Nederlandse film van
zorgen- tot troetelkind
„Ik wil als een normaal
mens behandeld worden"
Frauderende ambtenaar hoort 21 maanden eisen
Politie schiet op
menigte in Manilla
aginINENLAND
CetdaeSommtl
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1983 PAGINA 9
rron-Europa naar Texaco
DAM De oliemaatschappij Chevron (Standard Oil of
ia) heeft met Texaco in principe overeenstemming be
ver de verkoop van het merendeel van haar raffinage-en
^^bpactiviteiten in Noordwest Europa. De directie van Che-
""rlederland heeft dat gistermiddag aan het Nederlandse
sw eel meegegeeld.
beurs 2HnSactie, die volgens een woordvoerder van Texaco ver-
138.6( lijk rond de jaarwisseling definitief zal zijn, betreft voor
i69;ooederland aangaat de raffinaderij in Rotterdam (capaciteit
154|1( [óen ton) en het verkoopapparaat in Nederland. Texaco
20ö!80 nomenteel een minderheidsbelang van 32 procent in de
damse raffinaderij.
49.00 is een woordvoerder van Texaco in Rotterdam is het de
320.2( jng dat de werkgelegenheid bij de door deze maatschappij
3097< nemen bedrijven in West Europa in stand blijft. Bij Che-
mooKederland werken in totaal ongeveer 1000 personeelsle-
ii54t e verkooporganisatie in Den Haag exploiteert bijna dui-
2s!9c enzinestations in ons land. In geheel West-Europa zijn dat
io5,o<Yduizend.
DEN HAAG De Haagse of
ficier van justitie, mevrouw
mr. I. Klopper, heeft gisteren
21 maanden gevangenisstraf
geëist tegen de 59-jarige voor
malige rijksambtenaar David
S. uit Alphen aan den Rijn
voor het aannemen van steek
penningen, geschenken en rei
zen in ruil voor vertrouwelijke
informatie aan fabrikanten en
leveranciers van centrale ver
warmingen uit onder meer
Strijen, Tubbergen en Ulft.
De verdachte zou als technisch
hoofdopzichter van de Centra
le Directie Volkshuisvesting in
Zoetermeer vanaf 1977 tot
eind vorig jaar aan tipgeld en
giften een bedrag van in totaal
160.000 gulden hebben ontvan
gen. In ruil daarvoor leverde
hij de bedrijven lijsten met in
formatie over op stapel staan
de sociale woningbouw-projec-
ten, de namen van cv-installa-
teurs en de plaatsing van ver
warmingsketels. Verder wordt
de rijksambtenaar verweten in
werktijd op het bedrijf van
een relatie een serie lezingen
te hebben gegeven waarvoor
hij een hoge beloning op
streek. Een bedrag van 30.000
gulden werd door één van zijn
„sponsors" regelrecht uitbe
taald aan de Haagse zwem-en
waterpolovereniging Zian/Vi-
tesse, waarvan hij ere-voorzit-
ter was. Een deel van dat geld
is gestoken in de bouw van
een nieuw clubhuis.
Volgens de processtukken zou
S. behalve genoemde bedragen
als tegenprestatie voor zijn
diensten de volgende giften
hebben aangenomen: reisjes
naar Amerika en Schotland,
vakanties in Zuid-Frankrijk
en op de Canarische eilanden,
een gouden ketting en een ca
mera voor zijn vrouw, een
auto voor zijn zoon, een zonne
bank en een broekenpers.
Daarbij werd hij regelmatig
„getrakteerd" op etentjes, een
avondje bowlen of een bezoek
aan een sex-club. De contacten
die de hoofdopzichter met het
bedrijfsleven onderhield, er
voer hij zelf meer als vriend
schappelijk dan als zakelijk.
