PvdA-alternatief kiest
voor minder bezuinigen
SCHOOLGELDPLAN MAAKT GEEN KANS
Willem van Oran je groots herdacht
OMHOOG OF
OMLAAG, MT BLUFT
DE VRAAG.
Arme gemeenten kleden burger verder uit
SS!
1
IN 1984 VIERHONDERD JAAR GELEDEN VERMOORD
Voorlichting zwangerschap
komt vooral uit boeken
NMB BANK
JNENLAND,
ftjicLe Soutant
DINSDAG 11 OKTOBER 1983 PAGINA 9
aadsels rond
rnhemse taximoord
)JHEM Het onderzoek naar de moord
Be 28-jarige taxichauffeur M. van Beu-
Fuit Venraij heeft tot nu toe nog niets
lieverd. De politie trof de man gister
gen vroeg dood aan in de Arnhemse
(titutiewijk Spijkerkwartier. Hij was
I messteken om het leven gebracht. Een
ercheteam van 35 man is inmiddels een
ebreid buurtonderzoek gestart. Het
htoffer heeft volgens de politie zondaga-
9 in Venray een passagier opgehaald die
Nijmegen wilde. De taxichauffeur
fl op enkele tientallen meters afstand
[zijn wagen gevonden. Hij bleek ver-
üende malen te zijn gestoken.
Geen mosselen uit
vervuilde Westerschelde
DEN HAAG Het Productschap voor Vis
en Visproducten is absoluut niet te spreken
over het bericht dat mosselen uit de Wester
schelde „niet voor consumptie geschikt
zijn". „In de Westerschelde bevinden zich
geen kweekpercelen voor mosselen, de con
sument krijgt dergelijke mosselen dan ook
niet aangeboden". Mosselen op de Neder
landse markt zijn alleen afkomstig uit de
Oosterschelde en de Waddenzee. De ver
warring ontstond door de weergave van een
onderzoek naar de waterkwaliteit van de
Westerschelde door het Rijksinstituut voor
Zuivering en Afvalwater (RIVA). Het ge
halte aan metalen in de mosselen werd
daarbij als graadmeter voor de waterkwali
teit gebruikt, met als gevolg de gewraakte
conclusie.
KLM-passagiers via
Caracas naar Suriname
AMSTELVEEN De KLM gaat
vanaf 18 oktober voorlopig een
maal per week een extra dienst
tussen Amsterdam en Caracas in
Venezuela en terug openen met
aansluiting op een nieuwe lijn Ca
racas-Paramaribo. Suriname heeft
per 15 oktober de luchtvaartover
eenkomst met Nederland opge
zegd, zodat er geen directe verbin
ding meer is tussen Amsterdam en
Paramaribo. De omweg via Cara
cas betekent dat de vliegtijd met
enkele uren verlengd wordt. De
KLM heeft echter besloten de ta
rieven niet te verhogen. Alle pas
sagiers die al voor directe vluchten
na 15 oktober geboekt hebben
kunnen van de nieuwe verbinding
gebruik maken.
Gedrag vredesdemonstrant
op 29 oktober onderzocht
NIJMEGEN Het studiecentrum voor vredes
vraagstukken van de Katholieke Universiteit in
Nijmegen zal in overleg met het comité „Kruisra
ketten nee" een onderzoek doen naar de houdin
gen, opvattingen, actiebereidheid en achtergron
den van de demonstranten op de grote demonstra
tie op 29 oktober in Den Haag. Het centrum ver
wacht binnen 36 uur na de demonstratie de eerste
resultaten bekend te maken. Deze worden verge
leken met de uitkomst van het onderzoek dat het
studiecentrum na de demonstratie van 21 novem
ber verleden jaar in Amsterdam heeft gehouden.
Vijftig enquêteurs, merendeels studenten van de
sectie politicologie van de universiteit, zullen de
demonstranten de vragen stellen. Eén daarvan is
of de voorkeur van de demonstrant uitgaat naar
een handtekeningenactie of naar een volkstem
ming (referendum).
