weekpuzzel door dr.Pluizer
y.'.Va
•W
postzegels
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 35 HONINGRAATPUZZEL
CekLcQowuvnt
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 19
De prijswinnaars van puzzel nr 34 zijn:
I. v.d. Berg, Mui 37, 2221 VD Katwijk.
L. Mol, Aert v. Neslaan 601, 2341 HV Oegstgeest.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Rond de genummerde vakjes dienen woorden van 6 letters van navolgende beteke
nis te worden ingevuld. De letter van het eerste antwoord komt in het vakje boven
het cijfer 1. Het vakje waarin de eerste letter van elk van de overige antwoorden
komt, dient door combinatie met de letters van de omringende woorden te worden
vastgesteld. Alle antwoorden lezen in de richting van de wijzers van de klok.
1. tweehoofdige opperarmspier;
2. gevangenbewaarder;
3. ooievaarachtige vogel;
4. teken van de dierenriem;
5. vogel met lange staart;
6. gaping, lacune;
7. staatsbestel;
8. rank, smal;
9. licht oorlogsvaartuig;
10. gedrocht;
11. zangvogel;
12. algemene toejuiching;
13. disselboom met twee armen;
14. zeedier;
15. hartstocht;
16. het laatste produkt van distillatie waarin
nog alcohol aanwezig is;
17. tropische hagedis;
18. één der 3 wraakgodinnen;
19. landstreek;
20. zitting van b.v. een rechtscollege;
21. onzin;
22. grijsachtige groene kleur;
23. ongestoord kalm;
24. versiering aan het begin of slot van
hoofdstukken in boeken;
25. puur, onvermengd;
26. opgewekt;
27. afdaling met hindernissen bij het skiën;
28. tijgerkat;
29. bewindvoerder;
30. vrouwelijke watergeest;
31. vorm van neerslag;
32. klaaglied;
33. handvat v.e. degen;
34. patrijshond;
35. onaanzienlijk;
36. alleen, enkel;
37. rangtelwoord;
38. klinkdicht;
39. Grieks eiland;
40. belastingregister.
Welk(e) antwoord(en) begint/beginnen met de letter ,,R"?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 35 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
Goede dingen bestaan in drieën
Net als een schaakpartij kan
het uitspelen van een bridge-
contract in drie fasen worden
gezien. Een schaakpartij valt
te verdelen in opening, mid
denspel en eindspel. Het uit
spelen van een bridgecontract
kan overeenkomstig verdeeld
worden:
a.) de beginslagen.
De leider kan een prettige uit
komst krijgen, maar ook een
heel vervelende. In het eerste
geval is het vormen van een
speelplan eenvoudiger in die
zin, dat hij niet direct een ver
velende start behoeft op te
vangen. U kent dat wel: In
een SA-contract wordt uitge
komen in de zwakke kleur
van de leider hij heeft daar
b.v. aas-derde van tegenover
een doubleton op tafel
waardoor hij de eerste twee
slagen zal moeten duiken om
nog kansen te creëren voor
een voldoende aantal slagen.
Pas in de vierde slag kan hij
dan zelf z'n spel gaan maken.
Daarvoor is hij gespeeld. De
aangespeelde kleur kan 4-4
zitten, 5-3, 6-2 en op grond van
al die mogelijkheden zet hij
in dit geval vanaf de vierde
slag het middenspel in.
b.) het middenspel.
In een SA-contract zal de lei
der dat middenspel beginnen
met het ontwikkelen van sla
gen, doorgaans te beginnen
met zijn sterkste kleur. In een
kleurcontract zal hij een be
slissing nemen over het geheel
of gedeeltelijk of voorlopig
niet aanpakken van de vijan
delijke troeven.
Op grond van de resultaten en
de gegevens in deze twee fasen
stuurt de leider ofwel de te
genpartij! aan op het eind
spel
c.) het eindspel.
In dat eindspel tracht de leider
het aantal slagen dat hij nog
wenst te maken, binnen te ha
len. Bijvoorbeeld in de bijkleu
ren. Daarbij kan van belang
zijn dat er een bepaalde tegen
stander niet meer aan slag
komt, n.l. die met een aantal
gevaarlijke kaarten in handen,
of juist wel, de z.g. 'placing'
(ingooi): Een tegenstander die
ergens onderuit moet spelen,
moet aan slag worden ge
bracht, teneinde het werk dat
de leider zelf niet kan doen,
voor hem op te knappen.
