inglë
België kreeg
de afgelopen
veertiendagen
ietsweg van
Zuid-Amerika
Atlantic
Lion
loopt
als trein
ZATERDAG 24 SEPTEMBER lSfiG
LJSSEL Eén woedende Belg
OOrik mogen betrappen. Hij rukte
iac|twijfeld aan de ijzeren hekken,
lil de buitenwereld van het Brus-
''™e Centraalstation afsluiten en
baasde er zich zeer over dat
9n hem niet binnen wilde laten
I de trein naar Antwerpen te
iken. Staking? Hij wist van
s. Geen kranten gelezen? Nee.
n televisie gezien? Hij keek
pit naar het nieuws. Antwerpen
R hij die dag niet gehaald hebben.
dere Belgen gedroegen zich, zo-
M\ verwacht mag worden in een
//ld dat staakt en dat daarom plot-
'ig een andere aard krijgt. Bei-
kreeg de afgelopen veertien da-
iets Zuidamerikaans. Het deed
>iet meer toe of men als niet-
;er een afspraak niet nakwam,
files werden luid, maar vrolijk
:or.nerend uitgezeten, bij een
ijding sprak men enkele malen
snel tot het Opperwezen om
olgens maling te hebben aan
schade, het afval smeet men
jemoed naast of op de al opge-
le troep. En, dat werd door me
en als een zegen ervaren, de
bracht niets en dus ook geen
leningen. Helaas voor de bejaar-
- .1 ook geen postwissels met pen-
R<fen. Paniek alom, maar de wegen
gi de stakers bleken ondoorgron-
ijk, want temidden van de chaos
ten ze uitgerekend, de groene
jetten te vinden, die onontbeer-
zijn om een gepensioneerde de
land door te helpen. Hoe de ge-
K=r-rsioneerde zo'n postwissel dan
-fest verzilveren bij een postkan-
jér. waarvan het personeel staak-
T bleef een open vraag,
j staking heeft tenminste één le-
i gekost. Een man, die wegens
hartkwaal bij een privé en dus
t- stakende reinigingsdienst
hgenomen was voor lichte kar-
litjes, schrok zo van de geweldige
pnhoop, die op zijn weg kwam,
i hij ter plaatse overleed. De ge-
,hiedenis vertelt niet of zijn ter-
debestelling volgens plan ver-
i, want op een succesvol verloop
i een begrafenis kon je in sta,-
|nd België ook al niet meer reke-
i. Op verscheidene plaatsen wei-
'den de gemeente-ambtenaren
melijk kuilen te graven en om-
als begrafenisondernemer
elkom in Usareur", roept
Amerikaanse legerkrant
uit Texas overgevlogen sol
toe. Usareur staat voor
ited States ARmy EURope.
dat is gewoon een ander
rd voor Duitsland, maakt
krant zijn soldatenlezers
idelijk. Germany, weet je
het land van de Frau-
de wijnfeesten en die
ankzinnige Autobahnen.
jh vertaald citaat onder de
You'r needed in Europe:
'e zijn in Europa en jul-
komen naar Europa om
n reden: om de belangen
de Verenigde Staten te
rdedigen. Al het andere
et reizen, de feesten, de ont-
inning, enzovoort is bij-
ik". En wat verderop: „De
WO-strijdkrachten dienen
de machtige bedreiging
u, n het Warschaupact, aange-
erd door de Sovjet-Unie, het
I ofd te bieden".
onverbloemde waarheid in
nnentaal. Wat zal NAVO-opper-
telhebber generaal Bernard Bo
's, ook een Amerikaan, daar wel
zeggen? Voorlopig wacht de
!Ute van zo'n zeventig journalis-
i, die de oefening Atlantic Lion
Igt, op zijn komst in hotel Ver-
aelen. Het hotel in het Limburg-
Wanssum aan de Maas is van
Ie kanten in rollen prikkeldraad
ivikkeld. Voor de voordeur staan
mg' chten met pistoolmitrailleurs en
i krijgshaftige blik, die je zelfs
L der nationale reservisten zelden
itreft. Enkele meters verderop
udt een dozijn vredesdemon-
anten een spandoek omhoog. Dat
fipmt erop neer dat de wereld nog
ee minuten (voor twaalf) de tijd
Vfeft om het bewapeningsgeld aan
ngerende Derde-Wereldkinde-
i te besteden. De demonstranten
gedragen zich vriendelijk en vreed
zaam. Wat een landmachtkapitein
achter een pilsje op het hotelterras
niet belet om een rijkspolitie-offi-
cier bevelend uit te nodigen „dat
tuig van de stoep te halen". Hij wil
de oefening vooral mooi houden.
