Boeing
MOSKOU Voor het eerst is er in de
Sovjet-Unie indirect kritiek geleverd op
de houding van de strijdkrachten bij het
neerschieten van de Zuidkoreaanse
Boeing, die op 1 september van het vorige
jaar met 269 inzittenden werd vernietigd.
De Sovjet-officieren, die betrokken waren
bij het drama met de Boeing, hebben niet
alles gedaan om het vliegtuig tot landen te
dwingen, zo schrijft luchtvaartgeneraal
Goloebjev in het Russische maandblad
Lucht- en Ruimtevaart. In zijn artikel be
schreef hij hoe er door piloten en in
grondstations gereageerd moet worden op
het binnendringen van buitenlandse
vliegtuigen in het Russische luchtruim.
Volgens Goloebjev moet de commandant,
die bevel geeft tot schieten op een buiten
lands vliegtuig, evenals de piloot, die het
bevel opvolgd, over een creatieve en ver
nieuwende geest beschikken. In zijn arti
kel benadrukte Goloebjev dat een piloot
zich strikt aan de geldende regels moet
houden, dat wil zeggen dat hij het buiten
landse vliegtuig ertoe verplicht op het
dichtsbijzijnde vliegveld te laten landen.
Analytici menen dat generaal Goloebjev
op deze wijze duidelijk wil maken, dat de
commandant van de luchtafweer van de
militaire regio Verre Oosten evenals de
piloot blijk hebben gegeven niet geheel op
de hoogte te zijn geweest, toen de Zuidko
reaanse Boeing het Russiche luchtruim
binnenvloog en daardoor onzorgvuldig
hebben gehandeld.
Libische aanslag op
pijpleiding in Tunesië
TUNIS Een gewapend commando uit Li
bië heeft eind vorige week de oliepijpleiding
opgeblazen, die een verbinding vormt tussen
de Algerijnse olievelden van Ain-Amenas en
de Tunesische haven Skhira. Dit heeft het
ministerie van defensie in Tunis gisteren be
kendgemaakt.
De explosie vond twee kilometer plaats van
de Tunesisch-Libische grens in het uiterste
zuiden van het land. Het Tunesische ministe
rie van buitenlandse zaken heeft protest aan
getekend bij de Libische autoriteiten. De aan
slag heeft slechts beperkte gevolgen voor de
aflevering van olie, zo is in Tunis vernomen.
De getroffen leiding wordt gewoonlijk alleen
in het najaar en de winter gebruikt, wanneer
slecht weer het laden van tankschepen in de
noordelijke havens van Algerije belemmerd.
Moskou bood terugtrekking
uit Afghanistan aan
LOS ANGELOS De Sovjet-Unie heeft ii
een geheime en klaarblijkelijk mislukte po
ging om de oorlog in Afghanistan te beëin
digen, vorig jaar april aan Pakistan voorge
legd. Dit meldde gisteren de Los Angelos
Times. De terugtrekking zou anderhalf jaar
in beslag moeten nemen maar het voorstel
was in uiterst vage bewoordingen gesteld,
aldus de krant. De Los Angelos citeerde
Russische woordvoerders, dat het Kremlin
met het voorstel erkent dat het islamitische
verzet niet met militair middelen te be
dwingen is en dat neutralisering van Af
ghanistan de beste oplossing is. Pakistaanse
functionarissen hebben bevestigd, dat er
met Moskou is gesproken over een terug
trekkingsschema, aldus de krant.
Ex-president Bignone
weer niet voor
rechter verschenen
BUENOS AIRES De Argentijnse ex-
-president Bignone is gisteren opnieuw
niet voor de rechter verschenen om te
getuigen in het proces over de verdwij
ning van een militaire technicus die
sinds 1978 wordt vermist. Twee weken
geleden voldeed Bignone evenmin aan
een oproep van de rechter te komen
getuigen. Toen voerde hij aan dat hij in
verband met ziekte van zijn vrouw niet
komen kon. De rechter verklaarde te
genover verslaggevers zich op maatre
gelen te beraden. De advocaat van de
vermiste Alfredo Giorgi veronderstelt
dat Bignone niet is verschenen uit
angst gearresteerd te worden.
KINDEREN VAN POLITIEKE BALLINGEN TERUG UIT URUGUAY
SCHIPHOL De anders
zo keurige perszaal van
de luchthaven Schiphol
bood gisteravond een
licht-chaotische aanblik.
Achter de tafel op het po
dium, van welke plaats
doorgaans belangrijke en
gewichtige (staatsjlieden
de pers te woord staan,
zaten zeven kinderen.
