VS beloven vrije aftocht
voor Russen en Cubanen
mensenrechten
Jiinestyhet is triest gesteld met
Britse vredesbeweging oudste in West-Europa
Beiroet nog steeds
beducht voor
nieuwe bomaanslagen
Grenadaagrarisch
ninistaatje in
n laribisch gebied
^ITENLAND
CeidoaQowumt
WOENSDAG 26 OKTOBER 1983 PAGINA 11
t mur (cóuud mtt
umnttmuTltin
i wiltr B mtbn
t enrijk rekent af
loncentratiekamp
Ivenden van het vroegere
n Expntratiekamp Mauthausen
id (\f niet alleen zullen weinig
fan Atig zijn met de ceremonie
ariev$h daar gisteren afspeelde:
drie pnwoordigheid van de Oos-
i/echtise president Kirchschlager
de Ra; minister van defensie Fri-
king.pchlager legde een nieuwe
[epubp van 500 militairen in het
evoegde eed van trouw af op de
chterfolgens de minister was het
i prijtfste keer dat een dergelijke
n veionie in een vroeger con-
ïverbltiekamp werd gehouden,
meteip bedoeling „af te rekenen
verleden". Op de achter
een wachttoren van het
ruglo^"
e dodenkamp.
Kindermoorden met
bajonetten in Afghanistan
ISLAMABAD Russische soldaten hebben
zeker twaalf kinderen met hun bajonetten
neergestoken tijdens een verwoestende aan
val op het Afghaanse dorp Istalef, ten noor
den van de hoofdstad Kaboel. Tijdens het
massale lucht- en landoffensief van het Sov
jet-leger kwamen enkele honderden Afgha-
nen om het leven. Soldaten plunderden wat
er over bleef van het voor de helft verwoeste
dorp waarbij zij kinderen en vrouwen aan
hun bajonetten regen, zo is uit Westerse di
plomatieke bron in de Pakistaande hoofdstad
Islamabad vernomen. Het bombardement
van Istalef is er een in het kader van een
grootscheepse actie die Russische/Afghaanse
troepen een maand geleden op de hoogvlakte
van Shomali begonnen tegen bolwerken van
het Afghaanse verzet.
Toch debat over
kernwapens in België
BRUSSEL Geheel tegen de verwachting
in zal het Belgische parlement toch debatte
ren over de kernraketten, inclusief de vraag
wie moet beslissen, kabinet of parlement, of
de 48 raketten in België al dan niet geplaatst
worden. De regering-Martens staat op het
standpunt dat de wet bepaalt dat het kabinet
de beslissing neemt over het al dan niet sta
tioneren van buitenlandse wapens en dat
daarna in het parlement gedebatteerd kan
worden over de juistheid van de beslissing.
Het is de vraag of het debat, dat 8 november
gehouden wordt, aan het standpunt van de
regering iets zal veranderen. Het onverwach
te debat is een gevolg van de grote vredesde
monstratie in Brussel van afgelopen zondag,
waaraan zo'n 300.000 mensen deelnamen.
Internationale
actie voor
emigratie Sacharov
FRANKFORT In november zal in
vijf Westeuropese landen een campag
ne worden gehouden om de Sovjet-
-Unie te dwingen de natuurkundige
en dissident Andrei Sacharov te laten
emigreren. Hij woont nu als balling in
de Wolga-stad Gorki. De campagne
„Redt Sacharov", zal vijf dagen duren
en op 14 november beginnen in vijf
Westduitse steden, zo maakte de In
ternationale gemeenschap voor de
Mensenrechten in Frankfort gisteren
bekend. Ook in België, Frankrijk,
Groot-Brittannië en Zwitserland zul
len acties worden gehouden.
Meer vertier
in Oost-Duitsland
OOST-BERLIJN Hotels, clubs én
fabriekskantines in Oost-Duitsland
hebben van de autoriteiten opdracht
gekregen jongelui beter vermaak te
bieden. Er moet meer tegemoet wor
den gekomen aan de groeiende vraag
van de jeugd naar ontspanningsactivi
teiten op hoger niveau en naar meër
veelzijdigheid. Het personeel van de
vermaaksgelegenheden moet voorko
mender zijn voor de gasten en ervoor
zorgen dat lokalen schoon en ordelijk
zijn. De Oostduitse jeugd klaagt dat
het amusement, zelfs in Oost-Berlijn,
beperkt is en dit zou de Staat met zorg
vervullen.
In Beiroet heeft men de hoop opgegeven nog overlevenden te
vinden onder de puinhopen van de zondag totaal verwoeste
hoofdkwartieren van de Amerikaanse en Franse vredesmacht.
