Velotype lijkt
kip met gouden ei
Rietkerk: verzet van
Woensdrecht nutteloos
Geen automatische
prijscompensatie
in nieuwe CAO Shell
Rotterdam zoekt
oplossing voor
betaalproblemen
bij woonlasten
MISLUKT GESPREK
OVERGASPRUS
Minister
zet mes in
subsidie
regeling
voor
bedrijven
t
De uitvinding van de eeuw
nü in het Boek van de Maand
voor slechts f 14,90.
Antiekbeurs
Gouda
9 10 11
BINNENLAND
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1983 PAGING
DEN HAAG Een eerste gesprek tussen minister Van
Aardenne (Economische Zaken), de Gasunie (gasprodu-
cent) en de VEGIN (vereniging van gasbedrijven) over de
gasprijs voor kleinverbruikers in 1984 is gisteren mislukt.
De delegatie van de Gasunie bepleitte een verhoging van
de gasprijs op 1 januari van 4,1 cent per kubieke meter (in-
.clusief BTW), de VEGIN-delegatie zei tegen een prijsver
hoging te zijn. Minister Van Aardenne heeft beide partijen
in net gesprek opgeroepen nog eens met elkaar te proberen
overeenstemming te bereiken. Het hoofdbestuur van de
VEGIN zal komende week besluiten of men dat wil doen.
Friese, Groningse, Overijsselse en Noordhollandse gasbe
drijven hebben laten weten hun contracten met de Gasu
nie wat betreft de levering van Fries aardgas per 1 januari
1984 niet te verlengen. Dit gas voldoet namelijk niet aan de
landelijke Giveg-normen. De bedrijven willen voortaan al
leen nog maar schoon gas uit Slochteren.
Hoofdbestuur D'66
niet meer tegen
plaatsing kernraket
DEN HAAG Het hoofdbestuur
van D'66 vindt dat de partij zich
momenteel niet definitief tegen de
plaatsing van nieuwe middellange
afstands-kernraketten moet uit
spreken. De partij moet vasthou
den aan het eerder ingenomen
standpunt waarin plaatsing alleen
„onder de huidige omstandighe
den" wordt afgewezen. Dat staat
in een nota over vrede en veilig
heid die het hoofdbestuur gisteren
heeft uitgebracht. Het standpunt
van het hoofdbestuur gaat in tegen
een uitspraak van het D'66-con-
gres in mei dit jaar.
Nieuwe wet Openbaarheid
van Bestuur
DEN HAAG Het kabinet is van plan de be
staande Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) te
vervangen door een nieuwe wet. Halverwege vol
gend jaar hoopt de regering bij het parlement een
nieuw wetsontwerp in te dienen, waarin vele aan
bevelingen van de evaluatiecommissie van de
WOB worden opgenomen. Premier Lubbers schet
ste gisteren de uitgangspunten van de nieuwe wet
en de grenzen die aan openbaarheid van ambtelij
ke stukken zullen worden gesteld. „De stelregel,
de geest is, dat als er geen goede reden is om iets
geheim te houden, het openbaar moet worden ge
maakt", aldus de premier tijdens een overleg met
de kamercommissie voor binnenlandse zaken.
Lubbers en ziin collega Rietkerk (Binnenlandse
Zaken) wezen het openbaar maken stukken die in
de pers zijn uitgelekt van de hand.
Treinkaartje
niet duurder
UTRECHT In te-
genstelling tot wat
de laatste jaren ge
bruikelijk was,
wordt het spoor
kaartje op 1 oktober
aanstaande niet
duurder. Op 1 april
is er al een prijsver
hoging van acht pro
cent doorgevoerd.
Ook bij het overige
openbaar vervoer
blijven de prijzen
ongewijzigd.
IKV welkom in Moskou
DEN HAAG Vertegenwoordigers van
de internationale vredesbeweging, waar
onder het IKV, zijn welkom in Moskou.
Volgens IKV-secretaris Mient Jan Faber
zullen vertegenwoordigers van de vredes
beweging uit de vijf landen die in aan
merking komen voor plaatsing van kern-
raketten en de VS op hun verzoek in
Moskou worden ontvangen door minister
Gromyko van buitenlandse zaken. Een
datum voor het gesprek is nog niet vastge
steld. De vredesbeweging zal er volgens
Faber tijdens het bezoek bij de regering
van de Sowjet-Unie op aandringen vast
een begin te maken met het ontmantelen
van de SS-20 raketten. Men gelooft dat
het westen door deze stap gedwongen zal
worden tot uitstel van plaatsing van de
kruisraketten in Europa.
