=,emlin zonder Andropov stuurloos de winter in
Nicaragua maakt gebaar
van goede wil naar VS
Leger blijft voorhoede van revolutie
vangenenruil is geen
>rbraak in Israëlisch-
esti jnse verhouding
Eiland CeidaeSomo/nt
5,
Ierse zakenman
ontvoerd
Westen reageert kalm
Kruisraketten moeten
worden verbeterd
DESIBOUTERSE:
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1983 PAGINA 13
f voor corrupte
directeur
1— De voormalige direc-
van de bekendste le-
^nwinkels in Moskou,
ov, is ter dood veroor-
\s aandeel in een van de
ite corruptiezaken die in
nie gedurende de laatste
J >t licht zijn gekomen. Dit
[ficiele persbureau TASS
neld.
j bekend of Sokolov, van
-estatie in april bekend
j akt, al is terechtgesteld,
j SS dat vier medeplichti-
e gevangenisstraffen zijn
Don Tiedy
DUBLIN Viel gewapende mannen, die
zich gekleed hadden als politieagenten, heb
ben gisteren in Ieiiand de hoofddirecteur van
een supermarktb«drijf opgevangen en ont
voerd toen hij zjn 13-jarige dochter naar
school bracht.
De zakenman, Doi Tiedy, staat aan het hoofd
van de Galen Weiton-supermarkten, <jie een
Canadees bedrijf Normen. In augustus had de
Ierse politie een piging tot ontvoering, waar
schijnlijk door het Ierse Republikeinse Leger,
weten te voorkonren van de schatrijke eige
naar van Galen Weston uit zijn villa in het
graafschap Wickiow. In de katholieke wijk
Falls Road in Bdfast zijn gisteren zeker ne
gen gewond geraakt bij een bomaanslag.
Welkom voor
kosmonauten
Veel aandacht gisteren
in de Sovjet-Unie voor
de kosmonauten Lya-
chov (links) en Alexan-
drov (rechts) die, on
danks technische pro
blemen, na een verblijf
van ruim vijf maanden
in het ruimtestation Sal-
joet veilig op aarde zijn
teruggekeerd. Na de
landing in Kazachstan
kreeg het tweetal een
aantal onderscheidin
gen, bloemen en wer
den zij voor de Russi
sche tv geïnterviewd.
(Stam)cafe Mata Hari en Lenin
mag niet worden afgebroken
ZURICH Het cafe „Odeon" in Zurich,
dat in de loop der jaren het stamcafé is ge
weest van mensen als Lenin en James Joy
ce en waar Mata Hari ooit heeft gedanst,
mag niet worden afgebroken om plaats te
maken voor nieuwbouw. Dat heeft het
Zwitserse hooggerechtshof gisteren be
paald. De eigenaren hebben te horen ge
kregen dat het pand als een historisch mo
nument wordt beschouwd. Vanaf de ope
ning in 1911 tot aan het begin van de jaren
vijftig was „Odeon" een welvarend café,
dat werd bezocht door zeer uiteenlopende
mensen als Lenin, Mussolini, James Joyce,
Albert Einstein, Thoman Mann, Franz Le-
har en vele anderen. Nadien raakte het in
verval, totdat in 1981 initiatieven werden
genomen om het café te restaureren.
23-11 I
- De misluk-
39,4° e wapenbespre-
2|°° Genève eerder
4o!oo i bevestigt nog
8:8 ft Kremlin, dat
$'j£b(veede Wereld-
asloo nooit zoveel
SS fn korte tijd op
»}gg (ft zien komen,
- moment moet
s?S *er politiek lei-
to oo lonüddels meer
- rd dagen gele-
18,30 prtijleider An-
3'oo ^et °penbaar
jo.oo n'
3,75
)8.oo hgen in Genève
lioo lr twijfel het be-
m!oo ntact met de bui-
J99- ;aarop de Russen
io'.oo >en. uitgezonderd
'5.50 i persoonlijke ont-
5?;oo n Reagan en An-
50.80 ir het weglopen
f®-2® ^i, hoe dramatisch
5i!so e stap op zichzelf
5100 'oor Russische
50*50 in ieder geval
^50 terug te draaien
open van de be
ien idee van An-
Valt nog te bezien.
