Koerden voeren „zenuwoorlog" in Irak
Bezuinigingen bedreigen
loyaliteit ambtenaren"
Schok van ontzetting in
Argentinië door opgravingen
e,
Sultan van Brunei
benoemt slechts eigen
familie in regering
Verzet in El Salvador
blaast vitale brug op
- BINNENLAND/BUITENLAND
CcidaeSomarit
MAANDAG 2 JANUARI 1984 PAGINA 11
ARIE GROENEVELT:
„Weigeren Taiwan-order speelt
Centrumpartij in de kaart"
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De weigering van het kabinet toestemming
te geven voor de bouw van nieuwe onderzeeërs voor Tai
wan zonder daar alternatieve orders voor de Wilton Fije-
noordwerf tegenover te stellen speelt de Centrumpartij in de
kaart. Dat stelde de oud-voorzitter van de FNV-industrie-
bond, Arie Groenevelt, het afgelopen weekend voor de ra-
lio. Volgens Groenevelt keren zich steeds meer arbeiders in
de richting van Janmaat cs uit teleurstelling over wat de
jrote politieke partijen doen en vooral nalaten. ,,Een streep
lalen door die order en 4000 mensen niet vertellen wat ze
dan wel moeten en kunnen gaan doen, dat begrijpen de
hensen niet", verklaarde de ex-vakbondsman. Hij zei er
an overtuigd te zijn dat de Centrumpartij bij de eerstvol
gende verkiezingen hiervan de vruchten zal plukken.
Maak psychotherapeut
tot beschermde titel
UTRECHT De titel „psychothera
peut" zou strafbaar gesteld moeten wor
den voor personen die niet als zodanig
zijn geregistreerd. Geregistreerde psy
chotherapeuten zullen aan bepaalde op
leidingseisen moeten voldoen. Op die
manier wordt beunhazerij in de psycho
therapie tegengegaan, aldus een concep
t-advies van de Nationale Raad voor de
Volksgezondheid dat 12 januari in een
vergadering besproken wordt. Op het
moment bestaat er nog geen registratie
plicht voor psychotherapeuten, zodat in
principe iedereen zich zo kan noemen.
Psychotherapeuten zijn meestal psychia
ter, psycholoog of maatschappelijk wer
ker, maar ook anderen kunnen zich met
psychotherapie bezighouden.
Nederland krijgt
43 miljoen uit
Europese pot
DEN HAAG De Europese Commissie heeft Ne
derland tot dusver 43,2 miljoen gulden toegewezen
aan bijstand uit het Europees Sociaal Fonds (ESF).
In dat bedrag is een miljoen gulden inbegrepen
voor de jaren 1984 en 1985. Het ministerie van So
ciale Zaken en Werkgelegenheid heeft dit zater
dag meegedeeld. Over een aanvraag van 34,5 mil
joen gulden ten behoeve van activiteiten voor jon
geren, gehandicapten en voor technologische ont
wikkeling volgt binnen afzienbare tijd uitsluitsel.
Verzoeken tot een bedrag van 56,3 miljoen gulden
zijn niet gehonoreerd, mede als gevolg van gebrek
aan voldoende middelen. Nederland heeft in 1983
in totaal 134 miljoen gulden steun uit het ESF
aangevraagd.
EERSTE RUSSISCHE
AARDGAS IN WEST-EUROPA
MOSKOU Het eerste aardgas via de omstreden pijpleiding van de
Sovjet-Unie naar West-Europa is in Frankrijk aangekomen, aldus gis
teren Radio Moskou, die voorts meldde, dat de leveranties aan onder
meer Oostenrijk, West-Duitsland en Italië binnenkort op gang komen.
