TAFEL üTiül Feitenkennis Amerikanen verrast Russen Kardinaal Glemp kiest onverbloemd partij voor Solidariteit kerk wereld Voorspel op verdeling Libanon? ACHTERGROND CeidsaQowumt MAANDAG 5 SEPTEMBER 1983 PAGÏNm] Augustijnen kiezen nieuwe prior-generaal Na de dominicanen hebben nu ook de augustijnen een nieuwe overste. Op hun generaal kapittel te Rome, waaraan 93 afgevaardigden deelnemen, kozen zij als opvolger van de Amerikaan Theodore Tak tot prior-generaal de Ier Martin No lan (50) uit Dublin. Het is de eerste maal sedert de stichting van de orde rond 700 jaar geleden, dat er een Ier aan het hoofd komt te staan. Pater Nolan was van 1973 tot 1981 provinciaal van de augustijnen in Ierland. Sinds 1981 bekleedde hij het ambt van prior van het college S. Patrizio in Rome. Zijn ordegelofte legde hij in 1952 in Dublin af. Zes jaar later werd hij te Rome priester gewijd. Daar stu deerde hij aan de pauselijke Gregoriana-universiteit. Tot de orde der augustijnen behoren thans rond 3.500 leden uit 42 landen. De orde kent 30 provincies en 4 onderprovincies. De augustijnen hebben hun mis sionaire arbeid voornamelijk gericht op Afrika en Latijns-Amerika. Daarenbo ven leiden zij vijf universiteiten met in totaal rond 30.000 studenten. De colleges van de orde worden door ongeveer 80.000 jongemensen bezocht. In Nederland heeft de orde 179 leden. De algemene vergadering van de augustijnen is op 20 augustus begonnen en zal tot 18 september duren. Zoals gemeld zijn ook de jezuïeten in Rome bijeen voor de verkiezing van een nieuwe generaal-overste. „KERKEN OP DE TWEESPRONG" Congres over vrede en veiligheid Het Interkerkelijk Comité Tweezijdige Ontwapening (ICTO) en de Stichting Vredes Politiek (SVP) hebben een internationaal congres georganiseerd onder de titel „Kerken op de tweesprong vrede, vrijheid en gereóhtigheid in het nu cleaire tijdperk". Het zal worden gehouden op 15 en 16 september in Wolfheze. Doel is een bijdra ge te leveren aan de discussie over vraagstukken van vrede en veiligheid die ook binnen de kerken plaats heeft. Bezien zal worden hoe de publieke opinie zich ten aanzien van vrede en vrijheid ontwikkelt. Ook zal nader worden inge gaan op de relatie tussen kerk en politiek in een democratische samenleving. Er zal discussie worden gevoerd over de vraag of de kerk moet worden betrokken bij militair-strategische zaken en zo ja, welke positie zij daarbij dient in te ne men. Voor het congres zijn uit de Verenigde Staten, België, Duitsland, Engeland en Nederland 30 personen uit de kerkelijke samenleving uitgenodigd, die nauw zijn betrokken bij of grote belangstelling hebben voor de discussie over vredes- en veiligheidsvraagstukken. Hoewel de conferentie een besloten karakter heeft, zijn de voordrachten en discussies qua inhoud openbaar. De rooms-katholieke primaat van Polen, kardinaal Jozef Glemp, heeft in een gisteren in Czestochowa gehouden preek onverbloemd partij ge kozen voor de verboden on afhankelijke vakbond Solida riteit, die hij als de belang rijkste partner voor een echte dialoog tussen het communis tische bewind en de Poolse gemeenschap beschreef. Voor circa 150.000 agrariërs, die uit vele delen van het land naar Czestochowa wa ren gekomen voor het jaar lijkse oogstfeest, zei de kardi naal: „Het- (arbeiders)protest van augustus 1980 was ge rechtvaardigd, niemand kan dat tegenspreken. Het vond plaats in alle Poolse steden, want het kwaad had zijn wortels overal. De eisen tot vernieuwing zijn uit dit pro test voortgekomen. De arbei ders van de scheepswerven (in Gdansk) en de fabrieken zijn derhalve de echte au teurs van de vernieuwing". Onder donderend applaus en terwijl spandoeken met de leus „Solidariteit" omhoog