54^00
56.oo fcnt is dat niet met
sollo ïeg«en- °m te be"
32,20 lij in dit cruciale
Ie touwtjes nog
k)!oo in handen heeft,
>7oo essentieel belang
ilso als Andropov nu
k lar was versche-
>9.00 baai
ro.oo
16.10
52,00
io!io officiële medede-
»7|30 ^en geleden zou
i3!20 n geveld door een
Idheid en daarom
isiso ipenbaar kunnen
>3.20 Onofficieel doen
phten de ronde,
geruchten luidt
slechts in leven
^^^len met behulp
•stduitse nierma-
een nierafwijking
zou hij lijden aan suikerziekte
en een bepaalde vorm van de
ziekte van Parkinson. Een van
de wildere geruchten wil dat
hij herstellende is van enkele
kogelwonden, die hij zou heb
ben opgelopen in een ruzie
met een zoon van wijlen presi
dent Brezjnev of een ontevre
den, onlangs ontslagen KGB-
officier.
De geheimzinnigheid waarin
het persoonlijke leven van de
Sovjet-leiders wordt gehuld, is
van dien aard dat geen van
deze geruchten, hoe wild ook,
zonder meer van de hand kan
worden gewezen. Maar wel
licht weten we binnenkort iets
meer over Andropovs gezond
heid. De bijeenkomst van de
Opperste Sovjet ter bespreking
van de nationale economie en
de begroting voor 1984, wordt
normaal gesproken omstreeks
deze tijd gehouden. Gewoon
lijk wordt deze bijeenkomst,
die vooraf wordt gegaan door
een vergadering van het Cen
trale Comité, bijgewoond door
het voltallige Politburo, inclu
sief de partijleider. Het zou
heel vreemd zijn als deze bij
eenkomsten niet voor eind de
cember gehouden zouden zijn.
Als ze wel worden gehouden
maar zonder Andropov, dan is*
zijn gezondheidstoestand dui
delijk veel slechter dan het
Kremlin de buitenwereld wil
doen geloven.
Oestinov
In Andropovs afwezigheid zijn
de belangrijke toespraken over
het buitenlandse beleid gehou
den door de minister van de
fensie, maarschalk Oestinov,
die onlangs op zijn vijfenze
ventigste verjaardag is onder
scheiden met de Orde van Le
nin, en doodde ervaren minis
ter van buitenlandse zaken,
Gromyko. De toespraken over
binnenlandse aangelegenhe
den zijn overgelaten aan Kon-
stantin Tsjernenko, van ouds
her Andropovs grote rivaal, en
Grigori Romanov, een veel
jongere gegadigde die zijn car
rière tot dusver grotendeels in
Leningrad heeft gesleten Mik
hail Gorbachev, een zeei intel
ligente, in Moskou op|eleide
advocaat, die wordt be
schouwd als de kandidaét voor
het Politburo met de beste
kansen voor de toecomst,
heeft tot dusver niet veèl van
zich laten horen.
Een ander belangrijk teken
dat Andropov geen volledige
controle meer heeft op het po
litieke gebeuren ligt in het feit
dat er van de verschilende
beleidsmaatregelen die hij kort
na zijn ambtsaanvaarding aan
kondigde, nog niet veel te
recht is gekomen. Zijn eerste
toespraken maakten op ieder
een de indruk dat hij een man
was met haast. Maar teen hij
begin deze zomer 69 we'd, be
gon die indruk te ver/agen.
Hoewel hij in die periocfe offi
cieel tot president weid be
noemd en sindsdien h het
openbaar voorzitter vin de
Defensieraad is genoemd (zij
het maar een keer), wordt zijn
beleid al geruime tijc niet
meer merkbaar gepropageerd.
Wat de binnenlandse politiek
betreft is Tsjernenko nog
steeds een doorn in zijl oog.
Duidelijk is dat hij en andere
hoge functionarissen uit het
Brezjnev-tijdperk niet bereid
zijn zich zonder meer op zij te
laten schuiven. Daar kemt bij
dat Andropovs beloften en
dreigementen om een and te
maken aan de bureaicratie
onder ambtenaren en minis
ters bitter weinig hebben op
geleverd.