Verlofgangers
Als voorbeeld van dit stukje
theorie nemen we een 3 SA-
contract, waarin Dicky en
Hans Vos belandden tijdens
hun verlof in Nederland, na
een verblijf van een jaar in het
verre Gabon. In het volgende
spel uit een yiertallenwedstrijd
zat Hans op de zuidplaats.
Speelt u maar eens met hem
V 2
B 5432
HB94
O A96
O HB42
A7
mee. Misschien doet u het wel
net zo goed.
Zuid is in 3 SA beland OW
hebben niet geboden en Uittellen
west komt uit met harten-
vrouw.
Daarom eerst maar eens
schoppen, waarmee het mid
denspel is ingeluid.
4.) schoppen - klein - vrouw -
klein.
5.) schoppen - 8 - heer - klein.
6.) schoppenboer - 10 - harten
- aas.
7.) Ruiten 8 - boer - 9 - klaver.
Zo, de schoppenbeslissing is
goed genomen. Nu moet u als
leider het eindspel nog doen!
8.) schoppen 9 - harten - kla
ver - schoppen 8.
Weet u nu genoeg?
(Probeer eerst zelf de oplos
sing te vinden, alvorens ver
der te lezen).
den. En als oost wat waar
schijnlijker is ruiten weg
doet? Dan is ook alles plotse
ling zo klaar als een klontje.
Dan kan oost ingegooid wor
den met ruiten, waarbij zuid
niet moet vergeten eerst kla
veraas mee te nemen, teneinde
de klavervork effectief te ma
ken.
10.) klaveraas - klein - klein -
klein.
11.) ruiten 4 - harten - klaver
- ruiten 6r-
De laatste twee slagen zijn
voor de dummy.
Het hele spel
1.) Ha.vrouw - klein - heer -
klein.
2.) Ru 7 - klein - aas - vrouw.
3.) Ru 10 - harten - klein -
heer.
De eerste fase is nu voorbij.
Het opvangen van de start is
meegevallen. Oost zal wel har
tenheer sec hebben gehad en
in ruiten is de leider nog niet
down. Het probleem is natuur
lijk een entree op tafel om kla-
Verslagen binnen te halen.
Schoppenaas zal ongetwijfeld
bij oost zitten, anders zou west
wel hartenboer hebben nage
speeld na met ruitenaas aan
slag te zijn gekomen.
Direct klaver spelen is riskant.
U weet dat west is begonnen
met een vijfkaart harten, een
driekaart schoppen en (hoogst
waarschijnlijk) een driekaart
ruiten, dus: een doubleton kla
ver.
Met of zonder de vrouw, daar
gaat het natuurlijk om. Statis
tisch is de kans zonder vrouw
al groter! Als de vrouw goed
zit, loopt ze natuurlijk niet
weg. Dat is een zekerheid die
het bridgespel op het dagelijks
leven voor heeft.
U vervolgt dus met:
9.) hartenaas - klein - klein -
ruiten of klaver.
Om het bijspelen van oost gaat
het hier natuurlijk precies. Als
oost klaver bijspeelt, zal de
vrouw gaan vallen, aangezien
OW er samen slechts vijf had-
V2
5432
O V
HB9432
1053 N A87 6
O VB 1087 JA *-H
O A109 z 087653
108 +V65
HB94
O A96
O HB42
A 7
Aan de andere tafel ging de
leider down aangezien hij in
het eindspel de klaversnit
nam. Daarmee nam hij veel
minder kansen mee dan Hans
Vos, die gewoon door de han
den van de tegenpartij uit te
tellen aan negen slagen kwam.
Agenda: 11 sept. Zomertoer-
nooi Den Haag (015-130459); 17
sept. Grachtentoernooi Delft;
18 sept. Viert.toernooi De Bilt
(030-617871).
Correspondentie over deze ru
briek: p/a Beeklaan 27, 1403
RD Bussum.
door
B. J. Nuys
De Russen hebben uiteindelijk
Wirni en Tsjegolev laten mee
doen aan het Europees kampi
oenschap. Behalve titelverde
diger Rotislav Lesjinski was
gerekend op Alexander Dib-
man en Wadim Wirni, de
kampioen en de nummer twee
van het laatste Russische kam
pioenschap.
