TROONREDE-1983
Bedrijfsleden profiteert het meest
EDE TERUG IN TROONREDE
oopvolle reacties
gewisseld met
vpe teleurstelling
Raad van State:
gevaarlijke kanten
aan looningreep
ambtenaren
-JNENLAND
Ceidóc Gotno/nt
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1983 PAGINA 9
pp$
jeai
(Van onze parlementaire redactie)
HAAG De zogeheten bede is terug in
jonrede. Koningin Beatrix eindigde van-
l haar toespraak tot de leden van de Sta-
■neraal als volgt: „Van harte wens ik u
Gods zegen op Uw werk rust". Sinds het
jt;Den Uyl, dat eind 1973 aantrad, was
bruik geworden dat het staatshoofd vol-
met het uitspreken van de verwachting
ilen het werk van de Eerste en Tweede
in hun gebed zouden gedenken.
r Lubbers, die de Troonrede heeft ge-
;n, verklaarde gisteren op een perscon-
e dat de formuleringen van zijn voor-
Den Uyl en Van Agt „zeker hun ver-
hadden doordat ze zoveel mogelijk
tevreden stelden. Maar hijzelf had „een
spontaniteit en helderheid" willen te-
ngen. Overigens zei Lubbers dat hij per
soonlijk nooit begrepen had, waarom sommige
mensen problemen hadden met de bede.
De Troonrede is ook anders dan in vorige jaren,
doordat er geen opsomming meer wordt gege
ven van de beleidsvoornemens van de regering.
Lubbers heeft dat niet meer nodig gevonden,
nu er een „actieprogramma" is gemaakt voor
1984. Daarin staat precies te lezen wat de rege
ring voor plannen heeft en wanneer ze die bij
de Tweede Kamer denkt in te dienen.
De minister-president is het niet eens met de
stelling dat deze Troonrede zo ethisch geladen
is, bijvoorbeeld doordat de koningin spreekt
van een „overheid, die sober is in haar regelge
ving". Volgens Lubbers gaat het hier niet om
„ethiek maar om politiek". Hij lichtte dat als
volgt toe: „Als een kabinet zo fundamenteel
kiest voor een bescheidener rol van de over
heid, behoort dat in de Troonrede tot uitdruk
king te komen".
Gouden Koets voortaan
vanaf Noordeinde
DEN HAAG De Gouden Koets is van
daag voor het laatst op Prinsjesdag vertrok
ken vanaf het paleis op het Lange Voorhout
in Den Haag. Begin volgend jaar zal de res
tauratie van het paleis Noordeinde zover
zijn gevorderd dat dit paleis kan gaan func
tioneren als het „werkpaleis" van het ko
ninklijk paar. Dat betekent dat dit paleis
voortaan op de derde dinsdag in september
ook het vertrek- en beginpunt zal zijn voor
de Gouden Koets, zo heeft de Rijksvoorlich
tingsdienst meegedeeld.
De restauratie van het paleis Noordeinde,
waarmee in 1977 werd aangevangen, ver
loopt volgens plan. Eind 1984 zal de restau
ratie geheel zijn voltooid. De totale bouw
kosten worden geraamd op zo'n 65 miljoen
gulden.
Kamerfracties krijgen
minder spreektijd
DEN HAAG Tweede-Kamervoorzitter Dol
man heeft de fracties bij de algemene beschou
wingen over de plannen van het kabinet in
1984 10% minder spreektijd gegeven.
Deze beschouwingen worden gehouden op 11,
12 en 13 oktober. Volgens het schema dat Dol
man heeft voorgesteld, zou de behandeling
voor Kerstmis kunnen zijn afgerond. De groot
ste partij, de PvdA, krijgt 700 minuten, het
CDA 675, de VVD 600 en D'66 225. De drie
mansfracties (PSP, SGP en CPN) krijgen elk
125 minuten, de tweemansfracties (PPR en
RPF) 110 minuten en de eenpersoonsfracties
(EVP, GPV en Centrumpartij) 90 minuten.