Waarop de politieman hem in ver
manende wijsheid de gewijzigde
grondwet met het recht van de
monstratie onder de neus houdt.
„Het is al twee uur, hoog tijd om je
uitkering op te halen", roept een
andere NAVO-strijder de demon
stranten toe. Maar ze zijn van het
geharde soort (beroeps?) en geven
geen krimp.
Sterren en balken
Ah, daar is de generaal. Via een
achterdeur, onttrokken aan het oog
der demonstranten, is hij binnenge
komen, omringd door wat „sterren
en-balken" en een half dozijn
woest om zich heen blikkende bo-
dyguards-in-burger. Rogers (krach
tige kaken, kort grijs gekuifd, intel
ligente twinkeling achter de brille-
glazen) beantwoordt snel, slagvaar
dig en met humor de vragen die
hem pas mogen worden gesteld als
een generale adjudant „vuur" of
daaromtrent heeft geroepen. Veel
nieuws vertelt de generaal niet.
Verhoging paraatheid NAVO-part-
ners, uitrusting en samenwerking
testen méér stelt de oefening
niet voor. Ze is niet bedoeld om de
Atlantische Leeuw te laten brullen.
Want het NAVO-beestje is in we
zen vredelievend. Hij zal niemand
ooit aanvallen. Evenmin als de ge
neraal zelf („There is no greater lo
ver of peace than I am"). Maar wie
hem aanvalt kan op een behoorlij
ke terugslag rekenen. Natuurlijk,
aldus de generaal, moet je alles in
het werk stellen om de bewape
ningsijver van de Russen aan de
onderhandelingstafel te stoppen.
Ook hij hoopt vurig op een door
braak in Genève. Maar als dat niet
lukt, moet de kloof tussen West-
legervoorlichting,* schiet me aan
voor een helikoptervlucht naar de
plaatsen waar de geallieerde leger
schare van 16.000 man in 3.300
voertuigen de Rijn oversteekt. Aan
heli's voor de pers geen gebrek
meer, nadat Amerikaanse journa
listen een dag eerder hadden ge
klaagd over de lange wachttijden
bij de rondvluchten over de linies.
Onder het motto „every pressman
is on heli" zitten we binnen de
kortste keren in de lucht. Onder
ons trekt een serie ME-busjes aan
het oog voorbij. Ze staan keurig in
slagorde verborgen achter de mu
ren van het kasteel van de rijkspo
litie bij Well. De brigade die achter
de hand werd gehouden, hoefde
niet in actie te komen, bij gebrek
aan voldoende demonstranten. Bij
de geniebruggen over de Maas ver
gapen zich nog altijd drommen toe
schouwers aan de opmars van de
reusachtige tanks, die op rubberen
rupsbanden door de bochten schok
ken. Een kwartier vliegen verder
op blikkert de Rijn ons tegen. We
zien op de zes oversteekplaatsen
geen enkele opeenhoping van voer
tuigen. Atlantic Lion loopt als èen
trein. Op een hoogte van tien me
ter boven het water volgen we de
loop van de rivier een tijdje. Bizar
re gewaarwording. Maar geen en
kele file of ander obstakel te ziélL
„Ook een bewijs van de prima sa
menwerking tussen de Nederlandse
en Duitse territoriale commando's",
zegt majoor Knolle even later op de
grond. „Die samenwerking is het
belangrijkste van de hele oefening.
Alles stimmt. Een betere communi
catie kan ik me niet voorstellen".
Er zijn wel andere tijden geweest,
waag ik op te merken!
Knolle, heel even op zijn hoede,
maar dan breeduit lachend: „Ja, die
tijd is voorgoed voorbij gelukkig.
Dat zeg je nou hè, maar ik sprak
gisteren nog een Hollandse man,
die de oorlog had meegemaakt. Hij
zei: „Ik vind het zo mooi dat de
Duitsers nu aan onze kant staan".
Schitterend hè?"
HOMME KROL
de Belgische staking ging het om een ernstige
k. Omdat ook België zwaar in de financiële
ilijkheden zit, besloot de regering de
btenaren opnieuw aan hun jasje te trekken. De
everingen betekenden voor de ambtenaren een
e teruggang en zij besloten, eerst spontaan en
volgens met de vakbonden in de rug, te gaan
ken. Uiteindelijk wisten de regering en vakbonden
?0taar dusdanig in een compromis te vinden, dat de
3 mende week het normale leven in België
larschijnlijk weer zijn gang kan gaan. Hoe
w normaal het leven wordt in een land waar de
a.ibtenaren staken beschrijft onze correspondent
e' q d Jongbloed,
elijk
ezcx
iniet
Kie
Ie stakingsdag in de Antwerpse haven kostte een miljoen
Afval smeet men welgemoed naast of op de al opgetaste troep
veertien dagen op moeten wachten,
maar gisteren hoorde ik het toch:
„Door een staking van het KMI is
er vandaag geen weer".
