Overhandiging losgeld op
viaduct kwam voor politie
als volslagen verrassing
Nans van Leeuwen van Piggelme
maakte Kinderkerstkaarten 1983
Arts geen „algemenè probleemoplosser"
BINNENLAND
CcidóG Qounamt
DONDERDAG 15 DECEMBER 1983 PAG1
JT
25 Miljoen voor in
stand houden bossen
DEN HAAG Eigenaren en beheerders van bos
sen en natuurterreinen kunnen vanaf 1 januari
van de overheid geld krijgen voor het instandhou
den van hun bezit en de opzet van recreatieve
voorzieningen. Hiertoe heeft minister Braks
(Landbouw en Visserij) besloten. Hij heeft een vas
te bijdrage van 15 miljoen per jaar uitgetrokken
en dat 5 jaar lang. Voor „losse" werkzaamheden is
5 miljoen beschikbaar. Verder kunnen de eigena
ren nog geld krijgen voor het opnieuw inplanten
van bomen en struiken die zijn afgestorven of op
andere wijze verloren zijn gegaan. Voor die herin-
plant is/4 miljoen vrijgemaakt. De rijksoverheid
zal voorrang geven aan de vaste bijdragen omdat
daarmee de bossen (150.000 hectare) voor langere
tijd in stand gehouden worden.
Gestroopte
zeehonden
gevonden
KOLLUM In het Friese
Kollum zijn de kadavers van
twee zeehonden en twee visot-
ters gevonden, die waren ge
vild. Het is nog niet bekend of
de beesten levend zijn gevild.
Ook staat niet vast waar ze
vandaan komen. De kadavers
zijn aangetroffen door een me
dewerker van het destructie
bedrijf NTF in Bergum, die
een kadaverbak kwam legen.
De vellen worden vermoede
lijk op de zwarte markt ver
kocht. Het is niet uitgesloten
dat het hier om georganiseerde
stroperijen gaat.
Geen maatregelen
tegen rechter
AMSTERDAM Er bestaat geen reden
om maatregelen te nemen tegen de vice-
president mr. A.J. Cnoop Koopmans van
de Amsterdamse rechtbank. De procu
reur-generaal bij de Hoge Raad, mr. W.J.
Berger, meent dat de Amsterdamse rech
ter zijn mening over de ambtenarenacties
en de korte gedingen wel voor de VARA-
televisie mocht uiten. Cnoop Koopmans
had voor de televisie verklaard, dat het
kabinet-Lubbers misbruik maakte van de
rechterlijke macht. Vooral premier Lub
bers meende, dat de Amsterdamse vice-
president buiten zijn boekje was gegaan.
Hij kreeg met name kritiek op zijn uitla
ting dat de vakbonden gerechtelijke von
nissen wel eens niet zouden kunnen uit
voeren.
AMSTERDAM
UTRECHT De plaats
waar het losgeld voor de
vrijlating van Freddie
Heineken en Ab Doderer
aan de ontvoerders is
overhandigd en de manier
waarop dat gebeurde, is
voor de Amsterdamse po
litie een volslagen verras
sing geweest. Niemand
had er rekening mee ge
houden, dat de bestelwa
gen met aan het stuur een
politieman en in de laad
ruimte de postzakken met
de miljoenen moest stop
pen op het viaduct in
rijksweg-27 (Utrecht-Hil-
versum) en dat daar het
losgeld door een rooster
omlaag moest worden ge
gooid.
Onder het viaduct eindigt op
dit moment de in aanleg zijnde
rijksweg-28 Utrecht Amers
foort. De ontvoerders hebben
deze nog niet opengestelde,
maar wel al berijdbare weg ge
bruikt om met de buit naar het
bosje bij Zeist te rijden, waar
het losgeld werd begraven.
Een mogelijkheid, waarmee de
politie geen rekening had ge
houden. „We wisten wel onge
veer waar het geld zou worden
overhandigd en in die omge
ving hadden we onze posten
uitstaan om te zien waar de
ontvoerders met het losgeld
heen zouden gaan. Maar dat
het op dat viaduct gebeurde.
overrompelde ons. Dat vormde
opeens een erg moeilijk punt
in onze opzet", zei gisteren
desgevraagd de. Amsterdamse
politie-woordvoerder Klaas
Wiltink.