12
lenebi
L25
lOfHAAG De regeringspartijen CDA en VVD zijn
ien en hoopvol gestemd over de plannen die het
et-Lubbers in de miljoenennota heeft ontvouwd,
irkgeversorganisaties VNO en NCW scharen zich
un zijde. De linkse oppositiepartijen, vakbonden
nsument^norganisaties zijn daarentegen diep te-
isteld over het uitgestippelde beleid. Zij hebben
i kritiek op de enorme lastenverzwaringen voor
kvone burgers en het gebrek aan uitzicht op ver-
iring van de werkloosheid.
)A meent in de kabinetsplannen „de voorboden van een
ente" te zien. „Dankzij dit beleid krijgen we weer grond
ie voeten", aldus het CDA. De bezuinigingen en prijsstij-
noemt de fractie „pijnlijk, maar onontkoombaar". Wel
vraagtekens bij de verhoging van de gasprijs, de aange-
de verlaging van de uitkeringspercentages tot 70 procent
li volgend jaar en de heffing van schoolgeld in het voort-
nderwijs, daarin gesteund door de Nederlandse Katholie-
oolraad.
is de VVD is er sprake van een „historisch keerpunt". De
in zijn vooral blij met de aangekondigde lastenverlichting
t bedrijfsleven. „De voornemens van het kabinet komen
datgene wat nodig is om de Nederlandse economie
jezond te maken", aldus de VVD. Zij gaat ervan uit" dat
)A evenals zijzelf volledig zal instemmen met het ombui-
kt be[fcket.
kgeversorganisaties VNO en NCW prijzen eveneens de
'erlichting voor de bedrijven* „Het bedrijfsleven krijgt na
it jaren tegenwind nu eindelijk wat wind in de rug", zeg-
christelijke werkgevers. Volgens het VNO is er sprake
®nlgc|h evenwichtig beleid, dat echter wel enige jaren moet
"et n voortgezet, wil het resultaten opleveren. De organisaties
Am" jidernemers in het midden- en kleinbedrijf (KNOV en
hebben laten weten dat zij de toekomst voor de kleine
bendfidigen met meer vertrouwen tegemoet zien dan tot nu
inaf hj verzetten zich echter tegen de verhoging van de btw en
omdat de middenstanders daar de dupe van wor-
noenjpt Economisch Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf
t rendementsherstel, mede dank zij de gunstige loonont-
Png.
om draaien
dA en de kleinere progressieve fracties in de Tweede Ka-
verre van gelukkig met de miljoenennota. De PvdA is
1 cning dat het kabinet „hard op weg is, de verzorgingsstaat
1^-4 om te draaien". De socialisten noemen het „immoreel"
LUli kabinet verschillende groepen uit de samenleving tegen
juitspeelt. „Werklozen en ambtenaren moeten 3,5 procent
"^en en de mensen in het particuliere bedrijfsleven bijna
Daarom is een andere verdeling van belastingen en pre-
odig", aldus de PvdA. De lastenverlichting voor bedrijven
de PvdA toe, maar de daarin vervatte verlaging van de
3l>tschapsbelasting helpt volgens haar alleen maar de be-
n toe| die toch al winst maken.
iomePe christelijke fracties SGP, RPF EN GPV hebben op
illende punten kritiek op de miljoenennota. Zo verzet de
jch tegen de aangekondigde belastingverzwaringen (om-
jgeen premieverlagingen tegenover staan) en tegen de
jondigde verlaging van de uitkeringen van ww, wwv en
1 juli 1984. Het GPV ziet weinig heil in de verlaging
venootschapsbelasting. Inplaats daarvan kunnen de
kerspremies beter omlaag. Zowel RPF, GPV als SGP zijn
(rheugd over de terugkeer van de „bede" in de troonrede.
