emeente wil huurschuld
Molukkers voorschieten
i-m
Duitser dacht dat voorraad
springstof zaak van CIA was
Indonesische generaals
bezorgd over bestuursvacuüm
Cubaanse vluchtelingen
hebben Miami in
25 jaar groot gemaakt
Spion Zuid-Afrika
berokkende ook
NAVO grote schade
Van den Broek verwacht
einde mysterieuze moorden
Brits
milieublad
slaat
alarm over
zure regen
Geven niet-jood-verklaringen was niet strafbaar"
^BINNENLAND/BUITENLAND
SaidAcOowuvnt
WOENSDAG 4 JANUARI 1984 PAGINA 9
JOHANNESBURG De Zuidafrikaanse marine-officier
Dieter Gerhardt, die afgelopen zaterdag wegens spionage
foor de Sovjet-Unie tot levenslange gevangenisstraf werd
L|eroordeeld, heeft het Westen „onnoemelijke schade" be-
jokkend. Niet alleen heeft hij geheimen van Zuid-Afrika
loorgespeeld, maar waarschijnlijk ook van Groot-Brittan-
kië, Frankrijk en de NAVO. Dit schreef gisteren het
Juidafrikaanse dagblad „The Citizen". Tot zijn arrestatie,
Ibijna een jaar geleden, was Gerhardt hoofd van de strate
gische marinebasis Simonstown vlakbij Kaapstad, van
laaruit de strategisch zeer belangrijke zeeroute rond de
I uidelijke punt van Afrika wordt gecontroleerd. Uit dien
[loofde heeft hij toegang gehad tot militaire geheimen die
|fan vitaal belang zijn voor de westerse defensie.
ROTTERDAM De Rotterdamse
rechtbank doet op 17 januari uit
spraak in de strafzaak tegen de
37-jarige Westduitser Wolfgang S.,
die ervan wordt verdacht dat hij in
zijn expeditiebedrijf Westship in het
Rotterdamse havengebied bijna 50
kilo Amerikaanse legerspringstof
C4 opgeslagen heeft gehad.
De officier van justitie eiste in okto
ber vorig jaar 2,5 jaar gevangenis
straf tegen hem. S. is volgens de of
ficier een belangrijke medewerker
van ex-CIA-agent Edwin Wilson,
die in Amerika wegens wapen
smokkel 32 jaar gevangenisstraf
moet uitzitten. Wilson heeft 20 ton
springstof uit de VS naar Libië ge
smokkeld. Verder zijn er aanwijzin
gen dat de exploSieven verder zijn
doorverkocht aan terroristische or
ganisaties.
De rechtbank hoorde gisteren op
verzoek van de verdediging als ge
tuige de 34-jarige Amerikaanse le-
gerkapitein Peter R. Golding. Deze
ondersteunde de verklaring van de
verdachte, die op de rechtszitting
had gezegd dat hij lange tijd had ge
dacht dat het om werkzaamheden
van de CIA ging, waar de Neder
landse regering wel van af zou we
ten. Verdachte gaf toe dat ook hij
uiteindelijk heeft gemerkt dat de
vork anders in de steel zat, maar hij
durfde uit angst voor de organisatie
niet naar de politie te stappen. De
raadsman bepleitte op juridisc-
h-technische gronden vrijspraak of
ontslag van rechtsvervolging.
Tweede Kamer krijgt
het steeds drukker
DEN HAAG Ook het afgelo-
pen jaar heeft de bedrijvigheid in
de Tweede Kamer een spectacu
laire stijging te zien gegeven. „In
alle opzichten is een uitbreiding
van het werk te zien," zei voor
zitter Dick Dolman gisteren tij
dens de traditionele Nieuwjaar
sontmoeting met de parlementai
re pers. Vooral het aantal com
missievergaderingen is toegeno
men. In totaal waren dat er in
1983 bijna 450. Het jaar daarvoor
werd er 280 maal in commissie
verband vergaderd. Al deze ver
gaderingen waren openbaar.
Daarnaast werd 760 maal in be
sloten kring vergaderd, tegen 655
keer in 1982.
Surinaamse stakers negeren
oproep van Bouterse
PARAMARIBO Stakers bij het Surinaamse
bauxietbedrijf Suralco hebben oproepen van le
gerleider Bouterse en van de directie genegeerd
het werk te hervatten. Ook bij Billiton zetten
de stakers de actie tegen de belastingverhogin
gen voort. De stakingsacties zijn inmiddels hun
derde week ingegaan. De stakers noemden het
voorstel van Bouterse om gedurende de eerste
drie maanden van dit jaar de belastingtarieven
van 1983 te laten gelden en intussen te onder
handelen, te vaag. Een complicerende factor in
het conflict is het wantrouwen van de stakers
jegens de vakcentrale C 47, waarbij de arbei
ders in de bauxietsector zijn aangesloten. De
centrale steunt de stakingsacties niet en op hun
beurt hebben de actievoerders geweigerd de
vakcentrale te laten optreden als onderhande
laar met de overheid.
