^Ons leger
komt goed
op de mat"
Al f ootball-
spelend
„de oorlog in
£eidóc6outcwt
Amerikanen voelen zich in Texas
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1983
sind september speelt bijna
derde van de Nederlandse
e hap een serieus
gsspel op Westduits
igebied. Het gaat om 24.000
'liren van het eerste
;orps, onder wie 3000
risten, die meedoen aan de
)-oefening Atlantic Lion,
n met duizenden
ikanen, Duitsers en
jsen. Opperbevelhebber van
grootscheepse operatie,
ons land één keer in de vijf
aan meedoet, is luitenant
aal W. J. Loos. Met hem en
e naaste medewerkers had
iggever Homme Krol een
ek in het tijdelijk
Ikwartier van Atlantic Lion
vliegbasis bij het Duitse
ie.
E Volgens het NAVO-
iek brak gisteren de oorlog
:n slordige vijftig kilometer
Nijmegen gooiden vliegtui-
in de blauwe partij een serie
er de Maas en de Rijn
liggelen. Niettemin moeten
man oprukkende troepen
groene partij met de „hele
'an 6000 voertuigen aan de
[ant zien te komen. Hun com-
mten krijgen een weekend
om daarover na te denken,
,zo lang is er wapenstilstand,
'agmorgen vroeg, bij het be
an de vijfdaagse werkweek,
;de oorlog" weer verder met
issale oversteek van man- en
ïkracht. In de buurt van
igsbeek en Well wordt eerst
ias genomen, over drie inder-
geslagen geniebruggen. Een
ter moet de tros de Rijn over.
fbeurt met niet minder dan
n veerponten, tussen Emme-
n Wesel.
spectaculaire, moeilijke klus,
het is nog maar een voor-
zegt luitenant-generaal
Loos (50). „Daarna staat de
;n nog heel wat te wachten",
in het dagelijks leven com-
int van het Eerste Neder-
Legerkorps (onze NAVO-
»e °P Srond) acteert twee
vijf dagen lang als de opper-
°"iebber. van de oefening At-
Lion, waaraan 24.000 Neder-
=rt 1L000 Amerikanen, 5000
Te-rs en 600 Britten meedoen,
ook nog 10.000 wielvoertui-
2500 rupsvoertuigen,
tijd golft dit leger, voorzien
3se flodders en verdeeld in
lartijen, heen en weer op een
strook dicht bevolkt West-
jrondgebied (plusminus 40 ki-
:r breed) tussen Wesel en
fh, vlak langs de grens bij
e. Het wordt geen vakantie
le maten, verzekert de gene-
Van plat op de rug liggen zal
terecht komen. De spelers
n voortdurend beziggehou-
op de grond niets te doen,
omt er wel iets uit de lucht,
partijen hebben namelijk een
vliegbasis, die hen steunt. Er
linstens honderd vliegtuigen
g in de lucht".
Atlantic Lion een uitput-
m^?
I <iÖ)u ik ket niet wi^en noemen,
^wordt het uithoudingsvermo-
in de man flink op de proef
I. Van de rustpauzes moet
conomisch gebruik gemaakt
n. Het is aan de commandan-
n de eenheden om voldoende
e organiseren". Bij enig door
is mede namens mogelijk
et ja ruste moeders, wordt duide-
de nachtrust te velde geno-
moeten worden, als het zo
'it in schuttersputjes. Overi-
ongestoord, want er zijn
,^5 lts geen gevechtsacties.
Chauffeurs krijgen een aantal
laap opgelegd. „We kunnen
ebben dat zo'n kerel in een
door oververmoeidheid een
iet burgers platwalst", aldus
2977ie Bert van Tol, eerder batal-
k 2, lïfimandant in Libanon en nu
800/ 'jectieider de grote man ach-
planbord, die Atlantic Lion
minuut tot minuut aan het
;k houdt.