gingen, vervolgde kardinaal Glemp: „Dit bewijst nog maals hoe noodzakelijk het is dat de machthebbers een dia loog met het totale Poolse volk voeren en niet met uit gezochte groepen of bij toe vallige ontmoetingen". Denigrerend Hij veroordeelde het optre den van vice-premier Miec- zyslaw Rakowsky die on langs bij een bezoek aan de Lenin-scheepswerf in Gdansk een met boegeroep van de arbeiders ontvangen toespraak hield, waarin hij denigrerend sprak over Lech Walesa en een hervatting van de dialoog met de vak bond Solidariteit afwees. „Drie jaar na augustus 1980", zei Glemp met stemverhef fing, „hoort men alleen nog maar de stem van de over winnaar. De overwonnen partner van toen (Solidari teit) wordt alleen nog maar veroordeeld, gekleineerd. Hoe kan een arbeider (Wale sa) zich meten met een pro fessioneel debater als hij geen kans krijgt zijn stem te laten horen. Dat is een sociale on rechtvaardigheid en zoiets lokt onaangename reacties uit, zoals gefluit en gejoel. Niets is pijnlijker dan te zien dat een intellectueel een ar beider beledigt, want die in tellectueel staat alleen en de arbeider heeft duizenden an dere arbeiders achter zich die denken als hij", aldus 'kardi naal Glemp. Paus ontsteld over massamoord in Libanon Voor de derde maal binnen twee weken heeft de paus giste ren bij zijn ontmoeting met 20.000 pelgrims in de tuinen van Castel Gandolfo een oproep gedaan voor eendracht en vrede in Libanon. Ook noemde hij het verschrikkkelijke drama in het Libanese dorp Bmariam, waar vorige week 50 gezinnen zijn getroffen door de dood van een of meer gezinsleden. Te voren had de paus al een telegram van medeleven gezonden aan de Maronitische patriarch van Antiochië in Beitur, kardi naal Antoine Khoraiche. Daarin bracht hij zijn ontsteltenis en smart tot uitdrukking voor deze massamoord door druzen van oppositieleider Joemblat op de christelijke gemeenschap van Bmariam. De moorden zouden een wraakactie zijn geweest voor het optreden van het Libanese leger, dat tot op heden tevergeefs tracht de strijdende partijen in Libanon te schei den en uit te schakelen. Voor de eerste maal gewaagde de paus zondag in het open baar van de moeilijkheden, waarvoor de rooms-katholieke kerk van Malta staat, nu de regering-Mintoff een groot scheepse aanval heeft geopend op de kerkelijke bezittingen en inkomsten. De paus sprak de hoop uit, dat de bevolking van Malta zal kunnen leven in een klimaat van godsdienst vrijheid en eendracht. Tenslotte herinnerde de paus aan de twee internationale Maria-congressen, die respectievelijk van 8 tot 15 en van 15 tot 18 september op Malta worden gehou den. Daaraan nemen ook personen uit orthodoxe, anglicaanse en andere protestantse Kerken deel. Onderscheiding voor „vader van waterstofbom" Paus Johannes Paulus II heeft gisteren tijdens een particuliere audiëntie op zijn zomerverblijf Castel Gandolfo de deelnemers aan een internationale conferentie van wetenschappers ontvan gen. Onder hen de Amerikaanse fysicus Edward Teller, de „vader van de waterstofbom", die op de foto van de paus een Vatciaanse onderscheiding krijgt. Naast Teller de delegatieleiders van Italië en de Sovjet-Unie. Bisschop Gijsen: heiligdomsvaart geen folklore De bisschop van Roermond mgr J. Gijsen heeft gisteren uitsluitend de zuiver kerke lijke viering van de heilig domsvaart in Maastricht ver richt. Meteen na de eucharis tieviering op het Vrijthof, waarbij nog drie bisschoppen aanwezig waren namelijk die van Haarlem, Luik en Has selt, vertrok hij. Aan de ont vangsten van het provinciaal bestuur en van b. en w. op het stadhuis deed hij niet mee en evenmin was hij sa men met de andere gasten aanwezig bij de reliekenstoet, die gistermiddag voor de tweede