inezen bang voor nieuwe Culturele Revolutie
21
22
Granieten Koos" zet bonden voor het blok
23
24
25
INLAND
tensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofBuitensteBinnenhofbuitensteBinnen
jtensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen
Li
FOOD
ENGINEERING
'83
PROCESS
EQUIPMENT
'83
Politiek
Partij
Parlement
EeidaeSowumt
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1983 PAGINA7*.
krs
d;ratie
jbeni h((f heeft een roe-
yacfiter de rug. Zel-
"?el<ü, er in één week zo-
N Z1tillende demonstra-
v<tvonden. Het begon
yzeJrnet de Amsterdam-
>s- ra!teerlieden die het
met hun schuim
j k°^e tintJe bezorgden.
"beetje scheerschuim
y ??lers zou nooit weg
J?' -st. rnaar het hele
j '^volspuiten was toch
'j het goede. Donder-
sPrakt demonstratiehek
•an de dam. Om elf
^den enkele honder
inde vrouwen met
Jdoekjes, die, in na-
n de „dwaze moe-
Argentinië protes
ten de verdwijnin-
ïlitieke gevangenen
Amerika. Nog maar
m g waren zij uit het
W Êwenen of het Bin-
blauw van de dui-
geüniformneerde
ie hun ongenoegen
tegen de dreigende salariskor
ting tot uiting wilden brengen.
Een uur later werden zij ge
volgd door een grote groep
FNV'ers, gewapend met tal
van spandoeken, voorzien van
teksten tegen het bezuini
gingsbeleid.
Tegelijkertijd meldde zich een
aantal vertegenwoordigers uit
diverse minderheidsgroeperin
gen, die een petitie kwamen
aanbieden. Enkelen droegen
een bord met een letter erop
en tezamen vormden ze op die
manier het woord „minderhe
denbeleid". De verzamelde
FNV'ers keken daar aanvan
kelijk enigszins vreemd van
op, maar toen de mannen met
de bordjes in een andere volg
orde gingen lopen, waardoor
er „heden minder beleid"
kwam te staan, werden ze
door de vakbondsleden met
gejuich onthaald.
Intussen werd in de Kamer
een debat gevoerd over de
plaatsing van kernwapens in
Duitsland en Engeland, ter ge
legenheid waarvan een aantal
vredesdemonstranten zich op
en rond het Binnenhof had ge
posteerd met de onderhand
vertrouwde teksten: „Geen
nieuwe kernwapens in Euro
pa" en „Kernwapens de we
reld uit". Dit alles overziende
moesten we terugdenken aan
een uitspraak die kamervoor
zitter Dolman enige tijd gele
den deed: „Wat mij betreft
kunnen er niet genoeg demon
stranten op het Binnenhof ko
men, want dat is een teken dat
de democratie springlevend
emancipatie
Het gaat stapje voor stapje be
ter met de emancipatie van de
Nederlandse vrouw, althans
waar het gaat om het vervul
len van banen bij de overheid.
Deze conclusie konden wij
woensdag trekken uit een dis
cussie die de kamercommissie
voor emancipatie-aangelegen
heden voerde met minister
Koos Rietkerk (Binnenlandse
Zaken) en staatssecretaris An-
nelien Kappeyne van de Cop-
pello (Sociale Zaken). Met vol
doening stelden de meeste
commissieleden vast, dat er
langzamerhand steeds meer
vrouwen bij de politie en de
brandweer komen en dat ook
het aantal vrouwen in leiden
de functies bij de overheid iets
toeneemt. Dat er desondanks
toch nog wel eens iets mis kan
gaan, werd duidelijk uit een
praktijkgeval dat PvdA-
woordvoerster Elske ter Veld
te berde bracht. Zij vertelde
over een vrouw, die een oplei
ding tot brandweerman (of
moet dat brandweervrouw
zijn?) had gevolgd. „Deze
vrouw", aldus Elske, „vertelde
me dat ze tijdens een gesprek
met een brandweercomman
dant van een korps waar zij
had gesolliciteerd, de vraag te
horen kreeg: „Hoe denkt u ei
genlijk iemand van drie hoog
via een raam te kunnen red
den?" Tegen mij zei ze, dat zo
iets gewoon een kwestie van
techniek is. Maar dat had ze
niet tegen de commandant ge
zegd. Ze zag dat de man nogal
klein van stuk was en ant
woordde: „Net als u. Ik laat
hem stuiteren". Ze werd niet
aangenomen".