Personeel SVR
leverde voor niets
acht ton in
ZOETERMEER Het
personeel van de Sociale
Verzekeringsraad (bijna
300 personen) heeft in
1982 en 1983 in totaal ruim
842.000 gulden aan prijs
compensatie ingeleverd.
Daarmee is tot dusver
geen enkele nieuwe ar
beidsplaats geschapen,
hoewel dat wel de bedoe
ling was. Het bestuur van
de SVR wil inmiddels wel
tot personeelsuitbreiding
overgaan, maar dan nog
blijft ten minste dat be
drag van meer dan acht
ton ongebruikt.
„Gezondheidszorg voor
minderheden zorgwekkend"
LEIDEN De gezondheidszorg voor culturele
minderheden in Nederland schiet tekort. Dat
vinden de socioloog dr W.A. Shadid en de Ara
bist dr P.S. van Koningsveld, beiden verbonden
aan de Leidse universiteit. Zij hebben een on
derzoek gedaan naar de gezondheidszorg voor
Moslim-minderheden in Nederland. De onder
zoekers noemen de situatie op dit gebied „zorg
wekkend". Oorzaak van de talloze problemen
is volgens hen onder meer de taalbarrière, die
het stellen van een diagnose bemoeilijkt, maar
ook onbegrip jegens de culturele achtergrond
van buitenlanders, waardoor bij voorbeeld veel
psychosomatische klachten niet worden her
kend. De onderzoekers noemen het een misvat
ting dat Marokkaanse cliënten geen vertrou
wen zouden hebben in een Westerse arts, om
dat deze niet tot hun groep en godsdienst be
hoort.
DA trekt
otie voor
llasting-
irziening in
\l HAAG De
k'er Couprie heeft gis-
n zijn kritische hou-
j tegenover de Con-
•ennota, waarin voor
leid wordt een groot
tal aftrekposten te
fappen en een aantal
^ven te verlagen, laten
in.
irie trok gisteren een kri-
gestelde motie over de
die hij had ingediend
de PvdA'er Kombrink, in.
|e VVD was over het op-
in van Couprie grote boos-
ontstaan.
notie sprak uit dat bij de
lening van aftrekposten
irieven de belastingdruk
inkomensgroep gehand-
moest blijven. Volgens
irink is een essentieel on-
el van de nota juist een
inderde belastingdruk
de hogere inkomens,
iiende de motie opnieuw
u als motie van de PvdA.
de opstelling van het
heeft de motie nu echter
kans meer te worden
momen. Ook de VVD is
sn. Couprie verklaarde
iouding van enige weken
vooral uit ondeskundig-
„Ik ben nu eenmaal geen
ist". Hij vertelde dat er in
otie termen waren komen
aan, „die belasting-tech-
een andere betekenis
»en dan hij gedacht had",
figens heeft minister Ru-
(Financiën) toegegeven,
er van het uitvoeren van
iota nu nog weinig terecht
I komen. „Gezien de be-
fie economische omstan-
:den is er nu geen ruimte
ijs voor
urnalist
ünninghoff
ERDAM De prijs
Ie dagbladjournalistiek is
toegekend aan Alexan-
ünninghoff, redacteur
Ie Haagsche Courant. De
Inder leiding van Kamer-
itter Dolman bekroonde
irie artikelen van deze
lalist over Turkije. Er zijn
zendingen beoordeeld. De
die bestaat uit een wissel
met replica en 5000,
op 1 december uitge-
Oost-Europa-deskundige
inghof is redacteur bij
!OS-journaal geweest.
ler-zegel
at het op 10 november
inderd jaar geleden is, dat
ten Luther werd geboren
sleben), heeft de PTT gis-
een postzegel uitgegeven
an deze kerkhervormer is
d. Ontwerper Kees Nieu-
uizen koos voor een don-
vlak waarin een scheur
irecteur Leenman van de
liet bij de presentatie in
CRV-studio in Hilversum
erg lang te hebben ge-
sld bij het goedkeuren van
zegel. Eveneens vertelde
lat Luther na Schweitzer
hurchill de derde buiten-
ir is aan wie een postzegel
wijd.