keer uittrok. Dit keer waren er nog meer belang stellenden dan de eerste zon dag. Toen waren er volgens de politie 60.000, nu zeker 70.000 kijkers. Tijdens de eucharistieviering nam bisschop Gijsen stelling tegen de opvatting als zou de heiligdomsvaart een brok fol klore zijn. Hij sprak over het thema „Trouw aan Christus". Over priesters en religieuzen merkte de bisschop van Roermond op dat die niet in te schalen zijn in maatschap pelijke patronen, wat velen vaak wel denken. „Zij zijn niet te vergelijken met maat schappelijk werkers, met psychologen, managers en nog minder zijn het functio narissen voor religieuze be hoeftebevrediging of vaklie den voor theologie", aldus de bisschop. Wanneer priesters en reli gieuzen zich wel zo opstellen dan verloochenen zij daar mee hun roeping en hoeven ze niet meer te doen dan be jaardenhuizen bouwen voor de laatste léden van hun stand, zo vatte bisschop Gij sen zijn mening samen. Hij predikte de onvoorwaar delijke trouw aan de paus en aan de hem getrouwe bis schoppen. „Wanneer gehuw de partners elkaar verlaten en elkaar niet trouw zijn, zijn ze ook ontrouw aan Chris tus", verkondigde de bis schop. Wie zijn huwelijk op geeft en met een ander gaat leven kan volgens bisschop Gijsen niet waardig meer deelnemen aan de Eucharis tie. De gedeeltelijke Israëlische terugtrekking uit het Shoef-gion bied is voor de Libanese regering op een hoogst ongelegen moment gekomen. Het nog in opbouw verkerende Libanejve leger, dat vorige week in Beiroet nog slag leverde met isl;^ mitische groeperingen, is niet bij machte gebleken htan machtsvacuüm in het Shoef-gebied na het vertrek van de Lde raëliërs op te vullen en dit heeft geleid tot de voorspelbar opleving van de burgeroorlog. De centrale vraag blijft waarom de Israëlische regering juif nu haar troepen gedeeltelijk heeft teruggetrokken. Als h langrijkste reden geeft zij de hoge kosten op, die stationerin van het leger in Libanon met zich meebrengt en die eë, enorme belasting vormen voor de Israëlische economie. Amerikanen hebben tot tweemaal toe de Israëliërs overg| haald het vertrek uit te stellen. Zij zouden zeker bereid zijl bij te dragen in de enorme kosten, gepaard aan de Israëlisch, aanwezigheid in Libanon, gelet op de enorme belangen vaj de VS in dit gebied. De terugtrekking uit het Shoef-gebied wordt door de Israj liërs voorgesteld als een eerste stap naar algehele ontruimirj: van Libanon door buitenlandse troepen. Dit lijkt echter wer. nig geloofwaardig omdat Israël eist dat Syrische troepen geJu lijktijdig het land verlaten, hetgeen in Damascus wordt veisf worpen. De gedeeltelijke terugtrekking lijkt daarom eerde neer te komen op feitelijke verdeling van Libanon. De vei ligheid van de Israëlische militairen heeft bij de overwegin^1 gen tot terugtrekking zeker een belangrijke rol gespeeld. Qel Israëlische militairen waren immers steeds vaker het slachr2 offer van aanslagen. al ZOALS te verwachten viel heeft de Israëlische minister vaèj' defensie Arens Syrië gewaarschuwd niet het Shoef-gebiefjy binnen te dringen. Maar opmerkelijk is, dat Arens met geet^ woord heeft gerept over het gewapende optreden van (G door Syrië gesteunde druzen-milities. Hieruit zou afgelek( kunnen worden dat de Israëlische regering er stilzwijgen^, mee instemt, dat het Shoef-gebied weer onder controle va*n de druzen komt. Dat de Israëlische terugtrekking plaaL heeft, terwijl het Libanese leger niet in staat is het machtsvf n cuüm in het Shoef-gebied op te vullen, lijkt die veronderstel n ling verder te bevestigen. Israël zou er dan op uit zijn Lib^ non te verdelen in diverse op religieuze grondslag gebasee de ministaatjes. g b ZOVER is het echter nog niet. Het verloop