De aanleg van de pijpleiding leidde in 1982 tot grote onenigheid tussen
de VS en West-Europa. De Amerikaanse regering was van mening dat
West-Europa door de levering van Russische aardgas te veel afhanke
lijk zou worden van de Sovjet-Unie en het aardgas in tijden van crisis
zou kunnen worden gebruikt als een pressiemiddel. President Reagan
stelde tegen het project sancties in. Zo kregen Europese bedrijven on
der meer een verbod op de doorvoer van Amerikaanse technologie ten
behoeve van het project. Eind 1982 werd het embargo opgeheven toen
Washington ervan doordrongen raakte dat de Europese bondgenoten
zich op dit punt niet de wet lieten Voorschrijven. Aanvangelijk werd
aangenomen, dat het embargo tot vertragingen bij de aanleg van de
pijpleiding zou leiden. Radio Moskou meldde gisteren evenwel, dat het
project drie keer sneller gereed is gekomen dan gepland.
Onderscheiding
voor Britse
ambassadeur
LONDEN De Britse
ambassadeur in Den
Haag, Sir Philip Mans-
field, is door de Britse
koningin op Oudejaars
dag benoemd tot „Knight
Commander of the Order
of St Michael and St
George" (KCMG). De
heer Mansfield, die al 28
jaar in de Britse diploma
tieke dienst werkzaam is,
werd in maart 1981 be
noemd tot ambassadeur
in Den Haag.
SECRETARIS-GENERAAL SCHOLTEN:
DEN HAAG De steeds
ïieuwe bezuinigingen be
dreigen loyaliteit en span
kracht van de ambtena-
De dreiging van
;teeds nieuwe aanslagen,
lezuinigings- en herover
wegingsronden vereisen
onderzoek, discussies en
rapportages. Dat betekent
veel extra werk voor
veelal al overbelaste men
sen. Dit zei secretaris-ge
neraal Scholten van het
ministerie van Onderwijs
en Wetenschappen van
morgen in zijn nieuwjaars
toespraak tot het perso
neel.
Scholten vindt dat er grote
kans is dat al die zaken een
aanslag kunnen vormen op
loyaliteit en veerkracht van
het ambtenarenbestand. Bo
vendien dreigen zij op elkaar
gestapeld contra-produktief te
werken, aldus de top-ambte-
naaar. gcholten heeft de in
druk dat vooral in de laatste
tijd het gebrek het begrip voor
en het inzicht in het functio
neren van het ambtelijk appa
raat groeit. „Ik vind dat een
slechte zaak", aldus de secreta
ris-generaal ten overstaan tot
het personeel.
Amtenaren hebben omdat zij
zich in het algemeen steeds
loyaal en plichtsgetrouw op
stellen er recht op niet te wor
den gemaakt tot zondebok
voor in het verleden gemaakte
politieke vergissingen. Gebrek
aan inzicht in de ambtelijke si
tuatie is volgens Scholten des
te gevaarlijker „omdat een de
mocratische samenleving als
de onze niet kan voortbestaan
zonder een loyaal en goed
functionerend ambtelijk appa
raat".
^Jieuw
jeeldmerk
Minister Brink-
rian van Welzijn,
/olksgezondheid
sn Cultuur heeft
fanmorgen het
ïieuwe naam-
>ord voor zijn
ministerie aan de
Winston
hurchilllaan in
lijswijk onthuld.
Dp het bord
.taat de nieuwe'
luisstijl van het
ninisterie: de in
hellende
driehoek voluit
geschreven
voorden Welzijn,
(olksgezondheid
Cultuur. Het
otterdamse gra-
sche ontwerper
/alter Nikkels.
5UENOS AIRES Sinds een
veek gaat er een groeiende
ehok van ontzetting en ver
ontwaardiging door de bevol-
:ing in Argentinië. De veront
waardiging is gegroeid naar-
nate er door de verdergaande
Opgravingen van de resten van
luizenden verdwenen perso-
len door het hele land steeds
neer bekend wordt over „exe-
uties", „genadeschoten" en
verminkingen", die de slacht-
ffers van jaren militair be-
'ind en de „vuile oorlog" van
et leger tegen het verzet tus-
;n 1976 en 1979 hebben moe-
in ondergaan.'
r komen ook steeds meer
nthullingen van burgemees-
■rs, ouders, verwanten en an-
re getuigen over het bestaan
van plaatsen waar op illegale
wijze onbekende personen zijn
begraven.
Eind vorige week werden op
verschillende plaatsen in het
land de stoffelijke resten van
weer 73 onbekende personen
opgegraven nadat er tot dan
toe vanaf dinsdag 124 naar bo
ven waren gehaald, ook meest
in de omgeving van de hoofd
stad Buenos Aires.