èet of koud
'^Nederlanders wordt dit de
na-oorlogse NAVO-oefe-
NERAAL LOOS OVER „ATLANTIC LION
ning. Voor de Amerikanen, onder
wie 8000 man van de uit Texas
overgevlogen Eerste Tankdivisie, is
een oefening op deze schaal een
jaarlijks gebeuren, waar ze ogen
schijnlijk niet heet of koud van
worden, 't Is tenslotte hun beroep.
Generaal Loos: „Voor ons is Atlan
tic Lion erg nuttig, omdat we nu de
gelegenheid krijgen op divisieni
veau tijd, ruimte en tegenstander te
beheersen. Het is belangrijk het sa
menspel met je bondgenoten te oe
fenen. Het gaat ook om onze ge
loofwaardigheid in NAVO-ver
band. Die is essentieel voor de af
schrikking van potentiële tegen
standers". Volgens hem is de oefe
ning grondig voorbereid, in goed
overleg met de Duitse burgerlijke
autoriteiten. Schadegevallen („ze
zijn onvermijdelijk bij zo'n opera
tie") zullen dit keer vlot behandeld
worden. Overigens blijven alle
voertuigen in Nederland op de ge
baande wegen. In Duitsland komen
ze veelal in het vrije veld terecht.
Iedere speler, zoals de militaire
deelnemers hardnekkig door hun
-superieuren worden aangeduid, is
met behulp van een speciale in
structiefilm duidelijk gemaakt hoe
schade te voorkomen.
I Generaal
j W. J. Loos: „Het
uithoudingsver
mogen wordt
flink op de proef
Generaal Loos schat het schadebe
drag royaal tussen de „twee en de
dertig miljoen gulden". Kortom, er
valt weinig van te zeggen. Veel
hangt van het weer af. Over de to
tale kosten van Atlantic Lion voor
de Nederlandse staatskas is Loos al
even vaag. „Acht tot tien miljoen
gulden méér dan het bedrag, dat
we kwijt waren geweest als we At
lantic Lion niet gehouden hadden.
Dan hadden we namelijk óók geoe
fend, zij het in geringere omvang".
Hebben Loos en zijn staf gerekend
op de door Onkruit aangekondige
acties tegen het militaire bedrijf?
„We hopen natuurlijk niet op een
confrontatie, maar eerlijk gezegd
rekenen we ook niet zo erg op de
monstranten. In het geval dat, ne
men we contact op met de burger
lijke autoriteiten. Wij ondernemen
zelf geen actie".
Waarnemers
Als uitvloeisel van de akkoorden
van Helsinki zal Atlantic Lion ook
worden bijgewoond door een aantal
militaire waarnemers van het War
schau Pact. „Het spreekt vanzelf,
dat deze mensen niet alles te zien
krijgen", zegt kolonel C. Kuypers,
de rechterhand van generaal Loos.
„Ze laten ons ook niet alles zien. Ik
zit te denken aan de EOV, de elek
tronische oorlogvoering. De Ameri
kanen werken in deze oefening uit
gebreid met dit soort apparatuur.
Daar wordt nu door ons voor het
eerst goed mee geoefend. Het is
spul, waarmee je verbindingen van
de vijand kunt verstoren, uitluiste
ren en misleiden. Zelf hebben we
'die apparatuur nog nauwelijks. De
geplande aanschaf is vanwege de
bezuiniging door het kabinet uitge
steld tot het eind van de jaren tach
tig".
Hoe beoordeelt generaal Loos de
inzetbaarheid van het Nederlandse
legerkorps, waarvan zestig procent
nu in Duitsland opereert?
„De Nederlandse eenheden komen
goed op de mat. Ook de inzetbaar
heid van het materieel is goed. Ze-
kor tachtig tot negentig procent".
Maar wat dan gezegd van de be
richten, dat veel gaten gestopt wor
den vanuit de achterblijvende on
derdelen in Nederland?
„Dat er kinken zijn in de kabels
van ons logistieke systeem is niet
helemaal onwaar, maar het is niet
zo, dat wat in Nederland achter
blijft, niks meer heeft".
Projectleider overste Van Tol zegt
even later: „Er is absoluut geen
grijs circuit, al wordt er zo nu en
dan ergens een jeep geleend bij een
andere brigade. Onze inzetbaarheid
ligt rond de negentig procent en
dat vind ik hoog".