igend
^centrales FNV en CNV zijn diep teleurgesteld over de
ondigde plannen. De FNV spreekt van een afbraakbe-
plgens de beide centrales legt de regering teveel de na-
de bezuinigingen en te weinig op het bevorderen van
[legenheid. Het christelijk vakverbond noemt het beleid
g en bedreigend voor de solidariteit tussen verschillende
i mensen in de samenleving. Het werkgelegenheidsplan
iet CNV over het algemeen teleurstellend, maar enkele
elen daarvan, zoals het stimuleren van werken met be-
'an uitkering, hebben de instemming van het CNV.
nel. 4f
icentrales stellen zich eensgezind teweer tegen het voor-
envolvan het kabinet de salarissen van ambtenaren en trend-
l alsmede de minimumlonen en uitkeringen met 3,5 pro
sit u Iverlagen. De bonden wijzen er daarbij op, dat zij de Raad
6 acttte aan hun zijde hebben.
1 s^®jden van overheidspersoneel waarschuwen het kabinet
geb(n harde confrontatie. De christelijke ambtenarencentrale
meent dat het kabinet bewust aanstuurt op een diep-
:onflict met de bonden, temeer daar het kabinet niet van
":t tot nadere onderhandelingen. De AbvaKabo (FNV-
irenbond) zegt dat er niets anders opzit, dan door middel
:ingsacties te proberen het kabinet tot andere gedachten
jen. Voor de sociale onrust die ontstaat is het kabinet
leheel zelf verantwoordelijk, zo meent de AbvaKabo. De
van .middelbare- en hogere ambtenaren (CMHA) over-
iok acties te gaan voeren. De ambtenarenbonden wijzen
i op, dat het overheidspersoneel de laatste jaren steeds
:hterstand hebben opgelopen op de salarisontwikkelingen
Particuliere bedrijfsleven.
lam voorziet sterk negatieve gevolgen voor de grote ste-
reekt het kabinet van aarzelend herstel, dan richt het
het bedrijfsleven. De begroting geeft onvoldoende ant-
•p de al ver boven het landelijk gemiddelde gestegen
•sheid in de steden. Het streven om de grote steden meer
[te geven, komt nauwelijks uit de verf, aldus B en W van
'am.
DEN HAAG Volgens de Raad van State, het hoogste advies
college van de regering, kleven er grote gevaren aan het voor
stel van het kabinet de inkomens van ambtenaren, trendvolgers
en uitkeringstrekkers voor 1984 met 3,5 procent te verlagen. Dat
blijkt uit de opmerkingen van de raad over de Miljoenennota
1984.
DEN HAAG Koningin Beatrix
heeft vanmiddag in de Ridderzaal te
Den Haag, in een verenigde vergade
ring van de Staten-Generaal, een uit
eenzetting gegeven van het beleid, dat
de regering in het komend jaar 1984
denkt te voeren.
De letterlijk tekst van deze uiteenzet
ting, de Troonrede luidt:
Leden der Staten-Generaal,
Ons land wordt deze jaren zwaar op
de proef gesteld. Velen verloren hun
baan. Talrijke jongeren konden nog
niet aan de slag komen. De steeds gro
tere financiële tekorten van de over
heid konden dat niet verhelpen. Deze
hebben geleid tot steeds hogere rente
lasten en daarmee weer tot grotere te
korten. Welvaart en werkgelegenheid
van land en burger werden steeds
verder aangetast. De begroting die U
vandaag wordt aangeboden en het be
leid van de regering zijn dan ook al
lereerst gericht op het doorbreken
van deze situatie. Ten behoeve van
het herstel zijn aanpassingen nodig.