Veelal maken verregaande
staat van ontbinding en met
chirurgische precisie uitge
voerde verminkingen identifi
catie onmogelijk.
Op een kerkhof in de provin
cie Buenos Aires zijn de resten
teruggevonden van acht vrou
wen en drie mannen, wier lij
ken indertijd in plastiek zak
ken verpakt op het strand wa
ren aangespoeld. „Allen zijn
uit zee afkomstig", zo zei een
expert bij de opgravingen. „Zij
kunnen overboord zijn ge
gooid, uit een schip of uit een
vliegtuig". „Talrijke lijken
spoelden met afgehakte han
den op het strand aan", aldus
een andere deskundige.
In alle gevallen, die tot dus
verre zijn gemeld, wordt ge
zegd, dat brandweerlieden of
politiemannen samen met of
onder leiding van soldaten de
lijken begroeven, die gewoon
op straat waren geworpen of
's nachts tot vlak voor het
aanbreken van de dag direct
werden aaangevoerd met au
to's waarin soldaten reden.
KUALA LUMPUR De sultan van Brunei, Sir Muda
Hassanal Bolkiah, heeft zondag de samenstelling be
kendgemaakt van het eerste kabinet van zijn kleine
maar rijke land dat bij de eerste klokslag van het nieu
we jaar onafhankelijk van Groot-Brittannie is gewor
den. Het 37-jarige staatshoofd gaf alle belangrijkse re
geringsfuncties aan leden van zijn familie die het fa
belachtig rijke sultanaat aan de noordwestkust van
Borneo meer dan 400 jaar heeft bestuurd.
De sultan is premier, minister van financien en mnister van bin
nenlandse zaken. Zijn vader, Sir Omar, beheert de portefeuille
van defensie.
De bekendmaking, die via televisie en radio tot de 200.000 inwo
ners werd gericht, volgde na een plechtigheid ter gelegenheid
van beëindiging van bijna een eeuw Brits bewind. Brunei behar
tigde sedert 1959 zijn binnenlandse zaken zelf maar de verant
woordelijkheid voor defensie en buitenlandse zaken berustte bij
Londen.
Minister van buitenlandse zaken is de oudere broer van de sul
tan. Een andere broer is minister van cultuur, jeugdzaken en
sport.
De sultan zal verantwoordelijk zijn voor de belangrijke olie- en
gasindustrie. Het land produceert jaarlijks 60 miljoen vaten olie
(van 159 liter) en zal weldra zes miljoen ton aardgas van de beste
kwaliteit leveren. De afzet is gewaarborgd door langlopende
contracten, voornamelijk met Japan. De staatskas is al gevuld
met een bedrag van omgerekend 33 miljard gulden. De sultan
verbindt de welvaart voor allen aan het bevorderen van de leer
van de islam.
Dienstplichtige leeftijd
in Afghanistan verlaagd
ISLAMABAD (A.FP) - De regering van Afghanistan heeft giste
ren de dienstplichtige leeftijd verlaagd van 21 tot 18 jaar. Alle
mannen van 18 en ouder moeten zich binnen de kortste tijd
melden. Degenen die niet aan de oproep gehoor geven wacht
strenge straffen, aldus radio Kaboel. De militaire dienst in Af
ghanistan duurt 30 maanden en kan dan nog verlengd worden.
Het aantal deserties is sinds de Moskou-georienteerde regering
in 1979 de macht overnam aanzienlijk gestegen. De getalssterkte
van het leger is gedaald van 90.000 tot minder dan 30.000 man
volgens bronnen in Kaboel.
De guerilla-strijders verwoestten de Cuscatlan-hangbrug door de pijlers op te blazen waaraan de
kabels bevestigd waren.