van de strijd iidi en rond Beiroet zal bepalen hoe de machtsverhoudingen zul len komen te liggen. Mocht de islamitische Libanese OpposjD tie een gevaar gaan vormen voor het voortbestaan van dfte regering-Gemayel, dan is het zeer de vraag of Israël rechtse christenen, die een zwaar stempel drukken op de Liv. banese regering, zal laten vallen. Zou de Israëlische regeriM6t besluiten Gemayel alsnog te hulp te komen, dan dreigt dtv burgeroorlog te escaleren in een Israëlisch-Syrische confront tatie, die vergaande gevolgen kan hebben voor de al zo labié^: le toestand in het gehele Midden-Oosten. Andijviesla met ham en paprika aardappelen- vla met jambiscuits Nodig voor twee personen: 250 g andijvie, 1 ei, zout, peper, mosterd, bieslook, 3 lepels azijn, 1 lepel olie, 2 tomaten, 100 g gekookte ham; 0,5 1 kg aardappelen, 1 ui, 1 lepel olie, 15 g marga rine, 1 paprika, peterselie; 0.5 liter melk, 25 g custard, 30 g suiker, paar gewone biscuits, 2 lepels jam. Spoel de hele krop andijvie zo schoon mogelijk en laat hem op zijn kop uitlekken. Kook het ei vier minuten en laat het m koud water afkoelen. Pel het ei, prak het fijn met zout, peper, mosterd en fijngeknipte bieslook. Meng er de azijn door en vervolgens druppels gewijs de olie. Snijd de andij vie zo fijn mogelijk, was de groente alleen nog een keer als het nodig is en laat ze dan niet langer in het water dan nodig is. Meng de goed uitge lekte andijvie met de saus en garneer haar met plakjes to maat en rolletjes ham. Bestrooi de tomaat met een mengseltje van zout en peper. Was de aardappelen, kook ze in de schil gaar en laat ze koud worden. Pel de aardappelen en snijd ze in plakken. Fruit de kleingesneden ui goudgeel in de olie met margarine. Bak dan een paar minuten stukjes paprika mee en vervolgens de aardappelen onder regelmatig omscheppen. Laat de aardap pelen goed warm en enigszins bruin worden. Strooi er fijnge knipte peterselie over. Zet de helft van de melk op. Meng custard, suiker en wei nig koude melk. Schenk bij dit papje wat hete melk en doet het in de pan. Laat de vla even doorkoken en voeg van het vuur de overige koude melk toe. Koel de vla af en leg haar op de met jam besmeerde en daarna gebroken biscuits. Garneer met iets achtergehou den jam. JEANNE Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, za terdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd. AANWEZIGHEID VAN VERKENNINGSVLIEGTUIG VERANDERT WEINIG AAN INCIDENT (Van onze luchtvaartredac teur) DEN HAAG Terwijl steeds meer bijzonderhe den bekend worden over de gebeurtenissen die hebben geleid tot het rampzalig einde donder dagmorgen van vlucht 007 van de Zuidkoreaan- se luchtvaartmaatschap pij, komt er gaandeweg ook meer lijn in de tragi sche gebeurtenissen rond deze Boeing-747. De stukken van de puzzel passen steeds beter in el kaar, hoewel nog een groot aantal vragen on beantwoord is gebleven. De gelijktijdige aanwe zigheid van een Ameri kaans verkenningsvlieg tuig van het type RC-135, in het betrokken gebied maar buiten het Russi sche luchtruim, werpt wel een ander licht op het incident, maar bete kent geen wezenlijke verandering in de toe dracht. Hoe doorzichtig de onwaar achtige verklaringen van Moskou ook waren, helemaal zonder succes zijn ze niet ge weest. want in het Westen en met name ook in ons land zijn er enkele reacties ge weest, waarin een deel van de schuld wordt gezocht bij de Verenigde Staten. Als Amerika in staat is geweest zo nauwkeurig de honderden kilometers van zijn route af wijkende Boeing-747 te vol gen, waarom heeft men de gezagvoerder dan niet ge waarschuwd? En waarom heeft men geen contact opge nomen met de Russen? Wie zo redeneert, ziet aller eerst over het hoofd, dat bij