)p Schiphol
moet best
nog beter
Pen van
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1983
JCHEN Achter de ka-
e villa bij Mtlnchen ligt
schitterende tuin. Ver-
id tussen groene heuvel
bloemperken, enkele vij-
en een hemelsblauw
nbad. Ginds, waar de tuin
nudt, begint het bos. „Als
lat hier zo zie, denk ik
heb ik dat eigenlijk wel
iend? Het is allemaal zo
rkkelijk gegaan". Achten-
jaar is hij nu, Herbert
ecker. Duitslands meest
«volle schrijver van kri-
Zijn pen heeft hem mil-
r gemaakt. Hij is bezig
het 110e deel van „Der-
P- Van „Der Kommissar"
ïen er 97 uit zijn schrijf-
ine. Series die niet alleen
uitsland maar over de
wereld succes hebben,
frland kent hem nu ook
:hrijver van „Mensen, zo-
j en ik". Kleine menselij-
erhaaltjes, drama's in een
lop. De serie met Kees
in de hoofdrol werd
scheiden met de Televi-
ng.
•mmige kranteredacties heb-
een wedstrijd uitgeschreven
te gaan wie er allemaal on
naam Reinecker schrijven",
lij. Het is inderdaad ongelofe-
at de grijze Duitser produ-
Krimi's, romans, toneelstuk-
L filmscenario's. Maar wie
Ji dat Reinecker van 's mor-
JUlArroeg tot 's avonds laat in een
'toel achter de schrijfmachine
•reist zich deerlijk. „Het wer-
ilt me heel licht. Na het ont-
ïgin ik te schrijven. Tot de
ig. Daarna doe ik niets meer.
wat, ga wat golfen of ga er-
'p bezoek. Maar dan groeien
kken waar ik mee bezig ben
ijg ik allerlei ideeën. Eigenlijk
ik altijd en nooit".
lis worden bij Reinecker zon
der pijnlijke weeën geboren. „Er
zijn schrijvers, die als' ze 's morgens
beginnen het witte papier haten. Ik
vind het echter het mooiste. Ik
denk na, teken wat poppetjes en
binnen een half uur of een uur heb
ik de hele plot in mijn hoofd zitten.
Pas één keer heb ik het meege
maakt dat het tot de middag duur
de. Soms als ik aan het schrijven
ben gaat het verhaal een heel an
dere kant uit. Dat zijn mooie din
gen. Dan vergeet ik het slot zoals ik
me dat eerst had voorgesteld.
Direct succes
In tegenstelling tot veel andere
schrijvers heeft Reinecker nooit op
een houtje hoeven te bijten. Vanaf
het moment dat hij de eerste vellen
papier in de schrijfmachine draai
de, is het succes niet van zijn zijde
geweken. Zijn eerste roman werd
gelijk verfilmd. In de jaren vijftig
schreef hij zo'n 40 filmscenario's. In
1955 kreeg hij de Duitse filmprijs.
Toen het met de film in Duitsland
bergafwaarts ging, kwam net het
kersverse medium televisie opzet
ten. „De televisie was mijn geluk.
Ik was er meteen door gegrepen",
zegt de succesvolle auteur.
Reinecker is een van die vele Duit
sers voor wie de Tweede Wereld
oorlog de allesbeheersende levens
ervaring is geweest. Net als bij zo
vele anderen van zijn leeftijd hoeft
de interviewer er niet over te be
ginnen. Reinecker snijdt het onder
werp zelf aan. „De oorlog heeft
mijn hele denken gevormd. Ik was
soldaat en oorlogscorrespondent.
Een meubelmaker of fabrieksarbei
der kan dat naderhand misschien
wel van zich afzetten. Dan wordt
het een kroegenthema. Maar een
schrijver kan dat niet. Nu achteraf
zie ik dat alles wat ik geschreven
heb puur daarvan is af te leiden.