Onder het viaduct stonden de
ontvoerders klaar om de post
zakken in een auto met draai
ende motor te smijten. Ze gin
gen er vandoor nadat de poli
tieman met de bestelwagen ge
hoor had gegeven aan de op
dracht om snel weg te rijden
in de richting Hilversum.
„Muis"
De overhandiging van het los
geld vond plaats rond een uur
of zes in de morgen, toen juist
het ochtendverkeer wat op
gang begon te komen. De poli
tieman, die van de recherche
de codenaam „Muis" had mee
gekregen, was een uur eerder
uit Amsterdam-Oost vertrok
ken met een Renault-bestel-
wagen. Aanvankelijk zou een
V W-bus worden gebruikt,
maar de ontvoerders gaven
echter later opdracht dat het
een Renault moest zijn, omdat
ze bang waren dat de politie
een onopvallende dienstwagen
met communicatie-apparatuur
aan boord zou gebruiken.
Geheel volgens vooraf ver
strekte instructies reed de
„Muis" naar een afgesproken
plek de politie weigert te
zeggen waar precies om
daar over te stappen in een ge
reedstaande Ford-bestelwagen
en met het losgeld in deze auto
verder de route te volgen.
De ontvoerders hadden in de
Wethouder Warmerdam wil
eerlijke lastenverdeling
NOORDWIJK Bij de dis-
cussie over de gemeentelijke
politiek in de ledenvergade
ring van het CDA Noord wijk
drongen verschillende verga
deringbezoekers er bij wethou
der Warmerdam (van finan
ciën) op aan een gunstiger re
geling te treffen voor bejaar
den en alleenstaanden bij het
opleggen van een aanslag in
de heffing op de afvoer van
afvalstoffen. Men achtte het
niet billijk dat deze mensen,
die soms eens in de drie we
ken een zak vuil aanbieden,
hetzelfde betalen als de leve
ranciers van meerdere zakken
per ophaalronde. Ook wat dit
betreft dient het CDA voor de
minder bedeelden op te ko
men. stelde men.
De wethouder meende, dat er
bij een dergelijk systeem zich
teveel onbillijkheden zouden
voordoen. Behalve de bejaar
den en alleenstaanden, zijn er
nog meer mensen, die redelij
kerwijs op vermindering van
de heffing aanspraak kunnen
maken. Ook die moeten wor
den geholpen. Daarom voelde
wethouder Warmerdam meer
voor een systeem, waarbij de
heffing geheel of gedeeltelijk
kan worden kwijtgescholden.
Een dergelijke maatregel zou
bijvoorbeeld ook voor de on
roerend goedbelasting inge
voerd kunnen worden. Bij de
behandeling van de begroting
1984 had de fractie van het
CDA reeds suggesties in deze
richting gedaan, verklaarde
Warmerdam.
Ford een portofoon achterge
laten en met dit apparaat
kreeg de politieman bij het
verkeersplein Oudenrijn
opeens opdracht om in de
richting Rotterdam te rijden,
bij De Meern de rijksweg te
verlaten, over een viaduct
naar de andere rijbaan te gaan
en terug te keren naar Ouden
rijn. Daar volgde de opdracht
om de A-27 naar Hilversum te
volgen. Op het bewuste via
duct werd hem gelast te stop
pen en de postzakken door een
rooster omlaag te gooien.
Te druk
In de oorspronkelijke instruc
tie stond, dat het losgeld op het
parkeerterrein van motel
Maarsbergen aan de weg
Utrecht Arnhem moest
worden overhandigd. De ont
voerders veranderden dit, om
dat het ondanks het vroege
uur daar te druk was en omdat
de pers lucht had gekregen
van de betaling van het los
geld op het parkeerterrein.
