Schandaal beroert beroemde Britse kostschoo
Rijksarchief Algemeen
„supermarkt" voor
historische informatie
Geboren verliezer
McGovern doet
opnieuw een gooi
naar presidentschap
CcidócSoivaunt
Raad Milieuhygiëne wil einde afvallozingen Noordzee
hﮧ1
jjfc.
vnwm
Patstelling
bij Homburg
opgeheven
CONGRES OVER RESTAURATIE IN DEN HAAG
DEN HAAG De Centrale Raad voor
de Milieuhygiëne wenst dat de regering
de afvallozingen op de Noordzee uitein
delijk stopzet. Het gaat met name om
de lozing van milieuvreemde stoffen
die niet zijn af te breken. Dit zegt de
Raad in zijn advies aan minister Winse-
mius van Milieubeheer.
De Raad meent dat het huidige overheidsbe
leid. neergelegd in de nota Harmonisatie
Noordzeebeleid, niet ver genoeg gaat. Deze
bevat te veeL vaagheden, vooral ten aanzien
van de uitvoering van de daarin genoemde
voornemens.
Tijdens zijn vergadering sprak de Raad zich
uit voor het staken van de verbranding van
chemisch afval op zee uiterlijk in 1990. Het lo
zen van chemisch afval, dat vrijkomt bij de
produktie van titaandioxyde moet uiterlijk
eind 1985 worden beëindigd. Het storten van
radio-actief afval in zee mag niet meer gebeu
ren.
Voorts wordt er aangedrongen op een spoedi
ge uitvoering van het verdrag ter voorkoming
van verontreiniging van de zee door schepen
(marpol), dat Nederland in juli van dit jaar
heeft geratificeerd. Bovendien moet de con
trole vanuit de lucht op de naleving van dit
verdrag worden verscherpt. Daarnaast beveelt
de Raad aan strengere en andersoortige straf
fen in te voeren, zoals het ontnemen van de
vaarbevoegdheid bij herhaalde overtreding.
In het algemeen is de Raad van mening dat de
gevolgen van de menselijke activiteiten op de
Noordzee voor het milieu volledig in beslissin
gen meegeteld moeten worden. Men waar
schuwt in zijn advies voor de gevolgen van de
vervuiling van de Noordzee op lange termijn.
..Economisch lijkt het aantrekkelijk indus
trieel afval in zee te lozen, omdat het goed
koop is. Over een aantal jaren kan blijken dat
onevenredig hoge kosten gemaakt moeten
worden om de gevolgen te bestrijden, als ze al
te bestrijden zijn", aldus de Raad. die wijst op
de ervaringen met de gifstortplaatsen op het
land.
Paus tevreden
met dr. Kolvenbach
Onze landgenoot Peter-Hans Kolvenbi
die dinsdag in Rome werd gekozen als
nieuwe generaal-overste van de jezuïe
hier in gesprek met de paus, die gisteren 'cohl
het hoofdkwartier van de jezuïeten een sfn?8
ciale H. Mis opdroeg. slijte
De paus was avond tevoren in Rome tefen
gekeerd van zijn bezoek aan Oostenrijk. r
de terugreis toonde de paus zich tegenc"1^
journalisten tevreden over de verkiezing ?nt
de pater Kolvenbach. Hij kende hem w< [?u
waar nog niet persoonlijk, „maar ik had >'jvc
de andere kant ook geen persoonlijke ka l'tei
daat", voegde de paus hieraan toe. urs 1
De paus uitte verder zijn tevredenheid 'Jn f
zijn bezoek van vier dagen aan Oosten |f»er
Hij verklaarde desgevraagd nog niet te
ten wat zijn volgende reisdoel zal zijn.
1JSVI
IL
;Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN De 300 leer
lingen van Dartington
Hall, één van de be
roemdste en duurste En
gelse particuliere kost
scholen, waar het nieuwe
trimester pas aanstaande
maandag begint, zullen bij
hun terugkeer in de oude,
vertrouwde gebouwen di
rect merken, dat er iets
veranderd is. Dartington,
zoals deze onderwijsin
richting nabij Totnas in
Devon meestal genoemd
wordt, heeft een beroerde
tijd achter de rug. Het zal
trouwens nog een hele
poos duren, eer alles er
weer helemaal normaal is.
Dartington Hall was deze zo
mer twee weken lang een
voorwerp van spot naar aan
leiding van een (sex)schan-
daal. Zelfs voor een ultra-pro
gressieve privé-kostschool zo
als Dartington was dat genoeg
om de hele instelling op haar
grondvesten te doen trillen.
