kunstgebit blijft behelpen
Droomvader sleepte pibers
mee in zijn haatgevoebns"
r^EEL KLACHTEN BU CONSUMENrENBOND
Zaak-Scholten
Dijkman lijkt
climax nabij
FNV-bonden
eens over nieuw
sociaal stelsel
SCHITTERENDE OORKNOPPEN VOOR'N PRUS OM
OOR NMRTE HEBBEN.
Brinkman inwel
tijdens lezhg
Roemenië moet
schulden voldoen
^NENLAND
QeideQotvuvnt
WOENSDAG 26 OCTOBER 1983 PAGINA 9
aatschappijleer
i examenvak worden'
HAAG Maatschappijleer kan als eind-
Jjenvak worden ingevoerd in het voortge-
Knderwijs. Er moeten dezelfde eisen aan
gesteld als aan examens in andere
Er moet eerst mee worden geëxped
ieerd: Twee of drie thema's per jaar als.
ijjrwerpen voor het centraal schriftelijk
Ken en nog vier andere thema's ook te
Knen aan het algemene examenprogram-
Boor het schoolonderzoek. Dit staat in het
Ks „Naar een eindexamen maatschappij-
dat staatssecretaris Ginjaar-Maas (Ón-
irijs) gisteren in ontvangst heeft genomen.
bei
,et leven werd geroepen,
ïad toen bepleit maatschappijleer als
•vak in het hele voortgezet onderwijs in
Fiets kan niet gratis
met de trein mee
DEN HAAG Het gratis vervoeren van fiet
sen is bij de NS niet mogelijk. Dat dit in Enge
land wel kan komt omdat daar een ruimere
dienstregeling is, de perrons langer zijn, fiet
sen gelden als bagage waarvoor ruime com
partimenten in de treinen aanwezig zijn en
het aantal te vervoeren fietsen kleiner is dan
in ons land. Dit heeft minister Smit-Kroes
(Verkeer en Waterstaat) geantwoord op vra
gen van het Kamerlid Van ES (PSP). De mi
nister geeft toe dat de NS de afgelopen zomer,
door het tarief voor het meenemen van fiet
sen met 20% te verhogen, heeft geprobeerd
het aanbod terug te dringen. En nu de vakan
tie in eigen land toeneemt, meent de minister
dat de NS in 1984 op een andere manier moet
proberen het vervoer van fietsen te regelen.
LEIDEN Minister rinkman van welzijn,
volksgezondheid en cituur (WVC), moest gis
teravond zijn speech ver de functie van de
eerstelijns gezondheirzorg onderbreken, om
dat hij zich niet g<d voelde. De minister
hield zijn lezing in U kerkelijk centrum „De
Regenboog" ter ere^an de lustrum viering
van het GezondheiJcentrum Merenwijk. Al
na korte tijd onder'ak de minister zijn ver
haal en verliet meeen wit gezicht de volle
zaal. Na een korte andeling om het kerkelijk
centrum hervatte linkman zijn lezing, maar
al na enkele rege moest hij zich wederom
excuseren. Hij maite zijn lezing niet af, maar
nam na de pauze el zitting in het forum, dat
de vragen van deezoekers beantwoordde.
„Thuiswerkkoning"
opnieuw in arrest
MatthiasG. beter bekend als de „thuiswerkko
ning", is opnieuw in verband met mogelijke
oplichting gearresteerd. G. is al verschillende
malen veroordeeld wegens oplichting en fles
sentrekkerij. De Amsterdamse recherche stap
te maandag samen met de Economische Con
troledienst het door G. in het leven geroepen
valutawisselkantoor aan de Reguliersgracht
binnen, waar hij volgens de politie zonder ver
gunning gelden aantrok. Voor zover bekend
was hij al sinds 2 september met zijn illegale
praktijken bezig. Cliënten wierf hij door mid
del van advertenties. Hierin nodigde hij gega
digden uit geld te beleggen in een „valuta-,
goud- en edelstenenpool" met een rendement
van 12 procent en 100 procent garantie.