Rechtbankpresident mr. J. van
Overbeek: „U had nogal wat
goede relaties die royaal voor
u waren, vond u dat niet
vreemd? Verdachte: "Ik kon
ze nergens mee helpen. M'n
lijsten hadden geen commer
ciële waarde. Ik schreef ze om
zelf overzicht te houden en als
informatie voor mijn chefs. Op
het moment dat zo'n lijst af
was, waren de bouwplannen
meestal al gereed. Voor ketel
fabrikanten was het enkel in
teressant om te weten waar
hun ketels heengingen, omdat
grossiers dat niet vermeld
den". „Ze gaven u toch geen
geld om uw mooie blauwe
ogen?". S: „Wat ik deed. was
misschien verkeerd".
Evenals de president meende
de officier van justitie dat ver
dachte in elk geval bij een
aantal leveranciers Snik
kers' Handel Mij in Strijen,
Brugman Radiatoren bv in
Tubbergen en Ben raad bv in
Ulft de indruk heeft ge
wekt dat hij op het ministerie
van volkshuisvesting, ruimte
lijke ordening en milieubeheer
(VROM) de grote man was die
de zaken ten gunste van hen
kon beslissen.
Volgens de rechtbank zouden
genoemde relaties hem bedra
gen van respectievelijk 40 mil
le (plus 30 mille voor zijn
zwemclub), 80 en 40 mille heb
ben toegestopt. Van dat zwarte
geld is 51.000 gulden in een
kluisje op de slaapkamer van
S. teruggevonden. De advocaat
van de Alphenaar, mr. J
Roels, meende dat de aankla
ger niet duidelijk het verband
heeft aangetoond tussen de ta
ken van zijn cliënt, het ver
strekken van informatie en
het aannemen van steekpen
ningen. De pleiter vroeg vrij
spraak. Uitspraak over veer
tien dagen.
PETER VIERING
ifijö RLANDSE FILMDAGEN
,SJ» 28 September 1983
ialo derlandse film: van zor-
i28.oo |d tot troetelkind. Het
94.00 ;er waarempel op te lij-
- Terwijl minister Brink-
257.00 WVC) bij de opening
687^00 f Utrechtse filmdagen -
- I populair, snel speechje
41°;oo i'j de flappen het liefst
ioi!oo jandig de zaai in ge-
'S negen miljoen
je Nederlandse film over
43.00 jiende drie jaren kon be-
lol'nn beleven dezer dagen in
89^50 t alweer een handvol
2.35e lm van eigen bodem
23070 remière. Plus niet te
135.50 pn een aantal opdracht-
Z7600 |kor*e films, alles teza-
35I20 pt een lengte van dui-
4680 première-minuten. De
moo landse film eindelijk bo-
210.20 |n? Rozengeur en mane-
46*00 He' 'S de Vraa8-
74.60 por filmer Jos Stelling,
van „De illusionist" en
j basis van het inmiddels
Utrechtse festival. In de
ent die ter gelegenheid
14700 Nederlandse filmdagen
i3o!30 |m, schrijft hij: „Positief
24500 bi°scooP" en film-
153I000 bezoek loopt terug, vi-
moo rhuurders zorgen voor
29.20
19.90 »bben geen geld meer,
169 50 ib°ortecijfers"- Een wat
623!oo [nde tekst waarop hij
33.00 érieuzer doorborduurt
'e piraterij, abonnee-tv,
118:50 -ten, kabels, commercie,
1i04? "echt Er is n°g nie,s
50>o .'ld, nog niets geregeld
'e andere kant zijn dit
190o mde tijden. Het kaf
18,50 van het koren geschei-
152.00 Bt z°als het theater door
1st van de film werd ge
en tot bezinning, zo
jn nu televisie en ande-
^mmJonische media de film
h plaatsbepaling". Dat
klinkt serieus genoeg,
■"■■^en miljoen van - zeg
siot- Brinkman hebben daar
beurs >e te maken. De slok-op
23-09 blijft net zoals eerder
9400 ien als Zwitserland en
95J0 een stevige rol te kun-
98 00 ^en k'j het in het zadel
95>o van een filmindustrie.