CNV: VA pet
inleveren
S voor iedereen
DEN HAAG Door de
daling van de collectieve
lasten te schrappen en het
financieringstekort niet
terug te brengen denkt de
PvdA het leeuwendeel (7
van de 10,5 miljard) van
de door het kabinet voor
genomen bezuinigingen te
kunnen schrappen. Een
aantal bijkomende maat
regelen, die er toe leiden
dat de koopkracht van
grote groepen volgend
jaar minder daalt en een
versneld doorzetten van
arbeidstijdverkorting zou
den volgens de PvdA tot
zoveel voordelen leiden,
dat deze voorstellen verre
de voorkeur verdienen
boven het kabinetsbeleid.
,,Dit is het wonder van
Kana", stelde PvdA-leider
Den Uyl bij de presentatie
ervan. De plannen zijn
doorgerekend door het
Centraal Planbureau, dat
concludeert dat het voor
stel leidt tot een stijging
van het financieringste
kort met 0,1 procent,
waartegenover een daling
van de collectieve uitga
ven van 0,2 procent staat.
De PvdA-plannen, zoals die
vandaag in het Kamerdebat
over de begroting zijn inge
diend door PvdA-leider Den
Uyl en financieel specialist
Thijs Wöltgens, omvatten:
het schrappen van de verla
gingen van de salarissen van
ambtenaren, trendvolgers en
uitkeringstrekkers met 3,5
procent, alsmede het verlagen
van het niveau van de boven-
minimale uitkeringen:
het schrappen van 1,25 mil
jard andere overheidsbezuini
gingen;
halvering inflatiecorrectie;
verhoging wao-premie
werknemers onder verlaging
van werkgeverspremies;
schrappen fiscale lastenver
lichting bedrijven;
invoeren winstbelasting gas-
velden;
schrappen van de verhogin
gen van btw, aardgas en hu-
Tegelijk wil de PvdA een sti
muleringsplan doorvoeren van
ruim 5 miljard gulden, waar
van in 1984 twee miljard uit
gegeven zou worden. Dit plan,
dat voorziet in hogere over
heidsconsumptie, meer wo
ningbouw, infrastructurele
werken en stimulering van
kansrijke en zwakke bedrij
ven, zou ontslag voor 2500
man moeten voorkomen. Bo
vendien denkt de PvdA dat
door haar plan de werkloos
heid volgend jaar met 40.000
minder zal toenemen dan bij
de regeringsplannen het geval
zou zijn.
Die minder werklozen beteke
nen ook minder uitkeringen
en dus een geringer overheid
stekort. Samen met een ver
snelling van de werktijdver
korting (die moet leiden tot
een werkweek van 36 uur in
1986) die tot meer banen zou
kunnen leiden, zou aldus een
deel van de negen miljard ex
tra die de PvdA-wensen vol
gend jaar kosten, kunnen wor
den betaald. De PvdA boekt
verder een miljardenbesparing
als gevolg van het niet door
gaan van een aantal voorgeno
men bezuinigingen, die vol
gens de socialisten voor 50
procent alleen maar geld kos
ten. Dankzij al deze zogenaam
de „inverdien- en uitverdie-
neffecten" zouden collectieve
lasten en het financieringste
kort globaal gelijk blijven. In
de regeringsplannen trad een
daling van beide op.
Om de versnelde arbeidstijd
verkorting te halen heeft de
PvdA de medewerking nodig
van werkgevers en werkne
mers. De laatsten zouden vol
gend jaar niet alleen de prijs
compensatie moeten inleveren,
maar daarbovenop nog eens
een loondaling moeten accep
teren. Om dat aanvaardbaar te
maken wil de PvdA de voor
genomen verhoging van btw,
gasprijs en huren schrappen.