Sinds zondagmiddag zijn alleen lijken geborgen. Volgens de
jongste officiële cijfers zijn zeker 207 Amerikanen en 38 Fransen
gedood en worden er nog 20 Amerikanen en 20 Fransen vermist.
BEIROET Uit vrees voor een herhaling van de dub
bele bomaanslag van zondag is gisteren in Beiroet voor
de Amerikaanse troepen de hoogste staat van paraat
heid afgekondigd na berichten over de aanwezigheid
van drie met explosieven geladen vrachtwagens in de
buurt van hun basis.
Een van de twee bewegingen die zich verantwoordelijk hebben
gesteld voor de zelfmoordacties, de „Vrije Islamitische Revolu
tie", heeft in een verklaring, die door verscheidene Libanese
kranten werd opgenomen, nieuwe acties aangekonigd. „Geweld
is de enige mogelijkheid om de buitenlandse strijdkrachten tot
een aftocht uit Libanon te dwingen. We zijn bereid van Libanon
een nieuw Vietnam te maken".
Een andere islamitische beweging heeft gezegd verantwoorde
lijk te zijn voor de aanslag op het Franse onderdeel van de vre
desmacht. Het was een protest tegen de Franse steun aan Irak.
„We gaan door zolang die hulp doorgaat".
Felicitatie
Het parket van de Iraanse islamitische revolutie feliciteerde gis
teren in een boodschap „de islamieten en verschoppelingen van
Libanon" met de vernietiging van de „handlangers en uitvoer
ders van de tirannie in Libanon, een islamitisch land", zo meld
de de Iraanse pers. De president van het opperste gerechtshof,
ayatollah Moussavi Ardebili, verklaarde dat nu de Libanezen le
ring hebben getrokken uit de Iraanse revolutie, ze slagen toe
brengen aan de Amerikanen en de Fransen. Iran ontkende eer
der dat het een rol bij de actie heeft gespeeld.
De ministers van buitenlandse zaken van de vier deelnemende
landen aan de multinationale vredesmacht (MNF), de Verenigde
Staten, Frankrijk, Italië en Groot-Brittannie, zullen morgen in
Parijs spoedoverleg plegen over de gevolgen van de aanslagen.
olse autoriteiten onderscheppen telegram Walesa
5N HAAG Het ministaatje Grenada, waar Ameri-
/eedpnse en Caribische troepen gistermorgen een inva-
erlijï hebben uitgevoerd, is ongeveer twee keer zo groot
irsub Texel. Het eilandje met ongeveer 115.000 inwoners
everf 135 km uit de kust van Venezuela. In de hoofd-
ijdewi Saint George's wonen circa 30.000 mensen. De
de 7/olking bestaat voor 52 procent uit negers, 42 pro-
'iginpt mulatten, 5 procent Indiërs en minder dan 1 pro-
>1 opit is blank.
be?nada- dat op 15 augustus 1498 door Columbus werd ontdekt
idivitoen Cencepcion heette, is een agrarisch eiland, dat noot-
skaat, cacao, bananen en kamperfoelie produceert. Ook het
risme vormt een belangrijke bron van inkomsten.
7 februari 1974 werd het eiland onafhankelijk na 210 jaar
er vits koloniaal bestuur. De constitutionele monarchie en het
°P élement moesten echter wijken na de linkse staatsgreep van
lotie maart 1979 tegen de regering van de rechts-autoritaire pre-
t Wr Sir Eric Gairy.
1 Revolutionaire Volksregering onder leiding van premier
"6turice Bishop nam de touwtjes in handen. Er werd een begin
naakt met gratis onderwijs en medische verzorging voor de
rganfce bevolking. De relaties met Cuba en andere Oostblok-lan-
ndivj werden aangehaald evenals met Suriname na de militaire
verlfctsgreep van 25 februari 1980. De enig toegestane politieke
lie omging sinds de staatsgreep van 1979 is de New Jewel Move-
meint (NJM) die sinds 1981 is aangesloten bij de Socialistische
laghfernationale. Alle politieke partijen, vakbonden en media die
linkse bewind van Bishop niet welgevallig waren, werden
afgelopen jaren monddood gemaakt. Pogingen van Bishop
betere banden aan te knopen met de VS werden door Was-
ok hgton bot afgewezen.
