Kans groot op volledige diplomatieke
betrekkingen tussen VS en Yaticaan
ÊcidócSoina
kerk
wereld
jï
Echec van het
voorbehoud
'ACHTERGROND
CeUUcSoivtont
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1983
Als een initiatief in het
Amerikaanse Congres suc
ces heeft om na ruim een
eeuw de volledige diploma
tieke betrekkingen te her
stellen, wordt de persoonlijk
vertegenwoordiger van pre
sident Reagan bij de Heilige
Stoel buitengewoon en ge
volmachtigd ambassadeur,
met een staf van vier of vijf
medewerkers. „Veel zou er
overigens niet veranderen",
zegt William Wilson, de hui
dige vertegenwoordiger.
„Zeker niet het feit, dat wij
uitstekende betrekkingen
hebben en goed en regelma
tig contact onderhouden".
Wilson, vijfde in de reeks
onbezoldigde presidentiële
vertegenwoordigers bij het
Vaticaan, is een makelaar
uit Californië en een oude
vriend van Reagan. Hij. acht
de kansen groot, dat het
Congres de weg zal vrijma
ken voor volledige diploma
tieke betrekkingen.
Groot-Brittannië en het Va
ticaan zetten de stap in janu
ari 1QR9 tnon Ho Rritco oo.
zou zijn, omdat de breuk
met Engeland al dateerde
uit de zestiende eeuw, toen
Hendrik de Achtste de
rooms-katholieke kerk in
zijn land maakte tot een na
tionaal katholieke onder zijn
suprematie.
De Verenigde Staten onder
hielden diplomatieke be
trekkingen met de Pauselij
ke Staat van 1848 tot 1867,
toen de Italiaanse patriot
Giuseppe Garibaldi het pau
selijke leger versloeg en de
pauselijke staat ophield te
bestaan. Het Amerikaanse
Congres nam toen een wet
aan volgens welke geen geld
kon worden uitgetrokken
„voor de legatie in Rome",
en de laatste Amerikaanse
ambassadeur, Rufus King
jr., verliet Rome in 1868.
De Verenigde Staten had
den geen vertegenwoordiger
bij de Heilige Stoel tot 1939,
toen president Franklin D.
Roosevelt het ambt van
„persoonlijk vertegenwoor
diger" in het leven riep en
Köf rfof H.furAn P T"
Henry Cabot Lodge naar het
Vaticaan stuurde. President
Jimmy Carter stuurde eerst
David McLean Walters en
daarna de oud-burgemeester
van New York, Robert Wag
ner.
Het wetsontwerp, dat het
Congres nu in behandeling
heeft heft de restrictie van
1867 op en opent de moge
lijkheid voor de president
om volledige diplomatieke
betrekkingen op ambassa
deursniveau aan te gaan.
„Het heeft iets weg van het
decreet van president Car
ter, dat de Volksrepubliek
China erkende", zegt Wil
son.
De Nationale Raad van Ker
ken, Baptisten en Evangeli-
kalen in de Verenigde Sta
ten zijn tegen erkenning,
omdat zij zou ingaan tegen
de in de grondwet vastgeleg
de scheiding tussen kerk en
staat. Afgezien daarvan is er
weinig opwinding ontstaan.
De senaat stemde eenstem
mig in met het hechten van
\7~,;
tenlandse zaken verwacht
men, dat de versie van de
wet in het Huis van Afge
vaardigden, ingediend door
de voorzitter van de com
missie van buitenlandse za
ken Clement Zablocki, de
mocraat uit Wisconsin, spoe
dig in behandeling zal wor
den genomen en goedge
keurd. Daarna is het aan de
president om de zaak te be
krachtigen.