Daardoor daalt de inflatie. Dat
gebeurt ook als door werktijd-
PvdA-fractievoorzitter Den
Uyl vol enthousiasme bij
de presentatie van zijn al
ternatieve begroting.
verkorting de loonkosten in de
bedrijven teruglopen.
Al met al zouden bij uitvoe
ring van het PvdA-plan de
overheidsinvesteringen, be
drijfsinvesteringen, produktie
en winsten forser toenemen,
de bestedingen op peil blijven,
en de prijzen minder stijgen.
Belastingen, premies en over
heidstekort zouden echter niet
dalen. Het koopkrachtoffer
wordt volgens de PvdA recht
vaardiger verdeeld: van 0,5
procent voor de laagst betaal
den tot drie procent voor vier
maal modaal.
UTRECHT De christelijke
vakcentrale CNV wil dat de
regering de lastenverzwaring
voor iedereen volgend jaar
eerlijker verdeelt dan ze nu
van plan is. Aan de vooravond
van de algemene beschouwin
gen in de Tweede Kamer
heeft de verbondsraad van het
CNV in een brief aan de ka
merleden voorgesteld te be
sluiten tot een inkomensoffer
van 1,5 procent voor iedereen
in plaats van een inkomensof
fer van 3,5 procent voor de
collectieve sector en tussen dë
één en twee procent in de be
drijven. Volgens de vakcentra
le is dat haalbaar als de sociale
premies niet omlaag gaan, zo
als het Kabinet van plan is, en
als de inflatiecorrectie op be
lasting niet wordt doorge
voerd.
DEN HAAG Het lijkt
nu al zeker dat bepaalde
onderdelen uit de plannen
van het kabinet voor 1984
niet doorgaan. Zo zijn alle
grote fracties (PvdA, CDA
en VVD) tegen het invoe
ren van schoolgeld voor
kinderen tot en met 15
jaar in het voortgezet on
derwijs. Men vindt dit
strijdig met het principe
dat onderwijs gratis moet
zijn, zolang er sprake is
van leerplicht.
CDA-leider De Vries noemde
het voorstel vanmiddag een
„pure wanhoppsmaatregel".
De Vries deed het kabinet de
suggestie de maatregel in elk
geval voor een kwart tot de
helft terug te draaien door de
studiefinanciering te beper
ken. Ook heeft het CDA er
een hogere motorrijtuigenbe
lasting voor auto's op LPG
voor over.
Wat er nu precies met de gas
prijs gaat gebeuren, is nog niet
duidelijk. De PvdA is tegen
elke stijging, maar het CDA
voelt wel voor het later invoe
ren van de verhoging. Op die
manier zou er op jaarbasis
sprake zijn van een beperkte
prijsverhoging, hetgeen vooral
belangrijk is voor mensen met
een laag inkomen. De gaten,
die hierdoor in de begroting
worden geslagen, willen CDA
en VVD dichten door een ver
hoging van bepaalde belastin
gen.
Licht
gevende
wielen
Staatssecretaris
Scherpenhuizen
(Verkeer en Wa
terstaat) heeft
vandaag het
startsein gegeven
voor de landelij
ke voorlichtings
campagne voor
reflecterende
wielen. Alle
ANWB-kantoren
in ons land infor
meren vanaf van
daag over goede
zijreflectie voor
fietsen. Er zijn
reflecterende
banden, velgen
en wielstrippen
op de markt.
DEN HAAG In 1984 is
het 400 jaar geleden dat
Willem van Oranje, Vader
des Vaderlands, door
sluipschutter Balthasar
Geratds werd vermoord.
Het door premier Lubbers
in het leven geroepen
„Comité Herdenking Wil
lem de Zwijger 1984", dat
gisteren een persconferen
tie gaf, heeft een groot
aantal herdenkingsactivi
teiten in voorbereiding.