Woensdag verscheen plotseling een
delegatie van zo'n vijftien man van
het Nederlandse FNV in Antwerv
pen. De bedoeling was dat meft
zich zou oriënteren in de Antwerp
se haven om vervolgens het werk.
dat van België afkwam, in Rotter
dam te besmetten. De vakbondsaf
gevaardigden hielden zich echter
opmerkelijk lang op in de Ant
werpse statie en stelden tussen
neus en lippen ook vragen over de
stroomafsluiting en andere zaken,
die van belang zijn om het trein
verkeer lam te leggen. Zou er in
Nederland binnenkort ook geen
weer zijn?
Een ramp
Eén ding is duidelijk geworden in
de Belgische stakingsdagen en dat
is dat vrijwel niets zo erg getroffen
wordt als een zeehaven. Burge
meester Cools van Antwerpen die
deze week plotseling en tot zijn ei
gen verbazing in Brussel in een
vergadering belandde van regering
en vakbondsleiders, terwijl hij al
leen maar over de financiën van
zijn stad wilde praten met minister
van binnenlandse zaken Nothomb,
noemde de staking voor zijn haven
een ramp. „Elke dag kost een mil
joen gulden", zei hij. „Elke dag dat
een schip in de haven stilligt kost
een vermogen. Dat hoeven wij wel~
iswaar niet te betalen, maar de re
ders rekenen ons die schadepost
moreel wel aan en dat betekent dat
je je mag afvragen of ze nog wgl
eens terugkomen".
Een sluiswachter bij de haven van
Antwerpen, een werkwillige, had
deze week over de staking ook zo
zijn eigen gedachten. „Meneer", zei
hij, „als de staking voorbij is wordt
het hier een gekkenhuis. Daarom
alleen al voel ik niets voor staken.
Plotseling moeten dan alle schepen
in recordtijd gelost en geladen wor
den. En ik kan er maar vijf in mijn
sluis aan. Laat ze maar elders gaan
staken en de haven met rust laten".
AAD JONGBLOED
Toeschouwers
vergapen zich
bij de
geniebruggen
aan de opmars
van de
reusachtige
tanks.
Europa en het Warschaupact met
kruisraketten en Purshings II ge
dicht worden. En het Westen moet
zich zeker niet in de luren laten
leggen door de propaganda van de
Sovjets. Rogers: „Als een NAVO-
land bij het mislukken van Genève
zou besluiten zich terug te trekken
en geen nieuwe wapens te plaatsen,
dan wordt er in het Kremlin een
fles wodka opengetrokken". Overi
gens wil de generaal even later best
kwijt dat hij het haast onmogelijk
vindt om in de gedachtenwereld
van de Sovjet-leiders te kruipen.
„Maar ik geloof dat de Sovjets wil
len onderhandelen". De generaal
zegt ook te geloven dat de Russen
pas echte tegemoetkomingen in
Genève zullen doen als de eerste
nieuwe kernwapens in Europa
worden geplaatst. „The peace-lo
ving nations" staan voor de opgave,
aldus de generaal, om „de mensen
duidelijk te maken dat je vandaag
moet bewapenen om in de toe
komst te kunnen ontwapenen". Is
that clear?
Oh ja, nog één vraagje, generaal. In
een legerkrant van u staat dat de
Amerikaanse soldaten maar voor
één reden in Europa zijn, namelijk
om er de Amerikaanse belangen te
verdedigen. Deelt u die mening?
De generaal lacht ongeschokt en
met verwijzing naar de zestien
NAVO-bondgenoten zegt hij: „U
moet die uitspraak maar voor een
zestiende deel serieus nemen".
zonder kuil niets begint, moest me
nigmaal een plechtigheid worden
uitgesteld, tot de stakende borst
met veel bier, goede woorden en
harde franks omgeturnd was tot
een werkend leven.
Geweten
De stakende kuilengravers, die zo
nu en dan de spade toch ter hand
namen, zullen het moeilijk krijgen
met hun geweten. Als alle andere
ambtenaren zullen zij, in een nor
maal functionerende wereld terug
kerend, op erewoord moeten mel
den dat zij gestaakt hebben. Dat wil
de verordening, die bovendien wil
dat als een staker met de vingers in
de hoogte bevestigt dat hij inder
daad gestaakt heeft, van hem de
wedde van de stakingsdagen inge
houden moet worden. Bij elke sta
king blijkt weer dat er door opmer
kelijk weinig ambtenaren gestaakt
is.