Het kabinet is zich bewust dat sommi
ge daarvan burgers en groepen van
burgers zeer pijnlijk treffen door ach
teruitgang van inkomen, door grote
veranderingen in werk- en leefom
standigheden, of door het ontstaan
van onzekerheid. Toch wil het kabi
net de noodzakelijke ingrepen niet uit
de weg gaan. Er staat te veel op het
spel. De ontwrichting van welvaart en
werkgelegenheid, die de laatste jaren
steeds ernstiger werd, moet een halt
toegeroepen worden, pas dan kunnen
wij samen aan herstel gaan werken.
Herstel is mogelijk. Daarom moeten
wij nu doorzetten. Met elkaar kunnen
wij de moeilijkheden overwinnen, op
dat er weer zekerheid komt voor ou
deren en kansen voor jongeren. Het
verbeterend internationaal getij stelt
ons juist nu in staat een keer ten goe
de te bewerkstelligen.
De wijzigingen in de sociale zekerheid
zijn erop gericht dit stelsel betaalbaar
te houden. Om de pijn eerlijk te ver
delen is gekozen voor deels een alge
mene vermindering, deels een bijzon
dere aanpassing van de hogere uitke
ringen. Mede op grond van de advie
zen van de Sociaal-Economische Raad
en in samenspraak met U, Leden van
de Staten-Generaal, zal de komende
jaren een vernieuwd, rechtvaardig en
betaalbaar stelsel van sociale zeker
heid uitgewerkt moeten worden. De
voorgestelde maatregelen maken het
mogelijk de sociale premies te verla
gen ten gunste van werkenden en uit
keringsgerechtigden. Op deze wijze
kan het verlies aan koopkracht wat
beperkt worden.
Voor de werkenden is het daardoor
gemakkelijker af te zien van de prijs
compensatie en deze te bestemmen
voor herverdeling van werk en voor
de versterking van het bedrijf of de
instelling, waar men werkt. Zo wordt
de vorig najaar met werknemers en
werkgevers afgesproken beleidslijn
om het arbeidsvoorwaardenoverleg
daarop te richten, versterkt. De enor
me toevloed van jongeren en vrouwen
op de arbeidsmarkt maakt de verde
ling van het werk door deeltijdbanen
en anderszins tot harde noodzaak. Dat
is moeilijk, maar toch moeten wij het
werk zo organiseren dat meer mensen
kansen krijgen. Dat zijn wij elkaar
verplicht.
Inkomensoffers van ambtenaren en
van hen die werkzaam zijn bij door de
overheid gefinancierde instellingen,
zijn mede noodzakelijk om de daar
aanwezige werkgelegenheid zo goed
mogelijk in stand te houden; tegelijk
echter ook om via de herverdeling
van de beschikbare werkgelegenheid
meer burgers kans op werk en inko
men te geven. Het gaat daarbij om
tienduizenden.
De vandaag uitgebrachte werkgele-
genheidsnota gaat in op het herstel
van economie en werkgelegenheid, op
de verdeling van het werk en op de
mogelijkheden voor uitkeringsgerech
tigden om zinvol werk buitenshuis te
verrichten.
Het bedrijfsleven, bestaande en nieu
we bedrijven, met allen die daarin
werkzaam zijn, zullen weer het draag
vlak moeten worden van groeiende
werkgelegenheid en welvaart. Daar
toe moeten wij het overheidstekort en
de druk van belastingen en premies
verminderen. Hiertoe wordt nu een
forse aanzet gegeven. Het financie
ringstekort gaat, zij het bescheiden,
dalen. De sociale premiedruk daalt
aanzienlijk. Ondanks belastingmaatre
gelen stijgt de totale belastingdruk in
de samenleving niet. Zelfs bij de krap
pe kas van de overheid heeft de rege
ring toch een lastenverlichting voor
het bedrijfsleven voorgesteld; voor be
drijven en zelfstandigen. De regering
dient vandaag soberder begrotingen
in. Om echter te voorkomen dat bij de
stijgende rentelast en de scherp geste
gen kosten van de werkloosheid ten
laste van de rijksbegroting, de over
heidstaken te sterk ingekrompen wor
den, moeten belastingmaatregelen ge
nomen worden. Deze verzwaringen
staan dus tegenover verlichtingen. De
belastingmaatregelen zijn zo gekozen
dat zij duidelijk het zwaarst drukken
op de burgers met de hogere inko
mens. Op deze wijze worden de lasten
van de hogere werkloosheid en de be
dragen gemoeid met de lastenverlich
ting voor het bedrijfsleven naar
draagkracht verdeeld, én komt ook
volgend jaar geld beschikbaar voor
een bijzondere uitkering aan hen die
van het minimum rond moeten ko-
Bij het herstel van de werkgelegen
heid kan het niet alleen gaan om las
tenverlichting en beheersing van kos
ten. Daarom heeft het kabinet ook
een begin gemaakt met de vereenvou
diging van de regelgeving in ons land.