Het gebruik van de portofoon
wijst erop, dat de mannen die
het geld in ontvangst namen,
op enige afstand voor de be
stelwagen uit hebben gereden
en dat vanuit die auto de in
structies aan de „Muis" zijn
doorgegeven. De afstand kan
nooit groot zijn geweest, omdat
portofoons over het algemeen
een klein bereik hebben.
Terwijl de auto met het losgeld
naar De Meern reed om daar
te keren, zijn de ontvoerders
door de Utrechtse wijk Rijns-
weerd naar de A-28 gereden.
Omdat de aandacht van de po
litie was gericht op de bestel
wagen konden zij dat gemak
kelijk doen zonder bang te zijn
in een val te lopen.
Gebonden
Politiewoordvoerder Wiltink
aevestigt, dat men vooral de
,Muis" in de gaten hield. „Het
belangrijkste voor ons op die
bchtend was de man in de be
stelwagen zo goed mogelijk te
oeschermen, zonder dat de
ontvoerders dat zouden mer
ken. We konden verder niet
veel doen. De ontvoerders
hadden de touwtjes in handen.
Wij waren aan handen en voe
ten gebonden. Extra risico
konden we niet nemen, omdat
we nog niet precies wisten
waar Heineken en Doderer
waren en omdat we ook graag
de politieman heelhuids wil
den terughebben".
Wiltink noemt de gevolgde
route nogal eigenaardig. „Heel
vreemd, ja. Het was volstrekt
onvoorstelbaar waarheen de
bestelwagen zou gaan. Dat is
natuurlijk bewust gedaan om
ons op een dwaalspoor te bren
gen".
„Blieper"*
Overigens blijkt dat in de post
zakken niet een zogenaamde
..blieper" was verstopt; een
klein zendertje dat aangeeft
waar zich het geld bevindt.
Dat is, volgens Wiltink, wel
serieus overwogen, maar op
het beleidscentrum van politie
en justitie is naderhand toch
besloten er van af te zien.
„Het was te gevaarlijk. Ieder
een weet dat er in de handel
apparaatjes te koop zijn, waar
mee je snel kunt ontdekken of
ergens een zendertje is ver
stopt. Het risico dat de ont
voerders zoiets zouden hebben
was te groot. Vergeet niet dat
ze het allemaal erg professio
neel hebben aangepakt".
De 34-jarige Robbie G., wiens
arrest met dertig dagen is ver
lengd, wordt door de Amster
damse politie nog steeds gezien
als de intellectuele dader; het
brein achter de ontvoering. De
raadsman van G., mr. Weer-
meijer, heeft inmiddels van de
rechtercommissaris te horen
gekregen dat hij geen inzage
krijgt in de anonieme brief,
waarin G. als hoofdverdachte
wordt getipt.
Dit bewijsstuk nummer 547, de
zogenoemde „gouden tip",
wordt door justitie niet aan de
verdeding getoond. Mr. Weer-
meijer wil nu via een kort ge
ding proberen om alsnog een
copie van de brief in handen
te krijgen.
KLAAS SNIJDER/GERARD
CRONE
KAMPEERBOEREN
WILLEN UITBREIDING
ZIERIKZEE De Zeeuwse kampeerboeren gaan zich inzetten
voor uitbreiding van het aantal te plaatsen tenten en caravans.
Zij hebben zich daarvoor gisteravond in Zierikzee verenigd in
een federatie, de Vekabo. Het gaat de boeren op dit moment niet
zo erg goed. Met name de kleine bedrijven zien echter mogelijk
heden om door uitbreiding van kampeerfaciliteiten hun slechte
inkomenspositie te verbeteren. Zeeland telt ruim driehonderd
kampeerboeren.
WELZUNSRAAD: WERKTERREIN MEDICUS BEPERKEN
DEN HAAG De positie
van de arts als „algemene
probleemoplosser" moet
verdwijnen. Deze spil uit
de medische gezondheids
zorg moet zich beperken
tot die terreinen, waarop
hij deskundig is. De medi
cus dient zich niet bezig te
houden met allerlei pro
blemen waarvoor hij niet
is opgeleid, zoals de beslis
sing over al dan niet abor
tus, euthanasie of arbeids
ongeschiktheid of sociale
problemen. Dit is de op
vatting die de Harmonisa-
tieraad voor het Welzijn-
beleid (HRWB) uitdraagt
in zijn advies aan de rege
ring over de „Grenzen
van de gezondheidszorg".