GEZIN
Over emancipatie gespro
ken In de zoveelste afleve
ring van het debat over de
„tweeverdieners" legde Louise
Groenman van D'66 de vinger
op een zere plek in ons be
roemde Nederlandse woorden
boek „De Dikke Van Dale".
Nadat ze zich had afgevraagd,
wat het CDA nu precies onder
het begrip „gezin" verstaat
onthulde Louise, dat de Ne
derlandse woordenboeken het
daar in ieder geval niet over
eens zijn. In Van Dale wordt
„gezin" namelijk omschreven
als „vrouw en kinderen". Als
voorbeeld geeft Van Dale
daarbij het zinnetje: „Hij gaat
met zijn gezin op reis".
„De heer Dolman heeft het
voor mij opgezocht en we heb
ben er samen al hartelijk om
gelachen", aldus Louise. Dit
ontlokte CDA-spreker Joost
van Iersel de opmerking:
„Misschien kunnen wij een ge
zamenlijke actie ondernemen
bij de redacteuren van Van
Dale om hierin verandering
aan te brengen. Ze zijn erg
ontvankelijk voor commentaar
vanuit de samenleving". Vol
gens Louise Groenman geeft
Kramers' woordenboek der
Nederlandse taal de enig juiste
definitie van het woord „ge
zin", namelijk „ouders met
kinderen". Van Iersel kon
hiermee instemmen.
Ria Beckers van de PPR deed
even later ook nog een duit in
het gezinszakje. Herinnerend
aan het feit dat zij in het ver
leden als lerares klassieke ta
len haar brood verdiende
sprak zij: „Toen Van Dale zo
juist uitvoerig over tafel ging,
moest ik denken aan een ver
haal van Homerus. Op een ge
geven moment schrijft Home
rus over iemand die op reis
gaat en dan volgt de zin: „Hij
scheepte zich in met zijn
vrouw en zijn andere huis
raad".
RATTEN
Van gezinnen naar muskusrat
ten is een hele overstap. Toch
verdient het volgende ook nog
even vermelding. Tijdens een
vergadering van de kamer
commissie voor verkeer en
waterstaat maakte Jan Nijland
van het CDA zich ernstige
zorgen over de bestrijding van
de muskusrat. „De muskusrat
rukt onweerstaanbaar op", zei
hij. „En het bestrijden ervan
lijkt ploegen op de rotsen,
want ik heb mij door deskun
digen laten vertellen dat 1 rat
per jaar 1070 nakomelingen
kan opleveren. Dat betekent
nogal wat, dunkt me".
Minister Smit-Kroes had ken
zittei
nelijk weinig trek in een se-J
rieus antwoord op de nood-?.»
kreet van Nijland, omdat ze aiw
vele malen eerder had verqo
kondigd dat het met de ratteniM
bestrijding juist de goede kantu
op gaat. Daarom beperkte ze,.
zich tot een wat lacherige filo^-L-
sofie over de vraag wat men».,
met de gevangen ratten aan.T
zou moeten. „Ik heb me afge- h
vraagd, wat men in het bui
tenland met de ratten doet. Ie-
mand mompelde toen: ze zet-
ten ze op het menu. Dat lijkt
me niet zo'n goede oplossing",
aldus de bewindsvrouw. „Ik -
heb ook al eens voorgesteld, de
produktie van jassen van mus-
kusrattenbont te ^stimuleren,*
maar ook dat lijkt me niet\
aantrekkelijk, want dat zou
sommigen ertoe kunnen aan
zetten, juist ratten te gaan fok-"jj
ken. En dan bereiken we hetw.
tegenovergestelde". En daar-
mee was voor Smit-Kroes de
zaak afgedaan. Voor Nijland
trouwens ook, want hij kwam
er niet meer op terug.