Terwijl het in het zaaltje
krioelde van de broertjes,
zusjes en andere familie
leden vertelden de zeven
over de zojuist beëindigde
reis van hun leven, naar
hun vaderland Uruguay.
Samen met 147 leeftijdgenoot
jes uit andere Westeuropese
landen zijn Danielo Baldassari
uit Zeist, Veronica Waienberg
uit Enschede, Nicolasa De
Leon uit Zwolle, America en
Carolina Trujillo uit Abcoude,
Camilo Vilaro uit Capelle a/d
IJssel en Ximena Tajes uit
Dordrecht veertien dagen op
bezoek geweest in het land
dat zij, of beter gezegd hun
ouders, hebben moeten verla
ten. 154 Kinderen van politie
ke vluchtelingen, wier leven
sinds de militaire machtsover
name van 1973 in Uruguay
niet veilig meer is.
In de aankomsthal werden de zeven Uruguay-reizigers door tientallen familieleden verwelkomd.
De kinderen maakten de reis
op uitnodiging van de Spaan
se regering, de Spaanse lucht
vaartmaatschappij Iberia, de
Unesco en het Frente Amplio,
een samenwerking van ver
schillende politieke organisa
ties en de kerk in Uruguay.
Op Eerste Kerstdag vertrok
het hele gezelschap vanuit de
verzamelplaats Madrid naar
Uruguay. De aankomst op het
vliegveld van de hoofdstad
Montevideo en de tocht naar
de stad was, zo vertelde Vero
nica (13), daarin bijgevallen
door haar reisgenoten, de
meest indrukwekkende ge
beurtenis van de hele reis.
Uit haar relaas blijkt dat de
bevolking, wellicht aange
moedigd door de terugkeer
naar de democratie in het
buurland Argentinië, de aan
komst van de kinderen heeft
aangegrepen voor een nieuw
protest tegen de wrede mili
taire dictatuur.
„Toen we van de trap aflie
pen zagen we dat het hele
vliegveld volstond met men
sen die met vlaggen zwaai
den, klapten, schreeuwden en
huilden van blijdschap. We
mochten niet met de mensen
praten en moesten direct de
bussen in. Maar langs de weg
van het vliegveld naar de stad
stonden opnieuw duizenden
mensen, die leuzen schreeuw
den tegen de dictatuur. Ieder
een was heel erg blij dat we
gekomen waren".
„Papa gezien"
Voor sommige kinderen was
het de eerste maal sinds hun
gedwongen vertrek, dat zij
weer voet op vaderlandse bo
dem zetten. Anderen zijn al
eens eerder teruggeweest, zo
als America (12) en Carolina
(13) Trujillo.
De twee meisjes wonen sinds
1974 met hun moeder in Ne
derland. Hun vader zit al
meer dan tien jaar in de ge-
De zeven „Nederlandse" Uruguezen tijdens hun persconferentie op Schiphol. Van links naar
rechts Ximena Tajes, Carolina en America Trujillo, Nicolasa De Leon, Veronica Wainberg, Camilo
Vilaro en Danielo Baldassari.
vangenis, omdat hij lid was
van een verboden organisatie.
Net als drie jaar geleden heb
ben America en Caroline hun
vader bezocht. „We schrijven
hem steeds en hij stuurt din
getjes op die hij maakt. Maar
nu hebben we papa weer ge
zien en met hem gepraat. Dat
was heel erg fijn. Misschien
mag hij er over een half jaar
tje uit".
In Uruguay waren alle kinde
ren bij familie en vrienden
ondergebracht. „Dan kwamen
er allerlei mensen, familiele
den en vrienden van papa en
mama, die wij soms helemaal
niet kenden", aldus Nicolasa
(10). „Maar dat vonden we
niet erg".
Veel is er ook gepraat met
leeftijdgenootjes. Bijvoorbeeld
over de school die daar vol
gens Carolina „heel anders
is". „Jongens en meisjes heb
ben aparte scholen en een
schooluniform. Ze hebben ook
veel minder uren les dan wij.
Ze wilden ook weten hoe Ne
derland er uit ziet, of het hier
altijd koud is en of er hier ook
mussen leven. Maar het is een
beetje ouderwets land. Ze
kennen er bijvoorbeeld hele
maal geen punk".
Niet bang
Het Uruguese bewind heeft
een kwalijke reputatie op het
gebied van de mensenrechten.
Toch zijn de zeven „Neder
landse" Uruguezen geen mo
ment bang geweest dat hen
iets zou overkomen. „Je zag
wel overal gewapende militai
ren, die heel streng keken.