De mensen hebben nooit echt over
die oorlog nagedacht. De overwin
naars al helemaal niet. Dat er
sindsdien zoveel oorlogen zijn ge
voerd bewijst dat de mensen niet
kunnen leren".
mij: het is een mooi verhaal, me
neer Reinecker, maar zo is de wer
kelijkheid toch niet? Dat weet ik
ook wel, maar het is toch legitiem
om te beschrijven hoe iets zou kun
nen zijn. Het is helemaal niet moei
lijk een negatief slot te vinden.
Maar het gaat om de visie, hoe de
mens zou kunnen zijn, zou moeten
zijn".
Denken
Ik geloof dat er een grote behoefte
is aan amusement, dat tegelijk tot
denken aanzet. Dat probeer ik niet
alleen in „Mensen zoals jij en ik"
tot uitdrukking te brengen, maar in
alles wat ik doe. Zo gaat mijn nieu
we Derrick-verhaal over een man
die vijftien jaar in de gevangenis
heeft gezeten voor een moord die
hij niet begaan heeft. Hij weet wie
de dader is. Maar in de jaren dat hij
in de bak zat heeft hij innerlijke
rust en vrede gevonden. Als hij vrij
is verwacht de familie dat hij de
dader mores leert. Tegen die druk
vecht hij. Daarmee zet je bij het pu
bliek wat in gang. Mensen zeggen:
verdorie ja, zo zijn we".
Reinecker is Derrick, de enige serie
ter wereld van deze omvang die
door één auteur is geschreven, wel
eens moe. Maar het publiek vreet
het nog steeds, vertelt hij Boven
dien verschaft de serie Horst Tap-
pert (Derrick) en zijn assistent Fritz
Wepper een vaste job. En naast
Derrick heeft hij toch nog zijn klei
ne sketches en zijn toneelstukken.
Kees Brusse
De Duitse auteur is helehTaal weg
van de wijze waarop Kees Brusse
in „Mensen zoals jij en ik" geac
teerd heeft. De vergelijking die
Reinecker trekt tussen Brusse en
Harald "Jungke, die de serie in
Duitsland gestalte gaf. valt positief
voor de Nederlander uit. „Jungke
is meer een komediant. Brusse
heeft een zeer menselijke uitstra
ling. Hij heeft ook iets van zwak
heid over zich. De harde succesty
pen kennen geen zwakheden".
Reinecker is trouwens best te spre
ken over de manier waarop de
AVRO. onder de regie van Herzet,
zijn korte geschiedenissen heeft
verfilmd. „Ik heb de Duitse en Ne
derlandse opnamen van „Mensen"
hier op video. De Duitse produkties
zijn korter. Amerikaanser. Ze zijn
gemaakt vanuit de angst dat er
verveling opkomt bij de kijker. Dat
is bij de Nederlandse produktie van
Herzet niet het geval en dat vind ik
een geweldige winst. Dan kun je de
kijker beter de atmosfeer laten
proeven, de omgeving langer be
lichten. Verhalen die in Duitsland
soms een kwartiertje duren, zijn in
de Nederlandse produktie 25 minu
ten. Deze rustige uitwerking van
een thema vind ik uitstekend".
„Nederland heeft niet een identi
teitscrisis gehad na de oorlog, zoals
wij. Mij valt altijd op dat de mensen
in Nederland wat meer familiair en
gezelliger met elkaar omgaan dan
wij hier. Ik geloof dat er bij jullie
meer psychische gezondheid en
zelfbewustzijn is".
Het einde van het gesprek komt
onverwacht. De telefoon. Een gea-
fiteerde stem aan de andere kant.
.einecker: „Mein Gott! Ja, ja, ich
komme!".
Zijn zwager, die vlakbij een werk
plaats heeft, lijkt aan de dood ont
snapt. Bij laswerkzaamheden is er
iets gaan branden in de onmiddel
lijke nabijheid van enkele grote
gastanks. Reineckers zwager en
drie personeelsleden konden nog
net naar buiten rennen, voordat
twee ontploffingen het dak van de
werkplaats bliezen en het pand
verpulverden. In de omgeving zijn
ruiten gesprongen.