Maar met de Russen weet je
het nooit de schakers kun
nen erover meepraten. De
Russen bezetten in beide bon
den niet de belangrijkste pos
ten (een Filippijn is voorzitter
van de Wereldschaakbond,
een Nederlander voorzitter
van de Werelddambond), niet
temin vormen de Russen een
machtsfactor van betekenis.
Zowel in aantallen leden als in
speelsterkte. En ook al zijn de
verhoudingen de laatste jaren
aanzienlijk verbeterd, voor
zichtigheid en takt blijven ge
boden. Zo moet men dan ook
maar gissen naar de reden van
de afwezigheid van Dibman.
Misschien is hij wel in „onge
nade" gevallen.
Hoe dan ook, Dibman won het
Russische kampioenschap on
geslagen met 22 uit 17, een
punt meer dan Wirni, twee
punten meer dan Tsjegolev en
Mogiljanski.
In deze rubriek wil ik enige
aandacht schenken aan partij,-
en die Dibman in dit toernooi
speelde. Allereerst zijn winst
partij tegen de met zwart spe-
14x23 3. 37-32 10-14 4. 41-37 5-
10 5. 46-41 14-19 6. 35-30 20-25
7. 40-35 9-14 8. 33-29 3-9 9. 45-40
23-28 10. 32x23 19x28 11. 39-33
28x39 12. 44x33. Om deze ruil
mogelijk te maken moet 50-45
vanzelfsprekend achterwege
blijven. Staat 50 eenmaal op 45
dan is de zwarte opstoot kans
rijker.
12... 16-21 13. 31-26 1-7 14. 43-39
17-22 15. 48-43 18-23 16. 29x18
12x23 17. 33-29 8-12 18. 29x18
12x23 19. 30-24 13-19 20. 24x13
9x18 21. 37-31 4-9 22. 50-45 9-13
23. 38-32 27x38 24. 42x33 11-17
25. 31-27 22x31 26. 36x27 15-20
27. 33-29 6-11? Tsjizov wordt
hiermee het slachtoffer van
een geniepige, verborgen com
binatie: 28. 29-24 20x29 29. 26-
21 17x26 30. 27-22 18x27 31. 39-
Dibman
33 29x38 32. 43x21 33. 34-30
25x34 34. 40x20. Tsjizov geeft
het op. Hij kan in deze 6-om-6
niet verhinderen dat wit door
breekt.
Meer tijd was Dibman kwijt
aan zijn partij met Gantwarg,
namelijk zes uur. In de stand
van het eerste diagram zet
Gantwarg de beslissende actie
in. 33. 34-29 23x34 34. 40x29.
Hij heeft trouwens niet anders.
34. 18-23 35. 29x18 11-17 36.
22x11 13x42 37. 38x47 6x17. En
zo staat Gantwarg een schijf
achter, ook al heeft hij enige
compensatie.
38. 32-27 17-21 39. 27-22 9-13 40.
43-39 24-29 41. 33x24 20x29 42.
39-34 29x40 43. 45x34 21-27 44.
22x31 26x37 45. 34-29 13-18 46.
30-24 19x30 47. 25x34. In plaats
van 30-24 verliest 29-24 door
18-23 24x13 23x32 13-9 32-38
9x20 15x24 30x19 38-43 19-14
43-49 47-42 37x48 14-10 enz.
Slaan naar 34 dreigt 28-23 18-
22 23-19.
47. 14-20 48. 35-30 16-21 49.
28-23 18-22 50. 30-25 20-24 51.
29x20 15x24 52. 34-30 24x35 53.
23-19. Gantwarg verdedigt zich
hardnekkig. 53. 22-28 54. 25-
DIBMAN
GALASJOV
IF
tl m m
Sw? 5ssss NSS
pi i m m m
m B m. js
X'Wf O,
h..
.Ut IK Jsi JU 51
GANTWARG
20. Gantwargs enige hoop:
twee dammen.
54. 28-32 55. 20-14 32-38 56.
14-10 37-42 57. 19-14 42-48 58.
