TAFEL
1
l
Pauselijke preek in Lutherse
kerk „plaatselijk gebeuren"
BTTïïTi
1;
kerk
wereld
ÊeidaeSowciA
„Wetenschap en Geweten; De
wereld van twee atoomgeleerden
weer
li
Ook onder mgr. Bar „Diocesaan Beraad" in bisdom Rotterdam
KORTE METTEN
Kogel door de kerk pijl:
TENTOONSTELLING IN LONDEN
-ACHTERGROND
QeidócOounant
-IDI
WOENSDAG 7 DECEMBER 1983 PA—
Het „Diocesaan Beraad",
dat onder mgr. Simonis
in het bisdom Rotterdam
zou worden gehouden
met priesters, diakens en
pastoraal werkenden ter
vergroting van de „eom-
munio" de onderlinge
eenheid, zal ook onder
de nieuwe bisschop, mgr.
Bar. doorgang vinden.
Dat bleek tijdens de jongste
vergadering van de Priester
raad van het bisdom. De raad
vindt, dat het beraad op kor
te termijn doorgang moet
vinden en nog voor de zomer
moet zijn afgerond. Het be
raad acht men nu juist nodig
om de ontmoediging die
overal te vinden is na de
nieuwe benoemingen, samen
te boven te komen.
De raad zal ook tot de zomer
aanblijven, dit op verzoek
van mgr. Bar, want formeel
volgens kerkelijk recht was
de raad bij de komst van de
nieuwe bisschop eigenlijk af
tredend. Mgr. Bar deelde
voorts mee, dat hij verwacht
rond 15 december de benoe
ming van zijn vicaris-gene
raal bekend te kunnen ma
ken.
Wat betreft de nieuw begon
nen diakenopleiding in Dijn-
selburg deelde vicaris J.
Kwaaitaal mee, dat vanuit
Rotterdam elf en vanuit
Utrecht tien kandidaten
deelnemen. Bovendien ne
men aan de lessen op zater
dag nog zeven vrouwen deel.
De leeftijden van de kandi
daten ligt tussen de drieën
dertig en zestig jaar, van wie
het merendeel tussen de
veertig en vijftig jaar. Zij be
oefenen beroepen in de mid
dengroep, zoals bankemployé
en andere functies in het be
drijfsleven, onderwijzer en
ambtenaar. Na hun wijding
zijn de diakens voor een deel
van hun tijd beschikbaar
voor deeltaken.
De priesterraad meende, dat
de diakens goed dienden te
worden opgevangen, een dui
delijke benoeming moeten
krijgen en dat moet worden
gewaakt voor overbelasting
van de diakens, die immers
ook hun gewone dagtaak en
de zorg voor hun gezinnen
hebben. Men vroeg zich ove
rigens af of de opleiding, die
op de vrijdagavonden en de
zaterdagen is, niet te over
haast tot stand was gekomen
en of de diakens wel nodig
waren, mede gezien de vrij
willigers.
Deken Kristoph Meyer
van de Evangelisch-Lu-
therse Gemeente te
Rome, heeft zich gisteren
tijdens een persconferen
tie veel moeite gegeven,
het aanstaande bezoek
van paus Johannes Pau-
lus II aan zijn kerk voor
te stellen als „een plaat
selijk gebeuren". De paus
zal zondag 11 december
in zijn kerk preken en
dat heeft de lutherse ge
meente nogal wat ver
wijten opgeleverd van de
Waldenzenkerk en de
methodisten. Die vinden
dat de lutheranen meer
toenadering zoeken tot
rooms-katholieken dan
tot hun protestantse ge
loofsgenoten.
Deken Meyer stelde het zo
voor, dat de paus in zijn kwa
liteit van bisschop van Rome
zondag een pastoraal bezoek
brengt aan de r.-k. parochie
St.-Camillo en dat hij op de
terugweg even afstapt bij de
lutherse kerk om daar een
preek te houden. Dat er zo
veel ophef van is gemaakt
schrijft deken Meyer toe aan
het feit, dat de bezoekdatum
bekend is gemaakt tegelijk
met de pauselijke brief aan
kardinaal Willebrands ter ge
legenheid van de Lutherher-
denking.