Overheid gaat TNO
anders financieren
DEN HAAG De overheid g
TNO anders financieren. Daarbij
het bedrag dat TNO nu als een sa $ES
basissubsidie van de overheid kri
verlaagd worden van 156 naar
miljoen gulden. Van de andere ki
gaan subsisdies van de verschillen ,ft-ee
ministeries aan TNO voor gericht,rens
derzoek omhoog van 44 naar 120 m ^mei
joen gulden. Van het bedrag van 1 |(iaar
miljoen gulden komt 56 miljoen gi pen
den van Economische Zaken, 26 m
joen gulden van WVC, vijftien m pjet
joen gulden van VROM, tien miljo ^jts
gulden van Landbouw en Visse pres.
negen miljoen gulden van Sociale 1 ujtge
ken en vier miljoen gulden van Vi wa5
keer en Waterstaat.
AMSTERDAM Nie
mand hoeft in de Amster
damse RAI te zoeken
naar de stand waar de
Velotype, de revolutio
naire nieuwe typemachi
ne, wordt gepresenteerd.
Waar de meeste mensen
staan, daar is het. Terwijl
de beurs voor kantoorin
novatie, zoals het chique
heet, het gebruikelijke
beeld vertoont van veel
computer-geglitter met
hier en daar wat belang
stellenden, kan het Rijs-
wijkse bedrijf Special
Systems Industry (SSI)
zich iedere dag verheu
gen in een overweldigend
aantal toeschouwers. De
kleine ruimte die het jon
ge bedrijf heeft afge
huurd om de supersnelle
Velotype te promoten,
blijkt veel en veel te
klein voor het succes dat
de puur Nederlandse uit
vinding teweeg heeft ge
bracht.
Met de nieuwe typemachine
is drie keer zo snel te werken
als met de tot nu toe gebrui
kelijke systemen en een goe-
fend typist(e) kan een snelle
spreker er zelfs op bijhouden.
Als proef op de som vroeg SSI
een jongen die 180 uur prak
tijkervaring met het apparaat
had, een lange, wanordelijke
De uitvinders: N. Berkelmans (links) en M. den Outer (Nun-
speet).
discussie woordelijk mee te
tikken. Dertig seconden na
afloop had iedereen de letter
lijke tekst van de discussie op
papier.
Zo'n supersnel en dus econo
misch interessant produkt,
moet natuurlijk wel de inte
resse van diverse bedrijven
opwekken. Hetgeen gebeurde.
SSI is al met verschillende or
ders verblijd, waaronder een
aantrekkelijke van Philips.
Waaruit mag blijken, dat ge
renommeerde bedrijven de
vinding niet als speelgoed
zien. Al heeft mogelijk mee
gespeeld, dat de overheid er
wel iets in zag, want het mi
nisterie van economische za
ken verstrekte een ontwikke
lingskrediet.
dat SSI met de Velotype de
kip met het gouden ei in huis
heeft gehaald. „Dat zou ik nog
niet zo hard durven stellen",
zegt ir. H. Schweigman, met
ir. R. Nitzsche directeur (Ma-
naging Director zegt het visi
tekaartje) van SSI. „Ik heb
wel het gevoel dat de locomo
tief nu rijdt en dat die niet
meer gestopt kan worden.
Anderen geloven echter nu al
dat het een enorm commer
cieel succes wordt".
In een poging de enorme inte
resse te verklaren, wijst
Schweigman erop, dat typen
een achtergebleven gebied is.
„De elektronika heeft ervoor
gezorgd, dat alles duizenden
keren sneller gaat dan in het
begin van deze eeuw. Maar zo
snel als er er toen werd ge
tikt, wordt er nu nóg getikt.
Er is niets veranderd". Waar
elders sprake is geweest van
evolutie, kwam op dit gebied
de Velotype dus als een com
plete verrassing.
Medeklinkers
Met weglating van veel tech
nische gegevens, komt het
erop neer, dat op de Velotype
letters niet meer stuk voor
stuk na elkaar worden aange
slagen, maar tegelijk. Er is
een linkerblok met medeklin
kers, een middenblok met
klinkers en een rechterblok
met medeklinkers. De handen
liggen vrij stil en met de muis
van de hand kunnen de toet
sen voor hoofdletters en spa
ties worden ingedrukt.