Geen herstel discipline
Ook de economische hervor
mingen die hij had aangekon
digd en waarbij hij zich moge
lijk zou laten leiden dcor het
„liberale" Hongarije, zjn op
niets uitgelopen. Aansporingen
aan het adres van de arteiders
om een grotere discipline te
betrachten en beloften 4at hij
de corruptie onder hoge amb
tenaren zou uitbannen vorden
eveneens al lange tijd niet
Een van de laatste foto's van Sovjet-leider Joeri Andropov. De Russische leider zit aan een tafel in
het Kremlin bij het bezoek van de Westduitse Bondskanselier Kohl in juli van dit jaar.
Wat de buitenlandse politiek
betreft bleek Andropovs slech
te gezondheidstoestand het
duidelijkst tijdens het bezoek
van de Finse president Koivis-
to in juni dit jaar en kort daar
na van de Westduitse bonds
kanselier Kohl. Bij het bezoek
van Koivisto moest Andropov
door adviseurs overeind wor
den gehouden en bij het be
zoek van Kohl kon een per
soonlijk onderhoud om „hu
manitaire" redenen niet door
gaan.
Maar het duidelijkste teken
van zijn tanende macht is mis
schien nog wel dat Andropov
niets van zich heeft laten ho
ren bij incidenten waarbij ie
dereen commentaar verwacht
te. Tijdens de politieke ruzie
over het neerschieten van de
Koreaanse Boeing eind augus
tus heeft hij enkele weken ge
zwegen. Dit bracht sommige
waarnemers zelfs tot de ge
dachte dat hij pas is geraad
pleegd nadat het toestel was
neergeschoten. En in de afge
lopen weken, waarin in tal
van NAVO-landen werd gede
batteerd over de plaatsing van
de omstreden kruisraketten
heeft hij geen persoonlijke toe
spraak gehouden, terwijl men
dat toch had mogen verwach
ten. Ook de parade ter herden
king van de revolutie van 1917
heeft hij gemist. Met andere
woorden al sinds de zomer is
er geen tastbaar bewijs dat
Andropov nog de beschikking
heeft over al zijn vermogens.
Uit de gedrukte verklaringen
en boodschappen krijgt men
allerminst de indruk dat hij
het is die het land bestuurt.
MICHAEL SIMMONS
Copyright The Guardian
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU WASHINGTON De plaatsing van nieu
we raketten in Tsjechoslowakije en Oost-Duitsland, die
volgens Andropov zal worden bespoedigd, is een oud
plan dat al in september werd onthuld. Sommige ra
ketten zijn volgens de Amerikanen reeds geplaatst.
De plaatsing van raketten op zee, die een net zo grote bedrei
ging vormen voor de VS als de Euroraketten voor de Sovjet-
Unie is volgens westerse deskundigen evenmin nieuws. De
Russen waren dat volgens hen al van plan. De raketten zou
den worden geplaatst aan boord van onderzeeërs of op sche
pen. Volgens de Amerikaanse minister Shultz patrouilleren
al geruime tijd in versterkte mate voor de Amerikaanse kust.
Hij verwees naar een ongeluk met een onderzeeër die naar
Cuba moest worden gesleept. Volgens de verklaring keren de
Russen naar de onderhandelingen terug als de toestand van
voor de plaatsing van de eerste kruisraketten wordt hersteld.
Bondfskanselier Kohl en president Mitterrand, bijeen voor
halfjaarlijks overleg, reageerden in Bonn eveneens kalm op
de Russische bekendmaking en willen niet dat die gedrama
tiseerd wordt.