DICK VAN RIETSCHOTEN
I
om c
oogte
egels Jean-Paul
"gSeft zich in de
burgeroorlog uit-
geweerd, zei het
laderlid bedacht-
?del!ïaar wij kunnen
Ipnoii ï-
entialisme niet
het is geen
djeling van de so-
bilistie werkelijkheid
»en..Jjn het evenmin
ewijs zjjn opvattingen
Steit'fl g en bur"
>huis menslievend-
aari
Rijs\
ggeifttialisme is niet de
omefclijke westerse in-
i pofcrtegen China de
van; aangebonden. Chi-
iar ^functionarissen, die
w campagne tegen
Drdvg corruptie" probe-
PTfeggen, benadrukken
kaqpagne ook is gericht
tra fder filosofische on-
posti, zoals de uit het
i decomstige pornografi-
noge en tijdschriften die
zullaatste jaren in grote
e zden zijn binnenge-
uifHet officiële Volks-
r. Avaarschuwde deze
terlldat verkopers van
schep zonder pardon
ieu^hter zullen worden
3n|I
waait uit Siberische richting,
bestaat bij sommigen in China
de vrees dat de jongste cam
pagne een breder doel heeft.
Eerder deze week spelden
deze mensen een aan de cam
pagne gewijd openingsartikel
in het Volksdagblad in de
hoop een aanwijzing te vinden
die hun vrees zou bevestigen.
Tweederde van de voorpagina
werd in beslag genomen door
een commentaar dat fel uit
haalde naar de geestelijke cor
ruptie en opriep tot een nieu
we „ideologische strijd". Met
geoefende ogen namen de Chi
nezen de woordenvloed tot
zich op zoek naar de kernregel
die zich pas bij het tweedui
zendste woord aandiende. Hier
stond dat het een lange strijd
zou worden en dat opvattingen
vijandig aan het socialisme
niet van de ene op de andere
dag konden worden bedwon
gen.
Dubbelzinnig
In een eveneens verontrusten
de zin iets verderop vermeldde
het artikel dat „burgerlijke
menslievendheid" al eerder
was gekritiseerd in de jaren
zestig, een duidelijke verwij
zing naar de Culturele Revolu
tie. Hoewel het artikel zei dat
de Culturele Revolutie te ver
was gegaan omdat die ook de
socialistische menslievendheid
China op het hoogtepunt van de Culturele Revolutie in
1967. Op het reusacntige Tienamnien plein in Peking
paraderen twee miljoen Rode Wachters voor hun lei
der, Mao Tse-toeng. Zij hebben zich de opdracht toe
twijfel dat por-
andere, volgens de
'tT had aangevallen, bleef het een
inderdaad tot het alarmerJnd en dubbelzinnig
f China zijn door- commentaar.
la ,i'lar i Sez!en J. De mensen hier dachten aan-
id die al enige tijd vankelijk dat de campagne
twee weken geleden zijn hoog
tepunt had bereikt toen Zhou
Yang, de bejaarde, culturele
partij-ideoloog die door de ja
ren heen met alle winden is
meegewaaid, zichzelf kritiseer
de omdat hij het begrip ver
vreemding verkeerd had geïn
terpreteerd. Maar nu circule
ren er geruchten dat zijn zelf
kritiek niet voldoende was en
twee hoge leden van de redac
tie van het Volksdagblad zijn
ontslagen.
Niemand in China weet pre
cies wat dit allemaal te beteke
nen heeft. Maar een leraar
buitenlandse letterkunde heeft
uit voorzorg een openbare le
zing die hij zou geven, afgelast.