47-41 48-31 59.10-1 31-36 60. 14-
10 36^47 61. 4-36 38-43. 62. 10-5
43-49 63. 36-18 47-36 64. 18-45
36-4 65. 5-28 21-26 66. 28-50 49-
16. Het bezetten van beide
tric-traclijnen in combinatie
met de dreiging 45-40 stelt de
remise veilig.
Dibman probeerde na 67. 45-1
nog 67. 16-2 68. 1-45 2-13 69.
45-1 26-31 70. 1-45 13-27 71. 45-1
4-13 72. 1-45 13-8 73. 45-1 27-32
74. 1-34 31-37 75. 34-45 32-5 76.
45-1 37-41 77.1-45 41-47 78. 45-1
47-15 en berustte toen in remi-
m 1..
Ill
a
DIBMAN
In de stand van het tweede di
agram blijkt dat Dibman (wit)
de gevolgen van een combina
tie beter heeft doorzien dan
zijn tegenstander, Galasjov.
Diens laatste zet, 6-11, maakt
de actie van Dibman mogelijk:
25. 26-21 17x37 26. 28x6 37-41
27. 33-28 14-20 28. 25x23 18x40
29. 45x34 41-46 30. 38-32 27x38
31. 43x32 Dreigt 47.41 46-41 32.
47-42 41-46 41-47 32-27! 47x31.
36x27 33. 42-37 13-18 34. 6-1 12-
J7 35. 1x20 15x24 36. 35-30!
24x35 37. 28-23! Zeer fraai ge
speeld. Zwart kan 32-28 niet
meer tegengaan. 37.17-22 38.
32-28 46x32 39. 28x37 9-13 40.
49-43 8-12? Galasjov geeft het
op: 44-40 35x33 42-38 33x31
36x7 is direct uit.
Zweedse zegels in teken
van dierenbescherming
De poolvos (Alopex lagopus) is
één van de bedreigde diersoor
ten die tot de Zweedse fauna
behoren. Lange tijd heeft hun
aantal geschommeld tussen de
50 en 500 exemplaren. Die
schommeling wordt teweeg
gebracht door het feit dat cleze
vos zich voedt met muizen en
lemmingen. In de jaren dat
deze kleine knaagdieren veel
vuldig voorkomen plant ook
de poolvos zich gunstiger voort
dan anders. Op een zegel in de
waarde van Zwkr. 2.10 ziet
men de poolvos met zijn zo-
mervacht: 's winters is deze
sneeuwwit. Deze zegel ver
scheen in Zweden op 24 augus
tus gelijk met nog een reeks
van hoofdzakelijk rolzegels.
Zo ook b.v. een zegel van
Zwkr. 1.80. Deze is gewijd aan
het voor de zuidwestkust van
Gotland gelegen Stora Karlso.
Dit is een steile kalkrots met
een geologisch verleden, dat
zo'n 300 miljoen jaren terug
gaat. Een uniek eiland, dat as
sociaties wekt met de kusten
van de Middellandse Zee. Het
eiland is in zijn geheel tot be
schermd gebied verklaard. Dit
gebeurde acht jaar nadat de
Senaat van de V.S. Yellowsto
ne Park tot het eerste natuur
reservaat in de wereld maakte.
Ieder jaar broeden er duizen
den zeevogels. Sedert men het
houden van schapen op het
eiland verbood, ontwikkelt
zich ook de flora uiterst welig.
De bekende wilde orchidee,
genaamd Venus-schoentje, zet
soms het hele eiland in rode
ert geelwitte tinten.
Het winnende motief uit een
ontwerpwedstrijd van de
Zweedse PTT wordt benut op
een postzegel van Zwkr. 1.80.
Deze zegel werd uitgebracht in
de vorm van boekjes met een
inhoud van tien exemplaren.
Afgebeeld is een slak, en wel
een zogenaamde Planorbis,
een van Zwedens meest be
kende zoetwaterslakken. Dit
sVfeKIGElSO!
slakkemotief doet tevens den
ken aan het bekende post
hoorn-embleem zoals dat door
de meeste PTT's wordt ge
bruikt. Het ontwerp werd ver
vaardigd door Arne Petterson.
