Paus fel tegen gebruik pil
Voedingsstrategie voor vissen
maakt België wereldkampioen
Lubbers: Ontwikkelings
samenwerking moet
wortelen in samenleving
fieidóeSouta/t
■ÜS
CONTRACEPTIE ONTKENNING VAN GOD'
kerk
wereld
Mgr. Gijsen verwerpt werkboek HKI
Ons eigen vuil
brieven
lezers
Korte weq
verbeteriil
ACHTERGROND
QeidóaOowumt
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1983PAGtI]
Raus Johannes Paulus II
heeft de contraceptie of
kunstmatige geboortebeper
king scherper veroordeeld
dan ooit het geval was, zo
meldt onze correspondent.
Hij deed dat afgelopen zater
dagochtend ten overstaan
van een groep van ongeveer
50 priesters die in Rome bij
een zijn voor een studie over
de „verantwoordelijke voort
planting".
Rooms-katholieken die met
hun geweten worstelen over
het al of niet gebruik van pil,
condoom, spiraal en andere
technische vormen van con
traceptie, hoeven na de
woorden van de paus niet
meer te twijfelen: „De con
traceptie is objectief gezien zo
intens ongeoorloofd, dat die
nooit, met geen enkele reden,
gerechtvaardigd kan wor
den".
De paus geeft daarvoor de
volgende theologische ver
klaring: de mens is niet zo
maar iets toevalligs, maar ge
schapen door God. De mens
is een vorm van samenwer
king tussen het menselijk
voortplantingsvermogen en
de goddelijke scheppings
kracht. Hieruit volgt, aldus
de paus, dat de man en de
vrouw niet de enigen zijn die
bepalen wat er gebeurt, maar
met hun sexualiteit slechts
deelnemen aan het schep-
pingsbesluit van God. „Wan
neer de echtelieden door
middel van de contraceptie
aan de sexualiteit van het
huwelijk het vermogen om
voort te planten ontnemen,
eigenen zij zich een macht
toe, die alleen aan God toe
komt: de macht om in laatste
instantie te bepalen of een
mens geboren wordt." De
paus geeft toe dat op dit punt
de naleving van de Wet Gods
wel eens problemen voor het
echtpaar kan opleveren,
maar de wet is de wet: „Het
is vooral noodzakelijk te ver
mijden dat de Wet Gods
wordt aangepast aan de ver
schillende situaties".
Met deze scherpe veroorde
ling van de geboortebeper
king herhaalt de paus de Wet
Gods zoals die is neergelegd
in de encycliek Humanae Vi-
tae uit 1968, van zijn voor
ganger Paulus VI. Daarin,
wordt voor katholieken de
technische geboortebeper
king verboden. Maar sinds
deze encycliek zijn vele bis
schoppen en pastores in ver
schillende landen de verbo
den contraceptie toch door de
vingers blijven zien, al naar
gelang de plaatselijke en per
soonlijke omstandigheden.
De bisschoppen zelf spraken
zich zelfs op hun synode over
het gezin (in 1980) uit voor
een zekere tegemoetkoming
aan de echtparen die door de
toepassing van de strenge
normen van de kerkelijke
huwelijksmoraal in de pro
blemen waren gekomen.
Maar de paus spreekt in dit
verband (maar zonder de sy
node met name te noemen)
van een „geringe achting
voor de Wet Gods".
De paus roept de gelovigen
dus weer ondubbelzinnig tot
de orde, zoals hij dat in de
laatste twee weken op vrij
wel alle onderdelen van de
kerkelijke leer heeft gedaan.
Sex voor het huwelijk, abor
tus,. echtscheiding en homo-
sexualiteit zijn door de paus
gehekeld, en bovendien heeft
hij er geen twijfel over laten
bestaan dat slechts mannen,
ongetrouwd en gewijd, pries
ter mogen zijn.
De standpuntbepaling van de
paus heeft in Italië felle reac
ties uitgelokt. Een organisatie
voor geboorteregeling gaf
een protest uit „in naam van
alle vrouwen, die juist we
gens het ontbreken van elke
vorm van voorlichting over
voorbehoedmiddelen, al eeu
wenlang de drama's hebben
meegemaakt van ongewenste
zwangerschap of in het ge
niep gepleegde vruchtafdrij
ving". De paus werd er ver
der van beschuldigd zich te
mengen in interne Italiaanse
aangelegenheden.
