DMERKELUKE
PRIJZEN BK Hll
China in de ban van
campagne tegen
geestelijke vervuiling
r
e
S Ef
China eert Mao op
90ste geboortedag
EE
BH3h
Zuid-Afrika
bezet
Angolese stad
Pakken
NU EFH1
v.a. U42Ï?0
ede i
het
is C
ftenr
fne 1
Zwe
ende
i var
ie di
dark
hur
rers
Shetland truif s
NU
v.a.
Jacquard trui« c!
NU ■cTjfder.
v.a. Ki4ne,
(spelt
Ie
thapp
lel lig
1 de
l-Cup
Én ja
de z
I tact
Zwt
Flight jacks
zest
NU
Regenjassei
NU
Pigsp.lit suèd
jacks
Nappa leren
jacks
NU
Hemden
lite I
stad
rslag
tw<
erdei
weds
irwi
ildan
Corduroy jeaO
Kolberts
Mannen slagen bfe
quenties vandien. En in dit op
zicht is er niet veel veranderd
sinds Mao. Op de een of ande
re manier is in het buitenland
de indruk ontstaan dat Mao's
opvolger Deng Xiaoping niet
alleen „pragmatisch" is als het
om economische hervormin
gen gaat, maar ook erg „libe
raal" inzake decentralisatie
van de politieke structuur.
Niets is echter minder waar.
De paar hervormingsvoorstel
len die tussen 1979 en 1981 zijn
gelanceerd door de hervor-
mingsgezinden in de partij,
zijn zonder een spoor achter te
laten in het niets verdwenen.
In het hedendaagse China lijkt
zich momenteel juist een ge
heel tegengestelde ontwikke
ling te voltrekken. De huidige
leiders, of ze nou „rechts" of
„links" worden genoemd, lij
ken eensgezind op te roepen
tot een terugkeer naar de oude
Chinese waarden zoals gehoor
zaamheid aan de partij,
plichtsbesef op het werk, lief
de voor het vaderland en een
meedogenloos optreden tegen
'misdadigers. Dit zijn de voor
naamste elementen van het
morele reveil waarnaar mo
menteel wordt gestreefd in de
campagne tegen geestelijke
vervuiling.
Terrein prijsgegeven
Hoezeer Deng is teruggeko
men van de hervormende be
nadering van 1979-'80, waar
van hij volgens sommigen zelf
een groot voorstander zou zijn
geweest, is momenteel onder
werp van verhitte discussie in
China. Dengs aanhangers on
der de intelligentsia zijn bang
dat hij terrein heeft prijsgege
ven aan de reactionaire bu
reaucraten, die nog steeds
sterk vertegenwoordigd zijn in
de partij en de strijdkrachten.
„Waarom moest oude Deng
wijken?", vragen ze bezorgd.
De campagne tegen geestelijke
vervuiling zal met name nade
lige gevolgen hebben voor de
sociale wetenschappen die
mede door toedoen van Deng
net weer een beetje in op
komst waren gekomen na tij
dens de Culturele Revolutie
naar het verdomhoekje te zijn
verbannen. Dit is een hoge
prijs voor het herstel van de
eenheid binnen de Communis
tische Partij.
Maar afgezien van de druk uit
de partij moeten ook de veran
deringen die zich sinds 1979
hebben voorgedaan op het po
litieke en economische front
de hervormingsplannen van
Deng hebben ondermijnd.
Toegegeven, China's economie
heeft er in jaren niet zo goed
voorgestaan, maar de structu
rele hervormingen die met
succes zijn doorgevoerd, heb
ben alleen betrekking op de
landbouw, niet op de industrie.
Het centrale gezag in Peking
heeft dit jaar een lijst van
klachten geproduceerd over de
bedroevende kwaliteiten van
de managers in de industrie,
over de enorme verspilling en
het ontbreken van goede fi
nanciële prikkels om de arbei
ders tot betere prestaties te
verleiden. De staat, zo zeggen
de beleidsmakers in Peking,
komt geld tekort, terwijl er in
de provincies miljoenen wor
den verkwist aan grootse, irra
tionele projecten.