Maar ze konden ons niets
doen. Tevoren was al gezegd
dat er niets zou gebeuren. En
als ze iets hadden gedaan, dan
waren de protesten nog veel
sterker geworden".
Ondanks hun jonge leeftijd
hebben de zeven zich ook
goed op de hoogte gesteld van
de politieke ontwikkelingen
in hun vaderland. „De men
sen durven weer te proteste
ren. Op oudejaarsavond heeft
iedereen, als teken van pro
test, met lepels en ijzeren sta
ven op pannen lopen slaan.
Daar hebben we aan meege
daan. De mensen zijn er zeker
van dat de dictatuur zal ver
dwijnen", aldus de zeven
eensgezind.
„Wanneer we naar Uruguay
terug kunnen? Volgend jaar
misschien of anders zeker het
jaar daarna. Natuurlijk gaan
we graag terug, maar ik zou
dan wel graag mijn spulletjes,
dieren en vrienden van hier
meenemen".
JOS TIMMERS
(RIO DE JANEIRO De hon-
jderdduizenden toeristen die
j^zich opmaken voor een Brazi
liaanse carnavalsvakantie in
Rio de Janeiro, komen in een
stad terecht waar de criminali-
in één jaar met veertig
"^procent is gestegen. In augus
tus vorig jaar sloeg de Brazili-
stad haar eigen record:
.gemiddeld 55 gewapende over-
vallen en 8 moorden per dag,
1 czo blijkt uit gegevens van de
ebpolitie. Rio de Janeiro, geliefd
om haar stranden en carna-
heeft inmiddels
de Colombiaanse hoofd-
^fstad Bogota de weinig begeer-
titel overgenomen van
moorddadigste stad in Latijns-
-Amerika.
Nog afgezien van de ernstige
r vervuiling van het kustwater
en de stranden worden nu na'
roofmoord op een West-
duitse journalist vorige week,
die internationaal aandacht
kreeg, zeker gevolgen voor het
toerisme gevreesd. In de pers
is bitter geklaagd over de toe-
nemende criminaliteit en over
het lakse optreden van de po-
litie.
j Het geweld, dat angstwekken-
de vormen heeft aangenomen,
is onder meer het gevolg van
de enorme werkloosheid en
honger onder grote delen van
de bevolking. Miljoenen Brazi
lianen, onder wie talloze kin
deren, moeten in leven zien te
blijven met de opbrengst van
wat zij op straat aan de man
kunnen brengen of gewoon
mei wat zij op straat te pakken
kunnen krijgen. Plunderingen
van winkels 'en warenhuizen
zijn aan de orde van de dag.
Niet verzetten
De situatie baart de consulaten
van toeristen-landen in Rio
grote zorgen. Vele landgeno
ten die hun vakantie in de
stad doorbrengen zijn het
slachtoffer van het geweld, dat
steeds een tragische wending
kan krijgen. De consuls geven
de toeristen vaak brochures
mee met goede raad om zich te
wapenen tegen de risico's. Zo
wordt gewaarschuwd tegen
het alleen lopen in de avond
uren in bepaalde delen van de
stad en wordt men op het hart
gedrukt zich bij een overval
nooit te verzetten. Ook het
dragen van sieraden en van
opvallende kleding wordt af
geraden.
Copacabana
Bepaalde delen van de stad,
zoals de wijk van de grote ho
tels aan de beroemde Copaca
bana, worden zodra het don
ker wordt overspoeld met
prostituées en zakkenrollers
en veel toeristen slaan geen
acht op de waarschuwingen
van hotelpersoneel. Regelma
tig worden zij dan ook beroofd
of gewond door jonge overval
lers.
De politie in Rio neemt jaar
lijks 10- tot 15.000 wapens in
beslag. In veel gevallen aarze
len overvallers niet bij verzet
het vuur te openen op de
slachtoffers. De politie is
meestal niet in staat de over
vallers te achterhalen in de
wirwar van smalle steile
straatjes in de krottenwijken.
De inwoners van Rio, de „Ca-
riocas", die hun gevoel voor
humor weten te bewaren, hou
den de score goed bij. Het dag
blad Ultima Hora kwam on
langs met een kop over de
hele eerste pagina „de politie
wint het eerste duel in 1984: 3
gangsters gedood" en vervolg
de het verhaal over de con
frontatie tussen een bende en
de politie op een andere pagi
na onder het hoofd: „politie en
bandieten: 3-0".
