Leidse Courant | 1983 | 24 september 1983 | pagina 7

Barbara Tuchman: dwaasheid regeert de wereld

Plastische
chirurgie wil af
van luxe image

h ,klassemaa tschappij'van het kabinet-Lubbers

ag'SIJTHOFFPERS

PAGl

INNENLAND

QeidócQcwuvnt

ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1983 PAGINA 7

tbara Tuchman (72), de Amerikaanse gesched-
ndige die gisteren een begin maakte meI de
tan der Leeuw-lezingen", waarvan Groningen
j traditie hoopt te maken, is schrijfster vaneen
ital indrukwekkende boeken, waaronder dege-
uedenis van de veertiende eeuw.
ar lezing handelde over de „koppige dwaasieid
i regeerders", waarover volgend jaar laar
uwste boek wordt gepubliceerd. Ze gaf de göte
wen aan die in haar boek „The March of Foley"
Mars van de Dwaasheid) nader worden utge-
rkt.

10NINGEN De tweede president van de 7er-
de Staten, John Adams, die van 1797 tot 1801
de macht was, stelde vast dat, „terwijl allean-
■e wetenschappen zijn vooruitgegaan, het nge-
I stil is blijven staan, en nu slechts een beetjtbe-
wordt uitgeoefend dan drie tot vierduizendjaar
eden".

rbara Tuchman heeft er gisteren in Groniigen
inig twijfel over laten bestaan dat er in de bjna
eehonderd jaar die volgden, nauwelijks ies is
anderd. „Stompzinnigheid", legde ze uit, .be
at in het beoordelen van een situatie vanuit ;tei-
vooringenomenheid, waarbij alle tekenen de op
1 tegengestelde duiden, worden ontkend of /er-
rpen. Het is handelen naar hoe men wensi dat

iets zal gaan en zich daarvan niet door de feiten
laten afbrengen. Stompzinnigheid is ook het niet
willen profiteren van ervaring. Het is regeren van
uit de filosofie: na ons de zondvloed".

Haar eigen Amerikaanse regering vormt daarop
geen uitzondering. Van ervaring leren is een ver
mogen dat bijna nooit wordt toegepast. Waarom
werd de ervaring van Amerika met het steunen
van de impopulaire partij (van Tsjang Kai-sjek) in
China niet doorgetrokken naar Vietnam? En de er
varing met Vietnam niet naar Iran? En waarom
heeft niets hiervan ook maar iets opgeleverd dat
de huidige regering van de Verenigde Staten van
imbeciliteit in El Salvador kan afhouden"?

Veel regeringen lijken, zegt ze, bevangen door een
soort dwang doelen na te streven die tegengesteld
zijn aan het belang van de betrokken burgers of de
eigen staat. Wanneer een doelgerichte politiek het
tegenovergestelde bereikt van welzijn of voordeel,
is er sprake van „dwaasheid".

Voor het historisch onderzoek is van belang te be
studeren of er wel alternatieven aanwezig waren.
„Alle politiek wordt bepaald door de zeden van de
tijd. Om te voorkomen dat we oordelen naar maat
staven van nu, moeten we de zienswijze van des
tijds volgen en alleen die perioden onderzoeken,
waarin de schade die aan het eigen belang werd

toegebracht, door een redelijk aantal tijdgenoten
werd onderkend".

Het verschijnsel „dwaasheid" is volgens haar niet
aan tijd of plaats gebonden. „Het houdt geen ver
band met een bepaalde regeringsvorm. Monarchie,
oligarchie, en democratie brengen het in gelijke
mate voort".

Dwaasheid en verdorvenheid zijn menselijke ei
genschappen, en het is daarom de vraag of van re
geringen, waarin het beleid door mensen wordt be
paald, iets anders te verwachten is. Tuchman vindt
echter, dat regeren bepaalde verwachtingen wekt
en dus ook verplichtingen stelt. „Van belang is, dat
dwaasheid die een regering begaat, meer invloed
heeft dan individuele dwaasheden, en dat regerin
gen dus een duurdere plicht hebben met verstand
te handelen".