WASHINGTON POST:
WASHINGTON De Amerikaanse kruisraketten hebben een
kans van minder dan 50 procent om door te dringen tot het
luchtruim van de Sovjet-Unie zonder ontdekt te worden. Ameri
kaanse experts zouden het nodig vinden de kruisraketten te ver
beteren. Kruisraketten zijn een soort onbemande vliegtuigjes
met nucleaire lading. Ze vliegen op geringe hoogte, om buiten
zicht van de vijandelijke radar te blijven. Met een ingebouwde
computer worden de raketten naar hun doel geleid. Volgens de
Washington Post heeft de Sovjet-Unie haar radar-systemen zo
zeer verbeterd dat kruisraketten wel opgespoord en uit de lucht
gehaald kunnen worden. Amerikaanse deskundigen zouden de
raketten nu willen uitrusten met een elektronische apparaat om
de vijandelijke radar te storen. Het Pentagon wilde geen com
mentaar geven op het bericht
Met een rubberbootje werden gisteren de zes door PLO-leider
Arafat in Tripoll gevangen gehouden Israëlische militairen uit
gewisseld tegen 4.700 Palestijnse gevangenen naar een voor
de kust liggend schip gebracht, dat hen terugvoerde naar hun
vaderland. De uitwisseling werd verhaast door de dreigende situ
atie in Tripoli. „Wij hebben een uiterst zware prijs betaald om de
vrijlating te verkrijgen, maar we hadden geen andere keus", al
dus de Israëlische premier Shamir.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON Het
Sandinistisch bewind in
Nicaragua doet sedert eni
ge tijd opvallende tege
moetkomingen aan de
Verenigde Staten. In Was
hington worden die con
cessies gezien als een po
ging om president Reagan
argumenten te ontnemen
voor een eventuele invasie
in Nicaragua. Afgelopen
week zijn plotseling rond
duizend van de achtdui
zend Cubanen uit Nicara
gua vertrokken en is ook
de perscensuur in het land
versoepeld.
De vertrokken Cubanen zijn
volgens Witte Huis-bronnen
voornamelijk onderwijzers.
Het gebaar naar Washington is
volgens deze zegslieden door
de Sandinisten gedaan in
overleg met de Cubaanse lei
der Fidel Castro, die na de
Amerikaanse invasie in Gre
nada heeft ingestemd met
„verlaging van het Cubaans
profiel" in Nicaragua.
Regeringswoordvoerders in
Washington gaven gisteren te
verstaan dat „de Grenada-
-waarschuwing blijkbaar be
grepen wordt in de Midden-
amerikaanse regio". Een zegs
man op het ministerie van bui
tenlandse zaken herinnerde
ook aan de wegzending, met
een na de invasie van Grena
da, van Cubanen uit Surina
me.
De consessies van de Sandinis-
tische junta aan Washington
neemt echter de Amerikaanse
ongerustheid niet weg. Men
wijst erop dat er nog altijd ze
venduizend Cubanen in Nica
ragua zijn, waarvan drie tot
vierduizend militairen, en dat
het land doorgaat zich te be
wapenen.
De versoepeling van de pers
censuur in Nicaragua wordt
gezien als een tegemoetkoming
van de Sandinisten aan de
groeiende kritiek die ook in
sympathiserende Westeurope-
se landen te horen is. De krant
die met name profiteert van
de verlichting van de persbrei
del is het enige oppositiedag
blad, La Prenza. Alle kranten
artikelen moeten thans nog
wel tevoren aan de staatscen-
sor worden voorgelegd, maar
deze laat van nu af aan alleen
berichten over de militaire si
tuatie (in de strijd met de
rechtse ,,contra"-rebellen) en
over economische tekorten in
het land niet toe. Eerder was
de censuur geheel ideologisch
bepaald en mochten bijvoor
beeld inzake internationale
aangelegenheden alleen Russi
sche en geen Amerikaanse le
zingen worden afgedrukt.
De Sandinistisch junta-leider
Daniel Ortega heeft gisteren
in een interview met de New
York Times zijn eerdere regio
nale vredesplan herhaald.
„Wij hebben besloten over al
les te willen onderhandelen
wat de VS ongerust maakt.
