Confectiereizen of
"vakantie naar maat
SE
TOERISTENINDUSTRIE
geiNKT OP TWEE GEDACHTEN
EeidaeSowuvnt
ZATERDAG 7 JANUARI 1984 PAGINA 13
Toerist
anno 1984:
een
onhandelbaar,
door en door
verwend kind,
dat altijd
zijn zin
moet krijgen
éèiït toenemen en Nederland
scoorde plus 57 procent. De
tijd dat men in deze branche
de neus ophaalde voor de ver
koop van binnenlandse reizen
is voorbij en er gaan steeds
meer VVV-arrangementen
over de toonbank. Hetzelfde
bedrijf dat „India en Kashmir"
in de brochures heeft, biedt
voor een koopje een fietsva
kantie „Hart van Brabant"
aan. Voordeel-overnachtingen
in de elf Crest-hotels (f 49,-
inclusief ontbijt) dragen hun
steentje bij aan de omzet. Een
stortvloed van deelgidsen (de
ANWB heeft er dertien op de
plank) geeft ieder overzichte
lijk het zijne. Stedenreizen
kunnen per nacht geboekt
worden, soms al vanaf 29,-
f>er persoon, met keus uit 19
anden en 44 plaatsen. Ook in
die sector is er vraag naar kor
te arrangementen niet te ver
van het eigen bed.
Wat zich ook gaat afspelen in
het zwerk, de bus blijft in
strikt diensttempo door Euro
pa rijden, voorzien van snufjes
als video en sinds kort ook de
verstrekking van ontbijt en
lunch aan boord, net als in het
vliegtuig. De Jong Intra wierp
als grootste onder zijn broeders
een mammoetprogramma van
bijna 400 pagina's op de balies.
Deze „busboeren" houden veel
meer rekening met het feit,
dat West-Duitsland en Frank
rijk verreweg de populairste
vakantiebestemmingen zijn, op
de voet gevolgd door Oosten
rijk.
Er is weinig te vliegen op deze
trajecten, maar de touringcar
brengt er de passagiers tot
voor de deur van hun hotel. In
die landen vinden ook de
meeste zelfregelaars wat zij
zoeken. Automobilisten die er
geregeld komen hebben steeds
minder behoefte aan de be
middeling van het reisbureau.
De strijd om dit legioen in het
gareel te krijgen, wordt onver
minderd voortgezet.
Tijdig boeken!
Een zorgeloos jaartje zal het
niet worden voor deze be
drijfstak nu het goedkoopste
uitje dat men bedenken kan,
een bezoek aan familie en
kennissen, dit jaar hoog stond
genoteerd. Met spanning ziet
men uit naar de weersomstan
digheden in de zomer van
1984. Twee zonnige seizoenen
hebben veel mensen verzoend
met een verblijf in eigen land
of nabije gewesten over de
grens. De ANVR heeft nu al
gewezen op statistieken, waar
uit zou blijken dat er niet ge
rekend mag worden op een
derde zomer, waarin er geen
wolkje aan de lucht is. Er
moet, met andere woorden,
ook uit meteorologische over
wegingen tijdig geboekt wor
den! Het verschijnsel van de
,Jast minute"-beslissingen
grijpt toch al sterk om zich
heen. Er wordt steeds later of
in het geheel niet meer toege
hapt. Het mooie weer kan
daarop van invloed zijn, de
malaise, onzekerheid over een
dreigend ontslag enzovoort. De
voornaamste oorzaak zou wel
eens kunnen zijn, dat de rei
zen voor een krats verkocht
worden, als de fabrikanten
blijven zitten met hun inge
kochte vliegtuigstoelen en ac
commodaties. Het publiek be
gint zich daarop in te stellen,
vandaar dat men nu terecht is
gekomen in een vicieuze cir
kel. De „last minutes" vormen
een ernstige bedreiging voor
de reiswereld maar de wil om
er gezamenlijk iets aan te doen
schijnt te ontbreken.
Incidenteel worden „vroeg-
boekers" nu al beloond met
surprises, variërend van een
mooie kalender tot 50,- per
persoon en gratis annulerings
mogelijkheden tot een zekere
datum. Wie aldus de beste
krenten uit de pap haalt wordt
dus ook nog eens extra be
loond!
Dit soort „premies" maakt het
er niet gemakkelijker op, om
in de toch al zo onoverzichte
lijke supermarkt het juiste
produkt te kopen. Het vliegen
in gezinsverband wordt nu bij
voorbeeld gestimuleerd door
een eindeloze variatie aan kin
derkortingen, ineens zo maar,
honderd gulden extra reductie.'
bijvoorbeeld voor kleuters tus
sen de twee en vier jaar.