Hclgcandsholmen is een eiland
waarover in de laatste jaren
veel werd geschreven. Niet
omdat het midden in Stock
holm ligt, maar vanwege de
discussies over de terugkeer
daarheen van de Zweedse
Rijksdag (het parlement). In
verband met het verbouwings
werk werd er veel graafwerk
verricht, waarbij tal van histo
rische zaken werden blootge
legd. Hierbij waren o.a. een
oude stadsmuur, schepen, pa
leizen en nog zo'n 40.000 di
verse voorwerpen. Ter gede
genheid van de terugkeer van
de Zweedse regering naar Hel-
geandsholmen verscheen een
postzegel van Zwkr. 2.70. Deze
zegel heeft als motief een
stadsbeeld van Stockholm zo
als Franz Hogenberg deze stad
zag rond 1580.
Als huldebetoon aan alle in
stellingen met humanitaire
doelstellingen verscheen een
postzegel van Zwkr. 1.50. Het
motief wordt gevormd door
een groot Rood Kruis, met een
kleiner op de achtergrond.
Hjalmar Bergman werd in
1883 geboren in de Zweedse
plaats 0rbro, waar hij zijn eer
ste onderricht ontving. Na de
universiteit met succes doorlo
pen te hebben legde hij zich
toe op de literatuur en ver
schenen er diverse romans
van zijn hand. Ook vertoefde
hij enige tijd in de V.S. en
schreef daar filmscenario's. Hij
bereikte echter niet de hoogte
van zijn naamgenoot Ingmar
Bergman. Op Nieuwjaarsdag
1931 overleed Bergman in een
ziekenhuis in Berlijn. Ter her
innering aan Bergman werden
twee postzegels uitgebracht.
Deze zegels hebben ieder een
waarde vn Zwkr. 1.80 en to
nen twee verschillende motie
ven. De zegels werden om en
om op rollen gedrukt. Qp een
van deze zegels ziet men het
portret van Bergman. De
tweede zegel toont een figuur
uit één van zijn werken, n.l.
Jac. de Clown. Het drukken
van al deze zegels werd ver
zorgd door de drukkerij van
de Zweedse PTT.
c
door
M i 'i' kV M
L. Hofland
X u
Karpov
Wereldkampioen Anatoli Kar
pov heeft vorige week zijn zo
veelste internationale groot-
meestertoernooi gewonnen.
Het is zo langzamerhand dui
delijk, dat hij de meest succes
volle wereldkampioen is en te
vens de aktiefste.
De laatste tijd vertoonden de
prestaties van Karpov enige
daling, wat voor hem betekent
dat toernooien met moeite
worden gewonnen. In Hanno
ver leek deze daling zich voort
te zetten, daar hij in de eerste
ronde van een Duitse hoofd
klasser verloor. Het grote ge
mak waarmee hij daarna 11
uit 14 scoorde maakt wel weer
duidelijk dat de wereldkam
pioen (samen met Kasparov)
op eenzame hoogte staat. De
sterke grootmeesters die Kar
pov achter zich liet waren: Ge-
orgadse, Balashov (beiden Rus
land), Torre (Philipijnen), Ka-
valek (USA) en onze landge
noot Sosonko. Laatstgenoemde
begon ook uiterst ongelukkig,
door in de eerste ronde van
een Duitse hoofdklasser te
verliezen, maar hij had niet de
klasse om sterk terug te ko
men. Sosonko leverde slechts
strijd met de vijftig procent-
grens, die hij in de laatste rón
de, door van Torre te verlie
zen, verloor.
In onderstaande partijen
neemt Karpov overtuigend
wraak op twee andere Duitse
deelnemers.
E. Lobron-A. Karpov.
Russisch.
I. e4 e5 2. Pf3 Pf6.
Oorspronkelijk bedoeld als re
misewapen, maar door de be
moeienis van vele topspelers is
het Russisch uitgegroeid tot
een belangrijke verdediging.
3. Pxe5 d6 4. Pf3 Pxef 5. d4
d5 6. Ld3 Le7 7. 0-0 Pc6 8. Tel
Lg4.
8. Lf5 is na de partij Karpov-
Portisch Luzern '82 niet meer
populair. Wit kreeg in deze
partij na 9.c4 Pb4 10. Lfl 0-0
II. a3 Pc6 12. cxd5 voordeel.
9. c4 Pf6 10. Pc3?!