95Ï90 [meer films worden ge-
9550 Perc* met een tv-con_
95^20
Oud en nieuw in de Nederlandse film en de Utrechtse Filmdagen: „Aaah Tamara" Van Verstappen de De la Parra uit 1965 (linksboven), „Joao en het mes" van Geor
ge Sluizer uit 1972 (linksonder), het niéuwe „De illusionist", werkopname met Freek de Jonge en regisseur Stelling (rechtsboven) en een van de „Schatjes" uit de ko
mende film van Ruud van Hemert (rechtsonder).
tract dat inhoudt dat het bios
coopproduct van nu straks,
verlengd met de uit de film
weggesneden gedeelten, gevie
ren- of vijfendeeld, een mini
serie op de televisie wordt. Te
levisie mag dan een concur
rent zijn wanneer de film in
de bioscoop draait, het medi
um is voor een aantal filmpro
ducenten een extra zekerheid
vóór later. Maar dan gaat het
natuurlijk wel om publieks
film. De Turkse Fruiten en de
Soldaten van Oranjes, om
maar enkele oude film- en tv-
hits te nemen. Voor dat soort
films zijn de miljoenen van
Brinkman niet bedoeld. Die
moeten geïnvesteerd worden
in het totale filmklimaat. In de
onafhankelijke film o.a. die
vaak door thema en visie niet
onmiddellijk binnen de be-
blieïc valt, die niet op zeker
speelt. Vandaar dat Brinkman
het ook had over aanwending
van de gelden voor de produk-
tie van 16mm films, die goed
koper zijn dan de „commercië
le 35mm bioscoopfilms, en
waarmee een artistiek even
goed resultaat kan worden be
reikt". Films die voornamelijk
hun weg vinden naar filmhui
zen, het alternatieve circuit.
Maar waarvoor inmiddels ook
ruimere mogelijkheden ge
schapen zijn om tot de Grote
Bioscoop door te dringen. Ooit
was het zo dat de commerciële
bioscoop en de filmhuizen als
kemphanen tegenover elkaar
stonden. Wat bij de een hoor
de, kon niet bij de ander. In
middels lijkt er ruimte te gaan
komen om een film die alter
natief is uitgebracht overgeno
men kan worden door het
commerciële circuit als de film
een onverwacht groot publiek
blijkt te kunnen trekken.
Een brede grijns over de Ne
derlandse film mag dan voor
alsnog voorbarig ziin, het ge
zicht van de Nederlandse film
anno 1983 is in elk geval breed
genoeg. Als er één film tussen
uit springt is dat Dick Maas'
..De lift". Een eerste pure gen
re-film (horror-met-humor)
van Nederlandse bodem, een
treffer in de bioscopen en in
ternationaal verkocht aan
Warner Bros. Daarnaast na
tuurlijk de serie flops, waarbij
het opvallend is dat de slechte
kritieken vaak gepaard gingen
met matig bioscoopbezoek. Het
publiek blijkt niet bereid alles
te pikken. „De zwarte ruiter"
van Wim Verstappen hoort
daar bij, George Schoutens
„Een zaak van leven of dood",
waarvan inmiddels al niemand
meer weet wat het precies
was, ook. Inmiddels hebben in
de nazomer in snel tempo een
aantal nieuwe speelfilm de
bioscoop bereikt, of bijna be
reikt. Het zeker niet geheel
geslaagde „An Bloem" van to
neelman Peter Oosthoek,
Louis van Gasterens documen
taire op speelfilmlengte „Hans
of het leven voor de dood" (zie
elders op deze pagina), terwijl
Utrecht ruimte biedt aan An
nette Apons filosofisch getinte
en voor een klein publiek be
stemde „Giovanni" met Truus
te Selle in de hoofdrol, voor
Freek de Jonge's „De illusio
nist", voor Erik van Zuylens
„De Anna". Drie sterk uiteen
lopende films, die die brede
schakering bewijzen.
Wordt verwacht
En wat er allemaal nog komt
is evenmin zuinig: Ruud van
Hemert met „Schatjes" over
„krengen van kinderen", Gui-
do Pieters met de re-make van
„Ciske de Rat", Leon de Win
ter met „De grens".een in een
Zuid-Europees land gesitueerd
verhaal over een journalist die
een terrorist moet interviewen
dat momenteel in Portugal
wordt opgenomen met o.a.