Prijsvergelijking blijft noodza
kelijk, voor wie het onderste
uit de kan wil halen. Mis
schien kan een huiscomputer
goede diensten bewijzen, want
in de reiswereld zelf komt zo
langzamerhand ook alles uit
het elektronisch brein. De ter
minals zijn overal in opmars.
En dit jaar zijn de eerste au-
dio-visuele reisprogramma's
op de markt gebracht. Video
tapes, die de genoegens van
zand, zee en zon zichtbaar ma
ken op het eigen televisie
scherm.
LEO J. LEEUWIS
I. eh stac
ipen en
VlR.COR
salons e
Met de eigen auto voor de
eigen caravan; de eigen
fiets en eigen surfplank als
bagageZelfregelaars"
blijven de reisbranche
kwellen met hun onafhan
kelijkheid.
Jk
i
Wordt 1984 het „Jaar van
de slag om Griekenland"?
Nederlandse reisfabrikan-
ten hebben er meer bed
den gereserveerd dan ooit
tevoren, maar of wij ze ook
allemaal gaan beslapen,
blijft de vraag., Vorig jaar
zouden zo'n 150.000 land
genoten in dit land hun va
kantie hebben doorge
bracht.
is moeilijk te voor
ellen hoe de vakantie-
jnger in 1984 zal reage-
bn op het aanbod van ge
organiseerde reizen.
het afgelopen jaar heb-
n de bemiddelaars weer
1 terrein moeten prijs-
ïerland. jeven aan mensen die
|un eigen weg gingen of
■^lewoon thuis bleven. Hoe
By |ront dit verlies was, blijft
het ongewisse.
*)e overkoepelende orga-
jnfo j isatie ANVR telde vijf
rocent passagiers minder
an in 1982, maar Peter J.
'elderhoff, de geen blad
de mond nemende
recteur van NRV-Holi-
y, toonde zich best te-
eden met zijn omzetver-
van tien procent. Hij
hatte de terugval voor
hele branche namelijk
maar liefst een kwart
de hele handel.
rACARA|re<
„Avonturen", zij het meestal
perfect georganiseerd, beho
ren tot het modieuze aanbod.
En zo kan men terecht komen
op een primitief luchthaventje
in het hart van Australië. Al
aardig wat Nederlanders com
bineren het familiebezoek met
een vakantie in dit onmetelijke
land.
dkoper vliegen
'eel touroperators lopen weer
et het hoofd in de wolken r
vliegvakanties zoveel goe<
zijn geworden. Er zijn
ijsdalingen te signaleren van
im een tientje op de honderd
'den. Het is nu mogelijk om
r de Costa Brava te vliegen
t een bedrag dat de (pen-
l)bus concurrentie aandoet,
men. Neckermann noemt
erschülen van slechts tussen
120 en 150 gulden en is daar
g blij mee, hoe raadselachtig
k klinken mag, omdat
en vorig jaar 35 procent
éér, passagiers in de touring-
rs wist te praten. En ook
iér was deze organisatie zeer
ee ingenomen. Die mensen
oeten nu dus weer uitstap-
n en naar hun bestemming
iegen, als het even kan naar
janje en Griekenland,
mdat in die landen ook pese-
i en drachme de juiste trend
olgen door te devalueren,
innen zij blijven dienen als
[ergaarbak voor het massatoe-
isme. Reeds is 1984 uitgeroe-
ien tot „Het jaar van de slag
lm Griekenland". In de bro-
hures worden meer verblijfs-
ccommodaties aangeboden
jan ooit tevoren. De touring-
ar die het helemaal zou gaan
naken blijft wel frequent rij
den, maar er zit nu toch weer
ts .anders in de luchj.
lolland International gaat
elfs rechtstreeks charteren op
;et eiland Mykonos, waardoor
eze vakantie honderden gul-
ëns goedkoper zal worden. In
imenwerking met Evene-
lentsreizen presenteert Hotel-
lan nachtvluchten op Athene
oor de ongekende prijs van
487,-, zij het zonder de l
"uikelijke verwennerij aan
oord. Marysol biedt nacht
luchten aan op Mallorca en
eemt kinderen tot vijf jaar
ratis mee, om het kwijnende
ezinstoerisme aldaar een
ieuwe stimulans te geven.
rn vest eren in jezelf
>panje blijft het enige Zuideu-
opese land met voldoende ac
commodatie om zoveel tiental-
én miljoenen hun portie zand
in zon te kunnen geven. Ook
laar zijn veel meer apparte
menten, enzovoort, gereser-
«erd voor de Nederlandse va-
'antiegangers, terwijl bijvoor-
>eeld Holland International in
ët laatste boekjaar het Span-
s-toerisme toch met tien pro-
ént zag dalen.