„Meer en meer heb ik de
overtuiging gekregen,
dat wat ontwikkelingssa
menwerking betreft,
overheden voorwaarden
moeten scheppen, maar
dat het wezenlijke proces
tot ontwikkeling uit die
samenleving zelf moet
komen".
Dat zei minister-president
Lubbers zaterdagmiddag in
Oegstgeest bij de opening van
de centrale huisvesting van
vier rooms-katholieke orga
nisaties op het gebied van
ontwikkelingshulp, missio
naire activiteit en vluchtelin
genhulp.
De opening van „Duinzicht"
werd bijgewoond door onder
anderen minister E. Schoo
van ontwikkelingssamenwer
king, minister De Koning, in
zijn functie van minister van
Antilliaanse zaken, oud-mi-
nister-president P. de Jong
en hulpbisschop De Kok van
Utrecht.
Lubbers verklaarde tot het
inzicht te zijn gekomen, dat
het mede gaat om vermense
lijking van de samenleving
in de samenwerking met de
partners overzee. Oog heb
ben voor de naaste heeft
mondiale dimensies gekre
gen, zei hij. Hij memoreerde
hoe frustrerend de feitelijke
ontwikkeling van verarming
en wapenwedloop kan wer
ken op die samenwerking.
Voortgaande strijd voor de
mensenrechten is alleen ge
loofwaardig, zei hij, als die
voortkomt uit een samenle
ving die laat zien dat het
haar ernst is met die rechten.
Met nadruk stelde de minis
ter-president, dat wie uit Ne
derland uitgaat om te helpen
overzee, zich ver moet hou
den van deelneming aan ge
wapende strijd. „Er is al zo
veel te doen op het punt van
vermenselijking", zei hij.
Als openingsceremonie zond
de minister-president een
boodschap aan de partner-or
ganisaties van Cebemo en het
Centraal Missie Commissari
aat (CMC). In die boodschap
bracht hij tot uiting de solida
riteit van het Nederlandse
volk met allen die uitzien
naar meer gerechtigheid en
een menselijk bestaan.
Bij wijze van openingsceremonie van huize „Duinzigt"
in Oegstgeest zendt minister-president Lubbers een
telexboodschap aan de partner-organisaties van Ce
bemo en het Centraal Missie Commissariaat.
Bisschop Ernst:
Volharden in
strijd tegen
kruisraketten
De voorzitter van Pax Chris-
ti, bisschop Ernst van Breda,
heeft zaterdagmiddag in Kat
wijk opgeroepen te volhar
den in de strijd tegen de
plaatsing van kruisraketten
in Nederland. Hij deed deze
oproep tijdens een bijeen
komst van de samenwerken
de vredeswerkgroepen uit de
Bollenstreek. „Alleen volhar
ding kan ons nog redden", al
dus mgr. Ernst, die, zoals hij
dat zelf zei, „een woord van
bezinning. Wie zich klaar
maakt voor oorlog, heeft niet
die oriëntatie, die klaarmaakt
voor vrede", aldus Ernst.
Voorafgaande aan de bijeen
komst ging een demonstratie
ve fietstocht door de regio
met enkele honderden deel
nemers.
Het werkboek voor kateche-
se en liturgie van het Hoger
Katechetisch Instituut, met
name de passages over het
doopsel, stuit op onoverko
melijke bezwaren bij de bis
schop van Roermond, mgr.
Gijsen. Hij acht het in strijd
met de rooms-katholieke
leer. Van deze afwijzing
heeft hij inmiddels alle de
kens in zijn bisdom in kennis
gesteld en hen gewaar
schuwd voor de inhoud van
het werkboek.
De teksten van het Hoger
Katechetisch Instituut over
het doopsel kunnen, aldus
bisschop Gijsen, onmogelijk
als handleiding voor dit sa
crament beschouwd worden,
omdat ze het doopsel verla
gen tot een louter maatschap
pelijk en werelds gebeuren.
De schrijvers gaan volgens de
bisschop voorbij aan de kern
van het doopsel, namelijk dat
de mens door het doopsel
verlost wordt van de erfzon
de en kind van God wordt.