Linda van Dijck in een hoofd
rol, Theo van Gogh (van „Lu-
ger") die in Den Haag zeer
binnenkort Heere Heeresma's
„Een dagje naar het strand"
gaat maken („de jonge Fass-
binder zélf" zei initiator Gied
Jaspars over hem), Frans
Zwartjes die met een eerste
niet-experimentele speelfilm
komt over actualiteitenrubrie
ken die zélf maar voor de actie
gaan zorgen, getiteld „Item".
Ben Verbong („Meisje met het
rode haar") begint binnenkort
aan „De schorpioen", een
thriller in de jaren vijftig spe
lend. Rudolf van den Berg is
in Amsterdam begonnen aan
een boekk van Leon de Win
ter „Place de la Bastille".
Nouchka van Brakel schreef
een script („het wordt een fu
turistisch sprookje, men noemt
dat ook wel science fiction") al
is dat voorlopig afgewezen
door het Produktiefonds, Mar
leen Gorris heeft een script in
gediend over prostitutie „Ge
broken spiegels", Hugo Claus -
al is dat dan een Vlaming - is
klaar met „De Leeuw van
Vlaanderen" rond de middel
eeuwse, Vlaamse Guldenspó-
renslag met Nederlanders in
de rollen van Franse slechte
rikken. En dan is er nog
„Moord in extase" van regis
seur Hans Scheepmaker, geba
seerd op een boek van schrij
ver-politieman Baantjer. Henk
Bos is de producent, die voor
lopig wacht met uitbrengen
van de film: „Het is overvol
met Nederlandse films en met
Kerst krijg je de Bond-film. Ik
wacht tot het voorjaar, maar
ik kan je wel vertellen dat
Joop Doderer daar een fantas
tische rol in speelt. Die is nog
nooit zo goed geweest".
Nieuwe plannen
En dan wordt er door velen ij
verig geschreven, gedacht en
gezocht naar financiering voor
nieuwe films. Frans Weisz
(„Charlotte") denkt aan Mu-
lisch' „De aanslag", Paul Ver
hoeven werkt aan „Flesh and
blood", Fons Rademakers
zoekt geld voor de verfilming
van het boek van de Zuidafri
kaan Andre Brink „An instant
in the wind", René van Nie is
bezig aan een scenario „De er
fenis" dat volgend jaar ver
filmd moet worden. Genoeg
dus. Wie dezer dagen even het
gevoel wil dat Nederland in
derdaad film hoog heeft zitten
moet maar eens in Utrecht
gaan kijken. Niet alleen om de
speelfilms, ook om de vele
korte film (met zelfs een dag
voor de wetenschappelijke
film, 27 september), om de
films van „buitenlandse" Ne
derlander George Sluizer (o.a.
diens „Joao of het mes"), om
de terugblik op de Eerste Golf
van het jonge Nederlandse fil
men (Pim de la Parra, Frans
Weisz. Nicolai van der Heide)
en last but not least om het re
trospectief van alle Haanstra-
films. Al kan je Haanstra zo'n
beetje de vader van de Neder
landse film noemen, de Film
dagen in Utrecht vonden nog
een aartsvader in Theo Fren-
kel jr, filmpionier tussen 1915
en 1928. Oud en nieuw samen
in Utrecht. Dat „oud" zal de
komende jaren, wanneer
Utrecht doorgaat met de Film
dagen en daar lijkt het op, wel
uitgeput raken. Tegelijkertijd
ziet er naar uit dat over een
paar jaar de Nederlandse
Filmdagen alléén maar nieu
we films zullen kunnen laten
zien. En daar kan je je rustig
over verheugen.