de Boeing-747 problemen met de radioverbindingen zijn geconstateerd. .Voorts zullen er vrijwel zeker waar schuwingen naar de Zuidko- reaanse luchtverkeersrege- ling zijn uitgegaan, zowel van Japanse als van Amerikaanse zijde. Er zal echter heel wat kostbare tijd zijn verlopen voor het zover was, want de gecompliceerdheid van het interpreteren van de radar beelden en het ontcijferen van de radiogesprekken tus sen het Russische gevecht- sleidingscentrum op de grond en de commandant van de eenheid Sovjet-jagers in de lucht, moeten bepaald niet worden onderschat. De Rus sische taal zal daarbij zeker een extra handicap zijn ge weest. Er is die woensdag nacht kostbare tijd verloren gegaan, voordat bij de Japan se en de Amerikaanse radar en radiostations werd onder kend, wat er waarschijnlijk aan de hand was. Die conclu sies zijn over en weer tussen Japanners en Amerikanen nog met elkaar vergeleken en vervolgens zijn die bevin dingen geleidelijk aan door gegeven aan steeds hogere autoriteiten. Uiteindelijk hebben de Amerikanen in derdaad contact opgenomen met de Russen, maar door al het tijdverlies was de Boeing- 747 toen al neergeschoten. Aangenomen mag worden, dat hetzelfde tijdverlies ook een rol heeft gespeeld bij de besluitvorming aan Russische kant. De bevindingen van de Russische radar en vervol gens van de onderscheppen de jagers zullen zijn voorge legd aan steeds hogere mili taire commandanten. Of ook hoge Russische politieke au toriteiten bij de nachtelijke besluitvorming zijn betrok ken is onduidelijk, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat ten slotte tot in het Kremlin toe de telefoons zullen hebben gerinkeld. Vaststaat dat het bevel tot het afvuren van de fatale raket op het nippertje is gegeven: de Boeing-747 stond op dat moment op het punt het Russische luchtruim weer te verlaten. Deze reconstructie van de ge beurtenissen verklaart ook de verwarrende informatie van de vroege donderdag morgen. De Boeing-747 werd vermist, liet de Zuidkoréaan- se luchtvaartmaatschappij aanvankelijk weten, nadat op de radarschermen het toestel niet was verschenen op de plaats waar de verkeerslei ding het verwachtte en het aanvankelijk slechte radio contact helemaal was uitge vallen. Daarna kwamen van Amerikaanse en Japanse zij de nadere informaties: de koersafwijking over de Rus sische eilanden, het opstijgen van Russische jagers, die - naar men mocht aannemen - de Boeing-747 tot landen zou den dwingen en tenslotte de gestoord ontvangen radio melding van de Zuidkore- aanse gezagvoerder, dat hij zou proberen te landen. Op Foto links: Een RC-135, de bij de Amerikaanse luchtmacht in gebruik zijnde verken ningsversie van de Boeing- 707. Het toestel is veel klei ner en heeft een sterk afwij kend silhouet vergeleken met de neergeschoten Boelng- 747. Foto rechts: Een Boeing-747, de jumbo van het type dat door de Russen is neerge schoten. Niet alleen is dit toe stel veel groter dan een Boeing-707 of een uiterlijk identieke RC-135, maar ook de vorm is sterk afwijkend. De „druppel" op de neus van het toestel is het meest ken merkend. die, na achteraf bleek onvol doende gronden, volgde de Zuidkoreaanse mededeling: de Boeing-747 is op Russisch grondgebied geland. Daarop lieten de Russen voor het eerst van zich horen, tot dusver de enige mededeling die waarheidsgetrouw was: er was géén Zuidkoreaans vliegtuig op Russisch grond gebied geland. De Russeh hadden daar natuurlijk heel wat meer aan kunnen toe voegen, maar op dat moment was in Ruslahd naar mag worden aangenomen nu wél in het Kremlin koortsach tig overleg gaande over het gebeurde en over de medede lingen, die Moskou daarover zou verstrekken. Deze eerste mededeling kon in elk