Wat vooral met stakingen of de
monstraties in België opvalt is dat
er, afgaande op het uiterlijk van de
betrokkenen, nog typisch sprake is
van een proletariaat. Bij de poorten
van de remises en de andere ge
bouwen waar gepost werd, stonden
onveranderlijk types met gezichten
als d-ie van de Aardappeleters van
Van Gogh, in kleding waar het Ne
derlandse fabriekspersoneel al voor
de oorlog niet meer in durfde te lo
pen. En altijd droegen zij een rode
sjaal om de nek en een rode vlag in
de hand. Op vergaderingen kregen
ze, vooral als het bier gestroomd
had, ook rode koppen van kwaad
heid.
Ze brulden tegen de werkwilligen,
die hier en daar toch probeerden te
gaan doen waartoe ze ingehuurd
waren, maar de kans was miniem.
Zo nu en dan kwam een rijkswach
ter te hulp, maar politie-agenten
kijken bij stakingen ook liever de
andere kant op. Behalve natuurlijk
als er bekeuringen uitgedeeld moe
ten worden. In Brussel, waar plot
seling zo'n honderdduizend mensen
met de auto in plaats van het open
baar vervoer naar hun werk moes
ten, was van normaal parkeren na
tuurlijk geen sprake meer. De au-
Na nog enkele Amerikaanse jour
nalisten met de nodige grappen van
repliek gediend te hebben gaat de
generaal weer door de zijdeur af.
Nogal glorieus, alsof hij wegloopt
uit de laatste acte van de film D-
Day.
Nogal beteuterd ruimen de demon
stranten even later het veld. De
Duitse majoor Karsten Knolle (44),
van professie journalist bij het
Duitse persbureau DPA en voor
deze oefening toegevoegd aan de
daar geparkeerd, waar geen vuilnishopen lagen, dus ook bij de "bushalten. Werklustige
In Brussel werden de auto's
agenten deden goed zaken
to's werden dus neergekwakt op de
plekken, waar geen vuilnishopen
lagen, en de werklustige agenten
waren er als de kippen bij om een
bonnetje in twee talen (je weet
maar nooit, is het een Waal, is het
een Vlaming?) uit te schrijven. Zo
haalde de staat nog enkele duizen
den guldens terug uit de staking,
die per dag miljoenen kostte.
Toreador geveld
De aardigste agent van Brussel,
Francois Rowies, ofwel Lange Swa,
is het slachtoffer van de staking ge
worden. Lange Swa is een beziens
waardigheid vanwege de wijze,
waarop hij al jaren op de hoek van
dé Kun^tlaan en Beliardstraat het
verkeer' regelt. Als een toreador.
Even moest hij deze week op een
ander kruispunt inspringen en hij
werd in de drukte aangereden. Met
een beenbreuk (en een ambulance)
ging hij naar het ziekenhuis. Lange
Swa wordt sedertdien bedolven on
der de bloemen en het fruit.
In Doornik hadden de cipiers de
gedachten even niet bij het werk
en prompt verdwenen 38 gevange
nen. Menigeen is al weer terug in
de cel, maar door de staking heb
ben ze toch gelegenheid gehad zich
te oefenen in het openbreken van
muren. Een nieuwe uitbraak mag
verwacht worden.
Omdat de BRT zeer spaarzaam met
het nieuws omsprong hun ac-
'tie moest men het. als was het
oorlogstijd, weer van het gerucht
hebben. Een van de geruchten
zorgde afgelopen woensdag voor
een grote paniek en toch ging het
om niet meer dan benzine. Als een
vuurtje liep het verhaal dat de pe
troleumindustrie geheel plat zou
gaan en dat de pompen al zonder
zaten. Binnen ja en nee stonden er,
met name in Brussel, kilometers
lange files voor de pompen, die
daardoor en niet vanwege de sta
king, aan het einde van de dag nog
maar weinig te verkopen hadden.
De BRT, ik had het er al over,
heeft in de staking een bijzondere
rol gespeeld. De radio bracht, zoals
dat genoemd werd, een „vervang-
programma". Ik heb genoten. Zel
den bracht een zender zulke prach
tige muziek. Wat lastiger was, was
dat er maar vier nieuwsuitzendin
gen per dag gebracht werden, om
acht, een. zes en elf uur en boven
dien bracht men het nieuws onge
veer aldus: „Het is ons niet hele
maal duidelijk wat er aan de hand
is, maar het lijkt er op datMet
regelmaat probeerde de nieuws
dienst de luisteraars ook te pesten
door op momenten, waarop het
nieuws diende te komen, nog enke
le minuten te wachten. Ook het
weerbericht bleef uit, want het
KMI staakte ook. Ik heb er bijna