"'SUSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
Britse niet-
rokers
nu in de
meerderheid
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De afgelopen
twee jaar zijn meer dan
een miljoen Britten gestopt
met roken. Als gevolg
daarvan telt Groot-Brit-
tannië nu tweemaal meer
niet-rokers dan mensen
die zich vastklampen aan
hun sigaretjes.
Als gevolg van het groei
ende aantal niet-rokers
hebben sigarettenfabri-
kanten te kampen met een
dalende omzet, waardoor
arbeiders werkloos raken.
Te Basildon in het Engelse
graafschap Essex gaat bin
nenkort opnieuw een fa
briek dicht, omdat de
vraag naar sigaretten met
18 procent gedaald is. Bij
de sluiting van deze siga-
rettenfabriek gaan 1200
arbeidsplaatsen verloren.
Imperial Tobacco van haar
kant heeft de afgelopen
twee jaar drie fabrieken
gesloten, met een verlies
van 2.700 arbeidsplaatsen.
Ook die sluitingen waren
te wijten aan de sterke da
ling van de vVaag naar si
garetten.
De Britse vereniging ASH,
een anti-rook groep, ver
heugt zich erover dat
steeds minder mensen ver
slaafd blijven aan sigaret
ten. ASH vindt het zeker
jammer, dat daardoor heel
wat mannen en vrouwen
zonder werk komen te zit
ten, „hoewel dit maar een
klein probleem is inverge-
lijking met het feit, dat in
Groot-Brittannië om de
vier dagen 1200 mensen
dood gaan wegens long
kanker".
Dat er minder gerookt
wordt, betekent volgens
ASH meteen, dat steeds
meer mensen een langer
en gezonder leven leiden.
Het Koninklijke College
van Britse Artsen beves
tigt die stelling. Afgelopen
november maakte dit col
lege de Britse bevolking er
trouwens nog op attent,
dat ieder jaar 100.000 man
nen en vrouwen onnodig
vroeg stierven omdat ze
(te veel) gerookt hadden.
Ondanks het feit, dat te
genwoordig dus veel min
der sigaretten verkocht
worden dan vroeger, zijn
de Britse fabrikanten van
plan deze maand hun prij
zen nog fors op te trekken.
Chinese
premier in
VS
Met zichtbaar
genoegen on
derging de Chi
nese premier
Zhao Ziyang, die
gisteren in de
Verenigde Sta
ten arriveerde
voor een bezoek
van vier dagen,
een kort toeris
tisch bezoek aan
het historische
plaatsje Willi
amsburg, waar
hij in een open
koets werd
rondgereden.
Vandaag en
morgen voert hij
in Washington
besprekingen
met president
Reagan. Later
deze week zal hij
onder meer ont
moetingen heb
ben met belang
rijke economen
en bankiers.
Palestijnen dreigen met terreur
LISSABON Een woordvoerder van de dissidente Palestijnen,
die enkele weken geleden PLO-voorzitter Arafat en zijn getrou
wen uit Tripoli hebben verdreven, heeft de Portugese regering
gedreigd terreur-acties te zullen uitvoeren als de verdachte van
de moord op de PLO-topman Sartwai niet wordt vrijgelaten.
Sartawi, die bekend stond als een van de vertrouwelingen van
PLO-voorzitter Arafat, werd vorig jaar april in de Zuidportuge-
se stad Albufeira doodgeschoten. De verdachte van de aanslag,
die een vals Marokkaans paspoort bij zich had, wordt momen
teel in Albufeira berecht. De verdachte, die zegt Mohammed
Hoessein Rashid te heten, heeft indertijd gezegd lid te zijn van
de terreurorganisatie van Aboe Nidal.
„CIA zat achter
moordaanslag op
Lord Mountbatten"
LONDEN De CIA is betrokken geweest bij de moordaanslag
in augustus 1979 op Lord Mountbatten, neef van koningin Eliza
beth en laatste onderkoning van Brits Indië. Dit heeft Enoch
Powell, die namens de Unionistische Partij van Noord-Ierland
in het Lagerhuis zit, gisteren gezegd in de Britse krant „The Gu
ardian".
„De moord op Mountbatten was een operatie op zeer hoog ni
veau die samenhing met de nucleaire strategie van de Verenigde
Staten", aldus Powell in een brief aan Coates, die lid is van de
campagne voor nucleaire ontwapening (CND).