Paard van Troje

Toch worden, sinds rond 1200 voor Christus in Tro
je een paard werd binnengehaald vol Griekse sol
daten, door regeringen voortdurend beslissingen
genomen waartegen door tijdgenoten heftig wordt
gewaarschuwd, en waarvan latere historici de fata
le fouten aan kunnen wijzen.

De geschiedenis heeft zich in de loop der tijden
voortdurend herhaald, en het Paard van Troje
werd overal, in tal van gedaanten, opnieuw bin

nengehaald; zelfs als Turfschip van Breda. „Want
waarom vielen Karei XII van Zweden, én Napole
on, én Hitier, Rusland binnen, zonder iets te leren
van de catastrofe van de voorganger? Waarom
weigerde Tsjang Kai-sjek acht te slaan op elk plei
dooi voor hervormingen tot hij ontdekte dat zijn
land onder hem was weggegleden"?

Tweemaal deze eeuw, stelt ze vast. werden de Ver
enigde Staten bij een wereldoorlog betrokken als
gevolg van een beslissing van de tegenstander, die
op zich nauwelijks van strategisch belang was.
Duitsland besloot in 1916 een onbeperkte duikboot
oorlog te beginnen. Iedere Duitse adviseur die iets
van Amerika wist, waarschuwde dat die koers
Amerika in de oorlog zou drijven. En tot de aanval
op Pearl Harbour in 1941 was op zijn minst de helft
van de Amerikaanse bevolking tegen meedoen aan
de Tweede Wereldoorlog. De aanval op Ameri
kaans grondgebied was bovendien volstrekt onno
dig. Japan was uit op de olie en grondstoffen van
Nederlands Indi£. die van vitaal belang waren als
brandstof voor de opmars naar de heerschappij
over Azië.

Het is dezelfde redenering, die de Amerikaanse re
gering in de volgende decennia zou volgen om zich
in avonturen in het buitenland te storten, met als
leidraad dat de controle over bepaalde gebieden
„van vitaal belang voor de Verenigde Staten" zou

zijn. Daaruit volgde volgens Tuchman de „dwaas
heid" van Vietnam, die Amerika zichzelf en haar
geschiedenis deed verraden en het vertrouwen van
haar burgers ondermijnde. Vanuit dezelfde visie
noemt zij de politiek ten aanzien van El Salvador
„imbeciel".

Maar zijn er dan helemaal geen lichtpuntjes? Tuch
man heeft er, in het recente verleden, één gevon
den. „Het mooiste voorbeeld van een staatsman die
ontdekte dat zijn politiek niet het eigen belang
diende, en die zich niets aantrok van de gevaren
om het stuur 180 graden om te gooien, vond his
torisch gesproken gisteren plaats. Het gaat om
president Sadat, die afstapte van een onvruchtbare
vijandschap met Israël én, in weerwil van de woe
de en bedreigingen van zijn buren, naar een nutti
ger verhouding streefde. Het was zowel wat het ri
sico als de mogelijke winst betreft een grootse
daad".

Andere lichtpuntjes heeft Barbara Tuchman alleen
maar buiten de geschiedenis aangetroffen. „In
onze tijd is een methode gevonden om de aarde te
verlaten en naar de maan te reizen. In het verle
den werden wind en elektriciteit bruikbaar ge
maakt voor motorkracht, aardse stenen opgetrok
ken tot hemelreikende kathedralen, zijden broca-
ten geweven uit de spinsels van een worm".