71
N HAAG Mensen
een kunstgebit krijgen
dringen het keiharde
7/1 dat ze daarmee niet zo
d kunnen eten als met
natuurlijk gebit. Uit
tenschappelijk onder-
k blijkt dat het kauw-
jfbiogen nog maar 12
procent is van dat van een
eigen gebit. Maar de Con
sumentenbond wekt ten
onrechte de indruk dat
belangrijke verbeteringen
aan het gebit mogelijk
zijn, aldus de Nederlandse
maatschappij ter bevorde
ring der tandheelkunde
(NMT).
De Consumentenbond heeft
naar aanleiding van een en
quête onder kunstgebitdragers
geconcludeerd dat drie zaken
dringend moeten worden aan
gepakt. Een gebitsdrager moet
advies kunnen inwinnen bij
een andere tandarts die eerlijk
kan oordelen, er moet een be
tere klachtenregeltg komen
en de gebittenmaks moeten
meer vakbekwaai worden.
Het aantal onbevotden onder
hen neemt toe. De MT herin
nert er aan dat ei verbete
ring van de klachtbehande
ling in voorbereidi* is.
De belangrijkste kcht is dat
het gebit te los zit/enter zijn
er klachten over pi en moei
lijk eten bij sommigen
schiet het ondergebit spontaan
uit tijdens het etén van soep.
Zeventien procent van de dra
gers van een volledig kunstge
bit is ontevreden. Op de klach
ten krijgt men te vaak te ho
ren dat de problemen niet te
verhelpen zijn. De klachten
komen vaker voor bij fondspa
tiënten, al ligt dit volgens de
tandartsen niet aan minder
Zorg. Veel klachten betreffen
de regeling dat een fondspa
tiënt na twee gebitten acht
jaar moet wachten voordat het
fonds een nieuw gebit finan
ciert. Patiënten met een slecht
gebit blijven dan jarenlang
tobben. Een kwalitatief beter
gebit moeten fondspatiënten
zelfs volledig betalen.
ijspraak wegens fout in dagvaarding
[TERDAM De rechtbank in Rotterdam heeft de 36-jarige
7.0B. uit Krimpen aan den IJssel wegens een fout in de dag-
viino vrijgesproken. B. was ten laste gelegd, dat hij de afge-
n drie jaar 1,3 miljoen gulden had verduisterd van de Stich-
Medische Kleuterdagverblijven in Rotterdam. Het geld
d door B. „belegd" in 35 renpaarden, die hij op verschillende
i^janen in Nederland liet draven. De rechtbank achtte ver-
r4# tering overigens ook niet bewezen. Oplichting achtte de
Htbank wel bewezen, maar dat had de_officier van justitie,
•en week geleden twee jaar cel tegei
Ie dagvaarding niet ten laste gelegd.
TO: advertentie niet christelijk
IGEN De advertentie die maandag in verschillende noor-
■■ke bladen is verschenen en waarin gewaarschuwd wordt te-
deelname aan de vredesdemonstratie van zaterdag, doet
■k recht aan het standpunt van het ICTO, het Interkerkelijk
Tweezijdige Ontwapening. Het landelijk bestuur van het
'O distantieert zich van deze advertentie, die mede onderte-
ld is door negentien plaatselijke ICTO-afdelingen. Een
irdvoerster van het landelijk bestuur verklaarde dat de ad-
entie voor een christen niet kan. „Zij bevordert de polarisa-
mde kerken, die het ICTO juist tracht tegen te gaan". In de
•rtentie waarschuwt ene „dr. G. Groenhalf, belast met de
He leiding van de regeringszaken van het burgerlijk gezag
Nederland" namens het Warschau-pact de deelnemers aan de
ionstratie voor de eenzijdige ontwapening in Nederland.
atoverzekering fors duurder
NT HAAG De verzekeringspremies van personenauto's
den volgend jaar verhoogd. Het deel van de premie dat be-
tking heeft op wettelijke aansprakelijkheid (WA) en casco
afhankelijk van de maatschappij, met 6,5 tot 8,5 procent
•den verhoogd. Hiertoe heeft het beraad van autoverzeke-
rs gisteren in Den Haag besloten. Een verhoging zou nodig
omdat niet alleen het aantal keren dat schade vergoed
»st worden is toegenomen, maar ook het gemiddelde schade-
rag, onder meer door hogere garagetarieven en ziekenhuis
ten. Voor nieuwe verzekeringen gaat de premieverhoging al
lecember van dit jaar in en voor lopende verzekeringen op 1
lari van volgend jaar.