In werkelijkheid is het zo dat
het bestuurlijke en technische
niveau van de plaatselijke lei
ders en managers onvoldoende
is om effectief op de stroom
economische hervormingen te
reageren. De noodzaak om
weer greep te krijgen op het
economische beleid verklaart
derhalve waarom de leiders
ervoor terugdeinzen om poli
tiek gezag af te staan. De
meest gehoorde klacht over de
plaatselijke functionarissen
van de Communistische Partij
is toch al dat ze gewoon niet
doen wat hun wordt opgedra
gen.
Ondertussen verspreiden zich
buiten de partij steeds meer
van het buitenland overgeno
men ideeën. De moraal onder
de jongeren wordt losser en
het cynisme onder de arbei
ders groter. Daar komt bij dat
China nu ook kampt met een
regelrecht law-and-order-pro-
bleem. Het gezag van de partij
Herkozen
Japanse
premier
handhaaft
pro-Westerse
koers
TOKIO De Japanse
premier. Nakasone,
heeft gisteravond een
bijna geheel nieuw kabi
net gevormd. Eerder op
de dag was hij door het
parlement in zijn ambt
herkozen. Slechts twee
ministers blijven op hun,
overigens belangrijke,
posten gehandhaafd. Het
zijn minister Abe op bui
tenlandse zaken en Ta-
keshita op financien.
Volgens politieke waar-
nemers duidt de hand
having van Abe erop dat
Nakasone zijn pro-wes
terse politiek, ook op het
gebied van de defensie,
wil voortzetten.
Na twee maanden van
politieke chaos, als ge
volg van het omkopings
schandaal rond oud-pre
mier Tanaka, moet Na
kasone nu met een ver
kleinde meerderheid in
het parlement proberen
zijn beleid uit te voeren.
Dat beleid voorziet in
een krappe begroting en
beoogt het hoofd te bie
den aan de harde eisen
van Europa en de Vere
nigde Staten om de Ja
panse binnenlandse
markt verder open te
stellen voor buitenland
se produkten.
Nakasone's terugkeer als
premier kon worden
verzekerd door een
overeenkomst van de
regerende Liberaal De
mocratische Partij
(LDP) met de kleine
acht zetels tellende
Nieuwe Liberale Club
(NLC). De alliantie, die
enkele uren voor de
stemming in het Lager
huis tot stand kwam.
geeft de LDP extra ze
tels genoeg om de con
trole in de belangrijkse
budgetcommissie en de
meeste van de andere
achttien commissies in
het Lagerhuis te behou
den. Door de verrrassen-
de overeenkomst be
schikt Nakasone over
een stabiele parlemen
taire meerderheid van
267 van de 511 zetels.
Om de eenheid in zijn
eigen partij te handha
ven neeft Nakasone
moeten beloven dat hij
de invloed van de factie
van ex-premier Tanaka,
die is veroordeeld we
gens corruptie, teniet zal
doen. De factie van Ta
naka, die zelf als onaf
hankelijke in het parle
ment zit, is de grootste
in de LDP.
VS nemen
eerste
stap naar
terugtrekking
uit Unesco
WASHINGTON De
Amerikaanse president
Ronald Reagan heeft be
sloten een eerste stap te
zetten naar terugtrek
king van de Verenigde
Staten uit de Unesco, de
organisatie voor onder
wijs en wetenschappen
van de Verenigde Na
ties.
Verwacht wordt dat de
terugtrekking van de
V.S. op oudejaarsavond
officieel zal worden aa-
gekondigd. Dit zou de
weg vrij maken voor
een daadwerkelijke te
rugtrekking eind 1984.
Er wordt echter ook re
kening gehouden met de
mogelijkheid dat het nu
genomen besluit niet
meer behelst dan een se
rieus dreigement met
het oogmerk druk uit
oefenen.
Een Amerikaanse
woordvoerder heeft la
ten weten dat Reagan
tot de „eerste stap" is
overgegaan op aanbeve
ling van zijn minister
van buitenlandse zaken
George Shultz. Op zijn
ministerie zou algemeen
de overtuiging hebben
postgevat dat de Unesco
te veel politiek gericht is
en verkeerd wordt be
stuurd. Zoals ook geldt
voor de Verenigde Na
ties zelf, wordt de Unes
co vaak gedomineerd
door een blok van lan
den waarvan het beleid
haaks staat op dat van
Washington.