vei)ds 1980 oefenden de Verenigde Staten druk uit op allerlei
hrnationale financiële instellingen om Grenada geen hulp
er te verlenen. Volgens Washington zouden er op Grenada
xrillero's worden getraind en Russische en Cubaanse raket-
i zijn gestationeerd. Bovendien zou een met hulp van de EG
n te leggen vliegveld gebruikt gaan worden, aldus Washing-
1 voor het verzenden van wapens naar het linkse verzet in
iiusr!<,en"Amerika-
dan^s de Amerikaanse kritiek noemde de Wereldbank Gre-
kortgeleden „een van de zeer weinig westerse landen
sprake is van toename van groei per hoofd van de bevol-
espg'g"- Hoewel staatsondernemingen een leidende rol spelen in
Denfconorn'e van Grenada wordt het ook aan particulieren toe-
pc ondernem'ngen op te zetten. De werkeloosheid is er
°Tls 1979 gedaald van 49 naar 14 procent.
|)nen de leiding van Grenada bestonden echter grote span-
jer ïgen, die vorige week bij een bloedige staatsgreep tot uitbar-
ick J8 kwamen. Premier Bishop, enkele van zijn ministers en
;gers werden gedood, toen militairen, die een meer radicaal-
koers voorstonden, de macht in handen namen. Die
<htsovername heeft de Verenigde Staten en enkele VS-ge-
de landen in het Caribisch gebied het motief verschaft voor
£j invasie van gistermorgen.
schendingen naast politieke
moorden in El Salvador en
Guatemala en het folteren en
executeren van politieke ge
vangenen in Afghanistan
vooral ook de „verdwijning"
in gevangenissen van onge
veer 2.900 mensen in het
Westafrikaanse land Guinee,
een golf van processen in Chi
na tegen mensen die zonder
vorm van geweld voor politie
ke hervormingen pleiten, het
geselen van gevangenen in
Pakistan en voortdurende gru
welen in Iran. Suriname
wordt genoemd in verband
met martelen van gevanegen
Zorg uit Amnesty Internatio
nal over het feit, dat verkla
ringen over de situatie van de
mensenrechten in bepaalde
landen worden misbruikt voor
politieke propaganda.
Doodvonnissen werden geveld
in tal van landen.
NSK Het postkantoor telegram op te nemen dat Wa- richten aan de Poolse autori-
iansk, de woonplaats van lesa wilde sturen naar een bij- teiten om de politieke gevan-
delider van de verboden eenkomst van Nobelprijswin- genen vrij te laten en een op-
zij|nd Solidariteit, heeft gis- naars in Parijs. In de bood- rechte dialoog te beginnen met
t vj*n opdracht van de Pool- schap wilde Walesa de deelne- het Poolse volk, aldus een me
en Joriteiten geweigerd een mers vragen een oproep tedewerker van Walesa,
ieva.
SKE EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
Sinds afgelopen zondag waren er al geruchten over een mogelijk militair ingrijpen op Grenada. Aanleiding daartoe was de
aanvoer van Amerikaanse mariniers en militair materieel naar onder andere Barbados. Deze foto werd eergisteren gemaakt,
nadat een nieuwe groep Amerikaanse mariniers op het vliegveld van Barbados was aangekomen.
DEN Het blijft
gesteld met de men-
.•chten in de wereld,
lijkt uit het vandaag
henen jaarrapport
Amnesty Internatio-
in Londen. Talrijke
:n blijven ze schen
en vele regeringen
i folteren, moorden
ïtimideren te verhul
len. Vele schanddaden be
gaan regeringen, terwijl
hun vertegenwoordigers
op het internationale to
neel, zoals in de VN, lip
pendienst bewijzen aan de
mensenrechten, zo stelt de
organisatie in het 351 pa
gina's tellende rapport,
dat politiek strik neutraal
is gehouden.
Op alle continenten doen zich
verdoezelen van feiten, ver
spreiden van halve waarheden
en leugens of andere vormen
van manipulatie door overhe
den voor. Landen en media
verspreiden ook met opzet on
nauwkeurige gegevens over de
situatie in andere landen en bij
eigen bondgenoten. Als voor
beelden noemt het rapport
verslagen in Sovjetmedia over
Polen, verklaringen van Ame
rikaanse regeringsfunctiona
rissen over schendingen van
mensenrechten in Midden-
Amerika en de plotselinge be
langstelling van de Britten
voor martelpraktijken en ver
dwijningen in Argentinië tij
dens het Falkland-conflict.