De raad constateert een toene
mende kritiek op het medisch
handelen voorzover zich dat
'uitstrekt tot terreinen waar
het de medici aan deskundig
heid ontbreekt. Van de andere
kant zijn wel steeds meer dok
ters bereid samen te werken
met werkers uit de sociale
zorg. De raad adviseert dat de
medicalisering van de samen
leving moet worden tegenge
gaan, door het werkgebied van
de arts te beperken. Na ver
loop van tijd zal dit tot gevolg
hebben dat steeds minder con
flicten of problemen van soci
ale aard worden doorgescho
RUITENHEER
ven naar de medicus.
In het advies, gericht op de
mogelijkheden om de expansie
in de gezondheidszorg tot stil
stand te brengen, pleit de
HRWB voor budgetfinancie
ring van bijvoorbeeld zieken
huizen. Aan het financieel be
lang dat de medische beroepen
hebben bij de omvang van dr
zorg, moet een eind komen.
Op die wijze kan volgens de
raad het aantal medische ver
richtingen sterk worden terug
gedrongen.
In het advies stelt de raad dat
de afhankelijkheid van de
burger ten opzichte van de
medische zorg kan worden te
ruggedrongen door betere
voorlichting en opvoeding.
Ook het mondiger maken van
de patiënt, ondermeer door
een wettelijke regeling van de
patiëntenrechten, moet wor
den gestimuleerd. Voorts is de
Raad van mening dat het me
disch tuchtrecht moet worden
vervangen door de recht
spraak bij de burgerrechter.
De financiering van thuiszorg
moet mogelijk worden ge
maakt, aldus net advies.
,Ik leid een zeer besteed leven'
its
h
ROTTERDAM „In het
land der blonde duinen en
niet heel ver van de zee,
Woonde eens een dwergen-
paartje En dat heette Pig-
gelmee.
't Waren heel, heel kleine
mensjes En ze woonden
vrees'lijk lot, Want ze
hadden heel geen huisje
in een oude keulse pot
Vele tienduizenden Neder
landers zijn met deze versre
gels (en die daarop volgden)
groot geworden. Ze vormden
het begin van het „Sprookje
Piggelmee" en stonden in
een gelijknamig boekje dat
tegen inlevering van een be
paald aantal waardepunten
van theepakjes, verkrijgbaar
was bij Van Nelle (in koffie
en thee). Niet alleen de vers
jes hadden (en hebben) een
voor kinderen aantrekkelijke
vorm, maar ook de tekenin
gen waren van een voor die
tijd weldadig aandoende na
tuurlijkheid en frisheid. Ze
waren gemaakt door Nans
van Leeuwen, een geboren
Amsterdamse die naar Rot
terdam was verhuisd om
daar tekenlerares te worden.
Dat is (lijkt) allemaal lang ge
leden, maar wie nu de kerst
kaarten van dit jaar bekijkt,
vervaardigd in opdracht van
het Nederlands Comité voor
Kinderpostzegels, ziet daar
helemaal onderaan drie klei
ne lettertjes staan: N.V.L. Het
zijn de initialen van diezelfde
Nans van Leeuwen van de
Piggelmee-boekjes. De ont
werpen voor die kaarten zijn
niet opgedoken uit een of an
der archief, dan wel ontwor
steld aan de nalatenschap
van de tekenares; ze ziin kort
geleden door haar zelf ver
vaardigd. Want Nans van
Leeuwen, geboren in 1900
aan de toen nog niet gedemp
te Overtoom in Amsterdam,
is „still going strong". Ze
woont al jaééren in Rotter
dam, waarvan al 52 jaar in
hetzelfde huis aan de Groene
Zoom in Zuid.