SAN SALVADOR Het
verzet in El Salvador is
gisteren zijn aangekondig
de nieuwjaarsoffensief be
gonnen met de vernieti
ging van een belangrijke
brug die de enige nog be
staande schakel over land
vormde tussen het ooste
lijk deel van het land en
het grootste deel van Mid-
den-Amerika.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van defensie verklaar
de gisteren dat guerrillastrij
ders de 800 meter lange Cus
catlan-hangbrug hadden ver
woest door de pijlers op te bla
zen waaraan de kabels beves
tigd waren. „Het verlies van
deze brug betekent een tegen
slag voor de economische acti
viteit van ons land", zei hij.
Oveb eventuele verliezen aan
mensenlevens bij de actie wer
den geen gegevens verstrekt.
De 77 km oostelijk van San
Salvador gelegen zwaar be
waakte brug over de Lempa
was de laatste landverbinding
tussen de hoofdstad en de oos
telijke provincies Usulutan en
San Miguel nadat verzetsstrij
ders in 1982 de zogeheten Oro-
-brug over de Lempa hadden
opgeblazen. Die verbinding is
nog steeds niet hersteld.
Vrijdag bezorgde het verzet
het leger een van zijn verne
derendste nederlagen in de
vier jaar oude strijd door met
circa 800 guerrillastrijders de
zestig km van de hoofdstad ge
legen belangrijke garnizoens
plaats el Paraiso te overvallen
en enige tijd te bezetten.
De New York Times meldde
gisteren dat de regering
Reagan zal proberen meer
steun te verlenen aan El Sal
vador omdat de regering van
dit land de activiteit van de
rechtse „eskaders des doods"
schijnt te hebben beteugeld.
Mankement
Zwitserse
kabelbaan
vermoedelijk
gevolg
sabotage
LUGANO Het mankement
aan de Zwitserse kabelbaan,
die in de nacht van donderdag
op vrijdag stilstond en waarin
120 skiërs hebben vastgezeten,
is vrijwel zeker het gevolg ge
weest van sabotage. De Zwit
serse politie heeft een man ge
arresteerd, die werkzaam was
bij het bedrijf dat de kabel
baan exploiteerde. Het inci
dent deed zich voor in Rivera
aan de voet van de berg Cene-
ri, in de buurt van de grens
met Italië. De skiërs moesten
de nacht in de kou doorbren
gen en werden kort voor het
aanbreken van de dag bevrijd.
CARAJ Koerdische re- onderdeel van een „ze-
bellen houden zes buiten- nuwoorlog" tegen de re-
anders in de bergen van gering in Bagdad van wie
f' loordelijk Irak vast als zij autonomie verlangen.
De rebellenleider Idris
Barzani, die dit in een
vraaggesprek met het
persbureau Reuter ver
HET DELTA-DUEL
klaarde, zei dat zijn Koer
dische Democratische
Partij (KDP) gelooft dat
gijzelingen de doeltref
fendste manier zijn om de
regering van president
Saddam Hussein onder
druk te zetten.
De rebellen, die al vijftig jaar
voor zelfbestuur in Irak strij
den, ontvoerden op 27 no
vember een Italiaan, een
Thailander en een Egypte
naar en op 2 december drie
Fransen. In ruil voor hun
vrijlating eisen zij dat het
Iraakse bewind 57 in gevan
genschap verkerende Koer
den loslaat, alsmede de te
rugkeer van 8.000 Koerden,
die in augustus uit kampen
bij de stad Arbil naar een on
bekende plaats zijn wegge
voerd, aldus Barzani.
Idris Barzani is een zoon van
de Mulla Mustafa Barzani,
die van de jaren dertig tot
1975 het verzet tegen de
Iraakse regering leidde. Zijn
beweging stortte ineen toen
Iran in het kader van een
grensakkoord met Irak zijn
steun aan de Koerden introk.
Hij stierf in 1979 in balling
schap.
Volgens Barzani jr heeft de
KDP 10.000 strijders, die ver
scheidene delen van Noord-
-Irak beheersen, met inbe
grip van het gebied bij de
steden Zakho en Dihok die
dicht bij de Iraaks-Turkse
grens zijn gelegen. Daar ligt
ook een pijpleiding die de
ruwe olie van Irak naar de
Middellandse Zee transpor
teert.