ER JAAR GEEIST VOOR AANDEEL IN MOORD OP FYSIOTHERAPUTE
IASTRICHT De offi-
r van justitie in Maas-
:ht, mr. J. Fransen,
eft gisteren vier jaar ge-
ngenisstraf geëist tegen
scholieren Ralph van
(18) en Paul van R.
i), voor de moord op de
rjarige fysiotherapeute
iijo Narinx-Otten uit
t Limburgse Meerssen.
vrouw werd op maandag-
>nd 28 maart gewurgd door
r man, Marcel (Pita) N.
in een afgelegen bos bij'
nk in België. De beide ion-
»s hielpen de Maastrichte-
ir om zijn echtgenote, met
hij in scheiding lag, te ont-
|ren. Ze stonden erbij toen
haar van het leven beroof-
waarna ze haar in een tien
Jen eerder gedolven graf
(roeven.
oe konden deze twee nor-'
ile, intelligente en lieve jon-
is - Paul zat op de MTS en
Iph op het Atheneum - zich
voor zoiets afschuwelijks le
nen?" Die vraag knelt al
maanden de geschokte Maas
trichtse gemeenschap, maar in
het bijzonder rechtbankpresi
dent mr. H. Pijls en de officier
van justitie. De jeugdige leef
tijd van de jongens en hun kri
tiekloze adoratie voor de be
baarde en joviale autohande
laar Pita heeft daarbij zeer be
slist een rol gespeeld. Op die
punten was de aanklager het
helemaal eens met de ge
rechtspsychiater dr. A. van
Leeuwen, die de Maastrichte
naar kenschetste als een
„droomvader, een afgod, die
de pubers in zijn haatgevoe-,
lens jegens Marjo meesleepte".,
Over de mate van toereke
ningsvatbaarheid van de scho
lieren verschilde mr. Fransen
heel duidelijk van mening met
de psychiater. Deze stelt dat de
vrije wil tot doden niet bij hen
aanwezig was, niet vóór en ze
ker ook niet óp het moment
dat de vrouw daadwerkelijk
werd gewurgd. Paul en Ralph
waren verstijfd van angst toen
Pita haar de keel dichtkneep.
In psychiatrische termen was
er sprake van van een „Todes-
telle-reflex", de reactie als van
een opgejaagd dier dat plotse
ling verstart en daardoor een
willoze prooi wordt voor zijn
belager. Zelfs Marjo's smeek
beden drongen niet tot hen
door. Dr. Van Leeuwen: „Ze
volgden blindelings de roep
stem van Pita, die ze als een
Führer uit de vooroorlogse sta
dions naar zich toetrok".
De gruwelijke feiten realiseer
den zij zich pas maanden later
in het Huis van Bewaring na
intensieve gesprekken met
hun zenuwarts. Ralph en Paul
kenden elkaar al vanaf de la
gere school. Beiden komen uit
een harmonisch gezin. Paul
kent Pita vanaf zijn vierde en
hij deelde al vroeg met hem
diens hobby, knutselen aan
oude auto's. Twee jaar geleden
voegde Ralph zich bij hen. De
psychiater noemde de relatie
van het driemanschap „door
en door ziek, ziekelijk en ziek
makend".
De zenuwarts stelde dat de
scholieren toevallig verzeild
raakn in een abnormale situ
atie,ie iedere andere jongen
had unnen overkomen. Het
eveueel opleggen van tbr
raaie hij de rechtbank met
kle af. De officier van justi
tie :i bewondering te hebben
voi het rapport van dr. Van
Ldwen. De conclusie dat het
du ontoerekeningsvatbaar
zozijn overtuigde hem echter
nu De handelingen de
ordering, het uitwissen van
sjren, het graven van de kuil
- en het (mede) gepleegde
isdrijf spraken voor zich. Mr.
fcnsen: „Ze waren niet zien-
i blind, zoals de psychiater
'weert, nee ze sloten hun
;en". De advocaten van Paul
i Ralph, de mrs. J. Wijnen en
Melchers, deelden de opvat-
ngen van de zenuwarts. Bo-
endien vroegen zij de recht-
ank het strafrecht voor min-
leijarigen toe te passen, waar-
loor hun cliënten maximaal
;en half jaar tuchtschool kun
nen krijgen.