Daarmee willen we de wil van
de Verenigde Staten testen om
de vrede in Midden-Amerika
te bewerkstelligen", aldus Or
tega. Wezenlijk onderdeel van
zijn vredesplan is terugtrek
king van alle buitenlandse mi
litairen uit de Centraal-Ameri-
kaar\se landen. Tegenover het
vertrek van de Cubaanse mili
taire „adviseurs" uit Nicara
gua, zou het vertrek van Ame
rikaanse „adviseurs" uit Hon
duras en El Salvador moeten
staan. Voorlopig lijkt Was
hington daarmee niet te willen
instemmen. De regering
Reagan vreest dat terugtrek
king van haar (55) militaire
instructeurs uit El Salvado-
r.een definitieve overwinning
van de linkse guerrilla in dat
land dichterbij zou brengen.
PARAMARIBO De Su
rinaamse legerleider Desi
Bouterse heeft op een
persconferentie gezegd
dat het leger nog steeds
de voorhoede vormt van
de revolutie en dat de lei
ding van de Eenheidsbe
weging „Stanvaste" voor
lopig in handen zal blij
ven van drie militairen
(Bouterse zelf, Bhagwan-
das en Boereveen). „Maar
we zijn niet van plan jaar
in jaar uit in de leiding te
zitten", aldus Bouterse.
De persconferentie van Bou
terse volgde op de viering van
Onafhankelijkheidsdag op het
terse een menigte van onge
veer 20.000 mensen voor dat
de gebeurtenissen van acht de
cember 1982, toen vijftien cri
tici van het bewind werden
vermoord, zich nooit zullen
herhalen.
Bouterse verweet in zijn toe
spraak Nederland een „on
waarachtige" houding, omdat
het Nederlandse bedrijfsleven
volop in Suriname investeert,
terwijl de ontwikkelingshulp
uitblijft. „Als het om Neder
landse (bedrijfs)belangen gaat,
gelden geen overwegingen
van mensenrechten en als het
om Nederlandse ontwikke
lingshulp gaat plotseling wel".
Bouterse voegde er overigens
aan toe dat Nederlandse inves
teringen in Suriname welkom
zijn, „omdat Surinaamse arbei
ders ervan profiteren". Suri
name is, zo zei hij verder, be
reid om met Nederland te pra
ten, maar „we zullen niet op
onze knieën gaan liggen om de
hulp hervat te krijgen".
Op "een vraag tiidens de pers
conferentie of hij zijn eigen
functie via verkiezingen wil
legitimeren, zei Bouterse dat
zijn „positie nu historisch vast
ligt". De legerleider voegde
daaraan toe dat hij niet voor
eeuwig het leiderschap wU
voortzetten.
WISKE DE HIPPE HEKSEN
Ansar in Zuid-Libanon per
bus overgebracht naar Sidon,
waar zij eveneens als helden
werden ontvangen.
De zes Israëliërs zagen er goed
uit. De 19-jarige Abraham
Mintabelski zei dat zij „erg
goed" waren behandeld, hoe
wel de laatste weken in Tripo
li vanwege de gevechten onge
makkelijk waren.
Aanhangers van Arafat heb
ben de verrassende gevingen-
ruil een overwinning voor de
PLO genoemd. In het gevan
genkamp Ansar zitten nog on
geveer 3.000 Palestijnse en Sy
rische gevangenen, terwijl een
radicale Palestijnse groepering
nog altijd twee Israëlische mi
litairen vasthoudt.
streeks met de PLO had
onderhandeld.
De geheime uitwisselingsope
ratie, die dankzij de bemidde
ling van Frankrijk en het In
ternationale Rode Kruis tot
stand kwam, wérd gisteren af
gerond toen de zes Israëlische
militairen na 15 maanden
Palestijnse gevangenschap bij
terugkeer in Israël als helden
werden begroet. Tegelijkertijd
arriveerden in Algiers 1.100
Palestijnen in drie vliegtuigen
van Air France. Tijdens hun
vlucht naar Algiers riepen de
Palestijnen leuzen ten gunste
van PLO-voorzitter Arafat.
Zo'n 3.500 andere Palestijnen
werden uit het gevangenkamp
De uitwis-
jfinn Palestijnse
zes Is-
die
ijn vijandschap
de Palestijnse
organisatie
verse hoogge-
raëlische func-
hebben dit gis-
™"^ten weten. De
sge minister van
ontkende
de ruil van
recht-