WEZEP De schade die tijdens
militaire oefeningen door militai
ren aan eigendommen van burgers
wordt toegebracht, is in het recente
verleden zo uit de hand gelopen dat
voor Atlantic Lion een nieuw scha-
debeheersysteem zal worden toege
past. Dat nieuwe systeem is uitge
dacht door de genietroepen in We-
zep. Luitenant-kolonel D. J. Tees,
tevens plaatsvervangend comman
dant van 101-Genie-gevechtstroe-
pen: „De Nederlandse militair is in
de regel niet erg vernielzuchtig tij
dens de oefeningen. Het zijn vooral
de Amerikanen, die denken dat ze
in de uitgestrekte vlakten van
Téxas aan het oefenen zijn als ze in
Europa komen. De Engelsen kun
nen er ook wat van. Die hebben
soms nog steeds het idee dat Duits
land bezet gebied is en dat men
daar maar z'n gang kan gaan. Er
wordt dikwijls geheel onnodig door
koren- en maisvelden gereden met
rupsvoertuigen. Verder komt het
vaak voor dat tuinen omgeploegd
worden door militairen of dat as
faltwegen worden vernield.
In Wezep heeft men nu een sy
steem opgezet waarbij schademel-
dingsteams alle eenheden begelei
den. Wordt de ^schade geconsta
teerd, dan komt er een rapport dat
via éen tussenstation bij de „dama
ge control staff" komt. Daar heeft
men dan tijdens de oefening direct
een overzicht van de schades en
kunnen waar nodig onmiddellijk
maatregelen getroffen worden".
„Vroeger was het zo dat de schade-
rapportage door degenen gedaan
moest worden die de schade ver
oorzaakten. Maar een chauffeur
van een tank, die een paaltje on
dersteboven rijdt, heeft tijdens zijn
oefening vaak geen zin om daaraan
mee te werken. Vandaar dat de
schaderapportage op de helling is
gezet en de genie is ingeschakeld
om een nieuw adequaat systeem te
vinden", aldus overste Tees.
Het blijkt zo geregeld te zijn, dat
het land dat de schade veroorzaakt
ook betaalt. Burgers hebben tot
drie maanden na de oefening gele
genheid schadeclaims in te dienen.
Scheidsrechters
Overigens doen er nauwelijks Ne
derlandse tankbataljons aan de oe
fening mee. Maar dat heeft te ma
ken met de omwisseling van de Le
opards en de Centurions door de
nieuwe Leopard II, welk proces in
volle gang is. De Duitsers knappen
nu Het werk op met hun Leopards
II. Wat overste Van Tol betreft,
wordt Atlantic Lion een prima oe
fening. Om te voorkomen, dat de
„oorlog" uit de hand loopt, heeft hij
de medewerking van 2712 scheids
rechters te velde. Van Tol geniet
nu al van de verrassingen, die hij:
in zijn draaiboek verwerkt heeft.
Onverwachte luchtlandingen, bom
bardementen, aanvallen met che
mische middelen, noem maar op.
Ook het uitstijgen zal danig beoe
fend worden. Dat wil zeggen dat de
bemanningen van tanks en andere
voertuigen er veelvuldig uit zullen
moeten om schuttersputjes te gra
ven en versperringen aan te bren
gen. Ook mogen ze rekenen op en
kele uren gasmasker-op.
Is er toevallig ook een atoomaanval
gepland?
Overste Van Tol (licht grinnikend):
„Nee, dat niet. Beide partijen heb
ben afgesproken geen kernwapens
te gebruiken. Maar goed ook, want
anders loopt de zaak binnen een
dag dood".
HOMME KROL
Een spelletje Amerikaans football in Oirschot om de tijd te doden, alvo- 's Middags noodrantsoenen, maar
rens „de oorlog" in te gaan. warme hap.
OIRSCHOT De Ameri
kaanse militairen maken zich
op de Oirschotse hei in alle
rust op voor Atlantic Lion.