Eervolg van de voorpagina)
RNHEM Naast de
Joorflolukse gemeenschap in
ichtCapelle aan den IJssel,
eentampen ook Molukkers in
jchtj)pheusden (gemeente
^e-Cesteren) met een forse
Saeat"wurschuld. Voor de
!echtbank in Arnhem
3sen|iende gisteren een kort
"geding dat zes Molukse
ve°_|ezinnen uit Opheusden
tegen de Stichting Wo
ningbouw Betuwe (SWB)
hadden aangespannen om
te voorkomen dat ook zij
op straat zouden worden
gezet. Hun gezamenlijke
schuld is inmiddels opge
lopen tot ruim 35.000 gul
den.
Tijdens de rechtszaak kwam
naar voren dat de gemeente
Kesteren bereid is de gezinnen
een lening te verschaffen
waarmee zij hun schuld in een
keer kunnen aflossen'. De le
ning kan vervolgens in
maandtermijnen aan de ge
meente worden terugbetaald.
Indien de gezinnen deze rege
ling niet accepteren, zal nog
deze week de eerste ontrui
ming in Opheusden ten uit
voer worden gelegd. De ont
ruiming mag plaatsvinden op
grond van een vonnis van de
kantonrechter in Tiel, dat da
teert van vorig jaar. De advo
caat van de Molukkers, mr. H.
van Lotringen, legde gisteren
uit dat de, inmiddels alweer
beëindigde, huurweigering is
voortgekomen uit wrevel over
de staatszorg voor de in Ne
derland verblijvende Zuid-Mo-
lukkers.
Die staatszorg is vol
gens de advocaat steeds verder
afgebrokkeld. De overdracht
door de overheid van de wo
ningen van de Molukkers aan
de Woningbouwstichting was
voor de gezinnen de druppel
die de emmer deed overlopen.
De overdracht werd opgevat
als een teken dat de staat zijn
handen nog verder aftrekt van
de Molukse zaak en dat terug
keer naar Ambon van een
warmgekoesterde verwachting
tot een wensdroom zal wor
den, aldus mr. Van Lotringen.
ïijk
jéénlakarta In gezagheb- de Golkar, de PPP en de PDI.
m is^ende kringen in Jakarta Voor de PPP (Partai Persatu-
de laatste tijd twijfel ge-
zen of het Indonesische
jatsapparaat, dat na de
ard4nafhankelijkheid ont-
an Pembanganam) houdt dit
in dat het in de statuten vast
gelegde islamitische karakter
van deze partii verloren zal
gaan. De PPP-leiders van
f^'jtond, het verdwijnen van wie de belangrijkste in Jakarta
eefjde generatie van 1945", .veelal worden gezien als zet-
hetlonder ingrijpende wijzi
gen 4ingen zal kunnen overle
den. Ook de huidige poli-
aeke leiders van Indone
sië zijn hierover duidelijk denheid
bazen van de regering zijn
akkoord gegaan met deze de
confessionalisering, maar het
ligt voor de hand dat er bin
nen de partij grote ontevre-
over heerst. President
rali-tezorgd.
'il^it<iTezien van een kleine groep
jaafde en goed opgeleide in-
lectuelen, hebben de jongere
jjaders, aldus deze kringen,
loor|een ster"ke achtergrond en
tan men zich afvragen in hoe-
rre zij zijn berekend op hun
tkomstige taak. Binnen de
ijdkrachten heeft zich een
rjonging voltrokken. De be-
ngrijkste functies worden
üjjiekleed door militairen van de
;terJudere generatie en de nieuwe
^neratie lijkt meer „militair"
iuist|an ..maatschappelijk" te zijn
;chJ®ortenteerd.