)e Middellandse Zee dus, daar
'liegen wij heen. Griekenland
i" het symbool geworden van
volstrekte zorgeloosheid,
„investeren in jezelf",
Vaar men alle variaties op het
i-ikantiepatroon geconcen-
reerd vindt. Nu de reiswereld
i£h zoveel passagiers ziet ont-
lippen is er een nieuwe for-
ïule bedacht om ze weer aan
balie te krijgen,
ie toerist is een onhandelbaar,
oor en door verwend kind
éworden, dat altijd zijn zin
loet krijgen, daar lijkt het op.
)e coniectievakanties van
releer worden op maat toege-
neden naar de wensen van
relke vrijbuiter dan ook. Wie
een zin heeft om op één
-d"ieks eiland te blijven zitten
[an gaan „hoppen van het
naar het andere,
branche is verontrust over
t toenemende effect van ons
Dj verten lokken. Maar een
voordeelreis van 21 dagen Bali
met verblijf in het eerste klas
hotel Sanur Beach, komt toch
altijd nog op 3.650,-. Met
Holland International kan
men al vanaf 1.995,- twee
weken naar Cuba, een nieuw
en opwindend reisdoel. Dit
soort avonturen blijft toch
voorbehouden aan welgestel-
den of zeer nijvere spaarders.
Er wordt al gauw zo'n
f 5.000,- per persoon aan uit
gegeven. Zevenduizend boe
kingen voor Indonesië, wat
maakt het uit op het grote to
taal aan pakketreizen, waarin
tegenwoordig ook de stacara
van zijn stellingen heeft be
trokken?
Het moet de miljoenen landge
noten met een zeer krap bud
get vreemd in de oren klin
ken, dat men keus kan maken
uit dozijnen cruises, waaron
der een combinatie van varen
op de extreem-luxe Queen Eli
sabeth Iï en vliegen met de
miljarden verslindende roof
vogel „Concorde". Maar Zee
tours, de grootste bemiddelaar
in ons land voor deze spele
vaarten, schat het aantal crui
sepassagiers op slechts vijftien
duizend.
Vele kleintjes
De werkelijkheid is anders
dan offertes als „Waikiki Holi
day Special" 2.599,-) en „De
vier gezichten van China" (18
dagen, f 5.395,-) soms doen
vermoeden. Ook in 1984 zal de
grote meerderheid van ons
volk genoegen moeten nemen
met eenvoudiger verzetjes. Het
feit, dat een vliegvakantie van
bijvoorbeeld 1.200,- nu
f 990,- kost, zal daar weinig
verandering in brengen. Vorig
jaar waren de vluchten trou
wens een procent of zeven
duurder geworden, zodat veel
meer mensen in bus of auto
stapten.
Er zouden honderdvijftig- tot
tweehonderdduizend personen
minder via de reisbureaus en
banken op vakantie zijn ge
gaan. Vandaar ook, dat men
wel de veeleisende levensge-»
nieters op hun wenken wil be
dienen, maar ook beseft, dat
vele kleintjes één grote ma
ken. De grote massa is toch te
vinden achter het stuur van
een auto of in de touringcar.
Onze grootste reisorganisatie
zag dit jaar de eigen autova
kanties gemiddeld met 23 pro
cent en binn.en Nederland
zelfs met 49 procent stijgen.
Auto, touringcar en wellicht
de nu ook aanzienlijk goedko
per geworden trein, zullen ook
in 1984 de populaire transport
middelen blijven, zo al niet de
voorkeur wordt gegeven aan
een fietsvakantie. In het aan
bod wordt daar terdege reke
ning mee gehouden en vooral
binnen de magische cirkel van
500 kilometer is het assorti
ment aanzienlijk uitgebreid.
Dicht bij huis
Wie dicht bij huis blijft is
goedkoper uit. Het jubilerende
Arke-Reizen biedt niet als eni
ge meer adressen aan in de
Benelux. Van Ginkel heeft vijf
nieuwe bungalowparken in de
brochure opgenomen. Holland
International zag dit jaar de
trek naar België met 107 pro-
„ik-tijdperk" op het toerisme.
Tussen de zeventig en tachtig
procent van de landgenoten
die op vakantie gaan (de ra
mingen verschillen), zou alles
zelf regelen. Deze ongebon
denheid wordt nu zo subtiel
mogelijk verpakt in arrange
menten: het prima geregelde
avontuur. Wie daar geen keus
uit maakt kan zichzelf te kort
doen en loopt zelfs het risico
duurder Uit te zijn met de doe-
het-zelf-neigingen!
In 1983 werd ons volk al voor
gerekend, dat de pendelbus
voor een gezin de helft goed
koper kan zijn dan de eigen
auto a 50 cent per kilometer.