Donderdagmiddag werd de
tijd zelfs gedood met een spel
letje Amerikaans football. Het
speelveld was uitgezet op een
van de vele door rupsbanden
omwoelde zandpaden op de
Oirschotse hei. Deze hei is hun
namelijk toegewezen als ver
zamelplaats. Zij maken zich er
gevechtsklaar en worden ge
formeerd tot inzetbare eenhe
den.
Onder zogenaamde oorlogsomstan
digheden bivakkeren de tankbe
manningen en ondersteunende
groepen in primitieve tentjes, vaak
niet meer dan een tussen enkele
bomen gespannen zeiltje. De rust
van de hei wordt er eigenlijk nau
welijks door verstoord. Ogenschijn
lijk heerst alleen in het hoofdkwar
tier bestaande uit enkele ge
pantserde voertuigen met daarover
een tent een nerveuze stem
ming. Hier hangen de stafkaarten
aan de muur, waarop met fel ge
kleurde viltstiften van allerlei is
ingetekend. Hier spuugt ook de ra
dio bij voortduring berichten uit;
vanwege atmosferische storingen
en het Amerikaanse slang nauwe
lijks te verstaan door een niet ge
traind oor en zeker niet te begrij
pen omdat gebruik wordt gemaakt
van allerlei codes. Op de achter
grond brommen voortdurend zwa
re generatoren en ratelt de telex.
Dat hoofdkwartier, omgeven door
rollen prikkeldraad en getooid met
de Amerikaanse vlag, wordt be
waakt door een eenzame schild
wacht, tegen de regen beschermd
door een in een boom gespannen
regencape. Hij doodt de tijd door al
maar kleine takjes van een grotere
tak af te plukken en er zijn nagels
mee schoon te maken. De man
staat er kennelijk al lang de
grote tak is zo goed als kaal.
Buiten'het hoofdkwartier oogt de
Oirschotse hei over het algemeen
zoals een hei er hoort uit te zien.
Nog net een beetje paars en -over
wegend stil. Slechts her en der
staan min of meer gecamoufleerde
voertuigen van uiteenlopend kali
ber. Zware tanks die, zo wordt ver
haald, nog hebben meegedaan aan
de oorlog in Vietnam en die over
vijf maanden worden vervangen
door nieuw materieel, vrachtauto's,
jeeps en keukenwagens. De inwen»
dige mens wordt, oorlogsomstan
digheden of niet, door de Amerika
nen niet vergeten.
Afgezien van de liters cola die ge
tuige de vele lege blikjes xiagelijks
worden geconsumeerd, zullen de
militairen zeker niet van honger
omkomen, 's Middags schaft de pot
weliswaar noodrantsoenen, maar
's morgens en 's avonds wordt er
warm gegeten.
Hier en daar op het terrein' staan
kleine, ronde, knalgele torentjes.
Navraag leert dat het in Duitsland
gehuurde toileteenheden zijn. Nor
maal gesproken moeten de militai
ren zich bij dit soort oefeningen be
helpen met in de grond gegraven
putjes, maar dat leverde wat pro
blemen op vanwege het grondwa
ter.
Enkele burgers hebben zich al
wandelend op de hei gewaagd. Be
langstellend kijkend naar het Ame
rikaanse geweld. Burgervoertuigen
worden echter van de Oirschotse
hei geweerd. De enige niet-militai-
morgens en 's avonds is er een
de door het Amerikaanse leger ge
huurde civiele personenbusjes
waarmee ook de vertegenwoordi
gers van de media worden ver
voerd. Al het eigen materieel is
kennelijk in gebruik.
Maandagmorgen vertrekken de mi
litairen, richting West-Duitsland.
Verwacht wordt dat er gigantische
verkeersopstoppingen in Oost-Bra
bant zullen ontstaan. Besloten is
dan ook om wanneer NAVO-vlieg-
tuigen in het kader van een lucht
machtoefening schijnaanvallen uit
voeren op de kolonnes, daarop niet
te reageren. Dat wil zeggen, niet
van de weg af in dekking te gaan.
De chaos zou er alleen maar groter
door worden.