De voorgeschiedenis ver
meldt onder meer. dat op 24
ianuari 1982 een kerkeraads-
lid van de lutherse gemeente
te Rome in de kerk San Te
resa di Avila de paus de
„brutale vraag" stelde of die
ook zijn kerk met een bezoek
zou vereren. De paus had ge-
antwoord:„Dat zou ik liefst
vanavond nog doen, maar
dat laten mijn mensen niet
toe. De dag is niet ver meer".
Uiteindelijk is het bezoek
vervolgens vastgesteld op
zondagavond 11 december
om zeven uur.
Het gaat dan om een woord
dienst, waarin de elementen
lofprijzing, geloofsbelijdenis,
het Onze Vader, voorbeden
en twee schriftlezingen voor
komen. Ter opening zal de
ken Meyer als liturg van de
dienst een gebed voor de
eenheid uitspreken. De
schriftlezing is uit Jesaja
40:3-5. Dat is een tekst die
een oecumenische geest
ademt, zo zette deken Meyer
ter persconferentie uiteen.
Ten tijde van de profeet Je
saja leefden de joden in de
verstrooiing en werden zij tot
eenheid opgeroepen. De paus
heeft als tekst voor zijn preek
gekozen Mattheus 11:2-10, de
geschiedenis van Johannes in
de gevangenis. Hij houdt zich
daarbij aan de tekst die in de
evangelische liturgie is voor
zien voor de derde advents
zondag.
Naar Italiaans gebruik zal
deken Meyer de paus aan
spreken met „Santita" en
vervolgens in het Duits ver
der gaan. Woordelijk zei hij:
„In het Duits zullen de uit
drukkingen „Uwe Heilig
heid" en „Heilige Vader"
niet over mijn lippen ko
men". Hij herinnerde eraan,
dat de aanspreektitel „Heili
ge Vader" ook niet is ge
bruikt in de ontmoeting, die
de paus heeft gehad met le
den van de raad (bestuur)
van de Evangelische Kerk
(EKD) van de BRD.
Overigens verklaarde de de
ken, dat zondag ook moeilij
ke punten zullen worden
aangeroerd. Daartoe behoort
het van katholieke zijde niet
toestaan van gemeenschappe
lijke eucharistievieringen,
met alle gevolgen van dien
voor gemengd gehuwden in
Rome en heel Italië.
In een gisteren uitgegeven
verklaring betitelen predi
kant en kerkeraad van de
Evangelisch-Lutherse Ge
meente van Rome het paus
bezoek als „een teken dat er
oecumene aan de basis be
staat". Weliswaar wil de
plaatselijke lutherse gemeen
te helemaal niet de indruk
wekken op te treden namens
de protestantse kerken van
de hele wereld, maar toch
kan zij deze gebeurtenis niet
zien als „alleen maar een
vriendschappelijk gebaar",
aldus de verklaring.
Veel meer zien predikant en
kerkeraad het pauselijke be
zoek als een boodschap die
voor elke leek begrijpelijk is,
namelijk „dat kerken elkaar
ontmoeten en samen bid
den". De opstellers zien hier
in het bewijs, dat het de paus
ernst is zich in te spannen
voor het overwinnen van de
kerkscheuring, zoals hij bij
zijn ambtsaanvaarding heeft
uitgesproken.
Bij het stedelijk lyceum in
Maastricht, een openbare
school, is de godsdienstleraar
J. Oberijé ontslagen vanwege
zijn seksuele geaardheid. Hij
gaat zijn ontslag aanvechten
bij de kantonrechter in Maas
tricht. De ABOP (onderwij
zersbond), de FNV en de ver
eniging tot integratie van de
homoseksualiteit staan hem
bij deze procedure bij. De bis
schop van Roermond, mgr.
Gijsen, zette Oberijé eerder
uit zijn ambt van priester
vanwege het feit, dat hij een
homofiele relatie onderhield.
Omdat juridisch gezien nog
steeds niet duidelijk is wie
Oberijé's werkgever is, is de
procedure aangespannen te
gen de gemeente Maastricht,
tegen deken Pelzer van
Maastricht en tegen bisschop
Gijsen. Oberijé eist, dat zijn
dienstverband wordt hersteld
en dat hem een schadever
goeding wordt toegekend.