De V.S. leveren een con
tributie die ongeveer
eenvierde dekt van de
200 miljoen dollar belo
pende begroting van de
Unesco.
HET DELTA-DUEL
^INNENLAND/BUITENLAND£eidoe(5oumnt
PEKING China herdenkt dezer dagen de 90e geboortedag (26
december) van de grondlegger van communistisch China, Mao
Zedong. Na de kritiek op Mao van een paar jaar geleden zijn de
herdenkingen van nu opmerkelijk groot opgezet. In kranten
wordt volop aandacht besteed aan de „grootste en prominenste"
persoonlijkheid in China van deze eeuw genoemd. „De bijdra
gen van kameraad Mao zijn onsterfelijk en zijn ideeën schitteren
nog steeds", aldus de partijleider van dit moment, Hu Yaobang.
Een aantal Chinese kranten heeft zondag enkele van de 372
brieven gepubliceerd, die Mao tussen 1920 en 1965 heeft geschre
ven. Het merendeel van die brieven is nooit gepubliceerd. Ook
de televisie en de bioscopen in de Volksrepubliek vertonen erg
veel stukken en films die direct of indirect gewijd zijn aan de
grondlegger van communistisch China.
In de meeste gevallen komt Mao er goed vanaf, althans, zijn fou-
ten worden verdoezeld of perioden waarin het China bepaald
slecht ging zijn gewoon weggelaten.
Een van die perioden is de Grote Sprong Voorwaarts tussen
1958 en 1961, toen Mao met een shocktherapie China in een klap
tot een moderne staat wilde verheffen. Daarvoor kreeg de in
dustriële ontwikkeling prioriteit boven de landbouw. Dat plan
heeft naar nu pas is gebleken aan 12 tot 24 miljoen Chinezen het
leven gekost. Het statistisch jaarboek over 1983, waarin voor het
eerst sinds de oprichting van de Volksrepubliek in 1949 bevol
kingscijfers staan, toont aan dat tussen 1958 en 1961 de bevol
kingsgroei in China stagneerde. In één jaar was er zelfs sprake
van een daling van de bevolking. Vermoed wordt dat de meeste
van de tussen de 12 en 14 miljoen slachtoffers uit die jaren zijn
verhongerd. In die jaren was China niet in een oorlog gewik
keld, waren er geen grote interne twisten en het land werd
evenmin door epidemieën geplaagd. Wel waren er grote misoog
sten.
SUSKEENWISKE
LISSABON /JOHANNES
BURG Het Zuidafri-
kaanse leger heeft op 22
december de Angolese
stad Cassinga in de zuid
oostelijke provincie Huila
bezet. Dat heeft het Ango
lese persbureau Angop
gisteren bekendgemaakt.
Zondag had Angop al melding
gemaakt van een bombarde
menten die door Zuidafrikaan-
se vliegtuigen waren uitge
voerd op drie andere steden in
het zuiden van Angola. Eerdei
had de Zuidafrikaanse stafchei
Viljoep gezegd dat zijn troepen
bezig waren aan een „beperk
te" campagne in Angola tegen
guerrillastrijders van de Nami-
bische bevrijdingsbeweging
Swapo.
PEKING De Chinese
provincie Fujian werd on
langs vereerd met hoog
bezoek. Premier Zhao
Ziyang arriveerde voor
een inspectieronde met in
zijn kielzog vice-premier
Li Xiannian. Bossen, vis-
kwekerijen, rijstvelden, si-
garettenfabrieken, havens
en vliegvelden, alles werd
door premier Zhao en
vice-premier Li aan een
grondig onderzoek onder
worpen. Aan het slot van
hun ronde gaven de be
langrijke bezoekers enke
le „instructies" om vervol
gens onverwijld terug te
reizen naar Peking.
Een maand na het bezoek wa
ren de provinciale leiders van
Fujian nog steeds niet hele
maal van de schrik bekomen.
Dit gold met name voor de
Chinezen, belast met de lei
ding over de nieuwe Speciale
Economische Zone in het zui
den van Fujian, vlakbij de ha
venstad Xiamen, vroeger
Amoy geheten. Momenteel is
de zone niet veel meer dan
een groot, stoffig industrieter
rein, dat nog maar nauwelijks
voor bebouwing geschikt is.