Politieke moorden
WASHINGTON Bij de in
vasie van Amerikaanse en
Caribische troepen op Grena
da zijn zeker 30 Russische mi
litaire adviseurs en enkele
honderden Cubaanse arbei
ders, die bezig waren met de
aanleg van een nieuw vlieg
veld, gevangen genomen. Vol
gens officiële woordvoerders
in Washington zullen de Rus
sen en Cubanen, zodra dat
mogelijk is, een veilige af
tocht uit het land krijgen. Op
het eiland bevinden zich vol
gens de VS in totaal 30 Rus
sen en zo'n 600 Cubanen, van
wie de meesten bij de aanleg
van het vliegveld betrokken
waren. Hun aanwezigheid
was naar de mening van de
VS een van de bewijzen, dat
Grenada een „nieuwe com
munistisch bolwerk in het Ca
ribische gebied" zou worden.
Terwijl de invasie gistermor
gen nog in volle gang was,
legde president Reagan een
verklaring af waarin hij zei
dat tot de actie was besloten,
op „dringend verzoek van an
dere landen uit de regio". Die
landen zijn Jamaica, Barba
dos, Antigua, Dominica, St.
Vincent en St. Lucia. Deze
landen, verenigd in de Orga
nisatie van Oostcaribische
Staten, waren het afgelopen
weekeinde tot de slotsom ge
komen dat een ingrijpen in
Grenada noodzakelijk was om
de veiligheid van de regio te
verzekeren. Omdat zij daar
zelf niet de mogelijkheden toe
hebben, werd de hulp van de
VS ingeroepen, zo werd in
Washington gezegd. President
Reagan noemde nog twee re
denen waarom hij tot de inva
sie had besloten: de veiligheid
van ongeveer 1.000 Amerika
nen op Grenada en het her
stel van orde en gezag op het
eiland, waar sinds de staats
greep van vorige week „een
beestachtige bende linkse
gangsters" aan de macht was.
Volgens Amerikaanse militai
re zegslieden werd de eigen
lijke invasie alleen door Ame-
rikaande mariniers uitge
voerd. Pas later werden de
eenheden van de overige Ca
ribische staten aan land ge
bracht. De militaire operaties
concentreerden zich op het
oude vliegveld Pearl, het door
de Cubanen aangelegde vlieg
veld Point Salines en de
hoofdstad St. George's. Vol
gens berichten van radio
amateurs op Grenada zouden
hierbij onder meer enkele
Amerikaanse helikopters zijn
neergestort. Met name rond
het vliegveld Point Salines
zou hard zijn gevochten. De
Cubaanse „bouwvakkers" bo
den sterker verzet dan ver
wacht. De Cubaanse radio
heeft de Cubanen op Grenada
opgeroepen „zich onder geen
enkele voorwaarde over te-
geven".
Volgens de Amerikaanse re
gering zullen de mariniers in
Grenada blijven, totdat op het
eiland een interim-regering is
gevormd en vrije verkiezin
gen zijn uitgeschreven. Hoe
lang dat zal duren durft nie
mand te voorspellen. De Brit
se gouverneur-generaal (Gre
nada is nog steeds lid van het
Gemenebest) zou hiertoe stap
pen moeten ondernemen. Af
gesproken is, zo werd er in
Washington aan toegevoegd,
dat de in 1979 afgezette
rechts-autoritaire premier
Gairy niet naar Grenada mag
terugkeren. Gairy woont mo
menteel in ballingschap in de
VS.
Met de Vredesdemon
stratie in Den Haag in
het vooruitzicht publi
ceren we een serie be
schouwingen waarin
achtereenvolgens onze
correspondenten in
België, Duitsland,
Frankrijk, Engeland,
Italië en de Verenigde
Staten beschrijven hoe
de positie is van de vre
desbeweging in het
land waarin ze zijn ge
stationeerd. De afgelo
pen dagen plaatsten we
de beschouwingen van
achtereenvolgens Aad
Jongbloed (Brussel),
Gerard Kessels
(Bonn), Jan Drummen
(Parijs) en Cees Man-
ders (Rome). Vandaag
de bijdrage van onze
Londense correspon
dent Rogers Simons.
LONDEN De Britse vredesbeweging
CND (Campaign for Nucleair Disarma
ment - Campagne voor Kernontwape
ning) is de oudste van West-Europa. Al in
de herfst van 1957 trokken de grote risi
co's van bewapening met atoom- en wa
terstofbommen de aandacht van enkele
prominente Britten, onder wie de histori
cus A.J.P. Taylor en de auteur J.B. Priest
ley. Samen met hoofdredacteur Kingsley
Martin van de „New Statesman" gingen
zij in januari 1958 over tot de stichting
van de Campaign for Nucleair Disarma
ment.