IS

IN HAAG In zijn to-
nhoge spreekkamer in
Haagse ziekenhuis
'Steinde, waar je zelfs
iepen de Rotterdamse
ven kunt zien binnen
ren, herinnert plastisch
,rurg dr. Efting-Dijkstra
h de drie jaar dat hij in
nia werkte. „Daar",
»et hij nog goed, „was
een luxe als je je aan
i liesbreuk kon laten
ereren". Heden ten
ge zit hij bijna dagelijks
/enover mensen die zich
lag het vel over de oren
en halen. Want in een
nenleving waar het ui-
lijk heel erg belangrijk
gelden andere normen.

de plastische chirurgie
i alleen maar met facelifts
bezighouden, is natuurlijk
n. Toch leeft dat beeld nog
en dat is nu juist wat Ef-
l en zijn 74 collega's zo
ars zit. Het image van luxe
itervolgt de plastische chi-
'gie nog altijd, met als ge-
l dat er in kringen van de
tiek, ziekenfondsen en
iculiere verzekeringen
'ens de specialisten sprake
'van discriminatie. En dat
wijl er juist op andere ge-
den aangeboren misvor-
ngen, huidaandoeningen; de
enaamde reconstructieve
rurgie zoveel zinvolle
raties worden verricht, die
tl minder of zelfs helemaal
in aandacht krijgen.

DR. EFTING: „EEN PATIËNT KENT
ZUN EIGEN ONGENOEGEN HET BESTE

Jatuurlijk hebben we er zelf
n dele schuld aan, dat we
IschenS'ak worden vereenzelvigd
V218 et de cosmetische chirurgie.
I ej tnslotte publiceren we vaak
populair wetenschappelijke
deBergeden en tijdschriften", ver-
Jt Efting. Bovendien refe-
irCarme£rt hij aan diverse bladen
amnatioaarin dit aspect van zijn vak
herhaling wordt opgevoerd.

lisande P voorbeeld toont hij een dia
laroP een voorpagina van
t maandblad Panorama,
(arop een fotomodel waaro

ver met kaptale letters wordt
beweerd, da een mooi lijf te
koop is. Bij ;oiets zinkt Efting
de moed en beetje in de
schoenen. ,*Vant dat is na
tuurlijk onzii. Niet alles is mo
gelijk. Boveidien krijg je daar
door een hading van: Als er
ergens moë worden bezui
nigd, dan naar de plastische
chirurgie. Omdat men niet
weet waaro'er men praat. En
dat is niet uist tegenover de
patiënt en liet tegenover ons
vak".

Gevaar

Het bestuu van de Neder
landse Vereiiging voor Plasti
sche en .Reonstructieve Chi
rurgie heef1 dat gevaar onder
kend. Het aeeft een rapport
c.q. brochue met de titel „On
gekend" gifabriceerd, waar
mee diverse instanties al voor
zichtig bewrkt moeten wor
den. Hoofdroel van het offen
sief tegen <e vooroordelen is
dat de plastsche chirurgie er
kenning wi buiten de medi
sche wereld En dat vooral om

mee te kunnen gaan met de
ontwikkelingen in de westerse
wereld. Er wordt ook gespro
ken over een eigen afdeling in
een ziekenhuis met ten minste
25 bedden, waar dan drie of
meer plastisch chirurgen moe
ten werken. Dat aspect vindt
Efting nou net minder belang
rijk. „Daardoor kan het gevaar
ontstaan dat je je juist gaat af
scheiden, terwijl ik voorstan
der ben van een zo groot mo
gelijke integratie. Plastische
chirurgie is een onderdeel van
het medisch handelen en hoort
thuis in een gewoon zieken
huis. Tot nu toe is het nogal
versnipperd over kleinere zie
kenhuizen en dan kun je min
der goed service verlenen". Bij
een concentratie ziet Efting als
groot voordeel, dat de chirur
gen zich beter kunnen toeleg
gen op de, wat hij noemt, sub
specialisatie. De eén doet zui
ver cosmetische chirurgie, de
ander louter reconstructieve
chirurgie; zoals hij dat, in die