Geïnspireerd op een dergelijk
pionoffer in de partij Hübner-
Smyslov (1ste matchpartij)
Velden '83. Hierin kreeg wit
na 10. cxd5 Lxf3 11. Dxf3
Dxd5 12. Dg3 Dxd4 13. Pc3
Td8? 14. Lb5! Td7 15. Dxg7
groot voordeel, na 13. ...0-0 zou
de stand onduidelijk zijn ge
weest.
10. ...Lxf3 11. Dxf3 Pxd4 12.
Dg3 dxc4!
Een verdedigingsresource, die
Lobron vermoedelijk overzien
heeft in zijn voorbereiding. 13.
Dxg7 is nu niet goed vanwege
13. ...Pf3*! 14. Khl (14. gxf3
Tg8 enz.) Tg8 15. Dxf6 Pxel en
zwart wint.
13. Lxc4 0-0 14. Lg5 Ld6! 15.
Dh4 h6 16. Lxf6 Dxf6 17.
Dxf6 gxf6.
Door het subtiele spel van de
wereldkampioen heeft het pio
noffer niet gewerkt. De enige
kompensatie die wit heeft is
de verzwakte zwarte konings
stelling, maar tegen de tijd dat
hij daar een pionnetje heeft
weggegraaid, is de zwarte
meerderheid op de damevleu
gel al beslissend opgerukt.
18. Te4 c5 19. Th4 Kg7 20. Pe4
Le7 21. Pg3 f5!
Weliswaar is deze pion nu ten
dode opgeschreven, maar wit
moet zijn stukken daarvoor
bijzonder ongelukkig opstel
len.
22. Th3 Ld6 23. f4!
Ruil van Ld6 tegen Pg3 zou
direkt verliezend zijn, boven
doen wordt de zwakte f5 ge
fixeerd.
23. ...b5 24. Ld3 c4 25. Lxf5
De Nederlandse werkgroep
ROVE (Radar Onderzoek Ve
getatie) gaat in het najaar van
1984 een aardobservatiepro
gramma uitvoeren in samen
werking met het Amerikaanse
bureau voor lucht- en ruimte
vaart (NASA). Geavanceerde
radarsystemen gaan daarbij
een belangrijke rol spelen.
Terwijl aan boord van een
(Amerikaanse) ruimtependel
vanaf 250 kilometer hoogte
een zeer krachtig radarsys
teem op de aarde wordt ge
richt, gaat een Nederlands
vliegtuig, de Queen Air, ook
zo'n onderzoek uitvoeren, zij
het natuurlijk op veel geringe
re hoogte.
Aan de hand daarvan kunnen
vergelijkende en elkaar aan
vullende analyses van het be
studeerde gebied worden ver
richt. Uit die studies wordt de
toestand van het gebied gedis
tilleerd met gegevens over de
bodemgesteldheid, de groei
van gewassen, doorwaterings-
capaciteit, enzovoorts.
Zulke onderzoeken kunnen in
hun definitieve vorm boven
dien een belangrijke rol spelen
bij oogstvoorspellingen. Het
experiment zal overigens ook
metingen boven zee omvatten.
Het instrumentarium waarmee
het laboratoriumvliegtuig van
het NLR gaat opereren, is een
„L-scatterometer", waarmee
radargolven tussen 1 en 50
centimeter naar de aarde wor
den gezonden. De analyses
worden uitgevoerd aan de
hand van de teruggekaatste
radargolven.
De studies worden onder meer
worden gedaan boven de IJs-
selmeerpolders, die door hun
„overzichtelijkheid" voor dat
doel bijzonder geschikt zijn.
Bovendien zijn er al meer dan
eens „radarbeelden" van de
polders gemaakt, zodat er ver
gelijkingsmateriaal is, dat een
betere beoordeling van de
nieuwe metingen mogelijk
maakt.
De ervaringen, die in het ka
der van het ROVE-project
worden opgedaan, kunnen van
belang zijn bij de toekomstige
verwezenlijking van aardbo-
demkundige observaties en
analyses met behulp van nieu
we, geavanceerde kunstma
nen, die in Westeuropees ver
band worden ontwikkeld.
Synagoge uit Romein
se tijd gevonden
Archeologen denken op de
resten van de oudste synagoge
van Kapernaum te zijn gestuit.