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN In Groot-
Brittannië wordt sinds en
kele dagen op grote schaal
thee gehamsterd. Sommi
ge Zuidlondense super
markten signaleren zelfs
een kooplust voor thee,
die grenst aan paniek. Zo
wel mannen als vrouwen
slepen er hele karretjes
vol weg. Dit hamsteren is
een gevolg van een scher
pe prijsverhoging, de on
welkome Indiase beslis
sing om voorlopig geen
zogeheten CTC-thee meer
te exporteren én daar
weer uit voortvloeiende
prijsverhogingen.
In normale omstandigheden
neemt India 23 procent van de
internationale theehandel voor
zijn rekening. Groot-Brittan
nië van zijn kant is nog steeds
de belangrijkste thee-impor
teur van de wereld. Ongeveer
80 procent van de thee, die
door de Britten gedronken
wordt, is van het Indiase CTC-
type. De letters CTC staan
voor de woorden: cut, tear,
curl (snijden, scheuren, krul
len). Volgens dit procédé wérd
een produkt gelevert waarmee
snel heel sterke „dikke" thee
gezet kan worden; het soort
drank, dat in Groot-Brittannië,
Australië, Nieuw Zeeland en
het Midden-Oosten het meeste
in de smaak valt.
Meer koffie
Hoewel de Britten tegenwoor
dig veel meer koffie drinken
dan vroeger, consumeren zij
toch nog pakweg 73 miljard
koppen thee per jaar. In 1970
vertegenwoordigde de jaarlijk
se Britse consumptie 230 mil
joen kilo thee. Vorig jaar dron
ken de Britten nog „maar" 180
miljoen kilo, maar volgens de
nationale „Tea-Council", een
organisatie die het theedrin
ken propageert, betekent dit
niet dat er in werkelijkheid
ook minder thee is gedronken.
De Britten gebruikten uit eco
nomische overwegingen ge
woon vaker hetzelfde thee
builtje.
Hoe dan ook, de Britten drin
ken jaarlijks voor zo'n 500 mil
joen pond sterling thee. De
theeveilingen van Londen zijn
de belangrijkste ter wereld.
Het Indiase exportverbod, dat
Groot-Brittannië in de komen
de maanden 20 tot 28 miljoen
kilo thee gelijk aan onge
veer 15 procent van de totale
theeconsumptie kan kos
ten, is in Londen dan ook bij
zonder hard aangekomen. De
Britten vrezen, dat hun tradi
tionele „cuppa" (een afkorting
van „cup of tea") bedreigd
wordt; zij snellen naar de su
permarkten om grote voorra
den in te slaan.
In vele zaken is de thee al vol
ledig uitverkocht. Maar de
grote fabrikanten, die bijna al
lemaal in India een belangrij
ke vinger in de pap hebben,
zijn niet van plan extra voor
raden te leveren. Zij zullen
fustig wachten tot de wilde
koopzucht is afgekoeld, om
daarna hun prijzen nogmaals
te verhogen. Het kan niet an
ders, zeggen ze, want de inter
nationale vraag naar thee is
tegenwoordig veel groter dan
het aanbod, zodat de wereld-
prijzen voortdurend stijgen.
De recente verhogingen in de
kleinhandel werden trouwens
gepland vóór de Indiase beslis
sing om geen CTC meer te ex
porteren.
India drinkt mee
Hoewel overal meer tl\ee ge
produceerd wordt (bijna 1,9
miljard kilo per jaar, maar een
groot deel daarvan is de zoge
heten groene thee uit China)
zijn de voorraden thee, be
stemd voor export, sterk afge
nomen. Dit komt vooral omdat
India, met zijn gestadig groei
ende bevolking en stijgende
welvaart, zelf steeds meer thee
drinkt.
Dit Indiase consumptiecijfer
stijgt sneller dan de jaarlijkse
theeproduktie van dat land,
die volgens Britse specialisten
sterk verouderd en aan gron
dige modernisering toe is. Er
wordt naar gestreefd om de
produktie over een periode
van vijftien jaar te verdubbe
len. De afgelopen dertig jaar
exporteerde India gemiddeld
200 miljoen kilo thee per jaar.
De totale Indiase theeproduk
tie van afgelopen jaar bedroeg
585 miljoen kilo. Vóór het ex
portverbod van 25 december
werd daarvan naar schatting
205 miljoen kilo aan het bui
tenland verkocht.
De beslissing van premier In
dira Gandhi om voorlopig alle
uitvoer stop te zetten, is vol
gens waarnemers in Londen
een poging om in eigen land
de prijzen te stabiliseren, in
verband met de toenemende
inflatie, en er bovendien voor
te zorgen dat voor de enorme
Indiase bevolking voldoende
thee beschikbaar blijft.