Discussie

Belangrijk in de hele discussie
over nut en wenselijkheid van
de plastische chirurgie blijft
toch de vraag wanneer de in
greep noodzakelijk is en
wannneer luxe. Maar ook: Wie
bepaalt en betaalt dat? Volgens
dr. Efting maakt de recon
structieve chirurgie dertig pro
cent uit van het werk. Óver
dat onderdeel zal niet erg veel
onduidelijkheid bestaan. Men
sen komen vaak genoeg danig
geschonden of soms zelfs mis
maakt uit bijvoorbeeld een
verkeersongeluk. De opera
tiefs) die noodzakelijk is (zijn)
om dat geheel of gedeeltelijk
te herstellen, kunnen toch
moeilijk als luxe worden /ge
zien. Hetzelfde geldt voor
brandwonden, hazelippen, ge
spleten verhemeltes en borst-
protheses na amputatie wegens
(meestal) kanker, maar zeker
ook voor de handchirurgie, die
door toepassing van micro
technieken een steeds grotere
rol gaat spelen.

Totaal anders wordt het ver

haal bij de cosmetische chirur
gie, zeg maar de verfraaiing
van het uiterlijk; de overige
zeventig procent van het
werk. Is het recht zetten van
een neus, het herstellen van
flaporen en het weghalen van
een buik(je) nu wel of niet
overdreven? Efting zegt het
zo: „De richtlijn is, denk ik,
wat een heleboel mensen als
normaal ervaren. En natuur
lijk spreek je dan over normen
en waarden van een westerse
maatschappij, die heel anders
zijn dan in de Derde Wereld.
Daar is vaak heel normaal als
mensen een enorm grote oor
lel hebben. Een handicap
wordt daar ook niet als iets
ergs of engs gezien. In veel
landen ben je daarmee zelfs
bevoorrecht, omdat je er veel
geld door kunt ophalen. Als je
het zo bekijkt, kun je wel zeg
gen dat bij ons d plastische
chirurgie een uitvloeisel is van
de maatschappij; die vraagt er
immers om".

Onder gebukt

„Het psychisch en sociaal wel

zijn zullen altijd bepalend zijn.
Het gaat niet alleen om het le
ven op zich, maar ook om de
kwaliteit van het leven. Zo
zijn er kinderen met flaporen,
die zich bijzonder gelukkig
voelen. En je kunt er tenslotte
ook honderd mee worden.
Maar anderen, meestal de wat
teruggetrokken, stille kinde
ren, gaan er echt onder ge
bukt. Kunnen ook niet tegen
de pesterijen van leeftijdge
nootjes".

„De patiënt kent zijn eigen on
genoegen het best, waarbij ik
er wel altijd op hamer, dat ie
dereen uit vrije wil bij me
moet komen. Als iémand zijn
vrouw stuurt omdat-ie vind
dat ze niet mooi genoeg is
(plastisch chirurgen hebben
veel meer vrouwen dan man
nen als patiënt), dan voel ik
niets voor een operatie. Als je
het voor een ander doet, lost
het geen probleem op. Ik ope
reer trouwens nooit als ik het
gevoel heb, dat het niet zinvol
is. Ik vind, in zijn algemeen
heid, dat cosmetische chirurgie

'V- V'

j.\V''0'

'Js5.s

h v 'v.
v- V.' N

Dr. Efting-
Dijkstra:
„Plastische
chirurgie is een
onderdeel van
het medisch
handelen en
hoort thuis in een
gewoon
ziekenhuis".

moet passen in een normaal
mensbeeld. Het verlangen om
iets aan je uiterlijk te laten
veranderen moet voor een an
der, dus ook voor de chirurg,
invoelbaar zijn".