Thans vervullen 40.000 leden
an de strijdkrachten niet-mi-
taire taken in het bestuursap-
praat, wat betekent dat ook
je sleutelfuncties op midden-
n lager bestuurlijk niveau in
anden van militairen zijn. De
elft van de leden van het ka-
jinet en tweederde van de
luverneurs zijn gepensio-
vij^eerde militairen. In het par-
tten6ment hebben de militairen
ïidsj5" eigen fractie 75 van de
aan-2f> afgevaardigden,
dien
Tjanjasilia
?e president heeft de in de
grondwet verankerde algeme-
nn je staatsethiek van de Pantja-
onaantastbaar gemaakt,
vijf beginselen van de
'antjasila zijn: geloof in een
4 onmachtige God, een recht-
/ondtaardige en beschaafde mens-
leid, de Indonesische nationa-
eenheid, democratie geleid
or' de wijsheid van overleg
usjawara), en sociale recht-
lardigheid voor het gehele
idonesische volk. Deze be-
nselen moeten volgens de
resident het enige principiële
itgangspunt zijn van de drie
'gestane politieke partijen,
Soeharto is kennelijk bang dat
orthodoxe islamieten het par
tijprogramma zo zullen gaan
interpreteren dat hiermee op
den duur de vestiging van een
islamitische theocratische staat
zou kunnen worden beoogd.
Ook voor de PDI (Partai De-
mokrasi Indonesia) zal het in
voeren van de Pantjasila als
enig toegestane staatsideologie
leiden tot het verlies van eigen
identiteit en daarmee, zo me
nen deze kringen, van politie
ke aantrekkingskracht en on
tevredenheid onder de gewone
leden.
De meest conservatief-ortho-
doxe leden van de PPP geven
er nu al, meer dan vroeger, de
voorkeur aan de politiek de
rug toe te keren en zich toe te
leggen op sociale en godsdien
stige activiteit in de regio's. Zij
zouden hiermee de stoot kun
nen geven voor een buitenpar
lementaire oppositie van de in
aantal en organisatie steeds
sterker wordende radicaal-is
lamitische jongeren.
Bij de verkiezingen van mei
vorig jaar kregen de PPP en
PPI 28 en 8 procent van de
stemmen, een klefne terug
gang ten opzichte van 1977. De
Golkar, een met regerings
steun in het leven geroepen
organisatie van functionele
groepen die bij verkiezingen
gebruik kan maken van het
militaire machtsapparaat en
het binnenlandse bestuur,
kreeg 64 procent van de stem
men, tegen 62,6 procent bij de
vorige verkiezingen.
Wat bij deze verkiezingen ook
aan onregelmatigheden mag
hebben plaatsgevonden, aldus
deze kringen, de consolidatie
van de overheersende positie
van Golkar (Golongan Karya),
weerspiegelt een vrij brede
steun van de bevolking voor
het huidige bewind of althans
het besef dat er op dit moment
geen aantrekkelijk alternatief
ie si
JAKARTA Minister Van
den Broek heeft vanmorgen in
Jakarta verklaard te hopen en
te vertrouwendat de myste
rieuze moorden in Indonesië
in de afzienbare toekomst zul-
Kusumaatmadja hem hierover
een uiteenzetting had gegeven.
Tegenover de Indonesische
5USKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
mddr mt\ dit Idmiih tn Jtrom
dit hitr ronóntuun, hunntn
vtdllttn nofmddr 'imhti
Minister Van
den Broek
wordt begroet
door president
Soeharto.
len ophouden. Hij zei dit op journalisten, die uitsluitend
een persconferentie nadat zijn vragen stelden over het feit
Indonesische collega Mochtar dat de afgelopen acht
den naar schatting drieduizend
„kleine" misdadigers zijn ver
moord, weigerde de minister
in te gaan op vragen over het
verband tussen mensenrech
ten en ontwikkelingshulp.
De minister verklaarde „enige
zorg" te hebben uitgedrukt, en
dat „erg openhartig" was ge
sproken. Het was „opmerke
lijk" van Mochtar te horen dat
de „moorden" geen regerings
beleid zijn en „niet passen in
de Indonesische grondwet of
het strafrecht". Hij had verder
gehoord dat de basis van het
probleem de toenemende mis
daad is.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN In Groot-
Brittannië, waar nauwe
lijks een jaar geleden door
de autoriteiten gezegd
werd, dat het land vrijwel
geen last had van de zoge
heten zure regen, is door
het milieublad „Footloo
se" groot alarm geblazen.
Het blad schrijft, dat meer
dan 120 Schotse „lochs"
(meren) en stromen en elf
meren en waterlopen van
het Engelse „Lake Dis
trict" (het merengebied)
ernstig aangetast zijn door
zure regen.
Het blad Vreest dan ook, dat
voor het hele land een milieu
ramp op til is. Het raamt de
schade voor de Britse land
bouw op 25 miljoen pond (bij
na 115 miljoen gulden) per
jaar. In vele waterlopen van
Wales neemt de zalm- en fo-
rellenbevolking gevoelig af.