De Hondurese autoriteiten
hebben 68 Amerikaanse
vrouwelijke religieuzen van
verscheidene kerken, die
wilden deelnemen aan een
„dag voor de vrede in Cen-
traal-Amerika", de toegang
tot het land geweigerd. Het
toestel, waarmee zij in Tegu
cigalpa landden, werd door
politie omsingeld en gedwon
gen terug te vliegen naar de
Verenigde Staten. De vrou
wen wilden meedoen aan
„vredeswaken" in de buurt
van de grens tussen Hondu
ras en Nicaragua. Een Hon
durese woordvoerder zei, dat
de vrouwen het land niet in
mochten, omdat zij van plan
waren „politieke activiteiten"
te ontplooien. Volgens de
woordvoerder hadden zij on
der valse voorwendsels toe
ristenvisa gekregen.
Vertegenwoordigers van de
Raad van Kerken op het Ca
ribische eiland Grenada heb
ben in een gesprek met een
delegatie van het Ameri
kaanse congres hun instem
ming betuigd met het Ameri
kaanse optreden op dat
eiland. De Amerikaanse dele
gatie heeft het initiatief tot
dit gesprek genomen te ach
terhalen, wat de reactie is
van de christenen op Grena
da op de Amerikaanse mili
taire aanwezigheid. Zoals
eerder gemeld wijzen de ei
landbewoners voortduring
van de Amerikaanse aanwe
zigheid niet af. Zij gingen
zelfs zo ver de interventie te
gen de militaire regering van
linkse snit op het eiland „een
teken van hoop" te
Zes jaar voor
Litouws
priester
Volgens het partijblad van de
Litouwense communisten is
de 45-jarige priester Sigitas
Tamkevicius tot zes jaar ge
vangenisstraf veroordeeld
met aansluitend vier jaar in
terne verbanning wegens
staatsvijandige activiteit.
In een paginagroot artikel
over de zaak maakte de
krant de priester uit voor een
kwaadaardige lasteraar en
onruststoker. Tamkevicius is
de tweede priester die dit
jaar in Litouwen is veroor
deeld in het kader van wat
volgens westerse diplomaten
een campagne is tegen de re
ligieuze dissidenten in Litou
wen, dat overwegend rooms-
katholiek is.
De voornaamste aanklacht
tegen de geestelijke was, dat
hij in een ondergronds blad
stukken had geschreven over
gevallen van discriminatie
van gelovigen. Tamkevicus
werd, zoals wij eerder meld
den, in mei gearresteerd tij
dens het proces tegen de an
dere geestelijke, Alfonsas
Swarinskas. Deze kreeg we
gens staatsvijandige activiteit
de hoogste straf van zeven
jaar, plus drie jaar interne
verbanning.
Spekschnitzel,
zuurkool met
banaan en
aardappelen
chocoladevla met
rozijnen en gember
Voor twee personen hebt u
nodig: 200 g speklap, ei,
zout, parneermeel, 25 g bo
ter, 1 theelepel bloem, pa
prikapoeder
400 g zuurkool, 10 g boter,
paar jeneverbessen, 1 ba
naan, peper; 0,5 1 kg
aardappelen;
0,5 liter melk, 20 g cacao,
45 g suiker, 25 g maïzena,
1 lepel rozijnen, 2 bolletjes
gember.
Knip de speklap in porties.
Klop het ei los met een lepel
koud water, zonder dat het
gaat schuimen Haal het
vlees door het ei en dan door
het met zout gemengde pa
neermeel. Bak de speklappen
in 20 minuten bruin en gaar
met het deksel schuin op de
pan. Gebruik eerst een tame
lijk groot vuur en temper dat
sterk als het vlees aan twee
kanten bruin begint te wor
den. Maak de jus af als de
speklapjes uit de pan zijn,
door eerst de bloem licht
bruin te bakken en vervol
gens water en paprikapoeder
toe te voegen.
Laat de boter smelten, doe er
de zuurkool bij, ook een paar
lepels water en de jenever
bessen Smoor de groente in
circa 20 minuten gaar. Schep
er dan stevige schijven ba
naan door en warm die heel
even mee. Strooi peper over
de groente.