Centraal daarin staat de natio
nale herdenkingsbijeenkomst
in de Nieuwe Kerk in Delft,
op 10 juli 1984. Op die datum is
het officieel precjes 400 jaar
geleden dat Willem van Oran
je werd omgebracht. Koningin
Beatrix, premier Lubbers en
andere hooggeplaatste gasten
uit binnen- en buitenland zul
len die bijeenkomst opluiste
ren.
In Delft wordt ook een natio
nale tentoonstelling gehouden
in De Prinsenhof, die op 4 juni
wordt geopend. Na een paar
maanden gaat deze expositie
naar Brussel. In het Rijksmu
seum in Amsterdam vindt een
expositie van kaarten, teke
ningen. wandkleden en ge
bruiksartikelen plaats.
Ook België, Luxemburg,
Duitsland, Frankrijk, Spanje
en zelfs de Verenigde Staten
waren min of meer betrokken
bij Willem van Oranje. Uit al
deze landen is belangstelling
voor de herdenkingsactivitei
ten, die in totaal ongeveer
600.000 gulden gaan kosten.
Er komen ook een herden
kingsboek, een herdenkings-
munt, een postzegel en een
landelijk documentatieblad
over Willem de Zwijger. Het
Nederlands Historisch Genoot
schap organiseert een twee
daags symposium op 4 en 5
juni in Delft. Daaraan nemen
ook buitenlanders deel.
Leerlingen in het voortgezet
onderwijs kunnen meedoen
aan een project, met bijvoor
beeld tekeningen, opstellen,
toneelstukken en geluidsband
jes. Ook leerlingen uit „Oran
jesteden" buiten ons land (Dil
lenburg, Orange, Vianden,
Diest en Brussel) worden bij
het project betrokken. Leerlin
gen van de zesde klas van de
lagere school en dat zijn er
ongeveer 210.000 krijgen
een „lesbrief". Voor scholieren
komt er ook een tv-kwis rond
Willem van Oranje, over
wiens leven in februari een
tv-serie van start gaat.
Verder zullen de Oranjevere
nigingen en de Orde van den
Prince plaatselijk initiatieven
nemen. Het comité, dat de
plannen ontwikkelde, bestaat
onder andere uit mensen van
de ministeries van justitie, bin
nenlandse zaken, onderwijs,
financiën, algemene zaken en
welzijn, volksgezondheid en
cultuur.
HILVERSUM De mees-
te zwangere vrouwen
hebben de beste voorlich
ting over zwangerschap
en geboorte uit boeken en
brochures vernomen.
Vroegere ervaringen ne
men wat voorlichting be
treft de tweede plaats in.
Dit blijkt uit het onder
zoek „Hoe bevalt Neder
land?" naar de ervaringen
van 2.500 zwangere vrou
wen, dat gisteren door de
AVRO werd gepresen
teerd.
De belangrijkste uitkomsten
komen maandag 17 oktober in
de medische rubriek „Vinger
aan de pols" aan de orde; van
het overige materiaal is een
boek samengesteld.
„Hoe bevalt Nederland" is het
resultaat van een oproep die in
mei vorig jaar in de medische
rubriek werd gedaan om erva
ringen rond zwangerschap en
bevalling op papier te zetten.
Volgens hoogleraar gynaecolo
gie prof.dr. G. Kloosterman is
het voor het eerst dat in Ne
derland zwangere vrouwen
zelf zo uitvoerig hun ervarin
gen beschrijven.
De beste voorlichting, zo ant
woordde 47 procent van de on
dervraagde vrouwen, komt uit
boeken en brochures. Eender
de van de vrouwen beschouwt
„eerdere ervaringen" als goe
de voorlichting. Achtereenvol
gens zijn verder de verloskun
dige (20 procent), de gynaeco
loog (12 procent), de huisarts (8
procent) en familieleden (5
procent) de beste informatie
bron voor zwangere vrouwen.