Daarbij speelt geld, ook voor
een heer van stand, wel dege
lijk een rol. Een operatie in
clusief het verblijf in en zie
kenhuis hooguit tien dagen
kost maximaal tegen de
f 4000,-. Is het aantal opname-
dagen minder, dan worden de
kosten ook lager. Ziekenfond
sen en particuliere verzekerin
gen zullen daarom niet élke
plastische operatie ongezien
goedkeuren. Daarom bepalen
die instanties maar al te vaak
of zo'n cosmetische ingreep
doorgaat. Efting: „Financiën
spelen een rol, maar ik vind
dat er redelijke regelingen
zijn. Zo vergoedt het zieken
fonds zelfs de helft van de re
kening als een operatie niet
wordt goedgevonden, dus als
luxe wordt gezien. Niet één
land kent zo'n coulante rege
ling, die onder meer wordt ge
hanteerd bij een facelift. Daar

ben ik het wel mee eens, be
houdens extremen. Een vrouw
van veertig met een gezicht
van iemand van zestig, moet
volgens mij een facelift kun
nen ondergaan zonder daar
voor zelf te moeten betalen".

Spektakelstukjes

De houding tegenover de plas
tische chirurgie is volgens dr.
Efting zo verschillend (lees:
sceptisch) in vergelijking met
andere specialismen, omdat
het om minder vitale, minder
levensbedreigende gevallen
gaat. Slechts af en toe haalt
deze tak aan de medische
boom het nieuws met een ope
ratie waarbij een afgezaagde
vinger weer is aangezet. Der
gelijke spektakelstukjes, waar
voor een heel team artsen no
dig is, worden overigens niet
in Den Haag opgevoerd, maar
hoofdzakelijk in het Rotter
damse Dijkzigt-ziekenhuis.
Maar verder opereert de plas
tische en reconstructieve chi
rurgie, om het eens officieel te
zeggen, in de schaduw. Een
beetje jammer, vindt Efting,
want er zijn toch zulke mooie
methoden ontwikkeld. Die
voeren een beetje te ver om
hier uitgebreid uit de doeken
te doen, maar het komt er op
neer dat genezingsprocessen
aanzienlijk zijn versneld en de
kans op die genezing veel gro
ter is geworden. Zoals bij de
toepassing van zogenaamde
spierlappen van het eigen
weefsel, dat na overplaatsing
(bijvoorbeeld van rug naar
arm) niet meer dan een flauw
litteken achterlaat.

Efting kan er lang en enthou
siast over vertellen. Over
„twee uur priegelen aan een
vingertje" of over de methode
waarbij van een ringvinger
een duim wordt gemaakt; om
maar eens iets te noemen. Het
klinkt misschien niet als zoda
nig, maar Efing noemt de plas-
tiche chirurgie „een ontzet
tend positief vak, omdat er op
een hele enkele uitzondering
na, altijd blije mensen weg
gaan". Maar misschien is blij
heid vandaag de dag ook wel
luxe.

DICK HOFLAND

TrauerrrgN HAAG Eén van

2Ükenmerken van het

fidige kabinet is een ta-
elijk grote mate van
lidelijkheid. Minister
no Ruding (Financiën)
ld er in de vele inter-
pws van de laatste da-
eimann p geen moeite mee toe
agnetten. geven dat het kabinet
lelbewüst heeft gekozen
pr het verdelen van de
rgers in twee „klassen",
in de ene kant van de
jeep staan de tweeën-
miljoen ambtenaren,
"indvolgers en uitke-
igstrekkers en aan de
dere kant de vier mil-
jn werknemers in het
ticuliere bedrijfsleven,
t verschil tussen beide
iepen is het bedrag dat
regering volgend jaar
hun respectievelijke
temonnee's wil halen,
erkende Ruding ruiter-

st

>r het eerst werden dan ook
aat 9i.kmen met de rijksbegroting
550 zogeheten „inkomens-
18.00 itjes" gepresenteerd. Beper-
we ons tot de mensen met

S ENZ._

erverl

rd90
I7

een modaal nkomen, wat on
geveer 35.00( gulden bruto per
jaar bedraagt dan zien we dat
een ambtemar volgend jaar
bijna zeven leer zoveel koop
kracht inlevrrt als zijn buur
man, die bij ten particulier be
drijf werkt. ïe eerste raakt 3,5
procent kwijlen de tweede 0,5
procent en heeft bovendien
nog een kaïs op een stukje
prijscompensitie.