Videorecorders, een zichtbaar
bewijs van geestelijke corrup
tie, worden door de Chinezen
in grote getale van de hand
gedaan. De Chinese televisie
bracht onlangs een program
ma over bejaarde intellectue
len die de geestelijke corruptie
met krakende stemmen- ver
oordeelden. Na dit programma
volgde er een documentaire
over arbeiders die na gedane
arbeid in volle tevredenheid
een partijtje voetbal speelden,
of, als ze daar geen zin in had
den, posters schilderden waar
op de geestelijke cultuur werd
toegelicht.
Officieel heet het dat de angst
voor een nieuwe culturele re-
gedacht toe te zien dat alleen de juiste communistische
opvattingen worden gehuldigd. Vele duizenden Chine
zen werden er het slachtoffer van.
volutie ongegrond is. Het is der uit, hebben „feodale" idee-
misschien wel een ideologische
strijd, zo zeggen officiële
woordvoerders, maar het is
geen beweging van het soort
dat China tijdens de Culturele
Revolutie op zijn grondvesten
deed schudden. „U kunt ervan
overtuigd zijn dat het geen
tweede Culturele Revolutie
wordt, want het zijn de huidi
ge leiders van China die daar
het meest onder geleden heb
ben". Vervolgens worden de
sociale misstanden die de
nieuwste campagne noodzake
lijk maken, frank en vrij be
schreven.
Op het platteland, zo legde een
officiële regeringswoordvoer-
ën onder invloed van de vrije
re sfeer van de afgelopen jaren
opnieuw de kop opgestoken.
Boeren gebruiken hun ver
diende contanten om tempels
te bouwen en monniken con
tributies te betalen. Anderen
zijn verslaafd geraakt aan gok
ken. Daarbij deinzen ze er
soms niet voor terug om hun
huis in te zetten en te ver
liezen. Dus het verschijnsel
„geestelijke corruptie" heeft
zowel een interne als externe
oorzaak. Het is niet alleen de
opening naar het westen die
ervoor verantwoordelijk is, zo
besluit de regeringswoord
voerder zijn betoog.
Fouten
Toch bestaan er op dit moment
geen plannen voor een cam
pagne tegen de corruptie op
het platteland. In feite is het
zo dat de officiële veroordelin
gen van feodalisme en porno
grafie een sluier leggen over
het werkelijke doel van deze
campagne die in de eerste
plaats is gericht tegen leden
van de communistische partij.
Hun fouten zijn uiteraard van
een moeilijker te omschrijven
ideologische aard.
Inmiddels is duidelijk dat de
campagne is gelanceerd in ok
tober toen Deng Xiaoping een
toespraak hield voor het cen
traal comité van de communis
tische partij. Die toespraak
wordt nu in het hele land
zorgvuldig bestudeerd in poli
tieke bijeenkomsten. Een an
der document dat moet wor
den bestudeerd is een essay
van Mao Tsetung dat eveneens
oproept tot ideologische strijd.
Wat nog niet duidelijk is het
motief van Deng. Wil hij op
deze manier de linkse elemen
ten in de partij die zich nog
steeds verzetten tegen zijn
hervormingen verzoenen? Aan
de andere kant, Deng is zelf
verre van liberaal. In 1980 on
derdrukte hij de democratise
ringsbeweging zonder enige
zichtbare gewetenswroeging.
En dat terwijl hij die ontwik
keling had getolereerd toen
zijn politieke tegenstanders
het doelwit waren van de
muurkranten en illegale tijd- i
schriften.
Deng is naar men zegt een
groot tegenstander van per
soonlijkheidsverheerlijking.
Maar in het laatste nummer
van Bi-Monthly Talk, een po
pulair tijdschrift wordt uitvoe
rig de loptrompet over hem
gestoken. Het artikel noemt
vijf redenen waarom Deng het
best geschikt is om een „door- -
slaggevende rol" te spelen in
dit stadium van het Chinese
socialisme. Een van de voor
naamste redenen is volgens
het artikel Dengs lange revo
lutionaire carrière.