Hoewel het aantal thuisbeval
lingen in Nederland al sinds
jaar en dag groter is dan in
welk ander Westeuropees land
dan ook, blijkt uit de enquête
dat 65 procent van de onder
vraagden in het ziekenhuis be
vallen is wegens medische
aanwijzing. Onderzoek met
behulp van echografie (ge
luidsgolven) werd bij ruim zes
tig procent van deze groep toe
gepast. Twintig procent van de
vrouwen is poliklinisch beval
len. Thuis bevallen is vooral in
zwang vanwege de eigen ver
trouwde omgeving en de ge
zelligheid.
Tijdens de zwangerschap lei
den de vrouwen in het alge
meen een tamelijk gezond le
ven zonder al te veel roken en
drinken. Tachtig procent zèi
nooit sterke drank te hebben
gedronken tijdens de zwanger?
schap, 64 procent zei niet te
hebben gerookt. Soft of hard
drugs blijken volstrekt taboe
voor zwangere vrouwen.
Over steun en opvang van
echtgenoot of partner hadden
de ondervraagden nauwelijks
te klagen. Meer dan negentig
procent van de mannen woon
de de gehele bevalling bij. Op
de slotvraag van de enquête
naar de gemoedstoestand vier
weken na de bevalling, ant
woordde driekwart van de on
dervraagden zich gelukkig, blij
en trots te voelen.
Wat de naamgeving van de
pasgeborenen betreft bleken
bij de meisjes Linda, Suzanne,
Kim en Marjolein het hoogst
te scoren en bij de jongens Je
roen, Dennis, Martijn en
Mark.
ADVERTENTIE
Denkt u dat de spaarrente nog verder omhoog gaat? En
wilt u verzekerd zijn van de actuele rente?
Profiteer dan van een spaarvorm die de rente op
de voet volgt. U kunt al meedoen vanaf f 1.000,-.
En hoe langer uw geld op de rekening staat,
hoe lager de opnamekosten. Praat er eens over
bij de NMB.
Gratis!
Als u vóór 1 november zo'n rekening opent, ontvangt u
gratis een echte zilveren Juliarta gulden uit de vijftiger jaren.
DE NMB DENKT MET U MEE.
EMELS
DEN HAAG Hoe arm
lastiger de gemeente, hoe
gemakkelijker besloten
wordt de burger verder
uit te kleden. Heffingen
en tarieven die gemeenten
voor hun dienstverlening
in rekening brengen, heb
ben doorgaans weinig met
de kwaliteit van het gebo-
dene, maar wel alles te
maken met de wens een
sluitende begroting te
krijgen.
Tussen gemeenten blijken bij
een pakket van zeven kosten
posten (onroerend-goedbelas-
ting, elektra, water, reiniging,
rioolrecht, kabel-tv en zuive
ringsheffing) dikwijls zeer gro
te prijsverschillen te bestaan.
Van tien door de Consumen
tenbond onderzochte gemeen
ten bleek Lelystad de goed
koopste met een bedrag van
1745 gulden aan vaste lasten
per gezin en Zaanstad de
duurste met 2416 gulden.
Maassluis kwam uit op 2325
gulden. In het onderzoek dat
twee weken geduurd heeft en
de naam „Test uw plaats" ge
kregen had, werden verder
Apeldoorn, Breda, Enschede,
Leeuwarden, Middelburg.
Niëuwegein en Venlo onder de
loep genomen.
Volgens directeur Westendorp
van de Consumentenbond in
Den Haag, die gisteren een
toelichting op het onderzoek
gaf, gaan gemeentebesturen
met het verhogen van de hef
fingen en tarieven bij herha
ling dwars door allerlei vastge
stelde maximumprijzen heen
en verleent het ministerie van
Binnenlandse Zaken steeds
„routineus en soepel" de nodi
ge ontheffingen.
Maar volgens Westendorp is
de gemeentelijke armoe niet
de enige reden dat burgers
met steeds hogere lasten ge
confronteerd worden zonder
dat daar iets tegenover staat
Een andere reden kan zijn dat
het rijk de gemeenten met
steeds meer taken opzadelt,
waartegen zij ook in financieel
opzicht nog lang niet opgewas-
se.S zouden zijn.