BERT JANSMA
122,30
105,40
114.80
103,00
101,70
104,10
101,50
100,20
101,00
100,00
ttmann
erd met
nzen
tret
pLVEEN In aanwe-
van vele prominenten
theaterwereld is gister-
j in het Cultureel Cen-
1 Amstelveen een bron-
ttret ^an toneelleider en
lir Karl Guttmann ont
pit gebeurde ter gele-
van zijn zeventigste
dag. Het portret is ver-
|d door de Amstelveèn-
Êldhouwer Pieter de
y. Het brons kreeg een
lente plaats in dé bo-
ir van het CCA, naast
;ken als Caro van
'osephine van Gasteren
Teulings. Er is voor
/een gekozen, omdat
n daar al acht jaar lang
es houdt.
MANILLA Politieman
nen in militaire unifor
men hebben gisteren in
Manilla het vuur geopend
op een demonstrerende
menigte zakenlieden. - Zes
mensen raakten ernstig
gewond en de circa 500
demonstranten moesten in
het financiële centrum
van de stad in wolken
traangas rennen voor hun
leven. Woensdag zijn bij
botsingen tussen betogers
en politie minstens elf
mensen gedood, er waren
meer dan 100 gewonden.
Totaal gingen gisteren 10.000
mensen de straat op in de Phi-
lippijnse hoofdstad. Ze eisten
het aftreden van president
Marcos, die sedert de moord
op oppositieleider Aquino al
zijn krediet lijkt te hebben
verspeeld. Ook bij de Ameri
kaanse ambassade werd gede
monstreerd. Ongeveer 3000
studenten werden met wapen
stokken en traangasgranaten
op afstand gehouden. Daarbij
vielen 15 gewonden.
Het is overigens nog steeds de
bedoeling dat het bezoek van
Reagan aan de Philippijnen in
november doorgaat, zo werd
gisteren op het Witte Huis in
Washington vernomen. Wel
zou Reagan zijn programma in
zoverre willen wijzigen, dat
tijdens het bezoek ook contact
kan worden opgenomen met
de oppositie.
RIJSWIJK „Oh, daar
hoef je niks aan te vragen,
want die is niet helemaal
tof". Nierpatiënt Johan
van Willigen uit Den
Haag, die nu bij een Ge
meenschappelijk Admini
stratie Kantoor z'n man
netje staat, kreeg dat
vroeger op z'n werk nog
al eens te horen. „Je
wordt in de watten gelegd
en dat is heel vervelend.
Ik wil als een normaal
mens behandeld worden",
zegt één van de 2000 chro
nische nierpatiënten voor
wie de collectanten van
de Nierstichting volgende
week weer op pad gaan.
Johan van Willigen is 46 jaar
en sinds 1980 nierpatiënt. Dat
wil zeggen: toen ging hij naar
de arts om zich te laten onder
zoeken. Voor die tijd had hij al
moeite om zijn eten binnen te
houden en hij voelde zich ook
regelmatig niet lekker. Wat
het was. daar had hij geen
flauwe notie van.
Tot zijn schrik kreeg hij te ho
ren dat zijn nieren niet meer
werkten, dat hij aan ernstige
bloedarmoede leed en dat zijn
hele bloedbeeld in de war was.
„Toen ging alles heel snel ach
ter elkaar. Vragenlijsten, on
derzoeken, operatie, echogra
fie, cardiogrammen, ik ken
alle medische termen nu wel
uit het hoofd".
Van Willigen had eigenlijk
geen tijd om na te denken.
(„Het ging zo vlot achter el
kaar, je kan het niet behap
pen"). Maar na een paar dagen
sloeg hij aan 't piekeren. „Ik
dacht: nu moet ik twee keer
per week dialyseren, ik kan
nooit meer op vakantie en ik
krijg met allerlei toestanden te
maken. En ook: Hoe moet het
met m'n werk? Je wereld stort
in elkaar".
Van Willigen moest twee keer
per week zes uur in het zie
kenhuis aan de (hemo)dialyse.
Dat houdt in dat een kunstnier
zijn bloed van afvalstoffen zui-
NIERPATIENT JOHAN VAN WILLIGEN:
Johan van Willigen: „Als er iemand komt en zegt: ik heb een nier
voor je, dan ben ik al op weg".
vert. Die dialyse was geen pre
tje, vertelt Van Willigen. „Na
afloop voelde ik me goed rot.