Op de inhuldigingsplechtigheid in Lon
den, op 17 februari 1958, werd onder meer
het woord gevoerd door Michael Foot, tot
voor kort leider van de Labour-partij. De
zaal zat mudvol. Na de zitting verbaasden
de oprichters zich er over, dat hun opge
zweepte gehoor naar Downing Street ging
om voor het huis van de toenmalige Con
servatieve premier Harold McMillan te
demonstreren.
De beweging tegen de kernwapens nam
een grote vlucht. Overal werden plaatse
lijke afdelingen gesticht. In 1958 organi
seerde de CND haar eerste anti-kernwa
penmars van Londen naar Aldermaston,
waar de Britse atoomwapens werden ge
maakt. Vanaf 1959 tot in 1962 werd an
dersom gedemonstreerd: van Aldermaston
naar Londen. Dit gebeurde telkens op
Paasmaandag en trok steeds internationa
le aandacht. Na de Paasdemonstratie van
1962 begon voor de CND echter een crisis
tijd. Vele aanhangers waren ontevreden
omdat hun acties niets opleverden. Had
het nog wel zin om tegen de kernbewape
ning te betogen, vroeg men zich af.
Tegen het einde van de jaren zeventig
werd de ontwapeningscampagne, die nooit
helemaal was opgedoekt, als het ware her
boren. De tweede generatie CND-ers is
jonger, luidruchtiger en vooral taaier. Op
dit moment zegt de beweging 70.000 vaste
leden te hebben. De voorzitster is Joan
Ruddock (39), een trouw lid van de La
bour-partij. Zij woont al verscheidene ja
ren in Burghfield Common, een rustig
dorpje tussen Reading en Londen. Toeval
lig zullen in de militaire fabriek van
Burghfield Common de kernkoppen ge
maakt worden, bestemd voor de Ameri
kaanse Trident-raketten, die de verouder
de Polaris-projectielen van de Royal Navy
moeten vervangen. Die fabriek is een toe
komstig doelwit van Ruddocks beweging.
Mgr. Kent
Een kwart eeuw na haar stichting kreeg
de Britse vredesbeweging een rooms-ka-
tholieke geestelijke als secretaris-generaal.
Mgr. Bruce Kent (53), een bijzonder be
hoedzame man, van wie niemand kan
zeggen dat hij het niet goed meent of dat
hij zich zal laten misleiden. Zo ontkent
mgr. Kent heftig de geruchten dat zijn be
weging enige financiële steun van Moskou
ontvangt.
De Britse kerk en staat zitten kennelijk
erg verveeld met de rol van mgr. Kent als
dagelijkse leider van de anti-atoomcam
pagne. Mgr. Bruno Heim, pauselijk gezant
in Londen, heeft Bruce Kent al eens per
brief op zijn nummer gezet. Kardinaal Ba
sil Hume van Westminster is er ook niet
erg gelukkig mee dat mgr. Kent in som
mige opzichten aan politiek schijnt te
doen. Maar kardinaal Hume kan aan de
andere kant ook veel begrip opbrengen
voor de doelstellingen van de vredesbe
weging, zodat mgr. Kent ongehinderd zijn
werk kan doen.
In het licht van de hardnekkige acties te
gen de Amerikaanse basis van Greenham
Common, ten westen van Londen, waar
96 kruisraketten geplaatst zullen worden,
nam de Conservatieve regering Thatcher
dit jaar speciale maatregelen om de vrede-
spropaganda tegen te werken. Zo richtte
minister van Defensie Hesseltine, voor de
algemene verkiezingen van 9 juni, een
speciale anti-propaganda-afdeling op.
Vergeefse moeite
De CND werkte in die tijd nauw samen
met kandidaten van de Labour-partij, die
voorstanders zijn van eenzijdige kernont
wapening. Maar dat was vergeefse moeite.
Premier Thatcher boekte een verplette
rende verkiezingsoverwinning, waardoor
de acties tegen Greenham Common, die
hoofdzakelijk door vrouwen worden ge-
.voerd, nog wel voortduren, maar geen po
litiek gevaar meer vormen voor de rege
ring. De demonstranten mogen allemaal
op hun hoofd gaan staan, de raketten ko
men er toch.
De anti-atoombeweging geeft het echter
niet op. De campagne tegen kernwapens,
met posters en boodschappen op de bio--
scoopschermen, wordt opgevoerd en dui
delijk is dat steeds meer mensen, vooral
jongeren, bereid zijn mee te demonstre
ren. De Britse vredesbeweging is dus ver
re van dood. Aan de grote vredesdemon
stratie in Den Haag wordt dan ook door
een Engelse afvaardiging deelgenomen
ROGER SIMONS