Zet fie helft van de melk op
Meng cacao, suiker en maïze
na. Maak er met weinig kou
de melk een papje van.
Schenk al roerende wat hete
melk bij dit papje en doe het
in de pan. Laat de vla even
doorkoken en voeg van het
vuur de overige koude melk
toe Kook de rozijnen in wei
nig water tot ze opgezwollen
zijn. laat ze uitlekken en
meng ze met de kleingesne
den gember door de vla.
JEANNE
JEN-
EINDELIJK is er binnen de Tweede-Kamerfractiejar I
CDA een besluit gevallen over de dissidente leden |cht.
en Dijkman: zij mogen ook in de toekomst niet alsetser
voerders van de fractie optreden tenzij zij zich schF1^
de fractie-discipline. Sinds het conflict binnen de Cr ge(
tie naar buiten is gekomen, heeft het zo'n twee r je
moeten duren alvorens er uiteindelijk knopen werdidie
gehakt. Zelfs het gisteravond genomen besluit van <J3-jai
is nog niet het laatste, want dat moet nu door Schl^e
Dijkman zelf worden genomen. Schikken zij zich inj °°u'
tie-discipline, of richten zij een eigen tweemansfrac(ernj
Tweede Kamer op?
d
r
Het cda heeft wel erg veel tijd nodig gehad on
sturen op de ontknoping, die nu voor de deur stal
heeft de CDA-fractie de bal doorgeschoven naar hi
partijbestuur: dat moest maar adviseren wat er met
en Dijkman moest gebeuren. Dat bestuur sprak zijn
wen uit in de fractie en haar leider De Vries, maar
aan de CDA-fractie over om zelf een beslissing over
gen samenstelling te nemen. En nu laat de CDA-fn
beslissing eigenlijk weer over aan Scholten en Dijk:
moeten zelf maar weten of ze wel of niet uit de fra»
pen. Dat besluit zal overigens niet lang op zich latej
ten. Aan het doorschuiven van de bal is dus een ei:
men. Mitsen, maren, adviezen van anderen, het zijn
maal zaken die achter de rug zijn.
SCHOLTEN noemde gisteren al zijn situatie binnen P^I
tie, waarvan hij nog steeds deel uitmaakt, onaanvaPês'
Hij heeft daarin groot gelijk. Na alles wat er gebeurd
de uitspraak die de CDA-fractie nu heeft gedaan, kur 1S
en Dijkman het niet maken om nog in die fractie te1 11
Het zou, gezien het feit dat zij zo vasthouden aan hu^ëc
punt, van grote karakterloosheid getuigen indien zip 1
zouden beslissen. 0
ing:
In deze kolom is al eerder gesteld, dat de heren Sch^eIK
Dijkman er goed aan zouden doen bij hun afscheidt u
CDA-fractie tegelijkertijd ook uit de Tweede Kamer
trekken. Formeel is een kiezersmandaat persoonlijk, j,
de praktijk is het toch zo dat zij via het CDA in de
Kamer gekozen zijn. Gezien echter hun herhaalde aaf
ging dat zij zonodig in een eigen fractie in de Tweede^^
zullen blijven, ziet het er naar uit dat het duo die V
niet zal kunnen opbrengen. Daarmee is een aparte T
Scholten/Dijkman een onvermijdelijkheid geworden.!
gel is dus door de kerk. De CDA-fractie zakt van 45 j
leden en daarnaast komt er een nieuwe splinter in'
mer. Men kan betreuren dat het zo gelopen is, maai
goed dat in deze kwestie nu eindelijk duidelijkheid is
pen. ers
"egi
og
en,
lei
teX
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN Hebben
atoomgeleerden in het
algemeen en uitvinders
van kernwapens in het
bijzondér een geweten zo
groot als een hooischuur,
zodat het hen geen moei
te kost om lekker te sla
pen, ook wanneer het ri
sico van een nucleaire
oorlog steeds groter
wordt? De boeiende ten
toonstelling: „Weten
schap en Geweten; De
Wereld van Twee
Atoomgeleerden", die af
komstig is uit Berlijn en
nog tot 13 januari 1984
toegankelijk blijft in het
Science Museum van
Londen, leert ons alvast,
dat bepaalde „vaders van
de atoombom" zich van
het begin af grote zorgen
maakten over de onver
mijdbare verspreiding
van dit vreselijke wapen.