Deze taakstelling heeft niet alleen be
tekenis voor de economie. Burgers en
bedrijven hebben recht op een over
heid die sober is in haar regelgeving.
Strikt waar het moet, maar niet alom
vattend en bureaucratisch. Een over
heid die zich onthoudt van wat door
anderen minstens zo goed gedaan kan
worden. Een overheid die zich beper
kingen oplegt, maar helder en strak is
daar, waar zij moet optreden, zoals bij
de bestrijding van fraude, van handel
in drugs en van aantasting van het
milieu. Als wij hierin slagen zal de
rechtsstaat winnen aan geloofwaar
digheid en kracht.
De instandhouding van een krachtige
rechtsstaat, voorwaarde voor het be
houd van onze democratie, is één van
onze eerste opgaven. De rechtsstaat
kan echter alleen gedijen in een sa
menleving waarin alle burgers kans
hebben zich te ontplooien, waarin
emancipatie gerealiseerd kan worden,
waar nationale en groepstradities be
leefd kunnen worden en waar groe
pen met verschillende opvattingen en
gebruiken elkaar tolereren en waar
deren. Het gevoel van onzekerheid en
gebrek aan geborgenheid, en soms
zelfs een gevoel van stuurloosheid zijn
zeker niet alleen te wijten aan de eco
nomische teruggang. Daarom is zó be
langrijk het weefsel van de samenle
ving, van gezin tot wijk, van eigen
vereniging tot rijkgeschakeerde me
dia, waarmee men zich verwant kan
weten, waar men zich thuis voelt.
Onze rechtsstaat is ook gediend met
betere bestuurlijke verhoudingen; met
de zeggenschap zo dicht mogelijk bij
de burgers. Met het oog hierop zal
voortgegaan worden op de moeilijke
weg van de decentralisatie.
De kwaliteit van de samenleving
moet worden bepaald door de instel
ling en inspanning van de burger. Dat
geldt voor het vraagstuk van de min
derheden die hun plaats moeten kun
nen vinden in onze samenleving. Dat
geldt voor het onderwijs, waar naast
de noodzakelijke versobering veel
werk wordt verzet voor belangrijke
nieuwe plannen met name in het
voortgezet onderwijs; het kort middel
baar beroepsonderwijs en het leerlin
genstelsel vormen daar een bijzondere
uitdaging.
Belangrijke initiatieven op het gebied
van volwassenen-educatie en met be
trekking tot de toepassing van de in
formatie-technologie in onderwijs en
onderzoek zijn slechts voorbeelden
van het feit dat de rol van het onder
wijs in de samenleving eerder toe-
dan afneemt.