Kapernaum was een Galilese
stad aan het Meer van Genesa-
ret, waar nu de ruïnes van
Tfe8 26. Le4 Tad8 27. Tfi b4 ki
28. Khl c3 29. bxc3 30. Pf5*?! ir
Hierna heeft wit geen reëlefy,
kans meer, beter was 30. Tel
om later eventueel met Ph5
wat tegenkansen te scheppen. P1
30. ...Pxf5 31. Lxf5 Lb4 32. a3l,(
La5 33. g4 Te2 34. g5 h5! va
In zulke stellingen geeft defe
wereldkampioen geen kansenfje
meer weg, na 34. ...hxg5 35.pa
Th7* Kf8 36. fxg5 zou wit van-p
wege de druk op f7 nog remi-F'
sekansen hebben. Ptl!
35. Txh5 c2 36. Lxc2 Txc2 37.P
f5 Lc7 38. g6 f6. 23
Natuurlijk niet 38. ...fxg6?? 39.1S
f6* en 40. Txa5. f'
39. Th7* Kg8 40. Tel a5. h£
Wit geeft het op.
W. Bastian-A. Karpov.
Siciliaans. -p1
I. e4 c5 2. Pc3 Pc6 3. g3 g6 4.Pa
Lg2 Lg7 5. d3 d6 6. f4 e6 7.F
Pf3 Pge7 8. 0-0 0-0 9. Le3 Pd4fv
10. Tbl b6. j"
Beter dan het direkte 10. ...Tb8f"
gevolgd door ...b5 en ...a5,BC
waarna wit te veel tijd op de?l<
koningsvleugel zou krijgen. d£
II. Pe2 Pxf3* 12. Lxf3 Lb7 13.-
c3 Dd7 14. g4 f5. A
In dit soort stellingen de stan-
daardreaktie, f5 moet verhin
derd worden als de g6 pion
moet nemen op f5, daar de ko
ningsstelling dan hopeloos
verzwakt is.
15. Pg3 Tae8 16. Db3 Kh8 17. T
Tbel e5!
16. Db3 was niet erg konsek-'
went, vandaar dat zwart zich°
deze tegenaktie kan permitte-,—
ren.
18. gxf5 gxfS 19. Lh5? D
Laat de diagonaal hl-a8 in de
steek. Karpov maakt er
gant gebruik van.
19. ...Pg6! 20. exf5.
zie diagram.
Dit diagram levert het bewijs,
dat Karpov ook taktische stel
lingen uitstekend speelt. r
20. ...exf4 21. Lxg6 Dc6 22.1e
Pe4 Txe4! 01
Voor topschakers geen moeilij-|3(
ke kombinatie. a«
23. f6 Txe3 24. Txg7* Kxg7|d
25. Le4 d5 26. Lhl Dg6* 27.L
Kf2 Dh5. Wit geeft het op.
lei
Nederlands project <s
radaraardobservatie p,
d:
Teil-Hum zijn. Het gold als het
centrum van de activiteiten-ju,
van Jezus in Galilea. i0j
Kapernaum is de stad waar,Sp
Jezus ging wonen na zijn ver- j b;
trek uit Nazareth. De evange- Ue
list Mattheus noemt het „zijn gj
stad". In 1920 werd er een gro- j zt
te synagoge opgegraven en la-1 n,
ter gerestaureerd. Dit uit kalk-hi
steen opgetrokken gebouw'] b;
stamt echter uit de tweede of t
derde eeuw. m
De paters Virgilio Corbo eniV(
Stanislao Loffreda hebben bijta
het uitgraven van de ruimte lz>
onder de synagoge ruim 20.000jd(
munten uit de late Romeinse] d,
tijd aangetroffen. Zij troffen er, k<
ook overblijfselen aan van eeri| ht
van basaltsteen gemaakt ge-jg,
bouw. ir
Alle andere gebouwen in Ka
pernaum (ook wel Kafarnaum
genoemd) zijn met dezelfde
basaltsteen gebouwd. De nieu
we vondst is overigens meteen
ook het grootste gebouw in het
toenmalige Kapernaum: 23'A
bij 20 meter.
De archeologen wijzen er op,
dat het gebruikelijk is geweest
op de resten van een verwoest
gebouw een nieuw gebouw op
te trekken. Als het een syna- S(
goge was is dat al waarschijn
lijk, omdat die grond nu een
maal al gewijd was voor een
religieus doel.