Fluks springt Reinecker in zijn
snelle Porsche Ik word bh het sta
tion afgezet en na een snelle hand
druk en een groet spoedt de kri
mi-auteur zich in vliegende vaart
naar de plek des onheils. Arme
zwager, maar voor Herbert Reine
cker misschien een idee voor de
111e aflevering van Derrick.
GERARD KESSELS
iTERDAM „Schiphol
meer aandacht besteden
de kwaliteit van de op de
thaven geleverde dien
en voorzieningen", kon-
e het onlangs verschenen
'erslag aan. Hoe nu? Had
nternationale Vereniging
Luchtreizigers, IAPA, de
terdamse „poort tot Euro-
niet juist uitgeroepen tot
illerbeste luchthaven ter
ld? Dit gezelschap telt
100 zeer bereisde Roeien
75 landen. Globetrotters,
erwend en kieskeurig dat
■naar streven op luchtha-
een eigen lounge te be
ll, waar ze onder het ge-
Van gratis drankjes wach-
op de dingen die komen
en intussen het kritische
rond laten waren. Vol-
dit selecte genootschap
de top en toch ontevreden
de kwaliteit? Kan best
beter?
daad. dat kan. Zo moest de
Iweer van Schiphol deze afge-
laaiende zomer twee pieren,
lar de vliegtuigen leiden, nat
n omdat de temperatuur er
tot 37 graden. Vooral in de
r, waar de vakantiebestem-
h vertrekken, heerste, wat
bnt-directeur J. W. Wegsta-
kn de luchthaven ruiterlijk
I „een ondraaglijke hitte",
fasten die hun slangen rich-
sissend beton het heeft,
huidige stand van de techno-
iets weg van een scène uit
iapstick-film. „We gaan dus de
latbeheersing in de pieren
teren", zegt de heer Wegsta-
isoluut.
detail. Algemeen gesproken
het er op neer dat Schiphol in
lekomst over de hele linie
T"W aandacht wil schenken aan
waliteit dan aan andere zaken,
il een ondernemingsstrategie
en ontwikkeld om de concur-
ipositie ten opzichte van ande-
-NQhternationale luchthavens zo
mogelijk te. versterken. „Een
haven als het Engelse Heath-
Uieeft een achterland met zo'n
lische markt dat ze het zich
ijze van spreken kunnen per-
ren de passagiers in veewa-
naar de vliegtuigen te bren-
VC zegt Wegstapel plastisch,
kleine landje mist zo'n thuis-
Lil
In de grond van zijn hart is Reine
cker een inktzwarte pessimist. „Als
ik hier naar buiten kijk", zegt hij
wijzend op zijn tuin, „dan denk ik:
hoelang duurt dat nog? Ik geloof
niet dat de mensheid nog een kans
heeft. Met mijn verhalen probeer
ik te troosten, maar ik geloof niet
dat het iets uithaalt. Misschien
hoop ik op een wonder". Hij maakt
een wegwerpend gebaar, alsof hij
alle somberheid van zich wil
schudden. „Ach, we moeten ons
ook maar niet kwellen en ons niet
overgeven aan die ondergangstem
ming. Ik ben inderdaad een beetje
melancholisch. Maar ik zeg steeds
weer tegen mezelf dat er ook erg
veel positiefs is. Er zijn niet alleen
kinderen die aan heroïne verslaafd
zijn, er zijn ook geweldige jonge
mensen, die een prima band met
hun familie hebben"
Dat positieve heeft Reinecker ook
tot uitdrukking willen brengen in
zijn veelbekeken sketches „Men
sen, zoals jij en ik". Momenteel
worden in Nederland dfe opnamen
gemaakt voor zes nieuwe afleverin
gen van de serie. Daar zijn er voor
het eerst vier bij die nog niet in
Dpitsland te zien zijn geweest. In
het seizoen 1984-'85 komen ze op
het scherm. „Met het positieve dat
ik in „Mensen zoals jij en ik" wil
uitdragen, sta ik tamelijk alleen.