In de Amerikaanse hoofd
stad zou de apostolische de-
legaat bij het Amerikaanse
episcopaat die geen diplo
matieke status heeft maar
wel met zekere achting door
de wereldlijke overheid
wordt behandeld aposto
lisch pro-nuntius worden
(géén nuntius, want dan eist-
de diplomatieke conventie,
dat hij deken van het corps
diplomatique wordt, wat
voor een .protestantse' natie
niet aanvaardbaar is).
Tot het begin van dit jaar
had persoonlijk vertegen
woordiger Wilson werk-
64 elke dag duizenden pel
grims en toeristen afzetten.
Zijn kantoor heeft het aan
zien van een ambassade in
miniatuur. Er is een wacht
kamer met een gewapende
schildwacht. De ruime huis
kamer met pastelgele muren
is Wilsons privékantoor.
Wat de eetkamer moet zijn
geweest wordt gebruikt voor
vergaderingen.
Wilson zelf overgegaan
tot het katholicisme zegt,
dat de ambassadeur bij de
Heilige Stoel niet van dat
geloof hoeft te zijn. „De
Britse ambassadeur is het
niet. Er zijn er wel. Het is
niet belangrijk voor het
ambt", zegt hij. Met de hulp
van een ambtenaar van de
buitenlandse dienst en twee
secretarissen, staat Wilson
dagelijks in verbinding met
het Vaticaanse staatssecreta
riaat. De Amerikaanse am
bassade in Italië verschaft
administratieve medewer
king, maar Wilson rappor
teert rechtstreeks aan het
hoogwaardigheidsbekleders
en Amerikaanse officiële
bezoekers te regelen, zoals
in de afgelopen weken voor
de ministers van defensie en
justitie, Caspar Weinberger
en William French Smith,
die door de paus ontvangen
werden en Paul Nitze, Ame
rikaans hoofdonderhande
laar op het ontwapeningso-
verleg met de Sovjet-Unie
in Genève, die een onder
houd had met de staatssecre
taris van de Heilige Stoel,
kardinaal Agostino Casaroli.
Wilson is ook de man die er
voor kan zorgen, dat Ameri
kaanse hoge bezoekers van
het Vaticaan een stoel op de
eerste rij krijgen wanneer
Johannes Paulus II op
woensdag zijn algemene au
diëntie verleent.
Een ambassadeur zou het
zelfde werk doen als een
persoonlijk vertegenwoordi
ger, maar in groter stijl.
„Krachtens het protocol zit
ik bij diplomatieke ontvang
sten in donker colbertkos-
J]
Het Nederlandse voorbehoud ten aanzien van d^€
van de nieuwe kruisraketten op ons grondgebied
nen de NAVO niet meer als drukmiddel om te v(t
dat er in Europa kruisraketten worden geplaatst. II
week duidelijk geworden bij het kernwapendel
Tweede Kamer. Doordat Nederland, aldus premief
niet in de positie verkeert om bezwaar te makenjj
begin van plaatsing in andere landen, is onze voj
strategie ten einde.
DiE strategie hield in dat Nederland positieve d?
fende op de onderhandelingen tussen Oost en )j
Rusland en Amerika duidelijk te laten weten, dat»
bij een succesvol overleg in Genève geen en bij ee
king wel kruisraketten zou plaatsen. Nu in Enj
West-Duitsland met de plaatsing wordt begonnen, r
gelijkheid voorbij.
PREMIER Lubbers wist dat donderdag in de Ka/
tuigend duidelijk te maken. Hoe zuur de mislukkiij
voorbehoud-strategie ook is, er kan niets meer aa
worden. Dat zou ook het geval zijn geweest als de P
de Arbeid in de regering zou hebben gezeten. Ook
heeft Lubbers op overtuigende wijze duidelijk gei/
wees op het feit dat de PvdA in het tweede Kabinet
het NAVO-besluit uit 1979 tot plaatsing als een gog|
vaardde, en op basis van dat besluit zo mogelijk oo[
wilde uitoefenen op de onderhandelingen in Gej
PvdA kreee toen wel een aantekening, een voetn<)