Personeelslosten

Waarom nu ïeeft het kabinet
besloten tot (eze ongelijke be
handeling? Volgens Ruding
komt dit vooit uit de „absolute
noodzaak" hit financiële' te
kort van de overheid te ver
kleinen. Dit aar gaapt er een
gat tussen inüomsten en uitga
ven van 37,2 miljard gulden,
welk geld gekend wordt op de
kapitaalmarkt Ruding meent
dat de rente q> deze leningen,
als er niets gibeurt, ondraag
lijk hoog zal worden, temeer
omdat binnenkort „goedkope"
leningen moetin worden afge
lost en vervangen door „dure".
Koste wat het kost moet daar
om in zijn visi; het tekort om
laag. Dat kan op twee manie
ren: vergroten van de inkom
sten (verhogen van de belas
ting) en verkleinen van de uit
gaven.

Dat laatste dwingt tot bezuini
gen, waar dat maar mogelijk
is. Evenals een bedrijf dat in
financiële problemen komt,
denkt het kabinet dat
wordt voorgezeten door twee
ex-ondernemers (Lubbers en
Van Aardenne) daarbij in
eerste instantie aan verlaging
van de personeelskosten. De
salarissen van ambtenaren en
trendvolgers, die uit de schat
kist betaald worden, dienen
derhalve gekort. Hetzelfde
geldt voor de mensen met een
sociale uitkering (wwv en bij-
Stand), die betaald wordt door
het rijk. De andere uitkerings
trekkers (ww'ers, aow'ers en
arbeidsongeschikten) worden
maar tegelijkertijd „gescho
ren", omdat op die manier de

firemielasten van het bedrijfs-
even verlaagd kunnen wor
den.

Belasting

En de werknemers in de parti
culiere sector? Waarom gaat
de beker aan hen voorbij? Mi
nister Ruding: „Als iedereen
in gelijke mate zou inleveren,
zou ik daar niets aan hebben.

De opbrengst van de belasting
zou daardoor verminderen,
waardoor het financieringste

UITENHEER

kort verder zou toenemen".
Hij doelt erop dat als iemands
inkomen omlaag gaat, hij auto
matisch ook minder belasting
betaalt. Geen afgedwongen
kortingen dus voor de „gewo
ne" werknemers. Nee, op aan
drang van premier Lubbers
kregen zij zelfs een steuntje in
de rug- Nu de sociale uitkerin
gen worden verlaagd, kunnen
de sociale premies (die van de
lonen worden ingehouden)
omlaag. Volgens de minister
president dienen niet alleen de
werkgevers maar ook de
werknemers daarvan te profi
teren. Op die manier krijgen
zij de hogere belastingen vrij
wel volledig gecompenseerd
en behouden zij hun koop
kracht, wat fijn is voor het op
Nederland gerichte bedrijfsle
ven. Ambtenaren hebben daar
minder aan, omdat zij bijvoor
beeld al geen aow-premie be
talen en dus ook niets hebben
aan een verlaging daarvan.

De kortingen op ambtenaren
salarissen en uitkeringen leve
ren 6,4 miljard gulden op.
Daarnaast dwingt het kabinet
ook de departementen, de pro
vincies en de gemeenten tot
bezuinigen (2,8 miljard), en te
gelijkertijd moet de volksge
zondheid flink afslanken (1,2
miljard). Bij elkaar levert dat
een bezuiniging op van 10,4
miljard gulden.

Keerpunt?