En als je je wat beter voelde
moest je alweer aan de dialy
se".
Buikvlies
Die ellende is voor hem nu
echter achter de rug. Want
vanaf 11 april van dit jaar kon
Johan van Willigen op een an
der systeem overgaan. Bij deze
laatste, vrij nieuwe behande
lingsmethode doet het buik
vlies dienst als filter en draagt
de patiënt twee liter spoel-
vloeistof in zijn buikholte.
Deze vloeistof moet vier keer
per etmaal verwisseld worden.
Deze methode, die overigens
lang niet voor iedere nierpa
tiënt geschikt is. heeft nogal
wat voordelen. Een nuchtere
(„Ik kan er redelijke mee le
ven") Van Willigen: „Je hoeft
niet naar het ziekenhuis, er
komen geen naalden en bloed
aan te pas, het is tamelijk ge
voelloos én ik voel me er een
stuk beter bij".
Een niertransplantatie zou
echter nog beter zijn. Jaarlijks
krijgen nu zo'n 250 nierpatiën
ten een nieuwe nier. De ge
middelde wachttijd is 2'/= jaar.
Van Willigen heeft echter
geen uitzicht op een snelle
transplantatie. „Ik heb moei
lijk, zeldzaam bloed. Maar als
er iemand komt en zegt: ik
heb een nier voor je, dan ben
ik al op weg".
Bij het transportbedrijf waar
hij als administrateur werkte
is hij er in 1980 uitgebonjourd.
„Ik werd overgeplaatst naar
een dochtermaatschappij van
het bedrijf. Dat bedrijf gooide
me eruit toen ik in het zieken
huis terecht kwam en zei: „U
zit nog in uw proeftijd".
Solliciteren
Hij werkt nu vier dagen per
week bij het GAK in Rijswijk,
als boekhouder, na' éen tijdje
in de wao te hebben gezeten.
„Ik zat een aantal maanden
thuis, maar toen had ik het
wel gezien, het is stomverve
lend en onbevredigend. En ik
ben gaan solliciteren". In zijn
sollicitatiebrieven vermeldde
Van Willigen niet dat hij nier-
patiënt is. Bij een bedrijf werd
hij daarop „met vlag en wim
pel" binnengehaald, maar
toen-ie moest vertellen dat hij
twee middagen naar het zie
kenhuis moest was het „U
hoort nog van ons".
Uiteindelijk kwam hij via een
relatie aan een baan (voor hal
ve dagen) bij het GAK in
Scheveningen en later bij het
GAK in Rijswijk. Hij heeft het
niet slecht getroffen. Hoeft
zich wat eten en drinken be
treft nauwelijks beperkingen
op te leggen, is alleen wat
zwaarder geworden. Veel, erg
veel, nierpatiënten zijn er
slechter aan toe.
De dialyse neemt in het leven
van een nierpatiënt vaak een
prominente plaats in. Het is
dan ook geen wonder dat nier
patiënten er veel over praten.
Van Willigen: „Je ziet mensen
soms denken: „Oh. daar heb je
die zeurpot weer met z'n dia
lyse". Dat doen ze als ik het
ook maar even over dialyse
heb".
„Ik ben laatst met acht andere
nierpatiënten naar Israël ge
weest. Vanaf het vertrek tot
de aankomst is er alleen maar
over dialyse gepraat. Dat is
jammer, maar het is logisch
dat we het er vaak over heb
ben. Maar ja, zo heb ik ook een
collega die gek is van Indone
sië. En als hij daar weer over
begint
MARTIN VOORN
De Nierstichting collecteert de vol
gende week. „Een bhdrage is meer
dan ooit nodig, want dc overheid be
snoeit op de gezondheidszorg en het
beroep op de Nierstichting wordt
steeds groter. En elk jaar komen er
o'n 500 nieuwe chronische nierpa-
1982 v