Een van die geleerden was
de natuurkundige dr. James
Franck (1882-1964), een
vriend en collega van dr.
Max Born (1882-1970). Aan
die twee Nobelprijswinnaars
is de tentoonstelling „Weten
schap en Geweten" gewijd.
Bij gelegenheid van de hon
derdste verjaring van hun
geboorte was deze tentoon
stelling het afgelopen jaar al
onder meer in Berlijn, Gót-
tingen en Frankfurt te zien.
Franck stamde uit Hamburg.
Hij was de zoon van een wel
gestelde joodse bankier. Bom
was een paar maanden jon
ger en geboren in Breslau als
zoon van een embryoloog. Op
de lagere en middelbare
school waren Max Bom en
James Franck geen knap
perds. Zij leerden elkaar ken
nen aan de universiteit van
Heidelberg, waar Franck
zonder veel geestdrift rech
ten studeerde.
Bom verdiepte zich toen al
in wiskunde, natuurkunde en
astronomie. Hij studeerde aan
de universiteit van Breslau,
maar bracht één trimester
door in Heidelberg. Na hun
eerste ontmoeting besloot
Franck het voorbeeld van
zijn nieuwe vriend te volgen.
In 1902 verhuisde hij van
Heidelberg naar Berlijn om
daar natuurkunde te gaan
studeren.
Samenwerking
In 1920 hadden Born en
Franck elk een leerstoel ver
overd aan de universiteit van
Göttingen. Dat was het begin
van een nauwe samenwer
king, die twaalf jaar stand
hield. In die periode legden
zij zich vooral toe op de stu
die van quantum mechanica,
een nieuwe wetenschap ge
wijd aan het onderzoek van
mechanische wetten, die een
belangrijke rol spelen in het
domein van atomen en mole
culen.
Na 1933 dwong Hitiers joden
vervolging Born en Franck
uit Duitsland te emigreren.
Bom verhuisde naar het
Schotse Edinburgh. Max
Born, zijn protestants-Duitse
vrouw Hedwig en hun kin
deren werden spoedig Brit
ten. In Engeland wonen mo
menteel nog twee van hun
nakomelingen. Professor
G.V.R. Born verblijft in Lon
den en mevrouw M. Farley-
Born in Bath. Een andere
dochter, mevrouw Irene
Newton John-Bom woont in
het Australische Melbourne.
Zij is de moeder van de pop-
zangeres Olivia Newton
John.
James Franck en zijn Zweed
se vrouw Ingrid waren met
hun twee dochters, Dagmar
en Elisabeth, naar Amerika
getrokken, waar hij research-
werk deed in verband met
photosynthesis, het grensge
bied tussen natuur- en schei
kunde. Franck was daar ei
genlijk mee begonnen tijdens
een kort verblijf in Kopenha
gen, waar zijn Deense vriend
dr. Niels Bohr, die zelf on
derzoek deed op het terrein
van de nucleaire natuurkun
de, hem tijdelijk onderdak
gegeven had.
Verbazing
Aan het Kaiser Wilhelm In
stituut voor Scheikunde van
Berlijn probeerden intussen
de Duitse geleerden Lise
Meitner, Otto Hahn en Fritz
Strassman transuranische
elementen transuranen
zijn de chemische elementen
met een hoger atoomnummer
dan uranium, bijvoorbeeld
plutonium (94) tot stand te
brengen door uranium te
bombarderen met zogenaamd
trage neutronen. Deze proe
ven waren in 1934 begonnen.
Om aan de jodenvervolging
te kunnen ontsnappen zag
Lise Meitner zich gedwongen
haar researchwerk te onder
breken.
In 1938 ontdekten Hahn en
Strassman tot hun grote ver
bazing, dat neutronen de ura
niumkern splitsen. Hahn
bracht Lise Meitner, die nu
in Zweden verbleef, hiervan
op de hoogte. Met haar neef
Otto Robert Frisch bereken
de ze in 1939 de reusachtige
hoeveelheid energie die door
een dergelijke splitsing vrij
gemaakt kan worden. In de
vorm van een explosie zou zij
een tot dan toe ongekende
vernietigende kracht ontwik
kelen. Het geheim van de
atoomenergie was ontsluierd.