Het artikel is geschreven door
Liao Gailong, die algemeen
wordt erkend als en vooraan
staand partijhervormer. Is het
artikel bedoeld als een gerust
stelling voor de mensen die
bang zijn dat Deng te maken
heeft met oppositie of is het
bedoeld om de liberalen weer
in het gareel te krijgen?
Hoe het antwoord ook luidt,
de campagne tegen de geeste
lijke corruptie lijkt een nieuwe
mijlpaal China's politieke ge
schiedenis na Mao. Opvallend
is de nadruk die wordt gelegd
op de maatschappelijke en
ideologische misstanden die
sinds Mao's dood de kop heb
ben opgestoken. Het is de eer
ste campagne sinds 1976 die
niet de Culturele Revolutie de
schuld geeft van alles wat ver
keerd is gegaan. Het is te ho
pen dat dit duidt op realisme
en niet op een wederopleving
van een gevaarlijk dogmatis
me.
JOHN GITTINGS
Copyright The Guardian
ADVERTENTIE
Internationale vakbeurs van apparatuur en
processen voor de voedingsmiddelen-,
dranken- en zuivelindustrie alsmede bio
technologie
dagelijks: 9.30 -17 30 uur
BERNHARD-EN MARIJKEHAL
IIIMMTIUMU
Internationale vakbeurs van installaties,
machines, apparaten, energie-en milieu
beheer voor de chemische-, petrochemi
sche-, olie-, gas- en offshore industrie
dagelijks: 9.30 -17.30 uur
MARGRIETHAL
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bij UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE. EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
1AG CDA en
,-igeren al weer
"-n een jaar. Ruim
"?'/ilden van daad-
Én „no-nonsense"
j achter ons en
aan het kabinet
en er zeker nog
fepl van de aan-
ie bewondering,
:e vleiende bena-
Jjo-nonsense kabi
net" leidde, lijkt mede on
der invloed van de sociale
onrust inmiddels ver
bleekt. Toch blijft déze
ploeg kiezen voor een op
stelling die we zeker de
soortnaam graniet kunnen
meegeven. Onbuigzaam,
haast op het koppige af
blijven Lubbers en de zij
nen onbevattelijk voor
wat zij nonsens vinden: de
wensen van hun werkne
mers. Wat maakt dit kabi
net zo zelfverzekerd?
Om die vraag te beantwoorden
is het al dan niet gerechtvaar
digd zijn van de gewraakte
kortingen niet relevant. Er
zijn al eindeloze reeksen cij
fers en percentages over ons
uitgestort die moeten aantonen
dat de één beter af is dan de
ander of omgekeerd en de
EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
HtmtlHtl h it touvtrntur i Hot homt u in
l/di )i cr l jfdt ktrktr Itrtihl'
f PiMtriiH lut/l htl humd
omlcmmm 1 Hiiuloitit-
nairt op hthitnidM frui'
[Jullie motltn Htm sloppen1
spraakverwarring daarover is
zo langzaamaan compleet.
Nee, we moeten eerst even te
rug naar Prinsjesdag, de dag
waarop het kabinet zijn be
leidsvoornemens presenteerde.
Een citaat uit de miljoenenno
ta: „Het voornaamste element
uit dit pakket bestaat uit het
voornemen van het kabinet
om op de salarissen van amb
tenaren en trendvolgers een
bruto-korting van 3,5 procent
per 1 januari toe te passen".
Hoewel het woord bruto er
duidelijk bij staat werd dit
door velen onmiddellijk ver
taald als een loonsverlaging
van 3,5 procent, daarmee de
indruk wekkend dat men er
3,5 procent netto op achteruit
zou gaan.
