Proletarisch winkelen is diefstal
PI
*>r>
*>i
Jehova 's Getuigen
in nieuwe bolwerk
Bethel malen niet
om de atoombom
MINISTER EN KAMERCOMMISSIE OP ÉÉN LIJN
Man
overlijdt
door fout
in ziekenhf;
Bijdrage aan Kalkar hoger
BUITENLAND
Getd&iQowuvnt
DONDERDAG 27 OKTOBER 1983 PAG JITt
NZR vreest beddentekort
demente bejaarden
ROTTERDAM De Nationale Ziekenhuisraad
tNZR) vreest dat de komende jaren duizenden pa
ltenten geen plaats kunnen krijgen in een ver
pleegtehuis. Het gaat daarbij met name om bedden
voor psyeho-geriatrische patiënten oftewel de
mente bejaarden. Dat is althans de mening van
mevrouw Hanny van Leeuwen, voorzitter van de
sectie verpleegtehuizen van de NZR. Volgens haar
is er alleen een oplossing van dat probleem moge
lijk als de huidige planningsnormen niet worden
gehandhaafd en het beleid op dit punt wordt ge
wijzigd. Ook een verruiming van de norm voor
het geven van dagbehandeling in verpleeghuizen
zou de behoefte aan bedden enigermate kunnen
beperken. De ervaring heeft uitgewezen dat dank
zij dagbehandeling opname van patiënten in veel
gevallen kan worden uitgesteld en zelfs kan wor
den voorkomen.
Autovrij
Op 30 juni hielp drs
Ruud Lubbers nog bij
het autovrij maken van
het Binnenhof door zijn
eigen wagen van het
plein te duwen. Het Bin
nenhof wordt nu gesierd
door her en der ge
plaatste bloembakken.
Gisteren trof de foto
graaf slechts één auto
aan op dit „autovrije"
plein, de wagen van
premier Lubbers...
Onderzoek in Kempen nodig
naar aangeboren misvormingen
VALKENSWAARD Directeur H. Berkhout
van de Districtsgezondheidsdienst in Valkens-
waard vindt dat er een onderzoek moet wor
den ingesteld naar het toenemend aantal aan
geboren misvormingen in de Kempen. Uit een
eerste inventariserend onderzoek is gebleken
dat het aantal afwijkingen in 1982 aanmerke
lijk hoger ligt dan in de voorgaande jaren. Vo
rig jaar wees een milieu-organisatie al op het
toenemend aantal aangeboren afwijkingen in
de verschillende Kempengemeenten. Het gaat
daarbij met name om uiterlijke afwijkingen
aan ledematen en dergelijke, die volgens de or
ganisatie het gevolg zouden zijn van de ernsti
ge cadmiumverontreiniging in de Kempen en
met de aanwezigheid van nucleaire installaties
in de Belgische grensstreek.
Ziekenfondsen anl
DEN HAAG Winkel
diefstallen zullen in de
toekomst beter aangepakt
kunnen worden. Dat
komt vooral door het be
leid dat de procureurs-ge
neraal bij de gerechtsho
ven op dit punt hebben
uitgestippeld en omdat er
sinds 1 mei van dit jaar
een wettelijke mogelijk
heid bestaat winkeldiefs
tallen via een financiële
transactie af te doen. Er is
dan ook reden tot enig op
timisme, meent minister
Korthals Altes van justitie.
Hij zei dat gisteren in een
overleg over de aanpak
van winkeldiefstallen met
de Kamercommissies voor.
het midden- en kleinbe
drijf (MKB) en justitie.
Woordvoerders van de rege
ringsfracties, van de PvdA en
de kleine christelijke fracties
RPF en GPV veroordeelden
het zogenaamde „proletarisch
winkelen" en drongen erop
aan dat mensen die zich daar
aan schuldig maken zonder
uitzondering worden beboet of
berecht. Dat proletarisch win
kelen gebeurde voor het eerst
op Prinsjesdag van dit jaar,
toen mensen in verschillende
plaatsen uit protest tegen het
kabinetsbeleid op grote schaal
inkopen deden maar niet be
taalden. CDA'er Paulus vond,
dat deze vorm van winkelen
altijd moet worden vervolgd,
zoals dat ook het geval behoort
te zijn bij winkeldiefstal met
voorbedachte rade. Minister
Korthals Altes toonde zich
verheugd met de algemene
veroordeling van het proleta
risch winkelen. „Diefstal is
diefstal", zei hij, „de naam
mag geen verzachtende om
standigheid vormen.