Ook dat is een gevolg van de
zure neerslag. Het blad spoort
de regering-Thatcher aan zo
snel mogelijk maatregelen te
nemen om een einde te maken
aan de zure bevuiling van de
atmosfeer door de uitlaatgas
sen van auto's en de rook en
kwade dampen van elektri
sche centrales en fabrieken.
Maar lang niet alle Britten ge
loven, dat de huidige vervui
lingsproblemen alleen door de
zure regen worden veroor
zaakt. Sommige specialisten
nemen aan, dat de toenemen
de verzuring van meren en
waterlopen tenminste voor
een deel het gevolg is van ge
wijzigd grondgebruik, zoals de
beplanting van heideland met
coniferen.
Volgende week wordt in Lom
den de publikatie verwacht
van een rapport over de zure
regen, dat in opdracht van de
regering is opgesteld. Het mi
nisterie voor milieuzaken zal
dit jaar 600.000 pond (2,75 mil
joen gulden) uitgeven voor on
derzoek naar de zure regen en
in 1985 zelfs één miljoen pond.
Volgens een woordvoerder
van dit ministerie komt het er
vooral op aan te vermijden,
dat dure maar ondoeltreffende
methodes toegepast worden
om de zure regen te bestrijden.
„Wij moeten eerst met absolu
te zekerheid aan de weet ko
men, hoe zure regen het ver
vuilingsproces in de hand
werkt", zei hij.
MIAMI De herden
king van de vijfentwin
tigste verjaardag van de
Cubaanse revolutie, deze
maand, zal bittere herin
neringen oproepen bij
de honderdduizenden
Cubanen die in de Vere
nigde Staten leven en
van wie sommigen de
politieke en sociale re
volutie in hun vader
land nog steeds niet
hebben geaccepteerd.
Veel Cubanen dachten
bij het vertrek uit Ha
vanna, waar zij hun be
zittingen moesten ach
terlaten, dat het verblijf
in de VS slechts van
korte duur zou zijn.
In de beginperiode na vesti
ging in Miami en omgeving,
op slechts een honderdtal ki
lometers van Cuba, droomde
men alleen van een terug
keer. Sommigen vertellen
hoe zij zes maanden lang
hun bagage onuitgepakt lie
ten, in de overtuiging dat
het regime van Fidel Castro
geen lang leven beschoren
zou zijn en dat er weinig
voor nodig was het omver te
werpen.
De mislukking van de Var
kensbaai-invasie in mei 1961
en vooral de rakettencrisis
in oktober 1962, aan het eind
waarvan Washington de toe
zegging deed Cuba niet aan
te vallen, maakten veel bal
lingen echter duidelijk dat
hun verblijf in de VS wel
eens blijvend kon zijn. Al
leen een groep onverzettelij-
ken besloot de strijd tegen
Castro voort te zetten.
Rijkere klassen
De integratie van de hon
derdduizenden Cubaanse
ballingen, die in de jaren
zestig naar Miami kwamen,
is heel wat gemakkelijker
verlopen dan die van de
120.000 Cubanen die in 1980
de haven Mariel verlieten
(„Marielitos"). Zij vormden
dan ook een heel wat arme
re categorie.
De Cubanen die ruim twin
tig jaar geleden hun land
verlieten zijn voor het groot
ste deel afkomstig uit de rij
kere klassen, voor negentig
procent blank, goed opgeleid
en met de hele familie ge
ëmigreerd. Hun economisch
succes is exemplarisch. „De
geschiedenis van het Cu
baanse succes is voor een
deel te danken aan het feit
dat de ballingen hun land
met zich mee hebben geno
men en een omgeving heb
ben weten te scheppen waar
men Spaans sprekend kan
leven en sterven", legt een
socioloog in Florida uit. In
minder dan een kwart eeuw
hebben de ongeveer 700.000
Cubanen die in Miami leven
de stad „gelatiniseerd".
Tweetaligheid is er nu de re
gel. Er is een Spaanstalig te
levisienet en er zijn vier ra
diostations die alleen in het
Spaans uitzenden. Boven
dien zijn er twee Spaanstali
ge dagbladen en zes week
bladen in de Spaanse taal.
De Cubanen hebben de gun
stige voorwaarden gescha
pen voor een golf investe
ringen en een toevloed van
Latijnsamerikaans kapitaal,
die Miami in een internatio
naal zakencentrum hebben
veranderd. Zonder de Cu
baanse ballingen zou Miami
waarschijnlijk nog steeds
een rustige badplaats zijn ge
weest en niet de moderne
metropool die bankiers en
zakenlieden uit de hele we
reld aantrekt. „De Cubanen
zijn een zegen geweest voor
deze stad", zo heeft de .on
langs herkozen burgemees
ter, Maurice Ferre, dikwijls
verklaard.