Veel mensen willen het goede hele
maal niet zien. Van al dat negatie
ve gaat een verlammend effect uit.
Ja, zeggen de mensen dan tegen
President-directeur Wegstapel
top staat,, kun je vallen".
markt. Vandaar de nadruk op kwa
liteit. Het is ons voornaamste con-
currentiewapen. Daar worden we
op beoordeeld. We profileren ons
sterk als zogenaamde transfer-ha-
ven, zeg maar: als overstaphaven
voor passagiers die helemaal niét in
Nederland hoeven te zijn en voor
hun aansluiting evengoed via
Frankfurt. Parijs of Londen zouden
kunnen reizen, maar die Schiphol
kiezen omdat het er zo aangenaam
wachten is".
Groeistuip
Hoezeer Schiphol zijn overstappers
nodig heeft, blijkt uit het feit dat
het aantal luchtreizigers in de eer
ste zes maanden van dit jaar met
iets meer dan één procent is afge
nomen. Een vrij ongebruikelijke
Schiphol: „Juist als je aan de
ontwikkeling in de historie van de
luchthaven, die van groeistuip naar
groeistuip pleegt te gaan. Maar het
aantal overstappers steeg met acht
procent. Zou deze groei achterwege
zijn gebleven, dan zou het beeld
nog minder rooskleurig zijn ge
weest. De magische grens van 10
miljoen passagiers zal Schiphol in
1983 zeker niet overschrijden. Al te
zeer wegzakken echter zal men ook
niet doen; de daling met negen pro
cent bij het vakantievliegverkeer
(gerekend tot en met juli) wordt
door de stijging bij de overstappers
gecompenseerd. Zij maken bijna al
een derde deel uit van de miljoen-
koppige passagiersstroom (9.995.578
in 1982, om precies te zijn), die
Schiphol jaarlijks passeert.
Logisch dat de luchthaven de kwa
liteit van zijn voorzieningen voor
met name deze categorie probeert
op te voeren. Grote trekpleister
daarbij blijft het belastingvrije win
keldorado. een met 40.000 verschil
lende artikelen gevulde grabbelton.
Voorts elf dubbele en zeven enkele
rustkamers in het stationsgebouw,
waar passagiers tussen twee vlieg
tuigen door even kunnen bijko
men. Moeders die hun baby's wil
len baden, vinden er een babyka
mer met kinderbad, kindertoilet en
kinderbedjes. Elders zijn conferen
tiekamers ingericht voor passagiers
die met Nederlandse zakenrelaties
willen praten alvorens verder te
vliegen. Gaan ze er liever een paar
uurtjes uit? Kan ook. De luchtha
ven organiseert, in samenwerking
met de KLM, mini-tours door toe-
ristiek Amsterdam, compleet met
leuke kortingen op eten en drinken
bij bekende horecagelegenheden.
Vertrek om het kwartier
Exotische vogels
„Het kan altijd nog beter", luidt de
filosofie van president-directeur
Wegstapel. „Juist wanneer je aan
de top staat zoals uit dat onder
zoek van de IAPA blijkt moet je
oppassen dat je niet valt. Schiphol
neemt qua passagiers op de lijst van
Europese luchthavens na Londen,
Parijs, Frankfurt, Rome en Madrid
de zesde plaats in. Maar het is, om
dat we in zo'n klein landje liggen,
een kwetsbare plaats. De anderen
kunnen zich meer veroorloven dan
wij. Om de marktpositie op dit ter
rein vast te houden, streven we
naar een zo uitgebreid mogelijk
voorzieningen- en vervoerspak-
ket". Wat dit laatste betreft: het
aantal luchtvaartmaatschappijen
met geregelde diensten op Schiphol
steeg 'vorig jaar tot 64. Bij de
nieuwkomers waren exotische vo
gels als Yemenia en Air Lanka.
Volgende maand verschijnt Zim
babwe. „Hoe meer rechtstreekse
verbindingen nu al met 186
luchthavens in 83 landen hoe
liever", likkebaart Wegstapel. „We
gaan regelmatig de boer op om ze
te werven".