Algemeen werd vanuit de ka
mercommissies op een strak
ker beleid aangedrongen met
een goed vervolgingsbeleid
van de dieven. Per jaar wordt
er door klanten ter waarde
van ongeveer 500 miljoen gul
den ontvreemd en daarnaast
steelt het personeel van de be
trokken bedrijven nog eens
voor eenzelfde bedrag. Kort
hals Altes keerde zich in het
overleg tegen het eigen rech
ter spelen door winkels ten
opzichte van winkeldieven die
betrapt worden. Volgens de
bewindsman is vervolging en
bestraffing een zaak van poli
tie en justitie. Onlangs hebben
de procureurs-generaal beslo
ten alle winkeldiefstallen te
vervolgen. Deze dienen dan
ook bij de politie gemeld te
worden.
Indien de politie in staat is om
te komen, zal deze een dief bij
de winkel na een melding op
halen en op het bureau een
proces verbaal opmaken. Is dat
niet het geval, dan kan de
winkelier de gegevens van de
winkeldief telefonisch doorge
ven. Binnenkort zullen winke
liers ook speciale formulieren
krijgen voor het opgeven van
dergelijke gegevens. Ook bij
telefonische of schriftelijke
melding zal de politie een pro
ces verbaal opmaken.
Het openbaar ministerie kan
besluiten de winkeldiefstal via
een transactie af te doen., wat
zeker zal gebeuren bij kleine
zaken. De betrokkene kan dan
een vervolging ontlopen door
minimaal 100 gulden en maxi
maal 500 gulden te betalen. De
transacties worden centraal
geregisteerd.
Indien de betrokkene een
tweede keer wordt betrapt, is
„afkopen" niet meer mogelijk,
maar volgt er strafvervolging
met een zitting vvoor de rech
ter. Alleen in als er sprake is
van kleptomanie kan de zaak
geseponeerd worden waarbij
betrokkene dan wel medisch
behandeld dient te worden.
Ingeval het gestolene verdwe
nen is, kan bij de transacties of
de strafvervolging ook een
schadevergoeding voor de be
trokken winkelier geëist wor
den. Korthals Altes sprak „ge
ruchten" tegen als zouden alle
winkeldiefstallen die minder
dan 50 gulden belopen auto
matisch geseponeerd worden.
„Elke diefstal zal op een straf
rechterlijke afdoening mogen
rekenen", aldus de minister.
EMMEN Nieuwbouw
van enige betekenis in
Nederland pleegt en pas
sant onderkelderd te
worden met een atoom-
vrije schuilbunker. Men
is toch bezig en weet
maar nooit. Niet zo het
hoofdkwartier dat de Je
hova's Getuigen aan de
Noordbargerstraat te Em-
men hebben neergepoot
letterlijk; nagenoeg
geen beroepskracht van
buiten het genootschap
heeft er schop, troffel,
hamer of waterpomptang
gehanteerd. Een licht
vaardige weglating? Het
einde der tijden, dat de
sekte toch al ziet aanko
men, kan immers dras
tisch bespoedigd worden
door de kernwapenwed
loop? Wat doen al die de
monstranten straks an
ders in Den Haag?
„Nee hoor, niet vergeten",
zegt de heer H. Kambeel stoï
cijns. Omdat leider Caron van
de Jehova's Getuigen in Ne
derland wegens ziekte verstek
moet laten gaan, is hij het die
de gasten rondleidt door de
nieuwe, doolhofachtig beme
ten behuizing. „Voeten ve
gen", gebieden nog papiertjes
op de glazen deuren. „Niet
binnen met werkschoenen".
Maar zaterdag 29 oktober is
het zover. Dan komt Multon
Henschel, lid van het acht-
tienkoppig besturend lichaam
van het wereldgenootschap,
helemaal uit New York over
voor de plechtige inwijding
van het Drentse „Bethel"
(Huis van God). Duizend per
sonen zijn uitgenodigd, verze
kert KambeeL Bovendien zul
len nog eens 3000 Jehova's
Getuigen langs audio-visuele
weg de ceremonie kunnen
volgen in de congreshallen,
waarover de sekte te Heeren
veen en Bennekom beschikt.