Uitspraak over veertien da
gen.
PETER VIERJNG
Vi/Ëf HET
WW
JAN)
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Premier Lubbers ontving zijn Roemeense ambtgenoot Con
stants Dascalescu met open armen.
DEN HAAG Premier Lubbers meent dat Roemenië alles
in het werk moet stellen om zijn schulden te voldoen. Lub
bers liet dit gisteren uitkomen in een gesprek met zijn Roe
meense ambtgenoot Constantin Dascalescu, die voor een
driedaags bezoëk in ons land is. De minister-president sprak
voorts zijn waardering uit voor de onafhankelijke buiten
landse politiek van Roemenië.
De laatste jaren is de handel tussen Nederland en Roemenië
bijna gehalveerd. Dit heeft vooral te maken met het feit dat
de Roemenemen de grootste problemen hebben hun reke
ningen te betalen. De buitenlandse schuld is nu opgelopen
tot negen miljard dollar. Lubbers verklaarde overigens veel
belang te hechten aan een intensivering van de economische
samenwerking tussen Nederland en Roemenië. Voor het ko
mende jaar heeft Boekarest nog overeenkomsten kunnen af
sluiten met de schuldeisende landen, maar hoe het daarna
moet gaan is nog niet bekend.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De zaak
van Jan Nico Scholten en
Stef Dijkman lijkt een cli
max nabij. Deze twee par
lementariërs zullen van
daag de vraag moeten be
antwoorden of en zo ja
hoe' zij nog denken te
kunnen functioneren als
lid van de CDA-fractie.
Uit het spervuur van kri
tiek gisteren in de fractie
vergadering concluderen
beiden dat er een „ver
trouwenscrisis" is ontstaan
en dat hun „functioneren
als kamerlid" in het ge
ding is.
De meerderheid van de frac
tie, ook voorzitter De Vries,
meent dat de maat nu meer
dan vol is. Er wordt gewezen
op interviews, die Scholten en
Dijkman de laatste dagen heb
ben gegeven. Daarin leverden
zij wederom felle kritiek op de
koers van het CDA, die in een
aantal gevallen strijdig zou zijn
met het verkiezingsprogram
en met het Programma van
Uitgangspunten van de partij.
Scholten meent dat het CDA
voortdurend rechtser wordt.
Dijkman sluit zich daarbij aan
en wijst op het verlies dat het
CDA lijdt volgens de opinie
peilingen. „U bent getuige van
een poging tot zelfdoding van
het CDA," zei hij vorige week
voor de VAR A-microfoon.
Na de eerdere problemen gaat
het er nu om of Scholten en
Dijkman officieel worden uit
geschakeld. Volgens ingewij
den is het niet de bedoeling
dat zij uit de fractie worden
gezet. Het huishoudelijk regle
ment biedt daar nauwelijks of
geen aanknopingspunten voor.
Wel is er de mogelijkheid het
vertrouwen op te zeggen. De
meerderheid van de fractie
zou wel voor zo'n maatregel
voelen, temeer omdat Scholten
en Dijkman dan zelf wellicht
tot de conclusie komen dat zij
beter kunnen opstappen.
De beide dissidenten vroegen
en kregen gisteren 24 uur be
denktijd voor hun antwoord
op de vele „indringende vra
gen", zo liet de fractiewoord
voerder gisteren weten.
(Van onze sociaal-economische redactie)
AMERSFOORT De bij de FNV aangesloten bonden
zijn het in hoofdlijnen eens met het door deze vakcen
trale ontworpen nieuw stelsel voor de sociale zeker
heid. Het FNV-plan is een alternatief voor de vérgaan
de wijzigingen, die het kabinet in petto heeft en waaro
ver het advies aan de Sociaal-Economische Raad heeft
gevraagd. Een bijzonder congres van de FNV diende er
gisteren toe de opvattingen van de bonden te peilen
ten behoeve van de inbreng van de vakcentrale. Vice-
voorzitter Bode waarschuwde: „De man met de hamer
staat gereed om de zaak in elkaar te donderen. Op l
juli gaan de uitkeringen voor de bijl. Die afbraak van
de sociale zekerheid moeten we bestrijden".