Er wordt niet alleen rekening
gehouden met het verlangen
om aan elke gril toe te geven,
ook het verhoogd „prijsbe-
wustzijn" spreekt uit menig
arrangement.
Goedkoop vliegen naar de
zonneparadijzen en daar com
pleet ingerichte (bungalow)-
tenten betrekken, de moge
lijkheden daartoe zijn plotse
ling legio geworden. Op Kor-
foe of in de Algarve, bij de
stranden van Salou of aan de
rand van een woestijn, men
kan er als het volk van Israël
in tenten wonen en aldus veel
besparen. Aan de Costa Brava
is een tiendaags verblijf al mo
gelijk voor 253,-.
Clubvakan ties
Het valt niet mee te voldoen
aan de vraag naar goedkope
vakanties en toch het gewen
ste maatwerk te leveren, ook
voor een doelgroep van rede
lijk welgestelden, die kwaliteit
verlangen op elk levenster
rein, dus ook in de vrije tijd.
Hotelplan ziet in deze catego
rie 25- tot 50-jarigen (tweever
dieners, academici, jonge ma
nagers, enzovoort) voldoende
.perspectief voor een investe
ring van acht miljoen.
Aan al hun verlangens kan
voldaan worden in de „Club
Horizonte", tien tot vijftien
procent duurder dan een door
snee strandvakantie, maar he
lemaal afgestemd op de ziele-
roerselen van een „nieuwe eli
te", die zich van de massa wil
onderscheiden. Op tien plaat
sen aan de Middellandse Zee
zal de reisorganisatie dit vrije
evangelie gaan verkondigen.
De „Clubs", allerlei variaties
op het fameuze Méditerranée-
succes (800.000 gasten in 24
landen) duiken ook op in tal
van andere programma's, zij
het minder geprofileerd dan
de oases van „Horizonte". Sun-
air heeft wel 20 van dit soort
aanbiedingen. De zon staat in
elf aangevlogen landen weer
hoog aan de hemel. Goedkoper
dan ooit worden ook de Roe
meense stranden genoemd en
aan de Zwarte Zee in Bulgarije
is er zelfs nog keus uit zeven
tien aanbiedingen.
Het kan niet op met de bevre
diging van de meest uitzonder
lijke wensen, vooral die van
jeugdige vakantiegangers. Met
de surfbus naar Spanje (neem
je eigen plank mee!), trektoch
ten op muilezels, varen in rub
berboten of op een ouwe
schuit rond de Griekse eilan
den, lekker scheuren met een
buggy in Andalusië, op een
fiets met tien versnellingen
door Istrië. Alles is mogelijk.
De clubformule spreekt ook in
dit gezelschap zeer tot de ver
beelding.
Indonesië
Het prolongeren van de Lu-
therreizen door Oost- en West-
Duitsland door de NCRV zal
weer een andere bevolkings
groep aanspreken. Een merk
waardig verschijnsel is het nog
toenemende aanbod in dure en
verre reizen, zeer exclusief
soms. Nol de Zwart van Uni-
travel ondertekende dit jaar
het grootste contract voor ka
merreserveringen, dat ooit in
Indonesië is afgesloten: 11.500
overnachtingen. Hij rekent
voor het komende jaar op
3.500 passagiers. Alle andere
touroperators boeken tezamen
eenzelfde aantal reizigers voor
de „Gordel van Smaragd".
Specialist NRV-Holiday ge
waagt daarbij van het reizen
in air-conditioned bussen op
Java en Bali.
Ook in deze sector is „diversi
ficatie" het toverwoord gewor
den, zo bericht Special Traffic
van Wagons Lits. Er is vraag
naar combinatiereizen, over
stapjes, verfijning van het ar
rangement en alles wat verder
duidt op individualisering.
Moeilijke woorden voor het'
verschijnsel, dat in toenemen
de mate aan persoonlijke wen
sen moet worden voldaan.
Vandaar de 22 rondreizen in
het China-programma van
deze organisatie, langs tien
routes, in tijdsduur variërend
van 19 tot 31 dagen en met de
mogelijkheid om ook Burma,
Thailand en Japan aan te
doen. Op Sri Lanka kan de
„blanke toean" zelfs rondrei
zen ondernemen per auto met
een privé-chauffeur.
Wie had ooit
kunnen den
ken dat de
„bus" een zo
grote rol zou
gaan spelen in
het massatoe
risme. Vorig
jaar konden
de honderden
touringcars
het niet aan
pendelen tus
sen ons land
en de verre
vakantie
oorden.
Spanje zal
dank zij het
overweldigen
de aanbod in
accomodaties
en de lage
prijzen ook in
1984 een
vergaarbak
zijn voor het
massa
toerisme.