Overziet men de ontwikkeling van de
rijksbegroting dan valt op hoe gestaag
de inspanningen zijn ten behoeve van
de stadsvernieuwing en de verbete
ring van het milieu. Dit zijn welbe
wuste prioriteiten. Wij moeten ons dat
bij bezuinigingen elders wel realise-
Diezelfde kwaliteit van de samenle
ving komt tot uitdrukking in de
volksgezondheid, de bejaardenzorg en
in het cultuurbeleid. Ook hier zal de
regering in nauwe samenspraak met
de Staten-Generaal initiatieven ne
men om het met de beschikbare mid
delen eenvoudiger en beter te doen,
ons meer baserend op mogelijkheden
en verantwoordelijkheden van de
burger zelf. Het gaat daarbij niet in de
eerste plaats om een bestuurlijk-tech
nisch vraagstuk; welzijn en welzijns
beleid moeten immers hun wortels
hebben in gespreide verantwoorde
lijkheid en gerechtigheid.
Uit het aktieprogramma dat het kabi
net U vandaag presenteert blijken
reeksen van concrete bestuurlijke in
spanningen. Hier en nu gaat het om
de keus voor een bestuurlijk handelen
van een overheid, die zich wil baseren
op de kracht van de burgers, op hun
saamhorigheid en die de samenleving
zo wil inrichten dat, wat zwakker is,
niet van de weg geduwd wordt.
Ons land mag zich ook dit jaar weer
verheugen in het behoud van vrede.
Helaas bieden de ontwikkelingen in
de politieke en militaire verhoudin
gen tussen Oost en West nog steeds
weinig uitzicht op een wezenlijke ver
mindering van bestaande tegenstellin
gen.
Een toereikende defensie-inspanning
van het westelijk bondgenootschap
blijft voor handhaving van vrede en 20 september 1983.
veiligheid noodzakelijk. De prijs die
wij in verband daarmede zelf betalen
is'zeker niet te hoog. In de defensie
nota zullen de plannen voor onze
krijgsmacht voor de komende tien
jaar neergelegd worden. Het kabinet
blijft bij voortduring binnen en buiten
het bondgenootschap hameren op het
aambeeld van de wapenbeheersing.
Het moet mogelijk zijn de wapenwed
loop te doorbreken zonder te grote ri
sico's te nemen, gegeven onze verant
woordelijkheid, oorlog te voorkomen.
De uitvoering van het NAVO-dubbel-
besluit van 1979 inzake nucleaire mid-
dellange-afstandraketten en de be
sprekingen daarover in Genève, ko
men nu in een belangrijke fase. Plaat
sing van nieuwe raketten aan NAVO-
-zijde moet zo enigszins mogelijk wor
den voorkomen, maar daartegenover
moeten de middellange-afstandraket-
ten ter andere zijde ontmanteld wor
den. Als dit doel niet in één stap be
reikt kan worden, dan dient met
kracht naar tussenoplossingen te wor
den gestreefd. De regering wil een sa
menhangend beleid voeren op het ge
hele terrein van de nucleaire wapens.
Naast de bevordering van de onder
handelingen in Genève, zet zij zich
daarom in voor de vermindering van
afhankelijkheid van andere kernwa
pens, met name korte-afstandwapens.
Om werkelijke resultaten te bereiken
bij de wapenbeheersing en bij de te
rugdringing van de rol van kernwa
pens, is samenwerking in bondgenoot
schappelijk verband onmisbaar. De
talrijke regionale conflicten en oorlo
gen in de wereld maken het duidelijk
hoeveel er nog schort aan de voor
waarden om vrede te bewaren. Naast
de risico's verbonden aan te veel wa
pens, levert het contrast met de ar
moede in zovele landen, een voortdu
rende aansporing tot wapenbeheer
sing. Vooral de armste ontwikkelings
landen worden nu al jaren achtereen
geteisterd door stagnatie en achteruit
gang, hetgeen voor vele miljoenen
mensen daar onaanvaardbare armoe
de met zich brengt. Het moet ons een
plicht zijn al het mogelijke te doen om
deze nood te helpen lenigen. Gelukkig
heeft een aantal ontwikkelingslanden
zich wel met succes uit de stagnatie en
onderontwikkeling bevrijd en een ze
ker groeitempo bereikt. Daarom moe
ten wij, naast voortgezette steun aan
de armste ontwikkelingslanden, eco
nomische samenwerking met deze
landen bevorderen. Daarmee is niet
alleen armoedebestrijding, maar ook
herstel van gunstiger economische
ontwikkelingen in de wereld en in
ons land gediend.