Het sexuele aspect van dit dra
ma trok uiteraard uitvoerig de
aandacht van Londense boule
vardkranten, die het een lek
kere kluif vonden.
Maar ook de heel serieuze dag
bladen besteedden grote aan
dacht aan Dartingtons pro
bleem. Ze konden niet anders,
want sommige leerlingen van
die kostschool hebben erg be
kende ouders, onder wie een
Lagerhuislid.
Sedert het schandaal heeft
Dartington twee nieuwe direc
teuren: dr. Roger Tilbury, die
tot kort geleden het onder-
hoofd was. en Eric Adams,
eerder econoom. Zij nemen de
plaats in van dr. Lyn Blacks-
haw (44), die gedurende één
trimester het nieuwe hoofd
was. De zeven beheerders van
Dartington hadden Blackshaw
afgelopen maart in dienst ge
nomen voor een periode van
vijf jaar, met een salaris van
15.000 pond. Verleden week
nam hij ontslag.
De meeste beheerders accep
teerden dit met grote opluch
ting, want dr. Blackshaw had
in Dartington grote opschud
ding veroorzaakt door de ho
peloos verwende leerlingen en
sommige leerkrachten harder
aan te pakken dan ze gewend
waren. In de herfst van het
trimester stuurde hij zonder
voorafgaande waarschuwing
vier leerlingen naar huis. Uit
de schoolbibliotheek hadden
ze enkele boeken weggenomen
en deze in Totnas verkocht.
Begin augustus had dr. Blacks
haw een rondschrijven ver
spreid. waarin hij alle ouders
erop attent maakte, dat som
mige leerlingen van Darting
ton dieven waren en dat in
deze beroemde kostschool
drugs gebruikt werden. Vol
gens Blackshaw overnachtten
veel meisjes (Dartington is een
gemengde kostschool) vaak
buiten de instelling overnacht
ten. Ouders werden gewaar
schuwd. dat hij de hoogste af
deling van de school (die van
de 17- en 18-jarigen) zou slui
ten. als er niet meer discipline
kwam.
Maar Dartington Hall is een
uitermate progressieve kost
school, waar de traditie wil,
dat praktisch alles mag. Ze
werd in 1926 gesticht door een
idealistisch echtpaar, Leonard
en Dorothy Almhirst. Darting
ton Hall ontwikkelde zich tot
een gemengde kostschool,
waar de leerkrachten zich in
spanden om uit alle leerlingen
het beste naar de oppervlakte
te brengen. Autoritair gezag
was er uit den boze: het accent
werd gelegd op genegenheid.
Er hoorde nergens dwang bij;
van de leerlingen werd zelfs
niet verwacht dat zij de lessen
bijwoonden. Stichters hechtten
meer belang aan goede voor
beelden dan aan theoretische
lessen. Alle leerlingen hadden
inspraak en er was zo weinig
mogelijk toezicht. De revolu
tionaire opvoedkunde die in
Dartington toegepast werd.
had tot resultaat dat deze on
derwijsinrichting snel een
gunstige nationale en zelfs in
ternationale faam verwierf.
Het werd één van de duurste
kostscholen van Engeland.
Vandaag de dag betalen de
progressieve ouders, die er
hun kinderen geplaatst krij
gen, tot 5.800 pond per school
jaar voor de oudste leerlingen.
De jongens en meisjes zijn ver
deeld over gemengde huizen.
Het feit dat dr. Blackshaw als
nieuwe directeur wat meer
discipline tot stand probeerde
te brengen, wekte de wrevel
van talrijke leerlingen op. De
ruiten van zijn kantoor wer
den stukgegooid. Sommige ou
dere jongens met een goed ge
heugen deden ijverig naslag
werk in hele reeksen bekende
Engelse geillustreerde maand
bladen van het „soft porno" -
genre. Deze wakkere knapen
hadden namelijk de aantrek
kelijke echtgenote van het
nieuwe hoofd dadelijk her
kend. In één van die tijd
schriften stonden foto's van
Beth Blackshaw (nu 37) in
haar volle blote glorie. Die
portretten waren zeven jaar
geleden gemaakt.