Tot de veranderingen, die de FNV voorstelt, behoren ww- en
wao-uitkeringen tot het 65e jaar, gelijke behandeling van man
nen en vrouwen en herstel van de wwv-uitkeringen voor jonge
ren. De kosten van het FNV-verlanglijstje worden op anderhalf
miljard gulden geschat en dat zou anderhalf procent premiestij
ging moeten betekenen. Daarmee hadden de meeste bonden de
grootste moeite. Voor een „levenslange" ww-uitkering, die de
werklozen behoedt voor de bijstand, voelde men alles.
Met name de Industriebond wilde van de leden geen extra pre
mie-offer vragen. Hij wilde dan ook vooral die elementen uit
het plan aanvaarden die naar verwachting niets kosten. En de
overige zaken zouden gefinancierd moeten worden door een
herverdeling: van de ene uitkering iets af, aan een andere wat
toevoegen. De Industriebond wilde ook bezien of voor de eigen
leden in het kader van de uitkeringen een voordeeltje te beha
len valt, hoewel de centrale dergelijke extraatjes voor georgani-
seerden al heeft afgewezen.
Een eventueel opnemen van het overheidspersoneel, dat eigen
uitkeringsregelingen kent, in het nieuwe systeem kwam niet ter
sprake, volgens Bode omdat men het kabinet niet nog eens een
nieuw handvat wil geven om te kappen. De ambtenarenbond
AbvaKabo toonde zich wel bereid premieverhogingen te aan
vaarden als de omvang van de uitkeringen dit nodig maakt,
maar meer premie opbrengen voor een nieuw stelsel bleek men
niet te willen. Liever staat deze bond geld af voor arbeidstijd
verkorting en daardoor voor meer werkgelegenheid.
Er gingen ook stemmen op om in de SER maar niet mee te wer
ken aan het opstellen van een advies aan de regering, want
meewerken zou de indruk wekken dat er met de FNV te onder
handelen valt over afbraak van de sociale zekerheid. Het fede
ratiebestuur bleek het echter beter te vinden om ook in de SER
het eigen geluid te laten horen als tegenhanger van wat ande
ren, met name de werkgevers, vinden.
Na de discussie van gisteren gaan de bonden zich nog eens nader
beraden. Over enkele weken zal daarna de federatieraad, waar
in al die bonden zitting hebben, een definitief standpunt bepalen
over hoe het sociale zekerheidsstelsel er zal moeten uitzien.
ADVERTENTIE
Glansaanbieding:
Geel- of wit gouden oorknoppen met briljant: in twee
maten: met 0.11 kar. (piqué wit) van 300,- voor 198,-,
met 0.16 kar. (piqué wit) van 695,- voor 450,-
Hebt u nog geen gaatjes in de oren? Bij aankoop van
een paar gouden oorknoppen doen wij dit gratis.
Bij Siebel gaat dit pijnloos en steriel.
Tientallen soorten gouden
oorhangers. Het afgebeelde
paar kost 250,-
Geel- en wit gouden
entourage-ring met een
cultivé parel en 8 briljanten
(0.09 kar.) 675,-
Ditzelfde model met grotere
briljanten (020 kar.) 895.-
Tientallen hartjes in geel- of
wit goud met briljant
vanaf 119.-
Afgebeeld met 16 loep
zuivere witte briljanten
(033 kw.) 2350.-
Briljant goud, horloges. Nergens vindt u zo'n
groot assortiment als bij Siebel.
Nergens vindt u, elke maand opnieuw, zoveel
interessante aanbiedingen.
Siebel, al meer dan 70 jaar een vertrouwd
adres. Siebel weet er meer van.
SIEBEL HEEFT ER MEER VAN.
Elegant Quartzdames-
horloge met gevlochten band
in zilver of doublé
van 265.-voor 198,-
Van elk bij Siebel gekocht
Quartzhorloge verwisselen
wij altijd gratis de batterij op
vertoon van het garantiebewijs.
Klavertje vier. Brengt ook u
geluk. Deze hanger in geel- of
wit goud van 85,- voor 65,-
In zilver 14,-
Bijpassende oorknoppen
in goud 75.- In zilver 19.-
Exdusieve ring in combinatie
van wit- en geel goud met
12 briljanten
(033 kar. piqué wit) 1495,-