De foutieve opvatting komt
naar zijn mening voort uit de
politiek gekleurde ideologie
als zou Jezus van Nazareth
niet de Christus zijn, maar
een politiek en sociaal geën
gageerd voorman en als zou
de rooms-katholieké kerk
niet meer zijn dan een maat
schappelijke groepering, die
ijvert voor een soort wereld
verbetering die God niet no
dig heeft.
Op grond van een en ander
wenst de bisschop nadrukke
lijk vast te stellen dat wie de
inhoud van het werkboek
toch onderschrijft of in prak
tijk brengt zich niet meer ka
tholiek en zelfs geen christen
meer mag i
In de week waarin het rapport van de commissie-Hen
een vernietigend oordeel uitsprak over de rol van de 1
overheden in de ontstaansgeschiedenis van de boderm a
ling, heeft minister Winsemius van Milieubeschermii j
voortvarend actieprogramma tegen die verontreinigi
licht doen zien. Winsemius wil voorkomen dat zwaar a
stoffen in de bodem komen, heeft daartoe een zwarte
ze lijst van de schadelijkste stoffen opgesteld en maai
daarmee tot de behoeder van het dierbaar stukje
waarop zoveel mensen moeten leven.
MINISTER Winsemius wil voorkomen dat wij de ki
decennia voor nog meer van die afschuwelijke verras
komen te staan die zijn voorgangers tot wanhoop
hebben gebracht. In zijn programma blijft hij trouwe
stil staan bij die grote vervuilingsschandalen, waarvan
men een sinistere klank hebben gekregen: Lekke
Krimpen, Gouderak, Volgermeerpolder. Hij richt zij
dacht ook op terreinen waarmee een ieder persoonlijk
ken heeft: drinkwatervoorziening, natuurbehoud, o
mesting van landbouwgronden. Ons voortbestaan zelf
die terreinen in het geding.
Al te lang heeft onze samenleving de ogen gesloten vU,
ramp die ons milieu te wachten stond. Onbekommer
ben we verder geleefd: grote industriële vervuilers:
ambtenaren, landbouwers en veetelers die met te veer'
stoffen de produktie willen verhogen. De commissie-jL
ga heeft de bestuurlijke kant van het Uniser-schandi j
licht en er niet mis te verstane conclusies uit getrokklf
bewindsman heeft nu uit de dure ervaringen deze les F
ken: zorgeloosheid en laksheid zullen aan banden \P.
gelegd. Desondanks blijft de suggestie van de commissf1C
linga tot instelling van een milieu-inspectie zeer de l.
waard. 1
fel
HET wachten is nu nog op een wetgeving die ookfg
voor een snel naderende dood zal behoeden. De mate kt
de industrie nog wordt toegestaan te lozen; zowel in rie]
als op open zee, is een achterhaalde zaak. Nederland^
voorkomen dat de dreiging van de zee straks allere
maken heeft met wat het water voor ons bewaart: onJaa
vuil. [is
k;
Tl
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven- De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Eieren
In een wereld waar het groot
ste gedeelte van de bevolking
in de meest letterlijke zin hon
ger lijdt, meent een kr<
blijkens een artikel v;
Pieters in de LC van
tember, de aandacht op-
moeten vestigen door r'
zwakbegaafden in de giw
heid te stellen met eiee
gooien. Hier is maar élv
clusie mogelijk: Beschar1
Het is beschamend voor
ganiserende horeca-exjfa
doch deze zou zich no^11
gen onnozelheid kunrrn
journalist (wiens artiki
overigens meestal met vrl
noegen lees), die meed"'
over -zonder enige krifri
moeten schrijven. 8*
Het is beschamend
Grieks hamlapje,
bietjes met prei en
aardappelen
volkoren-
karnemelkvla
Voor twee is nodig: 150 g
hamlap, 30 g margarine,
knoflook, salie, zout, pe
per, 1 lepel citroensap;
400 g bietjes, zout, zure ap
pel, 1 dunne prei, ketoem
bar, azijn, suiker;
0,5 1 kg aardappelen;
2,5 dl melk, 40 g volkoren-
meel, 2,5 dl karnemelk,
bruine basterdsuiker.
Schroei het hamlapje dicht in
hete margarinetemper het
vuur zo dat het nèt blijft bak
ken, leg er een hele teen knof
look naast en een paar blaadjes
verse of gedroogde salie. Strooi
èr zout en peper over en bak
het vlees onder regelmatig ke
ren in ruim een kwartier gaar.