Kort na de ontdekking van
atoomsplitsing, veroorzaakt
door neutronen, en de daar
uit voortvloeiende kernreac
tie, begonnen in diverSfe lan
den bepaalde geleerden te
denken aan de bouw van een
atoombom. Albert Einstein,
Max Born, James Franck en
andere natuurkundigen, die
uit Duitsland gevlucht wa
ren, geloofden niet dat hun
vrienden Hahn en Strassman
zich ooit bereid zouden ver
klaren om voor Hitier het
eerste kernwapen van de we
reld te maken. De mogelijk
heid dat andere geleerden dit
wel zouden doen, was niette
min onrust wekkend. Ein
stein richtte een brief tot pre
sident F.D. Roosevelt om het
Amerikaanse staatshoofd op
dit probleem attent te maken.
Atoombom
Korte tijd later begon in de
Verenigde Staten het Man-
hatten Project voor de fabri
cage van de eerste atoom
bom. James Franck was er
van het begin af nauw bij be
trokken. Op 11 juni 1945, nog
voor de eerste Amerikaanse
nucleaire proefexplosies
doorgang vonden, publiceer
de een groep natuurkundigen
onder leiding van Franck
een rapport, waarin zij geza-
De Koninklijke Nederlandse Akademie van We
tenschappen bestaat 175 jaar. Ter gelegenheid van
dit symposium organiseert de Akademie vrijdag
aanstaande een symposium getiteld „Wetenschap
ten goede en ten kwade". Heel toevallig wordt mo
menteel in Londen een tentoonstelling gehouden
die nauw aansluit op dit onderwerp. Ze belicht na
melijk het leven en werken van twee vermaarde
atoom-onderzoekers, Max Born en James Franck.
De tentoonstelling laat onder meer zien het het le
ven en werken van deze geleerden werd beïnvloed
door de Eeerste Wereldoorlog, de machtgreep van
Hitier, het werk aan de atoombom en de wederop
bouw van een democratisch na-oorlogs Duitsland.
Franck schreef direct na de Duitse capitulatie in
mei 1945 met een aantal collega's het beroemde
„Franck Report", waarin hij waarschuwde voor de
grote politieke, economisch en ethische gevaren,
die het gebruik van een atoombom tegen Japan zöu
meebrengen. Born werd na de oorlog zeer actief in
de beweging voor atoomontwapening. Onze Lon-
dense correspondent Roger Simons nam een kijkje
op deze tentoonstelling, die tot 13 januari 1984
wordt gehouden in het Science Museum.
Kamermeerderheid tevreden met
uitvoering „Herenakkoord"
DEN HAAG Een meerder- de moties alleen de stel'
heid van de Tweede Kamer is PvdA, PSP, PPR err c
tevreden over de wijze waarop Deze partijen vinden di^l,
Shell en Esso gestalte geven en Esso in onvoldoendet
aan de uitvoering van het he- bun winsten invester^sc
renakkoord tussen deze beide versterking van de Ne4or
bedrijven en de rijksoverheid se economische structw
over het investeren van aard- een debatje vorige wef
gaswinsten. Bij de stemming deze zaak diende D'66 e
gisteren kregen kritisch gestel- gen motie in, waarin hfler
net wordt gevraagd oen
de komende zomer de
te laten weten op welk^
na 1 januari 1985, als h,
dige herenakkoord aflo.e
aardgaswinsten die in S1^
ren worden gerealiseeioe
beste kunnen worden gian
teerd. Omdat ministe^n
Aardenne van Econo
Zaken de Kamer dit bi
trokken de democrate,--
motie in.
James Franck
menlijk uiting gaven van
grote wetenschappelijke en
diep menselijke bezorgheid
over de uitwerking van
atoombommen. Deze geleer
den adviseerden de toenmali
ge Amerikaanse minister van
defensie geen onverwachte
atoomaanval uit te voeren op
Japan. Zij gaven de voorkeur
aan een werelddemonstratie
met kernbommen, die duide
lijk zou tonen hoe destructief
dergelijke wapens zijn.