Dr. Blackshaw gaf één van de
jongens, die met zo'n foto op
de rug in de school rondliep,
een flinke schop. Het resultaat
van die aanslag was een sa
menzwering van de leerlingen
om hem in de kortste keren
compleet ten val te brengen
Naar de vulgairste boulevard-
kranten van Londen werd de
informatie doorgebeld, dat de
vrouw van het nieuwe hoofd
van één van Engelands duur
ste en beroemdste kostscholen
destijds in haar blootje, gepo
seerd had voor foto's die daar-.
na in „Mayfair" waren ver
schenen. Bedoelde kranten
aarzelden geen moment om
daarop in te haken
De vernietigende klap werd
toegediend door het dagblad
The Sun van Londen. Deze
boulevardkrant had een paar
uiterst compromitterende fo
to's van het echtpaar Blacks
haw op de kop getikt. Ze wa
ren gemaakt in het begin van
de jaren zeventig en hadden in
een „soft porno"-tijdschrift ge
staan, dat inmiddels op de fles
was gegaan. Sterk vergroot
verschenen ze opnieuw in The
Sun. die zorgvuldig uitlegde
dat de blote man op de foto hel
huidige hoofd van Dartington
Hall en de frisse dame zn
vrouw was
Dr. Blackshaw probeerde fleg
matiek te blijven. Maar de vol
gende dag nam hij ontslag,
meeste ouders van leerlin
waren daar erg blij om
vertelden, dat zij de luch
foto's van Beth Blackshaw
die van het echtpaar hen n
der geirriteerd hadden dan
Blackshaws autoritaire op
den in de school. „Hij
geen kritiek uitstaan", zei
van de moeders. „Hij
niet in het kader van Dart
tons opvoedkundige filosof.
Het merkwaardige is, datin®s
beheerders en de gezamenl
nieuwe hoofden van Dart
ton Hall, nu toch besloten
ben in het schooljaar
maandag begint, uitzonderl
disciplinaire regels toe te
sen. De 300 leerlingen woi
onmiddellijk na hun aanko
hiervan op de hoogte gebri
.Wij zullen aan iedereen
cies vertellen hoe alle pre
men van disciplinaire
voortaan opgelost zullen
den", zegt directeur Tilbui
ROGER SIMONS
dze<
bej
ïko:
f2.'
di
WASHINGTON Geor
ge McGovern, die zich
deze week binnen de De
mocratische Partij kandi
daat heeft gesteld voor
het Amerikaans presi
dentschap geldt in de
Verenigde Staten als een
..geboren verliezer". Zijn
nieuwe gooi naar het pre
sidentschap heeft dat ima
go alleen nog maar ver
sterkt. Enkele vooraan
staande democratische
partijgenoten hebben al
verklaard dat de 61-jarige
McGovern zich nu echt
belachelijk begint te ma
ken en dat hij de opposi
tionele Democratische
Partij inclusief de „serieu
ze" presidentsgegadigden,
zoals Walter Mondale en
John Glenn, schade be
rokkent.
Zelfs zijn vrouw Eleanor en
drie van zijn vijf kinderen
hebben zich openlijk tegen het
avontuur verklaard dat vader
George aangaat. Zij zullen niet
meedoen aan zijn campagne.
In de Amerikaanse verkie
zingsstrijd is het voor de kan
didaten haast onontbeerlijk om
voortdurend met een gelukkig
Amerikaans modëlgezin om
zich heen op te treden.
McGovern heeft ook geen ech
te campagnestaf, geen mede
werkers die hem informeren
en adviseren over de te voeren
strategie ten aanzien van de
concurrenten. Hij ligt ook mil
joenen dollars achter op het
campagnegeld, dat de zes an
dere democratische presidents
kandidaten inmiddels ver
gaard hebben.
De voormalige senator (hij
verloor in 1980 bij de parle
mentsverkiezingen zijn se
naatszetel en geeft sindsdien
lezingen, schrijft boeken, en ik
oprichter en bijna enig lid van
de kleine organisatie „Ameri
kanen voor gezond verstand"),
won in 1972 de nominatie bin
nen de Democratische Partij.
Hij moest het toen opnemen
tegen republikeinse presidënt
Nixon. Deze McGovern met
een nog nooit in de Ameri
kaanse geschiedenis vertoonde
meerderheid. Nixon won in 48
van de 50 staten.
PACIFISME
Het gebeurde in de tijd dat de
oorlog in Vietnam tot hevige
emoties in de VS was gaan lei
den. McGovern concentreerde
zijn hele campange op de eis
dat de Amerikanen zich zou
den terugtrekken uit die uit
zichtloze oorlog. Maar de over
grote meerderheid van de kie
zers vond dat een veel te een
zijdige houding, wilde niet
vereenzelvigd worden met an-
ti-Vietnamdemonstranten en
bezorgde daarmee Nixon een
formidabele triomf op het mo
ment dat diens politieke dood
vonnis eigenlijk al was gete
kend: De Watergate-inbraak
was al gepleegd, maar het
schandaal was nog niet in vol
le omvang losgebroken.