Niet terug
Vijfentwintig jaar later zijn
er nog maar weinig onder de
miljoen Cubanen in de VS
die werkelijk denken naar
Cuba terug te keren. „Ik
voel niets voor het land",
zegt Jose Susi, een welva
rend zakenman. „Waarom
zou ik terugkeren? Om te
zien wat ze met mijn zaak
hebben gedaan?".
De Cubaanse gemeenschap
verloochent zeker zijn af
komst niet. Een tocht door
„little Havana", de Cubaanse
wijk van Miami waar specia
le koffie, restaurants en
kruiden volop te krijgen
zijn, is voldoende om zich
daarvan rekenschap te ge
ven. Maar zoals een jonge
vrouw zegt: „Ik voel me ook
erg Amerikaans en thuis in
de VS".
Ofschoon de meeste Cuba
nen in Miami zich tegen
woordig meer aan zaken lij
ken te wijden dan aan de
„bevrijding" van hun eiland,
hebben sommige actieve
groepen, zoals „Omega 7"
het regime Castro nog niet
geaccepteerd. De ballingen
hebben verschillende anti-
-Castropartijen opgericht. Zo
is de CID (Onafhankelijk en
Democratisch Cuba) gesticht
door een oude wapenbroeder
van Castro, Huber Matos, die
er niet aan twijfelt „de tiran
Castro" weldra te zien val
len.
De sentimenten tegen Castro
zijn overigens opnieuw op
gelaaid na de Amerikaanse
invasie in Grenada, die door
de Cubaanse gemeenschap
in de VS werd toegejuicht.
„Een Amerikaanse invasie
in Cuba, dat is waar we op
wachten", zeggen sommigen
bitter. Andere, meer realisti
sche, Cubanen, pleiten voor
een dialoog met Havanna.
Deze groep, die door felle te
genstanders als „verraders"
wordt aangeduid, heeft met
name de vrijlating bewerk
stelligd van 3.500 tot 4.000
politieke gevangenen op
Cuba. Zij stelt prozaïsch vast
dat, indien de deuren voor
de handel zouden open gaan,
Cuba een geweldige markt
zou vormen, waarvan Miami
het eerst zou profiteren.
DEN HAAG De raadslieden
van Ballast-Nedam, Flakt,
Holland International en het
Nederlands Centrum voor;
Handelsbevordering hebben
gisteren voor de Hoge Raad
vrijspraak en ontslag van
rechtsvervolging voor hun
cliënten bepleit. Deze bedrij
ven en het NCH hebben niet-
joodverklaringen afgegeven.
onderscheid tussen personen
naar ras maakten. Flakt had
werknemers naar Saoedi-Ara-
bië uitgezonden en op verzoek
verklaard dat deze mensen
geen relaties met Israël onder
hielden. Ook was de religie
van de werknemers opgege
ven. De Utrechtse rechtbank
veroordeelde het bedrijf tot
boetes. Ballast-Nedam had het
zelfde gedaan, maar was door
de Amsterdamse rechtbank
vrijgesproken. De officier van
justitie ging toen naar de Hoge
Raad. Het NCH en Hl hadden
formulieren (waarop het ge
loof moest worden vermeld)
ingevuld naar de Arabieren
teruggestuurd. Ook zij werden
vrijgesproken. Volgens de
raadslieden handelden de be
drijven en het NCH niet in
strijd met de wet, die discrimi
natie naar ras tegen moet
gaan. De raadslieden stelden,
dat niet was aangetoond, dat
Saoedi-Arabië joden discrimi
neert. Raadsman mr. Mout:
„Het land wilde niet-joodver-
klaringen alleen om Israël,
waarmee het in staat van oor
log is, door een economische
boycot te kunnen treffen. Zij
hebben niks tegen joden als
zodanig". Hij gaf wel toe dat
de Arabieren naar godsdienst
vragen, omdat mensen met
een joodse religie dus niet
zondermeer mensen dieaf
stammen van joden als pro-
Israël kunnen worden be
schouwd. Volgens Mout waren
de Nederlandse bedrijven ge
dwongen „deze eierdans" voor
de Hoge Raad aan te gaan;
Mout doelde erop dat de Ne
derlandse overheid zakendoen
met de Arabieren stimuleert,
maar dat dat zakendoen pro
blemen oplevert zonder niet-
joodverklaringen.