Op het stuk van vrachtvervoer is
Schiphol de vierde grootste lucht
haven van Europa. „Hier hebben
we ons in de eerste zes maanden
van dit jaar duidelijk hersteld van
de teruggang met bijna vier pro
cent in 1982; we zijn weer met acht
procent gegroeid". Geen reden tot
zelfgenoegzaam achterover leunen
echter. „We zijn erg actief in het
leggen van contacten met verladers
aan de andere kant van de plas. We
wijzen ze erop dat de Nederlandse
expediteurs de echte jongens van
de weg zijn. Maar achtendertig pro
cent van de vracht die op Schiphol
arriveert, blijft in Nederland. De
rest gaat heel Europa door, vaak
per truc, naar de verste uithoeken.
Dank zij onze uitgebreide vracht
wagennetwerken zijn wij in een
gunstiger positie dan concurreren
de luchthavens".
Dank zij ons goede douanesysteem
ook dat mag van Wegstapel
wel eens beklemtoond worden. „Je
hoort er veel op kankeren, maar in
werkelijkheid scheppen ze door
hun soepelheid en hulpvaardigheid
bij moeilijkheden een klimaat
waarin van alles mogelijk is. Ze
hebben een stuk mentaliteit dat je
bij meer mensen op Schiphol te
genkomt. Ze zijn bereid hun nek
uit te steken". Desondanks vergt de
papierwinkel van in- en uitklaren
vervelend veel tijd. Van het aantal
uren dat luchtvracht onderweg is,
gaat slechts 20 procent zitten in het
feitelijke transport; de rest is wach
ten. „We zijn nu bezig die hele pa
pierhandel te automatiseren", zegt
Wegstapel. „Wat nu nog vieren
twintig uur duurt, zal straks terug
gebracht zijn tot twee a vier uur.
Wanneer een vliegtuig boven New
York zijn wielen intrekt, kan de
douane op Schiphol bij wijze van
spreken al aan de slag".
Stok achter de deur
Zo wordt er voortdurend gewerkt
aan het proces van kwaliteitsverbe
tering dat nodig is om zeker bij
een stagnerende economie over
eind te blijven. Maar Schiphol kan
het nipt alleen. Het moet met name
uit de bestuurlijke hoek wind in de
zeilen geblazen krijgen. Scherpe
kritiek dan ook bij Wegstapel op
het feit dat nog steeds wordt vast
gehouden aan de voor Schiphol ge
stelde grens van 180.000 vliegtuig
bewegingen per jaar. „Als buiten
landse investeerder zou ik dan nog
wel even nadenken voordat ik me
hier zou vestigen, want zo'n besluit
neem je niet voor een poosje, maar
voor minstens tien tot twintig jaar.
Men moet gaan erkennen dat het
probleem van de geluidshinder,
waarvoor deze grens indertijd in
het leven is geroepen, zijn hoogte
punt heeft gehad, nu er steeds stil
lere vliegtuigen komen, en dat er
dus helemaal geen reden meer is
om een stok achter de deur te hou
den".
Ander punt van kritiek: er worden
niet de juiste politieke randvoor
waarden geschapen om het volle
profijt te trekken van de grote aan
trekkingskracht die Schiphol op
nieuwe bedrijven uitoefent. Vooral
bij het vestigingsbeleid voor Schip-
hol-gebonden bedrijven zit hem de
pijn. „Pas toch op met het stellen
van voorwaarden", heft Wegstapel
de handen ten hemel. „Dat kun je
doen in een tijd waarin de nieuwe
bedrijven zich verdringen voor je
deur, maar niet nu. Nu zou er ten
aanzien van Schiphol juist een posi
tief stimulerend beleid gevoerd
moeten worden. Dat mis ik".
PIET SNOEREN
Schiphol: de beste ter wereld, maar uiterst kwetsbaar. „Wij kunnen ons minder permitteren dan anderen".