Wat doet het kabinet daar nu
mee? Het leeuwendeel wordt
gebruikt om het financierings
tekort te verkleinen. Voor het
eerst in zes jaar wordt het na
delig saldo in het huishoud
boekje van de staat dan ook
iets (900 miljoen gulden) klei
ner. „Het is niet veel, maar het
is wel een keerpunt", aldus
Ruding. Het restant gebruikt
het kabinet om het bedrijfsle
ven te steunen, onder meer
door verlaging van de ven
nootschapsbelasting.
De hamvraag is of deze maat
regelen ook iets verbeteren
aan de nationale economie? De

regering heeft dat laten „door
rekenen" door het Centraal
Planbureau, het wetenschap
pelijk bureau van het ministe
rie van Economische Zaken.
De economen van het CPB
concludeerden dat de econo
mie volgend jaar met één pro
cent zou kunnen groeien. Dat
wil zeggen dat alle bedrijven
bij elkaar iets meer zullen pro
duceren dan dit jaar. Het lijkt
er dus op of de offers van al
die commiezen en bijstands
moeders niet tevergeefs zijn.
Maar wie ook andere cijfers
van het CPB bekijkt, wordt
iets minder optimistisch. De
gehele bevolking wordt armer,
maar de werkloosheid blijft
stijgen en wel met honderd
duizend personen. Het kabinet
heeft daartegen geen ander
verweer dan dat bij een ander
beleid de werkloosheid nóg
meer zou toenemen. Keer
punt

FNV-alternatief

Het is logisch dat de vakbewe
ging haar aanvallen op deze
zwakke stee in de redenering
van het kabinet richt. De FNV
kwam deze week met een al
ternatieve begroting, waarvan
het hoofdelement is dat de
overheid geld moet pompen in
de economie. Voor dit doel zou
tenminste vier miljard gulden
beschikbaar dienen te komen.
Ook de FNV stapte naar het
Centraal Planbureau en kwam
juichend tot de conclusie dat
haar plannen veel betere re
sultaten opleveren. De econo
mische groei zou bij toepassing
van het FNV-alternatief niet
1, maar 2 a 2,5 procent bedra
gen. Maar ook dan blijft de
werkloosheid groeien, zij het
met „slechts" zeventigduizend
personen. Bovendien neemt
het tekort van de overheid
niet af maar stijgt het met nog
eens drie miljard gulden.
Alleen het laatste is al vol
doende om minister Ruding en
diens collegae van de VVD on
middellijk tot aftreden te be
wegen. FNV-voorzitter Wim
Kok weet dat heel goed en de

vraag rijst waarom hij de in
druk probeert te wekken dat
het alternatief enige kans
maakt. Het heeft er de schijn
van dat alle tam-tam van de
FNV mede en misschien wel
voornamelijk bedoeld is voor
intern gebruik. Het is een pu
bliek geheim dat het niet bo
tert tussen de verschillende
bonden van de FNV. Er zijn er
die terug willen naar de ou
derwetse belangenbehartiging:
zoveel mogelijk loon in de
wacht slepen. De voedings
bond en de bouw- en hout
bond bijvoorbeeld zijn hele
maal niet zo ontevreden met
het beleid van Lubbers.

Maar er is ook nog zoiets als
de bond van overheidsperso
neel AbvaKabo, die met zijn
vierhonderdduizend leden bij
na de helft van de FNV uit
maakt! Wilde zij een innerlijke
scheuring voorkomen, dan
moest de FNV wel met een
compromis komen. Dus bevat
haar alternatief ook het ele
ment dat alle werknemers
ook die in de particuliere sec
tor evenveel inleveren: ge
middeld anderhalf procent. En
dus ondersteunt de FNV ook
de AbvaKabo, als deze dreigt
met „Belgische toestanden".
Maar juist door de verdeeld
heid in de vakbeweging, ma
ken deze dreigementen niet zo
erg veel indruk op het kabi
net. Vooralsnog zal het weige
ren iets essentieels van zijn
plannen af te laten dingen. Bo
vendien is Lubbers in zoverre
bevoorrecht boven zijn voor
ganger Van Agt, dat hij zijn ei
gen koers kan uitstippelen en
volgen. Hij voelt niet voortdu
rend de hete adem van de
fractieleider van het CDA in
de nek en van de VVD-leider
heeft hij niets te vrezen, zo
lang het beleid maar mooie
dingen voor liberale mensen
bevat.