De tekenares en kinderboe
kenschrijfster „met schrijven
heb ik me óók bezig gehou
den", is niet het brekelijke
dametje dat men haar 83
jaren in aanmerking geno
men zou verwachten:
Een zwart vest over een fel
rode jumper boven een schots
geruite rok, en een „bril '83"
waarachter twee wijze ogen
met een gezonde dosis scepsis
de wereld inkijken. Met een
stemgeluid dat een vijftigjari
ge niet zou misstaan, vertelt
ze dat de naam Nans is afge
leid van Ferdinand, naam
van haar moeder (Nanda)
grootvader en overgrootva
der „al heel oud dus".
Liggend op de grond
Het tekenen zit haar in het
bloed. Letterlijk. Aan de
wand van de voorkamer
hangt een schilderij van de
hand van haar overgrootva
der, een portret van de elfja
rige Nans van Leeuwen, ge
tekend door haar vader, „en
mijn moeder tekende ook".
Ze zegt dat ze al tekende
vanaf haar derde jaar „lig-
gend op de grond". In 1922
studeeerde ze af aan de
Rijksacademie voor Beelden
de Kunsten in de hoofdstad,
behaalde haar akte middel
baar tekenen en verhuisde
naar Rotterdam om daar les
te gaan geven aan wat toen
de Industrieschool voor meis
jes heette. „Het was in het
begin voor een ras-Amster
damse wèl even wennen,
want zeker in die jaren be
stond er een groot mentali-
teitsverschil tussen Amster
dammers en Rotterdam
mers".
En dan brand ik los
Nans van Leeuwen heeft les
gegeven tot haar zestigste,
toen ze door eeninmiddels
verholpen oogkwaal de
school er aan moest geven.
En toen begon het pas goed.
kwa
„Ja, want toen ik nog les gaf,
had ik het eigenlijk te druk
om me helemaal met tekenen
bezig te houden. Je moet ten
slotte ook je lessen voorberei
den, en dat kost tijd. Ik heb
altijd gezegd: 'Tot m'n vijfen
zestigste lig ik aan de ketting,
en dan brand ik los'. Dat het
toen vijf jaar eerder is gewor
den, was alleen maar pret
tig"-
Kwiek duikt de schrijfster-
tekenares in een antieke
buikkast en waar in een la
haar niet geringe oeuvre ligt
geborgen. Op de tafel ver
schijnen titels als De prinses
op de erwt, De Poezenschool,
Koning Lijsterbaard, Muize-
lientjes Wasdag en zelfs een
vertaling in het Hebreeuws
van De Kikkerschool, een
werkje dat in deze taal, zoals
gebruikelijk, van achter naar
voren gelezen moet worden.
„En als ze het nu helemaal
goed hadden willen doen,
zouden ze de tekeningen ook
nog moeten hebben spiege
len".
Perfectie
Uit die opmerking blijkt een
hang naar perfectie die, vol
gens Nans van Leeuwen voor
het maken van illustraties
„onontbeerlijk" is. „Je moet
je altijd blijven realiseren dat
je voor kinderen tekent. Kin
deren hebben een scherpe
opmerkingsgave. Als je een
meisje tekent met kort haar,
en uit de tekst blijkt dat dat
meisje vlechten heeft, zién
kinderen dat. En ook dieren
moet je zó afbeelden dat ze
tenminste lijken". Aan de an
dere kant, vertelt ze, nemen
kinderen de onwaarschijn
lijkste zaken voor waar aan.
In 1952, toen er over een
maanlanding nog niet ge
sproken en er hoogstens
voorzichtig over werd ge
dacht, kwam het boekje uit
over de maanreis van Piggel
mee. „Een kabouter die naar
de maan gaat, daar zitten
kinderen niet mee, dat stoort
ze niet het minst".
haar opgegeven
„want", zegt ze, „ik pik
hier en daar wel eens
op". Zoals bijvoorbeeld
boek Mink en Minoe „ve
en getekend door Nans
Leeuwen" staat er op de
slag. Het idee daarvoor
.Lent boek ze op tijdens een vakant
Het waanzinnige succes dat Bretagne, waar in een ha
het eerste Piggelmeeboek ten stadje een vrouwtje ront
deel viel, komt volgens Nans dat iedere avond haar t^j
van Leeuwen voor een be- katten uitliet en daar dar,
langrijk deel voort uit het
feit dat het boek in de crisis
jaren verscheen. „Ten eerste
was het voor de fabrikant
een geweldige stunt, en ten
tweede: wat was het voor een
kind niet heerlijk om in die
tijd een écht boek te hebben. Frankrijk heeft de grote
waar je niet eens voor hoefde de van de Amsterdamse
te betalen, er alleen maar terdamse. Ze gaat er
punten voor hoefde te spa
ren".