Met betrekking tot de Nederlandse
Antillen kunnen wij terugzien op een
geslaagde rondetafelconferentie. Het
komt nu aan op de uitwerking van de
resultaten daarvan.
Voor de Europese Gemeenschap
draagt ook ons land een eigen verant
woordelijkheid. Wij moeten ons ten
uiterste inspannen deze Gemeen
schap, belangrijk voor welvaart en
ontplooiing in vrijheid, te bewaren en
verder te ontwikkelen. Ook dat vergt
aanpassing en vernieuwing. Slechts zo
kan het landbouwbeleid zijn goede rol
blijven vervullen en kunnen nieuwe
taken, waaronder het vervoersbeleid,
aangepakt worden. Slechts zo kan de
Gemeenschap een gezonde financiële
basis verschaft worden en betaalbaar
blijven. En slechts zo is het mogelijk
de toetreding van Spanje en Portugal
verantwoord te laten plaatsvinden.
Leden der Staten-Generaal,
Volgend jaar herdenken wij de Sterf
dag, dan 400 jaar geleden, van Wil
lem de Zwijger, de Vader des Vader
lands. Een lange reeks van generaties
heeft sindsdien ons land gebouwd tot
wat het nu is. Ook in deze generatie
worden van alle Nederlanders inspan
ningen en saamhorigheid gevraagd.
Steeds weer moeten wij eigentijds in
houd gegen aan onze tradities van
vrijheid en van respect voor elkaar,
normen en waarden behoeden en le
vend houden. Onze democratie is een
groot goed. Krachtens deze democra
tie zijn aan U, Volksvertegenwoordi
gers, veel taken en zorgen toever
trouwd.
Van harte wens ik U toe dat Gods ze
gen op Uw werk rust.
Er is sprake van een recht
streeks ingrijpen van de over
heid in de primaire inkomens.
Daarnaast laat de overheid de
ontwikkeling van de inko
mens in het bedrijfsleven vrij.
Als één categorie van burgers
gedwongen wordt tot grotere
offers dan een andere catego
rie, kan de situatie groeien dat
de bereidheid om noodzakelij
ke offers te brengen wordt
aangetast. Bovendien kunnen
in de samenleving als totaal
ernstige sociale spanningen
ontstaan, aldus de raad. Dat
zou te betreuren zijn nu in een
brede kring het besef aanwe
zig is van de ernst van de situ
atie en van de gevaren die
deze situatie voor de toekom
stige welvaart in zich draagt,
merkt de raad op.
De Raad van State wijst erop
dat tot dusverre geen enkele
norm is ontwikkeld waaraan
kan worden getoetst of en zo
ja, welke verschillen in belo
ning bij de overheid en bij het
bedrijfsleven aanvaardbaar
zijn. Indien niet op zeer korte
termijn zo'n norm de basis
voor het beleid wordt, dreigen
hier volgens de Raad van Sta
te reele gevaren.
De raad vindt het noodzake
lijk dat er een duidelijk over
zicht op tafel komt over wat
to.tnutoe is gebeurd op het ter
rein van inkomens in de col
lectieve sector en wat het ka
binet verder van plan is. Het
overheidsbeleid, zoals dat re
centelijk is gevoerd, draagt
naar de mening van de raad te
veel een ad-hoc-karakter.
In zijn antwoord benadrukt-
minister Ruding van Finan
ciën de noodzaak van een ver-,
mindering van het overheid
stekort. Een algemene loon
ingreep is daarvoor geen effec
tief middel en ook om andere
redenen wil het kabinet daar
niet aan. Een andere mogelijk
heid om de offers gelijkmatig
te spreiden zou een belasting
verhoging zijn, maar dit is
weer in strijd met het beleid
de belasting- en premiedruk
niet te laten groeien.