Dr. Franck en de andere
vooruitziende natuurkundi
gen spraken de mening uit,
dat kernbommen niet lang
geheime wapens zouden blij
ven, waarover alleen de Ver
enigde Staten van Amerika
beschikte. De wetenschappe
lijke gegevens waarop hun
fabricage gebaseerd is, waren
in die tijd al goed bekend aan
geleerden van andere naties.
Franck en zijn collega's voor
spelden een weergaloze be
wapeningwedloop, waarin
alle mogenheden zich tot het
uiterste zouden inspannen
om een reusachtig atoomwa
pen-arsenaal aan te kunnen
leggen.
Wapenwedloop
„Als de Verenigde Staten
atoombommen afwerpen op
Japan, zullen zij meteen het
sein tot die bewapeningswed
loop geven en het des te
moeilijker maken om een
overeenkomst inzake inter
nationale controle te berei
ken", aldus het Franck-rap-
port. De mening van deze ge
leerden werd spoedig werke
lijkheid. Amerika, dat de
atoombom dankte aan het
werk van grote Joodse na
tuurkundigen, afkomstig uit
Duitsland, merkte pas toen
het al te laat was dat overwe
gend joodse spionnen zijn
atoomgeheimen doorgegeven
hadden aan de Sovjets.
Van de lente van 1951 tot in
de herfst van 1954 deden de
twee supermogendheden, de
Verenigde Staten en de Sov
jet Unie, niet minder dan 54
atoomproeven in de atmo
sfeer. De toenemende radio
activiteit werd gevaarlijk. In
Groot-Brittannië waarschuw
de de bekende filosoof Ber-
trand Russell voor het risico
van een kernoorlog. Max
Born en acht andere geleer
den sloten zich bij hem aan.
Op het eiland Mainau, bij het
Meer van Constance, onder
tekenden 51 Nobelprijswin
naars van alle politieke en
godsdienstige strekkingen
een verklaring waarin zij ie
dere natie aanspoorden nooit
meer geweld te gebruiken.
Op 12 april 1957 gaven acht
tien Westduitse natuurkundi
gen de regering in Bonn wel-
temeend de raad haar strijd-
rachten niet met kernwa
pens uit te rusten, wat in het
kader van de Navo wel de
bedoeling was.
Maar de politici wilden niet
luisteren. De gewone man
vraagt geen nieuwe wereld
oorlog; hij is er trouwens al
tijd het eerste slachtoffer
van. Politieke leiders daaren
tegen, die zich in diepe
atoomkelders kunnen ver
schuilen en hoofdzakelijk
steunen op het advies van
hun militaire en andere raad
gevers, houden zich doorlo
pend gereed om, wanneer er
zogezegd geen andere uitweg
meer is, het sein te geven
voor massamoord en cata
strofale vernieling. Hoe zij
dat met hun geweten over
een kunnen brengen, is ook
een raadsel.
ROGER SIMONS
Enige tijd regtf»
DE BILT Het weer
gaat een forse verandert^,
komende dagen wordt E
paald door een depresf
via IJsland naar Scanc
trekt. Het wordt o
zwaar bewolkt en vooral-
gen overdag regent het"-
toe In de vooravond d?st
temperatuur nog tot dit
het vriespunt, maar in tr
van de nacht stijgt hetjD
weer. Morgen overdag ir
circa 7 graden. De zuidvtf-d,
wind neemt toe, in h%0
nenland tot krachtig, ap(
kust tot hard, mogelijk I
achtig. Wanneer de depw;
Scandinavië bereikt j
komt aan de westflank j
een sterke noordelijk strt w
op gang die koude Poqr
naar het zuiden transpose
Die noordelijke stromiq j,
reikt Nederland waarsefcjus
vrijdag later op de dag. ig
het weekeinde moet op»
weer met talrijke wik
buien worden gerekend.
12.
Weerrapporten van vanmorgen o/ l_
Weer Max Min
temp tem;
Doelen
Eelde
Eindhoven
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Frankfort
Mailorca
Malta
München
Stockholm onbew
Las Palmt
Beiroet
Tei Avtv
Tunis
-i'