geval geen kwaad, zo zal men ge dacht hebben. Maar vervolgens zijn de Rus sen tot hun schrik geconfron teerd met de zeer gedetail leerde en nauwkeurige ken nis, die de Amerikanen via uiteenlopende radar- en af luisterapparatuur bleken te hebben over wat zich op gro te afstand op en boven Rus sisch grondgebied had afge speeld. Onder de druk van de verontwaardigde reacties in de wereld hebben de Russen vervolgens bij stukjes en beetjes steeds meer informa ties vrijgegeven. Dat gebeur de in een traag tempo dat da gen in beslag nam, maar dat desondanks veel hoger lag dan men in de Sovjet-Unie gewend is, ook als het om rampen met eigen vliegtui gen gaat. Er was eerst sprake van een niet-geïdentificeerd vliegtuig, dat geen navigatie- lichten voerde en waarmee radiocontact onmogelijk bleek en dat ook op visuele tekens niet reageerde. Russi sche jagers hadden het bege leid tot het uit het Russische luchtruim in de richting van de Japanse Zee verdween. Vervolgens gaf Moskou toe dat er waarschuwingsschoten op het toestel waren gelost, dat inmiddels als een spiona- gevliegtuig werd afgeschil derd. Uiteindelijk zullen de Russen waarschijnlijk ook nog wel toegeven, dat de Boeing-747 is neergeschoten. Op dit punt gaat de aanwe zigheid in het betrokken ge bied van een Amerikaans verkenningsvliegtuig een rol spelen. Een RC-135 is een militaire versie van een Boeing-707, een toestel dat veel kleiner is en ook een an dere vorm heeft dan de neer geschoten jumbo-jet. Het toe stel is ook bij de burgerlucht vaart in gebruik; Transavia bijvoorbeeld had tot een jaar of twee geleden een Boeing- 707. Er bestaan drie verschil lende militaire versies van het toestel, voor vracht-, tank en verkenningsdoeleinden, die uiterlijk in niets verschil len van het passagiersvlieg tuig. In het verkennings vliegtuig hebben de stoelen en de overige passagiersac commodatie plaats gemaakt voor radar- en afluisterappa ratuur. Op de Russische radarscher men op de grond zal de Zuid koreaanse Boeing-747 het zelfde beeld hebben opgele verd als een RC-135 verken ningsvliegtuig. Het is echter uitgesloten dat Russische ja gers, die een uitgebreid visu eel contact met de Boeing-747 hebben gehad, dat toestel niet onder meer aan het sterk afwijkende silhouet hebben herkend. De gelijktij dige aanwezigheid van een RC-135 nabij het Russische luchtruim, en van een ver dwaald passagiersvliegtuig binnen het Russische lucht ruim, kan aanvankelijk bij de Russische luchtverdediging de nodige verwarring hebben veroorzaakt, maar op het mo ment dat de Boeing-747 werd neergeschoten moet de iden titeit van het passagiersvlieg tuig hebben vastgestaan. Bovendien: een RC-135 is een langzaam verkenningsvlieg tuig, dat slechts op een vol gens militaire maatstaven be perkte hoogte kan vliegen. De Russen weten uiteraard, dat de Amerikanen zich met een dergelijk vliegtuig nooit boven Russisch grondgebied zouden wagen. Dat moet een aanwijzing te meer zijn ge weest, dat het in het geval van de Zuidkoreaanse Boeing-747 om een ver dwaald passagiersvliegtuig moest gaan. Beurt ven Amsterdam Boskalis Westm Idem petr pre» Helneken Hold. Hol!. Beton. Gr. Hoogovens 163,80 164,00 73.50 73.70. 372,00 372.00 122,00 122.00 60,50 60.80- 377,00 133,00 45.20 45.20 155,20 128,00 126,50 114.50 112.50 89,50 34.00 144,00 145.00 143.00 144.00 140.50 140.00 150,00 151.50 89.20 89.20 28,70 28,60 57,00 57.00 - 51.50 51.20 48,60 49.40 - 311,20 312.00 127,00 127.00 304,00 305.00 190.80 190,80 214.00 215.20 106,50 107,50 36,30 107.00 107,00 GRATIS ELKE WOENSDAG DE INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK THEATER. RECREATIE.EXPOSITIES t EN EEN COMPLETE AGENDA L

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2