Zo'n kind moet ook de man
zijn geweest die, toen men bij
het Comité voor Kinderpost
zegels naar een ontwerp voor
de kerstkaarten zocht, zich
gen praatte, „in die tekej
gen heb ik ook de ervarii
met onze eigen kat, een
mees verwerkt. En gezie
oplaag die het bereikt h
nog aardig ook".
nu nog op vakantieMg
heeft in haar boekenkast
forse reeks Franse litera
staan, variërend van CoP ëc
tot Maigret. En op haar C€
reau ligt in een zeer deg r
fraai handschrift
.3 r
de tekeningen bij het verhaal Franse brief „ik schrijf noc
van Piggelmee herinnerde, der woordenboek, hoor"
plus het feit dat ze destijds een relatie in Parijs. Waa
zo'n enorme indruk op hem Frankrijk haar grote
maakten. Met in het achter- heeft „Het is mooi lar
hoofd de gedachte dat wat mooie gebouwen en pre
een kind toen mooi vond, een mensen". Ze voegt er om e
kind van vandaag nóg mooi dellijk_aan toe dat ze in
la. i
tsv
land.bse
vindt, belde hij naar Van
Nelle om te vragen of ze
soms nog van die tekeningen
in het archief hadden. Tot
zijn grote verbazing liet het
koffie- en theebedrijf hem
weten dat de tekenares zich
nog steeds in het land der le-
venden bevond. „Toen heb
ben ze me gebeld of ze eens
langs mochten komen. Ik zei:
'Vooruit dan maar' en zo is
het gegaan".
Verteld en getekend
Nans van Leeuwen laat zich
bii schrijven en tekenen niet
alleen inspireren door de
bezi
jeugd Franse buren heefi;
had, en dat die liefde
dus mogelijk met de papl
is ingegeven.
Is er, ondanks dat „zeer cknda
besteed leven" nog wel I
voor iets anders „TeleVwil
kijken doen we weinig ele
het moest een speciaal In
gramma zijn. Zoiets als le p
natuurlijk'. Daar zijn nie
leen prachtige opnamen i
maar je leert er ook
van".
En zo levert Nans van Ltis
wen het sprankelende be een
„dat een mens nooit te ói ;aat
om te leren".
LEO VAN DER Morste
bes
'ong
Binnenpraten
Minister N. Smit-Kroes van verkeer en waterstaat heeft gistermiddag in IJmuiden het nieuwe have-
noperatiecentrum officieel In gebruik gesteld. De bewindsvrouwe deed dit door de Smit-Lloyd 121
„binnen te praten". Met het nieuwe systeem heeft men beter inzicht in de binnenkomende en
uitgaande schepen en kan ook rekening worden gehouden met de lading.
si
Besluit over
Neuengamme
uitgesteld
HAMBURG De senal
Hamburg zal dit jaar ge 1
sluit meer nemen over
komst van het voorl
concentratiekamp Neue
me. Intern beraad over
meer financiële consequf^^
verbonden aan een eve(|
besluit om Neuengamri
der monumentenzorg te
sen, hebben tot dit uitst<
leid. Volgens een woon
ster van Hamburg zal
naat nu vermoedelijk
januari een definitief
vellen. Begin oktober 1
aan Hamburgs burgenj
Klaus von Dohnanyi d
den handtekeningen aa? I
den waaronder Nederla 1
ondersteuning van het
zoek om het KZ-Lager I
gamme, inclusief de be^
„Klinkerwerke" onder
mentenzorg te plaatsen.