Thans doet McGovern eenzelf
de beroep op het pacifisme on
der de Amerikaanse bevol
king. In zijn speech deze week
pleitte hij voor snelle resulta
ten in de ontwapeningsonder
handelingen met de Sovjet-
Unie en voor een betere ver
standhouding met het Cuba.
Tevens wil hij dat de Ameri
kaanse militaire adviseurs uit
Midden-Amerika en van
VS-vredestroepen uit Libanon
George McGovern
worden teruggetrokken.
McGovern meent dat de ande
re zes democratische presi-
dents-aspiranten (Glenn, Mon
dale, Cranston. Hart, Hollings
en Askew) stuk voor stuk veel
te veel slagen om de arm hou
den als het om oorlog- en vre
desvraagstukken gaat. „Ik zou
niet voor een tweede keer
naar het presidentschap din
gen als ik niet met hart en ziel
geloofde dat ik de door God
gegeven capaciteit heb om dit
grootse land af te houden van
de afgrond en op de weg naar
de vrede te zetten", aldus
McGovern.
Het noodlot wilde dat McGo
vern een dag voor het Kore
aanse vliegtuigincident publie
kelijk had verklaard dat „wij
in Amerika heel dankbaar
moeten zijn dat deze meneer
Andropov een redelijke jongen
en behoorlijk gematigd is."
Thans betreurt hij die uit
spraak geenszins. „Nu is een
vliegtuig neergeschoten, moge
lijk per vergissing. Straks gaat
er per vergissing een atoom
bom af. Het vliegtuigincident
bewijst alleen maar de drin
gende noodzaak om ontwape-
ningsaccoorden te sluiten."
MARC DE KONINCK
SUSKE EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
'Urn nul btmtid, trimden Uu lyn u dinh
(bar omdil it dt hthtn]dftn neb vfftrjdjfd
(tón dt Ml i" Ik btn m fotdt j
ydmi/iMndd^j
Ütmb.k en Suikt en Unkt1 hndtbjk J
ya bqon .li tut crplt Ie vrtun f
ïlfom mn Itr nidi lii mottm dit L
fmtl noren Ik ul m/ullu uilltflti
UTRECHT De vakbonden
en de directie van Homburg
hebben vanmiddag een poging
gedaan om de onderhandelin
gen over inleveren van loon
voor behoud van banen uit het
slop te halen. De 600 FNV'ers
onder de 775 personeelsleden
van Homburg hebben van de
directie geëist het overleg met
hun bond te heropenen en de
brief in te trekken, waarin het
personeel zich bereid moest
verklaren tot inlevering van
7% loon. Zou de directie dit
niet voor vanavond doen, dan
breken morgen stakingen uit
bij de bedrijven in Olst en
Cuyk. De Voedingsbond FNV
heeft als compromis een 4% la
ger loon en vijf kwartier min
der pauze per week voorsteld.
Volgens directeur Broere van
Homburg is dit echter gewoon
te weinig om het bedrijf uit de
problemen te halen.
DEN HAAG Het Alge
meen Rijksarchief is een
supermarkt voor histori
sche informatie. Althans,
zo heeft de directeur van
het Rijksarchief, dat stuk
ken restaureert en conser
veert, het eens genoemd.
Iedereen kan er terecht.
Wat er zoal te zien is? Pa
pier, veel papier, zo'n 70
kilometer en verder
150.000 kaarten en atlas
sen 70.000 uit de 19e
eeuw 45.000 boeken en
30.000 perkamenten oor
konden.
Stoffig, saai? „Nee, het is juist
erg spannend", zegt Judith
Hofenk de Graaff, verbonden
aan het centraal laboratorium
voor onderzoek van voorwer
pen van kunst en wetenschap.
„Elk stuk heeft een achter
grond, een geschiedenis. En
oude, bevlekte papieren kun
nen ook mooi zijn, het hoeft
niet allemaal spie en span".
Een voorbeeld van wat er ge
restaureerd wordt. Heemskerk
en Barentz hadden op hun fa
tale tocht naar Nova Zembla
prenten meegenomen. Prenten
die in Nederland destijds niet
zeldzaam waren. Die zijn nu in
klompen papier bij de restau
rator. Het worden, na restau
ratie, prenten die door hun
achtergrond waarde krijgen.
In Den Haag is deze week een
congres over de restauratie
van archiefstukken aan de
gang Hofenk de Graaff is
de coördinator daarvan en
vice-voorzitter van de IADA,
de internationale grafische
restauratorendag. Het congres
wordt eens in de vier jaar ge
houden. Nieuwe ontwikkelin
gen zijn er niet geweest,
„maar". zegt Hofenk de
Graaff, „het is goed om onze
problemen samen op dit con
gres te bespreken".