De computer zorgt ervoor dat
letters die gelijktijdig worden
ingedrukt in de goede volgor
de komen. Als de s, c, en h te
gelijk worden aangeslagen zal
er altijd sch verschijnen om
dat de computer geen andere
constructie kent. Met de wijs
vinger kan dan (bijvoorbeeld)
een e worden getikt en met
de rechterhand tegelijk p en 1.
De computer maakt er dan
automatisch schelp van en
niet schepl, omdat dat woord
voor hem niet bestaat. De Ve
lotype construeert dus letter
groepen, maar het is een mis
verstand dat het apparaat in
staat is lettergrepen te tikken.
Opleidingen
Het werken met de Velotype
Het toestenbord van de Velotype.
is betrekkelijk snel te leren,
omdat er slechts een kwart
van de tijd mee gemoeid is
vergeleken met hët huidige
systeem. Opleidingen in de
typesector met name de se
cretaresse-opleiding, zouden
daardoor aan kwaliteit kun
nen winnen, omdat er niet
meer zoveel uren aan typeles
besteed hoeven te worden.
Ondanks die voordelen ge
looft Schweigman niet, dat de
huidige systemen er volledig
door verdrongen zullen wor
den. „Ik vergelijk het met de
vulpen en de balpen; er zijn
nog altijd mensen die met een
vulpen schrijven. Het kan al
lemaal heel goed naast elkaar
bestaan; overschakeling van
het ene op het andere systeem
kost maar een paar secon
den".
In de praktijk zal de vinding
van de Nunspeter Den Outer
en de Apeldoorner Berkel
mans (die er zelfs al vanaf
1939 mee bezig is geweest)
hoofdzakelijk worden ge
bruikt door secretaresses en
in typekamers. Schweigman:
„Secretaresses moeten mo
menteel de meeste tijd pan ty
pen besteden. Dat is met de
Velotype niet meer nodig en
dus zijn ze beschikbaar voor
andere dingen. Ze kunnen
functies overnemen van ma
nagers en stafleden, waardoor
ze waardevoller worden. Het
heeft volgens mij een enorme
opwaardering van de functie
tot gevolg, in die sector zal de
invoering van nieuwe appara
tuur dan ook geen ontslagen
tot gevolg hebben. Anders ligt
dat in wat ik de ouderwetse
typekamer noem. Daar zal
ongeveer de helft van het
personeel overbodig worden.
Dat is dan pech gehad. Een
typekamer is toch een onding,
het is lopende-bandwerk. En
het domste werk moet je het
eerste aanpakken".
Gezondheid
Een ander aspect van deze
ontwikkeling, is dat de ge
zondheid ermee gediend kan
worden. Schweigman: „Di
verse leraren hebben twee
jaar met de Velotype gewerkt
en die stellen dat ze het zowel
lichamelijk als geestelijk min
der vermoeiend vonden dan
anders. Op dat punt zie ik nog
wel meer ontwikkelingen.
Machines waarbij je je handen
volledig stil kunt houden bij
voorbeeld". Gezien de over
weldigende reacties op de Ve
lotype, die nu nog f 4500,-
kost, maar minder naarmate
de produktie massaler kan
worden, zal voor nieuwe ont
wikkelingen zeker belangstel
ling bestaan. Schweigman:
„Het is gek, maar we hadden
vooraf veel meer een houding
verwacht verwacht in de
trant van: ja, maarDie te
rughoudendheid is er nauwe
lijks. Het is bijna een volledi
ge acceptatie".
In de schaduw van de Veloty
pe is er in de RAI een nieuw
apparaatje te zien, dat even
eens met de tumultueuze ont
wikkeling op typegebied te
maken heeft. Het is een Mi
cro-writer ter grootte van een
walkman, die met één hand
bediend kan worden. Er zijn
vijf knopjes, die in bepaalde
combinaties allemaal een let
ter geven. Hoewel het moei
lijk lijkt, kost het maar een
paar uur om het „typen" on
der de knie te krijgen. Het ap
paraat, dat op een tekstver
werker kan worden aangeslo
ten, heeft een geheugen waar
in maximaal zes velletjes A4-
formaat kunnen worden op
geslagen en kost ongeveer
1200,-.