Leg het hamlapje op een warm
bord en druppel er de helft
van het citroensap over. Maak
de jus af met weinig water en
de rest van het citroensap en
zeef er de knoflook en salie
uit.
Schil de bietjes en rasp ze.
Kook ze in een half uur gaar
of als ze voorgekookt waren in
tien minuten met weinig wa
ter, zout en stukjes appel.
Warm daarna heel even ke
toembar en de zeer fijngesne
den prei mee. Maak de bietjes
op smaak af met azijn en sui
ker.
Breng bijna alle melk aan de
kook. Meng met de achterge
houden melk het volkóren-
meel aan. Schenk bij dit papje
wat van de hete melk en doe
het dan in de pan. Laat dit
mengsel een minuut al roeren
de zacht koken. Zet de pan in
een bak met koud water. Boer
er, als de pap lauw is gewor
den, de karnemelk door. Geef
dit toetje lauw of geheel afge
koeld met apart de bruine bas
terdsuiker.
JEANNE
Geen krant ontvangen Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur, za
terdags tussen 14.00 en 15.00
uur, telefoonnr.071-122248 en
uw krant wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
ZOELEN Een vijfkop
pig Belgisch team heeft
dit weekeinde Nederland
onttroond als wereld
kampioen zoetwatervis
sen. Het hengelde in drie
uur tijd 37 kg uit de door
regenvlagen gestriemde
golven van het Amster
dam-Rijnkanaal tegen de
titelhouder slechts 23 kg,
en verwierf zich zodoen
de een klinkende 9 als
waarderingscijfer. De
Nederlandse ploeg werd
zelfs verrassend gepas
seerd door Engeland (14
punten) en eindigde met
waarderingscijfer 24 op
de derde plaats.
„De beste heeft gewonnen",
riep na afloop de Belgische
coach Gaston Lowies zelfver
zekerd. Hij had gelijk, want
onder zijn supervisie zwiepte
ploegmaat Francis Bartolas
ook nog eens het persoonlijk
record van de wedstrijd uit
het wit- en wildgekuifde wa
ter: 7,6 kg. „Hij lijkt wel een
machine", gonsden de 5.000
toeschouwers vol ontzag.
Wim Rings, de coach die Ne
derland vorig jaar in het Ier
se Newry naar het wereld
kampioenschap loodste, viel
zijn zegevierende Belgische
rivaal bij. „Gezien de hoge
kwaliteit van dit viswater,
waarin iedereen gelijke kan
sen had, heeft inderdaad de
beste gewonnen. Wij hadden
een bepaalde tactiek uitge
stippeld voornamelijk vis
sen op voorn maar toen
dat niet zo lukte, zijn een
paar jongens een beetje in de
war geraakt. Ze verloren de
moed en schakelden over op
brasem, in de hoop met die
zwaardere vis toch het beno
digde gewicht te halen. Een
verkeerde gok, want de bra
sem wilde niet bijten. De
voorn daarentegen uiteinde
lijk wel, en dus wonnen de
Belgen, want die waren con
sequent op voorn blijven vis
sen"."
Eenentwintig naties, die de
zoetwatervisserij als sport be
oefenen, waren naar titel-
houdend Nederland gekomen
om elkaar dit 29e wereld
kampioenschap af te vangen.
Honderd en vijf loze visser
tjes aan de boze waterkant bij
het Gelderse Zoelen. Onder
hen één eenzame vrouwelij
ke deelnemer: Tuula Arila
uit Finland. Het zal feminis
ten spijten, maar verder dan
een paar alvertjes met een
schamel totaalgewicht van
nog geen twee ons kwam de
Finse niet. Altijd nog meer
overigens dan de hanig in
lieslaarzen paraderende Por
tugees Manuel Jorge, die het
presteerde in drie uur tijd he
lemaal niet beet te krijgen.
De Westduitser W. Kremkus
haalde gisteren de wereldtitel
binnen. Hij ving 6.945 gram
vis. De Luxemburger J.
Kohn (6.250 gram) behaalde
het zilver, de Nederlander P.
van Gooi (4.150 gram) het
brons.