Prinsjesdag viel dit jaar op
dinsdag 20 september, maar
het zou tot dinsdag 1 novem
ber duren voor premier Lub
bers een serieuze poging on
dernam via het NOS-journaal
duidelijk te maken dat het al
lemaal zo erg niet was. Vijf
weken lang hadden de ambte
narenbonden dus volop gele
genheid om op hun eigen ma
nier hun leden voor te lichten
over de kortingen en ze actie-
bereid te maken. Het kabinet
deed niets.
Blunder
In plaats van het daarbij te la
ten en vervolgens aan minister
Rietkerk de ruimte te geven
die een onderhandelaar nu
eenmaal nodig heeft, beging
Lubbers in dat zelfde journaal
een even ongelooflijke als on
vergeeflijke blunder. Tot woe
de van Rietkerk gaf hij met
een simpel woord diens brood
nodige onderhandelingsruimte
als presentje aan de bonden
weg (3,5 procent werd 3 pro
cent), waardoor Rietkerk de
volgende ochtend met lege
handen naar de onderhande
lingstafel moest. Wat het grote
en zwaar bevochten aanbod 1
had moeten zijn dat de ambte
naren terug achter hun bureau
had moeten brengen, was door
hun bonden toen al (ze konden
moeilijk anders) als een sigaar
uit eigen doos verworpen. Ge
volg: verhevigde publiekson-
vriendelijke acties.
Vriend en vijand van Lubbers
zijn nu, bijna drie weken later,
nog niet over hun verbazing
heen. „Hoe kon hij zoiets
stoms uithalen", zegt een hem
zeer goedgezind CDA-kamer-
lid. „Iedereen die ooit wel eens
onderhandeld heeft weet toch
dat je wisselgeld in je zak moet
hebben, dat je met veel moeite
ate een concessie presenteert,
daarbij de indruk wekkend
dat je die voor de poorten van
de hel hebt moeten wegslepen!
Je moet de andere partij ook
in de waan laten dat ze echt
iets hebben binnengehaald.
Door Lubbers' weggevertje
kon het niet anders of het
moest hard tegen hard gaan".
Onvermurwbaar
En inderdaad, het gaat hard
tegen hard. Hoe lang het on
doordachte optreden van onze
minister-president dit conflict
nodeloos gerekt heeft zullen
we nooit weten. Feit is wel dat
noch Lubbers/ noch Rietkerk
zich door deze missers uit het
veld hebben laten slaan. De
kleine Koos blijft onvermurw
baar kiezen voor een granie
ten opstelling. Vlak voor hij
weer ging onderhandelen
kreeg hij opnieuw de volle
steun van zijn collega's: 7,5
miljard moeten ze in drie jaar
inleveren en geen cent min
der!
Ofschoon het strategisch in
zicht van dit kabinet dus veel
te wensen overlaat, heeft het
toch een paar sterke troeven
in handen. De belangrijkste is
waarschijnlijk de positie van
de tegenstander. De bonden
staan al min of meer met de
rug tegen de muur. Ten eerste
mogen we niet vergeten dat
hun leden al actie voerden
voordat de „bondsbonzen" er
nog maar aan gedacht hadden
een actieparool uit te vaardi
gen. Zij werden min of meer
wakker geschud en de daarop
volgende toestand van slaap
dronkenschap heeft Van de
Scheur en de zijnen tot over
moed gebracht. In hun actie-
drang vergaten zij een essen
tieel strategisch punt te rege
len: een eervol lijkende af
tocht. En het zijn zeker geen
beste strategen die niet tevens
hun aftocht dekken.
Kwaad bloed
Daar komt bij dat de ambtena
renbonden kiezen voor inko
men boven arbeidsplaatsen.
Daarmee handelen zij in strijd
met het solidariteitsparool van
hun moederbonden FNV en
CNV, die steeds steun hebben
verleend aan fors inleveren in
het bedrijfsleven tot behoud
van werkgelegenheid. Dat zet
kwaad bloed bij andere delen
van FNV en CNV. Met name
de industriebonden van beide
centrales kunnen (al is het dan
binnenskamers) nauwelijks
mêer een goed woord opbren
gen voor de eisen èn de acties
van hun ambtelijke collega's.