Welk motto de Amerikaanse
gastspreker zal bezigen? „Dat
weten we nog niet", bekent
Kambeel. „Maar als ik zou
moeten spreken, zou het iets
zijn in de geest van: wij zijn
geen bouwers om het bouwen;
wij zien dit gebouw louter als
hulpmiddel voor het verrich
ten van het werk dat wij be
langrijk vinden; een instru
ment waarmee we in Neder
land kunnen opereren". Voor
een simpel werktuig oogt het
geheel nogal riant, zullen de
wijkbewoners tegenwerpen,
die dinsdag 25 oktober de hele
dag gelegenheid krijgen om
na 2 jaar overlast door de
bouw ook de aangename
kanten van hun nieuwe bu
ren te leren kennen. Alleen
de tuin al, met honderd ver
schillende boom- en planten
soorten, waar eens een drassig
weiland lag. „Klopt", geeft
Kambeel grif toe. „Óns hoofd
kwartier moet niet alleen
doelmatig zijn, maar er ook
netjes uitzien. Het moet een
voorbeeld zijn in deze wereld
waar zoveel lelijks te kijk
staat. Het oog moet aange
naam getroffen worden. Daar
streven wij altijd naar".
Hoe zat het ondertussen ook
weer met die atoomschuilkel
der?
„Wij verwachten inderdaad
dat God spoedig in deze we
reld zal ingrijpen", zegt Kam
beel op plotsklaps gedragen
toon. „Maar waar de mensen
zich op dat moment zullen be
vinden, is niet belangrijk. De
bijbel leert dat God precies
weet welke mensen Hij zal
willen redden en welke niet.
Al zouden we wegkruipen on
der rotsen of in nolen het
zou ons niet baten", zegt de
bijbel. De dag van Armaged
don waarin wij geloven, de
dag van de grote afrekening,
heeft ook niets met de drei
ging van een kernoorlog te
maken. Oorlogen hebben te
maken met politiek, met de
volkeren onderling. Wij zien
ze hoogstens als een bewijs
dat we in de tijd van het ein
de leven, in de tijd waarin
God definitief de strijd met
deze wereld zal aanbinden, de
beslissende tijd. Daarom is de
gedachte aan een atoom-
schuilkelder eenvoudig niet
bij ons opgekomen. Daarom
doen we als genootschap ook
niet mee met de vredesde
monstratie in Den Haag. Wij
geloven dat het onmogelijk is
de beslissende veldslag te be
ïnvloeden, waarin God tegen
de wereld zegt: Nu heb Ik jul
lie tijd
grijp Ik i
Ontgoochelden
Zelfs tegen de dreigingen van
een lagere orde hebben de Je
hova's Getuigen zich in hun
nieuwe bolwerk niet in willen
graven. Kambeel blijkt drom
mels goed het bestaan van de
Nederlandse Vereniging van
Ontgoochelden te kennen: 450
voormalige leden van de sek
te. die zich verzameld hebben
uit wrok jegens het genoot
schap, dat hen heeft uitgesto
ten. Hij is op de hoogte van
hun geestelijke ontreddering.
Hij heeft hun dreigementen,
gericht tegen het Drentse Be
thel, gehoord. „Maar er is nog
geen ruit gesneuveld", sust
hij. Daarom nergens een
spoor van hekwerk, slagbo
men, verborgen televisie-ca
mera's of waakhonden. De
waarschuwing kan hoogstens
uitgaan van het gekakel der
60 Barneveldse kippen, die de
gemeenschap in Emmen
houdt teneinde van zijn verse
eitje verzekerd te zijn. (Zoals
men een moestuin heeft voor
de eigen verse groenten; een
eigen bakkerij, een eigen sla
gerij; de middenstand in de
door crisis geplaagde regio zal
van het genootschap niet vet
ter worden; men heeft zelfs
een eigen tandarts).