Belastingen
De Raad van State vindt dat
het kabinet moet afzien van
zijn plan de vennootschapsbe
lasting te verlagen, terwijl de
inkomstenbelasting wordt ver
hoogd. Het tarief van de ven
nootschapsbelasting in Neder
land is internationaal gezien
zeker niet hoog en bovendien
vindt de winstbepaling voor
de belasting volgens soepele
regels plaats, aldus de raad.
Als er aan belastingverlaging
gedacht moet worden, komt
veeleer de inkomstenbelasting
in aanmerking. Het tarief
daarvan is immers zo hoog dat
het geleid heeft tot construc
ties, afwenteling en ontdui
king. Ook kan men denken
aan lagere premielasten, aldus
de raad.
Deze wijst verder op de nade
lige effecten die de verhoging
van het hoge en het lage
btw-tarief tot 19 en 5 procent
kan hebben voor vooral am
bacht en dienstverlening. De
kans lijkt volgens de raad
groot dat de toch al ruime nei
ging om deze belasting te ont
duiken zal toenemen.
Erg laat
De Raad van State heeft
evenals vorige jaren kri
tiek op het feit, dat de Miljoe
nennota en de ontwerp-begro-
tingen van de verschillende
departementen zo laat werden
ontvangen. Het ontwerp van
de Miljoenennota werd de
Raad eerst op 8 september toe
gezonden. Verschillende de
partementale begrotingen wa
ren op 12 september nog niet
bij de Raad binnen. Dit leidde
ertoe dat de betreffende stuk
ken minder aandacht hebben
kunnen krijgen dan zij verdie
nen, aldus de verzuchting van
de Raad. Minister Ruding (Fi
nanciën) noemt de gang van
zaken onwenselijk, doch een
die kennelijk niet gemakkelijk
vermeden kan worden. Hij
zegt beterschap toe: het kabi
net zal voor de komende jaren
streven naar een eerdere in
diening van de relevante stuk
ken.
:MELS
(Vervolg van de voorpagina)
Het particuliere bedrijfsleven
profiteert het meest van de be
zuinigingen.
Het krijgt twee miljard lasten
verlichting, onder meer door
verlaging van de vennoot
schapsbelasting van 48 naar 43
procent, met gelijksoortige
maatregelen voor zelfstandi
gen. Samen met loonmatiging
het kabinet hoopt dat ook
nu weer de prijscompensatie
ingeleverd zal worden in ruil
voor arbeidsherverdeling
zal de concurrentiepositie van
de ondernemingen verder
kunnen verbeteren, wat de
werkgelegenheid op den duur
ten goede komt; niet meteen,
omdat het bedrijfsleven vol
gens het kabinet hard toe is
aan vernieuwing van produk-
ten en produktiemethoden.
Het kabinet verwacht dat de
werkloosheid volgend jaar zal
zal toenemen tot gemiddeld
900.000 mannen en vrouwen.
Er zullen wel niet zoveel ar
beidsplaatsen meer wegvallen,
maar daar staat tegenóver dat
zich grote aantallen schoolver
laters en vrouwen blijven aan
dienen.
Van de overige in de miljar
dennota aangekondigde maat-
Minder geld voor ontwikke
lingshulp, beperking van de
uitgavenstijging voor defensie;
Er komt geen nieuw stelsel
voor studiefinanciering:
Voor alle leerlingen van het
voortgezet en wetenschappe
lijk onderwijs moet schoolgeld
worden betaald;
In 1984 en volgende jaren
zullen telkens 102.000 gesubsi
dieerde woningen kunnen
worden gebouwd, het accent
in het bouwprogramma komt
te liggen op koopwoningen;
Mensen met achterstand bij
betaling van huur en telefoon
kosten zullen harder worden
aangepakt.