DICK HOFLAND
(Van onze parlementaire
dactie)
DEN HAAG Minister V
Aardenne (Economische
W/
ver
Vei
al c
gelingen voor het bedrijfs
ven. Van de 46 bestaande i al_
gelingen zullen er in de nie mil
we opzet nog maar 25 overb!
ven. Via de operatie wil 1
kabinet de regelingen bei v.
hanteerbaar maken, de da &in
zichtigheid voor het bedrijfs ner
ven vergroten en de eigen
nanciële lasten verlichten, i
ook
zak
Dit blijkt uit een brief die 1
Aardenne mede namens
staatssecretarissen Bolken!
en Van Zeil en zijn collega'
ding (Financiën) aan de
mer heeft gezonden. De mil
ter heeft bij de snoeiopen
vrij nauwkeurig een adv
van de commissie Wagner
volgd.
Volgens insiders zal Van A
denne via zijn maatregelen
1984 tien tot twintig miljo
gulden op de steun aan bedi
ven besparen. Dit bedrag
geleidelijk oplopen tot rond
100 miljoen gulden. Omdat
overblijvende regelingen -
mer van opzet zijn en j1
zichtiger, valt te verwa<
dat het bedrijfsleven er
groter beroep op gaat do
Daarmee zou een groot d
van de gedachte besparing
kunnen wegvallen.
De WIR (premies op inves
ringen) blijft bestaan. De bai
premies zullen worden geliMO
getrokken, evenal een aar
bepalingen, ook op het geb.
van de toeslagen.
y
nd
't
m
*DVERT£NTI£
(Met kans op IBM personal computer!)
'Kijk, automatisering', verplichte lectuur voor
iedereen die in de ban is van de computer. In 146
pagina's alles over de automatiseringsgeschiedenis
en de ontwikkelingen die voor de deur staan.
Rijk geïllustreerd. Met bovendien gratis kans op
IBM personal computer. Op naar de boekwinkel dus!
2o.a„gdevoorraads,rektNa|oktober:f26>5()
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG „Juridi
sche middelen voor ge
meenten, om zich met
succes tegen de eventuele
opslag van kernwapens op
gemeentelijk grondgebied
te verzetten, zijn hun niet
gegeven".
Met deze woorden maakte mi
nister Rietkerk van Binnen
landse Zaken gisteren op een
bijeenkomst van de Atlanti
sche Commissie in Amstelveen
nog eens duidelijk, dat het
voor de gemeente Woens
drecht geen zin heeft, zich nog
langer te verzetten tegen de
beslissing van het kabinet om
die plaats aan te wijzen als lo
catie voor de eventuele opslag
van kruisraketten.
„Een gemeente heeft een aan
tal mogelijkheden om zich eni
ge tijd te verzetten tegen het
regeringsbeleid, maar in zaken
als deze kan een gemeente via
procedures een dergelijk be
sluit eventueel wel vertragen,
maar zeker niet tegenhouden",
aldus de minister. Rietkerk zei
heel goed te kunnen begrijpen
dat gemeenteraden uitspraken
doen over onderwerpen die
sterk bij de burgers leven. Op
die manier kunnen zij zich
volgens hem met vredespoli
tiek bezighouden. „Maar het
voeren van een veiligheidsbe
leid is voorbehouden aan het
Rijk", zo gaf de bewindsman
zijn toehoorders een lesje
staatsrecht.
ADVERTENTIE
Schouwburgcomplex
Boelekade
RUITENHEER
4cSs!gV /V\
ss"< f
Primeur: wethouder achter regeringstafel
De Amsterdamse wethouder gen. Nypels wil gemeenten het
Wolffensperger zorgde giste- recht geven het splitsen van
ren voor een primeur door als woningen tegen te gaan.
niet-Kamerlid achter de rege
ringstafel te gaan zitten. Hij Er Is een gewijzigd reglement
deed dat om zijn partijgenoot van orde van de Kamer, waarin
Nypels van D'66 bij te staan in deskundigen van buiten de Ka
de verdedinging van diens mer achter de regeringstafel
voorstel de Woningwet te wijzi- mogen plaatsnemen. Dat re-
glement was gisteren welis
waar nog niet van kracht is,
maar vooruitlopend daarop gaf
de Kamer Wolffensperger toch
toestemming als eerste buiten
staander de plaats van een mi
nister in te nemen. De zitplaats
althans.