„Wij zijn een open organisa
tie", zegt Kambeel. „Wij wil
len de Vereniging van Ont
goochelden niet met zijn eigen
middelen bestrijden. Vandaar
de afwezigheid van veilig
heidsmaatregelen. Het moet
zo zijn dat iedereen onze Ko
ninkrijkszaal vrij kan binnen
lopen, mits hij zich gedraagt
naar de algemeen geldende
normen. We vermijden in de
Koninkrijkszaal zelfs iedere
vorm van ritueel omdat ie
mand daardoor in verlegen
heid gebracht zou kunnen
worden. Kijkt u maar rond.
Nergens een religieus sym
bool op de muren. Onze sym
bolen beleven we van binnen,
in het dagelijks in praktijk
brengen van ons geloof".
Afgedaald dus uit de inder
daad kuis-kale Koninkrijks
zaal naar de catacomben. Ze
mogen dan niet atoomvrij zijn
hier glimt en glanst de
trots van het genootschap, de
praktijk van drukpers en gra
fische computer. Hier gaat
voortaan „de Wachttoren"
vervaardigd worden, „aan
kondiger van Jehova's Ko
ninkrijk". En „Ontwaakt!"
een periodiek dat „vertrou
wen opbouwt in de beloften
van de Schepper dat Hij een
Het grote complex Bethel in Emmen dat door de Jehova's Getuigen met eigen hand is neergezet.
ordening van vrede
en zekerheid zal brengen
voordat het geslacht, dat de
gebeurtenissen van 1914 heeft
gezien, voorbij gaat". Drie
honderdduizend exemplaren
maandelijks, bestemd voor
Nederland, Nederlandstalig
België én Suriname. „Totnu-
toe in Engeland gedrukt",
zegt Kambeel zakelijk. „Maar
u weet hoe er daar wel eens
iets mis wil lopen met stakin
gen en zo".
Het drukken geschiedt op een
offset-rotatiepers, dje weinig
minder dan een wereldwon
der binnen de grenzen van
Emmen heeft gebracht. Kam
beel wijst er eerbiedig naar,
over het touwwerk heen,
waarmee ook wel tentoonge
stelde beeldhouwwerken in
openbare parken voor al te
grote opdringerigheid worden
behoed. „Onze eigen mensen
hebben van twee oude druk
persen één nieuwe gemaakt",
fluistert hij. „Uniek in de
drukkerswereld. Anderen
hebben het ook geprobeerd,
maar- het is ze nooit gelukt.
Waarom ons wel? De inzet
misschien; de wil om het voor
elkaar te krijgen. Een uit zijn
jas gegroeide vorm van huis
vlijt".
In elkaar geknutseld
De grafische computer is een
ander verhaal. Die werd ook
door sekte-leden in elkaar ge
knutseld, maar dat gebeurde
op het hoofdkwartier in Ame
rika. „Nergens ter wereld kun
je zoiets kopen", looft Kam
beel. „Hij is geschikt voor zet
werk in 102 talen. Hebreeuws
zit erin, Arabisch we doen
veel zendingswerk onder bui
tenlandse werknemers in Ne
derland maar ook Grieks
en zelfs Cyrillisclf. Straks
krijgen we nog Japans en
Chinees. Daar wordt in Ame
rika aan gewerkt. We zijn pas
in het beginstadium. Alles ei
gen ontwerp. Op maat voor
eigen gebruik gemaakt. Nog
nooit door iemand vertoond.
Een commerciële firma zou
zoiets ook nooit voor een ver
gelijkbare prijs op de markt
kunnen brengen. Het komt
omdat bij het Wachttoren Bij
bel en Tractaat Genootschap
zoals we officieel heten
alles door vrijwilligers wordt
gedaan".
Hoe zeer dit laatste waar is,
heeft Nederland kunnen be
wonderen tijdens de twee jaar
durende bouw van het com
plex. Dertien miljoen gulden
zou het de Jehova's Getuigen
gekost hebben om hun tien
keer te klein geworden
hoofdkwartier uit Amsterdam
naar Emmen over te plaatsen,
ware het niet dat de 27.000
Nederlandse sekteleden be
reid waren geweest alles met
de eigen handen uit de eigen
mouwen aan het weidekruid
te ontworstelen. Voor de fi
nanciering van de 3 miljoen
gulden dure grond kon het
Wereldgenootschap (2,4 mil
joen aanhangers) nog wel zor
gen. De rest echter moest de
Nederlandse provincie zelf
klaren.