Ten derde is er dan de maat
schappelijke weerstand. Pas
sief en actief verzet en onbe
grip nemen toe. Naast de be
kende affiches van „3(,5)%
Nee!" en „Boos op Koos" ver
schijnen andere plakkaten:
„Alle ambtenaren de wereld
uit, te beginnen in Neder
land", „Stop de acties!",
„Groos op Koos", „Ik staak
niet, werkt u mee?". Meer dan
1000 werknemers, onder meer
uit de postorderbedrijven, zijn
met ingrijpende werktijdver
korting geconfronteerd en een
veelvoud van hen wacht een
zelfde lot als de acties nog lang
doorgaan.
Tot nog toe vonden de staken
de ambtenaren ondanks het
ontbreken van enige wettelij
ke regeling van het stakings
recht, de rechter meestal aan
hun zijde. De Rotterdamse
rechtbank oordeelde daarente
gen deze week in het kort ge
ding <3at de gemeente Rotter
dam tegen de bonden had aan
gespannen, dat het geen pas
geeft acties te voeren die der
den schade berokkenen. Zeker
niet als zij in het arbeidscon
flict tussen ambtenaren en
overheid geheel geen partij
zijn. Rechter Nivard liet daar
bij meewegen dat de burger
uiteindelijk moet opdraaien
voor de gevolgen van de scha
de door tal van hogere tarie
ven. Deze uitspraak zou wel
eens een ommekeer kunnen
gaan bewerkstelligen. Het lijkt
in elk geval waarschijnlijk dat
de rechter forse schade voor
het bedrijfsleven, met gevol
gen voor werkgelegenheid en
tarieven (denk aan het open
baar vervoer!), niet lang zal
blijven tolereren.
Misschien zou een nieuwe
rechterlijke uitspraak, bv. in
hoger beroep van de korte ge
dingen die het bedrijfsleven
tot nog toe heeft verloren, de
ambtenarenbonden een zelfde
excuus kunnen verschaffen als
de uitspraak van de Haagse
rechter mr. Wijnholt hen
deed. Tot veler verrassing tap
te Jaap van de Scheur dinsdag
al uit een ander vaatje en om
armde hij met veel nadruk het
gebod van Wijnholt weer met
Rietkerk te gaan praten. Na
tuurlijk, het kenmerk van de
rechtsstaat is de rechter te ge
hoorzamen en de ambtenaren
zullen de laatste zijn die dat
weigeren. Dat neemt echter al
lemaal niet weg dat Wijnholts
uitspraak voor de bonden als
een geschenk uit de hemel
kwam.
Zelfs toen na twee dagen in
tensief praten granieten Koos
nog geen duimbreed was ge
weken, toonden de ambtena-
renvoorlieden zich als makke
schapen in vergelijking tot de
krijgshaftige taal die na het
eerste mislukken van het
overleg op 2 november werd -
gesproken. Hoewel iedereen er
vanuit ging dat donderdag
avond de ontknoping moest t
komen, vroegen de bonden
een schorsing. Inplaats van
over mislukken werd er nu
gesproken over een pauze in
de onderhandelingen en dat
terwijl Rietkerk nog geen cent
had toegegeven.
Een bewijs te meer dat de bon
den het moeilijk hebben. Hun
grootste probleem is het vin
den van een eervolle terug
tocht. Iemand zal hen moeten
helpen zonder al te veel ge
zichtsverlies te buigen voor
het kabinet. En aangezien
Lubbers en Rietkerk al hun
wisselgeld al hebben ver
speeld, blijven er misschien
nog maar twee mogelijkheden
over. Een volksoproer dat zich
tegen de ambtenaren keert, of
de rechter die hen sommeert
weer aan het werk te gaan.
Laten we hopen op het laatste.
ARJEN BROEKHUIZEN