ROTTERDAM De le
den van de Industriebond
FNV bij Shell Raffinaderij
in Pernis en Shell Chemie
in Moerdijk (totaal zesdui
zend werknemers) zijn in
meerderheid akkoord ge
gaan met het laatste aan
bod van de Shell-directie
voor een nieuwe éénjarige
CAO (1 april 1983 - 1 april
1984). Daarmee hebben de
FNV-leden, zij het zeer
aarzelend, ook ingestemd
met de wens van Shell dat
het systeem van automati
sche prijscompensatie uit
de CAO moet.
Er is afgesproken dat in de
toekomst bij de CAO-onder-
handelingen wel het stijgings
percentage van de prijsindex
cijfers zal worden betrokken,
maar dat niet bij voorbaat vast
staat hoe en tot welke hoogte
dit stijgingspercentage wordt
aangewend. De nieuwe Shell-
-CAO voorziet verder in een
loonstijging van een half pro
cent per 1 januari. De vakan
tietoeslag komt weer op 8 pro
cent, terwijl de 13e maand
wordt verhoogd met 0,3 pro
cent.
FN V-bestuurder Scheele zegt
dat de bond en zijn leden zich
toch steeds meer zorgen begin
nen te maken over de werkge
legenheid bij Shell, nu uit een
brief van minister van Aar
denne aan de Tweede Kamer
over de uitvoering van het
„herenakkoord" blijkt dat niet
alleen de bouw van een kolen-
vergasser in Moerdijk van de
baan is, maar dat ook het zoge
noemde Hycon-project in Per-
nis^is uitgesteld.
vlie
ROTTERDAM De ge
meente Rotterdam gaat
een aantal maatregelen
nemen om de problemen
die steeds meer mensen
ondervinden bij het beta
len van hun woonlasten te
verzachten. Uit een on
derzoek is gebleken, dat
bij het GEB de betalings
achterstand in twee jaar
meer dan verdrievoudigd
is, bij het Gemeentelijk
Woningbedrijf is de ach
terstand de afgelopen vijf
jaar verdubbeld.
Voorstellen van een gemeen
telijke werkgroep om de pro
blemen aan te pakken, zijn in
middels door B en W goedge
keurd. Uitgangspunt daarbij is
dat mensen met betalingspro
blemen zo veel mogelijk per
soonlijk moeten worden bena
derd. Het beleid van de ge
meentelijke diensten en van
de woningbouwcorporaties
moet zo op elkaar worden af
gestemd dat mensen met beta
lingsproblemen niet tussen wal
en schip vallen. Zij zullen in
contact worden gebracht met
de hulpverlenende instanties.
De gemeente wil dat nieuwe
huurders een volledige opga j^a
krijgen van de woonlast jje
Hierin moeten ook de sto<
kosten en eventuele belastfrit
gen worden vermeld,
men precies weet waar m|en i
aan toe is. Om het toenemei ig
aantal klanten te kunnen her
pen, zal de Gemeentel? e g
Kredietbank meer person
krijgen. pet
Daarnaast zal een diepgaa'jk
onderzoek worden verrir~
naar de achtergronden van
schulden. Meer dan de h( 'g b
van de gevallen heeft betri
king op een schuld bij f
bank of een postorderbedi
Sinds januari van dit jaar is
het GEB een ambtenaar 1
de Gemeentelijke Soci
Dienst werkzaam die m
proberen voor de probleem 'zll
vallen een oplossing te vind
Alleen in gevallen waa
sprake is van wanbetaling
nog worden overgegaan tot
sluiting van gas en licht.
De ambtenaar kreeg tot 1 s.
445 gevallen te behandelen,
verreweg de meeste ging
om een inkomen rond hetl
ciale minimum, 86,5 proct
had een sociale uitkering.
schuld aan het GEB lag mee
al tussen de 1000 en 2000 g
den.
is U
Frans... met 'n vleugje romantiek.
In de Wassenaarse duinen, richting strand. Doen!
sfeervol la carte restaurant
representatieve zalen voor recepties,
parties, vergaderingen, etc.
(haal of bel even voor mapje Menu-Suggesties)
Hotel-Restaurant „DUINOORD"