Pas twee of drie buitenlandse
bedrijven hebben toegehapt bij
het vooruitzicht van goedkope
Chinese arbeidskrachten en
belastingvoordelen.
Maar premier Zhao wist pre
cies waar de autoriteiten van
Xiamen naar moesten streven.
Dus vertelde hij dat. Het be
langrijkste doel van de zone is
niet om de plaatselijke werk
loosheid op te lossen of hoge
produktiecijfers te halen, aldus
premier Zhao. Het belangrijk
ste doel is „om bedrijven met
veel technologie en bestuurlij
ke deskundigheid aan te trek
ken en de zone te maken tot
een etalage voor wereldtech
nologie en managerscapacitei
ten". Met andere woorden de
zone heeft niet zozeer behoefte
aan fabrieken waar fruit
wordt ingeblikt alswel aan be
drijven waar computers in el
kaar worden gezet.
„We hebben nog niet in detail
uitgewerkt hoe we de instruc
ties van de centrale leiders
moeten uitwerken", zeggen de
managers van de zone veront
schuldigend. „Maar we zijn er
van overtuigd dat de omstan
digheden erg gunstig zijn".
Het verhaal illustreert een be
kende ontwikkeling van het
China na Mao, maar daarnaast
legt het ook de vinger op iets
dat in het buitenland minder
goed wordt begrepen. Iedereen
weet inmiddels dat de Chine
zen vastbesloten zijn hun land
te moderniseren met behulp
van buitenlandse technologie,
een streven dat eindelijk enig
resultaat begint op te leveren.
Minder bekend is echter dat
de technologische modernise
ringen zijn gekoppeld aan een
systeem van gecentraliseerd
gezag met alle politieke conse-
wordt door veel Chinezen niet
meer als vanzelfsprekend aan
vaard. Begrijpelijk dus dat de
oude heren in Peking zich zor
gen maken en proberen het
vertrouwen in de partij te her
stellen. Ze willen dit onder
meer bereiken door een cam
pagne tegen de misdaad en het
houden van massale executies.
Over het algemeen lijkt deze
campagne te worden toege
juicht, hoewel er ook een min
derheid is die er nog verder
door vervreemd raakt. Nadeel
is wel dat de campagne de her
vormende geest ondermijnt.
Buitenlandse ideeën, zo heet
het nu, moeten worden beoor
deeld naar de norm of ze „al
dan niet China's doel dienen".
Maar wanneer het buitenland
nu wel en wanneer het nu niet
China's doel dient, zal wel al
tijd een dilemma blijven zoals
het trouwens al bijna ander
halve eeuw een dilemma is.
Een student in Peking, die een
aantal jaren in het buitenland
heeft gestudeerd, vat samen
hoe hij de tegenstelling ziet
tussen de huidige pogingen
van de leiders om de oude
waarden te herstellen en de
gevolgen van de nieuwe we
reld. „Ik houd mezelf constant
voor", zegt hij, „dat China
twee heel verschillende tradi
ties heeft. De een is de Chine
se bureaucratische beschaving
vanaf Confucius en de ander is
het Russische politieke model.
Het is geen toeval dat de twee
aardig op elkaar aansluiten.
Dat maakt China groot. Maar,
zo laat hij er hoopvol op vol
gen, „er zijn nu veel jonge
mensen die een serieuze studie
maken van het marxisme en
andere economische en politie
ke theorieën. Zij die nu in het
buitenland zijn of er zijn ge
weest zullen een enorme in
vloed gaan uitoefenen op Chi
na's toekomst".
Het is een optimistische kijk
op een samenleving die voor
enorme economische proble
men staat en wordt geregeerd
door een elite voor wie „be
vrijding van gedachten" heel
duidelijke grenzen heeft.
JOHN GITTINGS
Copyright The Guardian
DINSDAG 27 DECEMBER 1983 PAGINjPÜ
In Peking werd gisteren, op de 90e geboortedag van Mao, het mausoleum van de grondlegger
van de Chinese Volksrepubliek heropend. De eersten die langs het gebalsemde lichaam van
Mao liepen waren de „sterke mannen van dit moment, onder wie Deng Xiaoping (links). Het
mausoleum van Mao was enige tijd om niet bekende redenen gesloten.