Terwijl de natie als geheel ten
prooi viel aan ontregelende
stiptheidsacties, terwijl bijzon
derlijk te Emmen (bijna een
kwart van de beroepsbevol
king werkloos), de spandoe
ken tegen de verlubbering
bolstonden van herfst- en
proteststormen, ging het er op
het bouwterrein van de Jeho
va's Getuigen zeer stipt toe en
verlubberde er niets. Het
kleinste zandkorreltje (men
praat over vijf hectare) werd
aangeharkt, het nietigste ko
peren kraantje gepoetst. Vrij
willigerswerk. Zoals de hele
bouw van het complex vrij
willigerswerk was geweest.
Menig verhaal reeds heeft ly
risch de opofferingsgezind
heid van de Jehova's Getui
gen in Emmen bezongen. Hoe
ze een goede baan lieten
schieten om tegen kost en in
woning plus een zakgeld van
100 gulden per maand aan
hun Drentse Bethel te kun
nen werken. Hoe ze vakanties
prijsgaven, weekends. Hoe ze
met bussen van Limburg tot
Friesland aan kwamen rijden.
Hoe ze de stenen schonken,
het hout. Hoe ze speciale cur
sussen in bouwtechniek volg
den, in caravans of houten
noodbarakken gebogen over
hun boeken.
Des duivels
Menige jaloerse blik ook is op
zoveel onbaatzuchtige vlijt ge
worpen. Men herinnert zich
wellicht de uitzending van
Vara-Ombudsman Frits Bom.
Hij beschuldigde de Jehova's
Getuigen ervan, dat ze daar
in Emmen aan het slaven en
sloven waren, terwijl ze in het
geniep hun uitkeringen bin-
nenschraapten. Kambeel
wordt des duivels als hij eraan
terugdenkt dat wil zeggen:
zijn neusvleugels gaan trillen,
want meer des duivels staan
Jehova's Getuigen zichzelf
niet toe te zijn. „Dergelijke
verdachtmakingen",, zegt hij
beheerst, omdat hij niet mag
sissen of brullen, „hebben al
tijd te maken met geld. Ik
denk dus dat ze afkomstig zijn
van mensen met een ongezon
de belangstelling voor geld.
Wij zijn sinds 1963 een offi
cieel erkend kerkgenoot
schap, onderworpen aan alle
wetten en bepalingen van de
overheid. Wij betalen belas
ting, b.t.w., alles. Aan ieder
een die hier heeft gewerkt,
hebben wij vanaf het begin
duidelijk gemaakt:, als je ww
hebt, of wwv, of rww, of wao
of wat voor uitkering ook
dan zul je eerst een schriftelij
ke toestemming van de be
trokken uitkeringsinstantie
over moeten leggen, voordat
je hier aan de slag mag gaan.
Denk erom dat er controles
hebben plaats gevonden.
Maar nooit hebben we een
sanctie opgelegd gekregen.
Waarom niet? Ómdat wij ons
leven in dienst van de Schep
per geven. Wij worden niet
gestuurd. Wij sturen onszelf.
Wij hebben de zendingsijver
in onszelf. Daar kun je finan
cieel alleen maar armer van
worden. Wat je wint, dat is
zuiverheid".
De neusvleugels trillen niet
langer. De sereniteit van het
onvoorwaardelijke geloof
heeft zijn overhand herwon
nen. Laat de 1000 genodigden
voor de inwijding van het
Drentse Bethel rustig komen.
Ieder zandkorreltje zal ter be
stemder plekke liggen aange
harkt.
PIET SNOEREN
tegen eigen
bijdrage voor
ziekenhuisopnarr|u
[JS -
'N-vr
ird, i
le tro
acht i
leeft I
DEN HAAG De
fondsen hebben onove
lijke bezwaren tegen
voeren van een eigen
per verpleegdag in ziel
De vertegenwoo lf'°e
van de Vereniging van F
landse Ziekenfondsen den i
hebben zich vandaag
il van
Ziekenfondsraad verzelbpgek
het plan van die
staatssecretaris Van de
den te adviseren een
gen bijdragen in te
Mocht de Kamer met d
bijdrage-plannen insti
dan willen de ziekeni
die eigen bijdragen via
vullende verzekeringe
vangen, zo heeft de VI*
gekondigd. Bij deze v
ringsvorm is 95% vai
kenfondsverzekerden
sloten. De raad kwam
week op de proppen n
pre-advies. Wie in een
huis wordt opgenomi
een eigen bijdrage
f 40 voor de eerste dag
over de 2e tot de 16e d;
ten betalen.