Het lijkt erop dat de rebellen
er op dit moment weinig be
lang bij hebben de pijplei
ding of de daarbij in de buurt
liggende hoofdweg van Irak
naar Turkije te saboteren. De
reden hiervan ligt in een dit
jaar met de Turkse regering
gemaakte afspraak.
Turkije
De KDP begreep het belang
dat de pijpleiding biet alleen
voor Irak maar ook voor
Turkije heeft. Toen Turkse
troepen met toestemming
van Bagdad het door de re
bellen beheerste Iraakse
grensgebied binnendrongen
om de pijpleiding te bescher
men wisten de Koerden de
Turken ervan te overtuigen
dat zij geen ruzie met hen
wensten, waarna Turkije zijn
troepen uit het gebied terug
trok, aldus Barzani.
Het akkoord werd volgens
de Koerdenleider bereikt na
dat zijn mannen een Turkse
generaal en 30 militairen ge
vangen hadden genomen die
hun helikopter op een heu
vel hadden neergezet waar
Koerdische guerrillastrijders
in hinderlaag lagen. Zij lie
ten de generaal gaan op
voorwaarde dat hij zijn rege
ring zou laten weten dat de
rebellen ieder conflict met
Turkije wilden vermijden.
„De generaal hield woord en
bracht onze wens over. Er
werd besloten de Turkse
troepen uit het gebied terug
te trekken", zei Barzani.
De Koerden hebben gedu
rende de Turkse militaire
operatie maar eenmaal met
de Turken gevochten. Dat
was bij de stad Amadiyah.
Hierbij sneuvelden twee
Koerden en een onbekend
aantal Turken.
Volgens Barzani zijn de
KDP-guerrillastrijders ook
heer en meester in meer
naar het oosten gelegen ge
bieden bij de steden Amadiy
ah, Aqrah en Shaykhan als
mede in de provincie Sulay-
maniyah langs de grens met
Iran. Het doel van de rebel
len is „echte autonomie bin
nen het kader van een vere
nigd Irak", maar geen defi
nitieve scheiding.
Er zijn weinig mogelijkheden
Barzani's beweringen over
de sterkte van de KDP op
hun juistheid te toetsen,
want Irak staat niet toe dat
buitenstaanders zich vrij in
Koerdistan bewegen.
Controle verzwakt
Binnen drie maanden na het
uitbreken van de oorlog met
Iran in september 1980 zei
den buitenlandse diplomaten
en Koerdische bronnen in
Bagdad dat de regering van
Saddam Hussein haar greep
op de Koerdische gebieden,
met name wat de steden be
treft, kwijt was. Ongeveer de
helft van het Iraakse leger
had tot die tijd in Koerdistan
gestaan, maar veel eenheden
zijn later overgeplaatst om
tegen de Iraanse troepen te
vechten.
Buitenlandse diplomaten
schatten dat de KDP en de
Barzani-stam de grootste te
gen de regering in Bagdad
gekante Koerdische macht
vormen. In Irak leven circa
2,5 miljoen Koerden, die on
derling verdeeld zijn. De be
langrijkste tegenstanders van
de Barzani-Koerden, die op
de hand van het Iraanse
Khomeini-bewind zijn en
banden met Syrië hebben,
vormen de eveneens in Irak
wonende Koerden van Jalal
Talebani. Ook zij willen au
tonomie, maar zijn fel gekant
tegen het bewind in Iran en
willen tot elke prijs voorko
men dat dit land Irak onder
de voet loopt en in Koerdis
tan een „Islamitische repu
bliek" zou stichten.
President Saddam Hussein,
die Koerdische steun in de
oorlog met Iran best kan ge
bruiken, heeft onlangs met
Talebani een geheim ak
koord gesloten. Daarin zou
hem volledige autonomie
voor Koerdistan alsmede een
aantal andere concessies zijn
Barzani zei in het vraagge
sprek dat zijn partij onafhan
kelijk is gebleven, hoewel zij
de Islamitische revolutie in
Iran een warm hart toe
draagt. Volgens de rebellen
leider hebben zijn strijders
geen aandeel gehad in een
offensief dat Iraanse troepen
in juli in een Koerdisch ge
bied in noordelijk Irak uit
voerden. Dat was namelijk
in Iraanse persberichten be
weerd.