Subtiel
De wereldkampioenschappen
sportvissen bleken geen eve
nement te vormen waarheen
brulboeien als Theo Koomen
of Peter Knegtjes ter verslag
geving moesten worden afge
vaardigd. Die zaten dit week
einde dan ook respectievelijk
bij Ajax-Feyenoord en een
speedbootrace. Maar zelfs de
fluisterstem van een biljart -
verslaggever zou in Zoelen te
luid hebben geklonken, zo
subtiel ging het daar toe.
Snoertjes met een dikte van
zeshonderdste millimeter,
dunner dan het dunste spin
rag, door geen menselijk oog
meer waar te nemen. Hel
kleinste visje moest met een
schepnet uit het water wor
den geholpen, omdat anders
het lijntje zou breken. „Zo'n
superdun snoertje biedt nage
noeg geen weerstand aan de
stroom", legde een kenner
verlekkerd uit. „Het aas be
weegt zich op een uiterst na
tuurlijke wijze door het wa
ter en hoe natuurlijker het
voedselaanbod, des te happi-
ger de vis".
Ultra-licht
De Nederlandse ploeg had
zich door een Japanse firma
uit laten rusten met ultra-
lichte hengels van koolstof
ter waarde van 8.000 gulden
per stuk. 13.20 meter staken
ze uit boven de toegewezen
stekken, aldus de actie-radi
us, waarbinnen gevist mocht
worden, aanzienlijk vergro
tend. Men nam daarmee een
risico. Deze allermodernste
stokken zijn levensgevaarlijk
bij onweer. De koolstof is
hoog-geleidend. In Duitsland
zijn er al twee sportvissers
mee doodgebliksemd. Menige
bezwerende oogopslag werd
in Zoelen naar het zwerk ge
zonden waar zich inktzwarte
koppen samenbalden.
Lokvoer
De bliksem echter kwam uit
een andere hoek. Hij sloeg
toe uit de duisternis waar
wedstrijdvissers (topsporters
noemen zij zichzelf; ze trai
nen drie keer per week in
tensief) hun geheimen koes
teren. Het lokvoer. Paneer
meel kan daarin zitten, ha
vermout, fijngemalen gries
en maïs, zemelen, speculaas
kruiden (vooral grote vissen
houden van zoet) en een heel
scala van zaden tot en
met hennepzaad dat licht-
verslavend werkt, waardoor
de prooi steeds dichter naar
het haakje wordt toegelokt.
Niet alleen de samenstelling
van dat voer is verantwoor
delijk voor wonderbare vis
vangsten, zo viel aan de Zoe-
lense waterkant te beluiste
ren, maar ook de frequentie
waarin wordt bijgevoerd. In
dat laatste onderdeel, zo kon
men zijdelings vernemen, liet
Nederland zich door België
kansloos overtroeven.
De Nederlanders hadden een
alternatieve vorm van voe
ren verzonnen: één keer
goed en laat de voorn maar
komen. Dat was, in de twee
oefenweken voorafgaande
aan het toernooi, een uiterst
succesvolle strategie geble
ken. Op het beslissende mo
ment echter bleef de massale
aanval van voorn op het ne
derlandse lokvoer uit. In pa
niek schakelde men over op
lokvoer voor brasem, redene
rend: „Een brasem van én
kilo weegt op tegen tien
voorns van honderd gram".
Fataal besluit. De brasem
kwam niet en de Belgen, die
de voorn bleven bijvoeren,
met handen vol op het laatst,
haalden aan de lopende band
hun 37 winnende kilo's naar
boven.
PIET SNOEREN
krant, die een dergelijl
dï
publiceert,
Doch zoals met bijna a"'
gen het geval is, heeft
artikel een positieve Ir"
troost mij namelijk mei
dachte, dat de horekaf:
de eieren de ruiten vanJ
gen broodwinning (ver
woord in dit verband) nJ
Drs. Jan Sloos
Leiden.
DE BILT Morgen
perioden met zon gr
worden, maar ook zH
nog een paar buien vahj
middagtemperatuur w<|}(
gens het KNMI een C
16 en dat is iets te weiT
medio september.
Dit weerbeeld wordt
zaakt door een diepe du
die van het zeegebiöv
omgeving van Schotl%/
der naar het noo)-.
koerst. De depressie vf
volg door een zwak hq
gebied, dat de activiteii'
buien sterk zal onderd
Woensdag zal daaroil
en vrij zonnig beginne
in de loop van de daj
invloed van een niei^
aan-depressie alweerp
baar worden.
Amsterdam
Deelen
Eelde