RIK IN 'T HOUT

In de hertstvekentie met uw krent neer het Seuerlend:
5-DAAGSE LUXE MI11„

TOURINGCARREIS NAAR WINTERBERG

Vertrek maandag 10 oktober a.e.

Voor een aantrekkelijk 5-daags arrangement van maandag 10 oktober
1903 t/m vrijdag 14 oktober 1003 hebbin we het niet Terg ver gezochT
SAUERLAND. het fascinerende land van de duizend bergen. Een populaire
vakantiebestemming en een bekend kuuroord dat zich door de met uitge
strekte bossen bedekte hellingen en diep Ingesneden dalen uitstekend
leent voor fijne wandelingen.

Onze standplaats Is WINTERBERG, met in het centrum nog een aantal
sfeervolle straatjes met karakteristieke vakwerkhulzen en gezellige terras
jes. De ligging Is uiterst gunstig voor het maken van een aantal Inte
ressante excursies.

Ons verblljfshotel Steyman Is zeer rustig, maar toch centraal gelegen dlrekt
aan de bosrand en dus bijzonder geschikt voor fijne wandelingen over
goed aangelegde paden. Het heeft een uitstekende keuken en Is vriendelijk

en efficient Ingericht. De gasten kunnen van veel tot het hotel behorende
faciliteiten gebruik maken zoals een verwarmd en overdekt zwembad,
sauna, volautomatische kegelbaan en bierstube. Alle kamers hebben dou
che en tollet.

Maandag vertrekken we uit Den Haag en Rotterdam richting Langschede
voor de lunch en vervolgens vla een bijzonder fraaie route naar onze be
stemming.

Dinsdagmorgen Is men vrij, waarna een mlddagtocht wordt gemaakt naar
de Kahler Asten, een van de hoogste bergen van het Sauerland. Vanal de
uitkijktoren heeft men een prachtig uitzicht op de omgeving.

Woensdag staat een volle dagtocht op het programma naar Dillenburg, het
stadje waar de oorsprong van het Huls van Oranje ligt. Daarna richting Sie-
gen, gebouwd op 7 heuvels In het Siegerland.

Donderdag een mlddagtocht naar de parel van het Sauerland: het schilder
achtige bergstadje Amsberg. De burcht, de oude markt en de hulzen met
de houtgesneden gevelversleringen zorgen voor een romantische sfeer. U
krijgt uiteraard ruim de tijd om door de sfeervolle straatjes te dwalen. Vrij
dag gaan we weer huiswaarts en rijden vla de Monneseo richting Dort
mund. Met een feestelijk afscheidsdiner In Nederland zal deze trip worden,
besloten.

De prijs van deze Sauerland-tocht bedraagt slechts f 375.-

per persoon op basis van volpenslon (vanaf de lunch op de heenweg t/m
het afscheidsdiner) en op basis van een 2-persoons kamer met douche en
tollet. De toeslag voor een 1-persoons kamer bedraagt 25.-. Reisverzeke
ring f 10.- per persoon 5.- kosten.

Annuleringsverzekering 3 1/2 van de relssom 6.- kosten.

Inlichtingen en boekingen: telefonisch onder no. 070-190882 (van maandag
t/m vrijdag van 9 tot 13 uur) of persoonlijk In onze vestigingen Spulstraat
71. Den Haag (op de hoek van het Spul) ot Coolslngel 67. Rotterdam (t.o.
Stadhuis).

POSTBUS 16050
2500 AA s-GRAVENHAGE
TEL. [phone]
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)

rum