Ombudsman
krijgt meer
klachten
over politie
DEN HAAG De na
ombudsman dr. J. Rai^
wacht dat dit jaar oruUTT(
2600 klachten bij hem P"-"
komen. Vorig jaar wawRG
er 4000. Er is dit jaar w^se
ke van een flinke toetyel
van het aantal klachteiaan
Openbaar Ministerie ei i
tie. Dr. Rang zei dat g
in Den Haag in een1113*1'
dracht voor het Nedeen
Genootschap van Hoofijers
teuren. De ombudsman i mi]
teerde voorts dat Nederlü^jju
dit moment een niet
functionerend systeerrts
openbaarheid heeft. Hijfe^
naar een volledige opölijvt
heid, zoals Zweden die wil
Naar zijn smaak zoudi ver
inkomende klachten en :n„
handeling daarvan opj,
moeten zijn. Daarvan F1.^
leen kunnen worden aFrik<
ken wanneer het gaat lente
langen van de staat jvrij'
echte privacy-problemeivert
aitoc!
Nieuw premie? v
AOW gelijk, lom
AWW omhooftot'
AMSTERDAM Het t ha
van de Sociale Verzek'
bank heeft de premies v het
volksverzekeringen Alginsd
Ouderdomswet (AOW),d in
gemene Weduwen en bek
wet (AWW) en de Alffrich
Kinderbijslagwet (AKVHud:
1984 vastgesteld. De lier
-premie, die door de uucht
mer wordt betaald, ko am
11,65 procent (was vorfen
gemiddeld ook 11,65 pr-
De AWW-premie, ev^
een werknemerspremie
naar 1,45 procent (vorj
gemiddeld 1,35 procero
AKW-premie, die do
werkgever wordt b
daalt naar 4,17 procent
jaar gemiddeld 4,68 pij Si
Staatssecretaris de Gra»^
sociale zaken hoeft ovf
de nu door het bestuur r
stelde premies niet ovei11156
men. Hij kan zelf met eërkl
miebesïuit komen, zoal(, d
iteT
orj -
erM
do" -
jaar gebeurde.
I vj
felij
d
tair
t R<
eno
de
pisc;
[hot
ïse
mi
ïwii
NIJMEGEN Een 71| 0]
man uit Eindhoven blijl W
gin deze maand in he Z(
meegse Radboudziekenlf
zijn overleden als gevof"""
een fout van verpleeg)§|(
personeel. De bejaarde lij
fatale dubbele longonts
op, nadat voedingsvloeis
een verkeerd
maagsonde in de longer
recht kwam. Deze noocf °P1
fout is volgens de Nijr.
politie veroorzaakt doo* -
verkeerd uitgelegde moü
ge instructie aan verplet*,
dig personeel. De maa|\\
had gezien de toestand y
patiént uitsluitend door I
en onder röntgencontroKN
RUITENHEER
DEN HAAG Het kabinet
heeft zich ertoe verbonden
nog eens ƒ530 miljoen in de
bouw van de snelle kweek
reactor (die eigen brandstof
kweekt) in het Duitse Kalkar
te steken.
Toen moest ons land, op basis
van het aandeel in Kalkar
(15%) wegens de gestegen
bouwkosten van de kernreac
tor nog eens maximaal 480
miljoen in het project steken.
Nu is het project dus nog ƒ50
miljoen duurder geworden.
Dat komt. omdat die ƒ480 mil
joen destijds was vastgesteld in
prijzen van 1981. Tegen prij
zen van nu is dat bedrag 530
miljoen. Een en ander valt op
te maken uit een brief die mi
nister Van Aardenne (Econo
mische Zaken) aan de Kamer
heeft gezonden. Hij heeft over
leg gehad met de partners,
West-Duitsland en België.
ADVERTENTIE
Houdt monden fris en mensen moiK