Niet alleen papier
Overigens heeft net Rijksar
chief natuurlijk niet alleen
maar papier. Er zijn bijvoor
beeld ook stukken (ijzer en
steen) uit de Romeinse tijd.
Dat kan geen papier zijn, want
papier is niet zo lang houd
baar. Alleen de Egyptenaren
konden hun papyrus onder
uitstekende omstandigheden
bewaren. Zij begroeven het
en voorkwamen daarmee dat
zuurstof of licht het konden
aantasten.
Hofenk de Graaf, die zelf che
micus is, vertelt over het di
lemma waarvoor restauratoren
des en een tekort aan ge 21£
het allemaal niet meer tey,itic
happen. In Nederland b
ren we 10% van het are
materiaal van de overheid R
voorbeeld regeringsarchii J.
brieven van oud-ministers <40
de VS is dat 2% en in het er
blok 1%", zegt Hofenk "ko
Graaff. j
„We kijken nu meer naaipr'
bewaaromstandigheden e -28
omgevingscondities. De tefie
ratuur, waarin je de stuFelc
bewaart mag niet extreei n33
de vochtigheidsgraad mag^at
te hoog zijn". Zij wijst nober
de luchtverontreiniging
vooral de zure regen, di< tev
achteruithollen van de pal s
kwaliteit in de hand wei-73
„Zwaveldioxyde bijvoorl 1
wordt snel door het papie ok
genomen. En ook rook taO,
stukken aan". 5!
Stukken die in gevaar iko
krijgen in principe natuifcte!
voorrang, maar Hofenl inj
Graaff laat doorschemere brc
een restaurator of een arc n
ris hier een sterk persoo). s
stempel op het beleid 14C
drukken: Wat hij mooi 7-3
wordt dan bewaard. Zij
echter niet het woord s
groei in de mond nemen, bo:
Een detail uit de kaart. Het witte gedeelte was niet meer
te redden.
staan. „Aan de ene kant moet
een stuk (een informatiedra
ger) zo goed mogelijk bewaard
blijven en moet zo weinig mo
gelijk informatie verloren
gaan. Aan de andere kant wil
de restaurator het mooi maken
en zeggen: Zo vies zag het er
uit, en kijk nu eens".
Ter illustratie geeft zij een
voorbeeld: De restaurator is in
het bezit van het hemd waarin
Ernst Casimier in de 17e eeuw
doodgeschoten werd. Het
bloed heeft het hemd aange
tast en het zou dus gewassen
moeten worden. Dat betekent
dan echter dat de authentici
teit van het hemd verloren
gaat.
„Restauratie zal altijd een
compromis blijven", aldus Ho
fenk de Graaff. „Ja, je moet je
inhouden om het niet té mooi
te willen maken", geeft Gerrit
de Bruin, chef van het Alge
meen Rijksarchief toe. „Je
kunt een smoezelige kaart
mooi bleken, maar dat is niet
nodig".
Rondkijken
De Bruin („Er is hier zoveel
moois te zien") legt sterk de
nadruk op de openbaarheid
van de archiefstukken. Ieder
een kan kopieën, microfilms
of foto's laten maken of ge
woon rondkijken. „Vooral het
uitzoeken van stambomen
neemt de laatste tijd een grote
vlucht".
„Er zijn bergen archiefmateri
aal die bewaard moeten wor
den en met de huidige methor
Houdbaarheid
De restaurators werken
andere met water en (eeRK1
perkt aantal) chemicaliën36
water wordt wel veel vui
wijderd, maar het stuk
aangetast worden en een
van de informatie kan
ren gaan. Er moet zo
mogelijk aan het stuk
deren, maar de houdbaa
staat natuurlijk voorop.
De kwaliteit van het pap
sinds 1840 hard achteru
gaan, stelt de Bruin. Vo<
tijd werden er lompen i
papier verwerkt en dai
kon de verrottingstijd w erk
uitgesteld. Het Nederl
papier is tot die tijd het
in de wereld geweest. I
land had veel papiermol!
kocht veel lompen in he
tenland.
De Bruin en ook Hofei
Graaff maken zich echte
gen om de moderne regt
archieven die volgens h<
voor grote problemen
zorgen. „Het papier is v^u
slechte kwaliteit en kaïfc®
zo lang goed bewaard
den". „En dat geldt ookL*
de moderne kunst", zei
dith Hofenk de Graafl
kunstenaar denkt ook
maal niet na over hoe lai jjjj"
behouden blijft. Dat was
ger wel anders".
MARTIN VC
ui
