Ruimtependel staat klaar voor
eerste nachtelijke lancering
„Solidariteit
blijft hoop Polen
Aanbod Andropov is
niet opzienbarend
Marcos heeft problemen met onderzoekscommissie
BUITENLAND
CcidóG Qowiant
MAANDAG 29 AUGUSTUS 1983 PAGINA
Inbrekers zijn modernste
alarmsystemen de baas
LONDEN Bij een van de grootste juwelenroven in de Britse
geschiedenis is zaterdagnacht in een stoeterij in Rogate in het
Zuidengelse graafschap Sussex voor ongeveer 4,5 miljoen gulden
aan juwelen ontvreemd. De eigenaar van de stoeterij is de Jor
daanse zakenman Taj Hajjar, naaste familie en meermalen gast
heer van koning Hoessein van Jordanië.
Hajjar lag met zijn gezin te slapen, toen de inbraak werd ge
pleegd. De inbrekers slaagden er in vernuftige beveiligingssys
teem onklaar te maken en het huis binnen te dringen. Vervol
gens werd de kluis met de juwelen geopend, zonder dat ook
maar een van de vele moderne alarmsystemen in werking trad.
Volgens de politie heeft de inbreker zeker een medeplichtige in
het huis gehad, zo niet geprofiteerd van de loslippigheid van ie
mand. Hajjar heeft het landgoed zes jaar geleden aangekocht en
er voor 36 miljoen gulden aan laten verbouwen. Het zou vooral
bedoeld zijn als Brist onderkomen voor de Jordaanse koning
Hoessein.
Kissinger
mogelijk naar
Nicaragua
MANAGUA Henry
Kissinger, de voormalige
Amewrikaanse minister
van buitenlandse zaken,
gaat waarschijnlijk de ko
mende maand naar Nica
ragua. Kissinger, voorzit
ter van de onlangs door
president Reagan ingestel
de speciale commissie voor
Midden-Amerika, zal er,
aldus de Amerikaanse am
bassadeur in Nicaragua,
,,de problemen bespreken
die Midden-Amerika be
dreigen".
„Kernkoppen voor
kruisraket zijn
al in Engeland"
LONDEN Volgens de Britse
Daily Mail zijn de eerste kern
koppen voor de Amerikaanse
kruisraketten, die aan het eind
van het jaar in Engeland gesta
tioneerd zullen worden, inmid
dels in Groot-Brittannië aange
komen. Het zou gaan om twee
kernkoppen, die zouden zijn
overgebracht naar een opslag
plaats in de buurt van de basis
van Greenham Common, waar
de 160 voor Engeland bestemde
kruisraketten komen te staan als
de onderhandelingen in Genève
geen resultaat opleveren.
Bouterse: 35.000 mensen
lid van de volksmilitie
PORT OF SPAIN De Suri-
naamse legerleider Desi Bouterse
heeft in een radio-toespraak ver
klaard dat 35.000 mensen (tien
procent van de bevolking van Su
riname) zich heeft aangemeld als
lid van de volksmilitie.
Maar voordat alle recruten hun
opleiding kunnen krijgen, moeten
eerst de mogelijkheden daarvoor
worden uitgebreid, aldus Bouterse.
Doel van de uitbreiding van de
militie is huurlingen die een inval
zouden willen doen te ontmoedi
gen. Bouterse noemde in dat ver
band oud-premier Henk Chin A
Sen, die bezig zou zijn eem inva
sieleger op te bouwen.
Amnesty in actie voor
dissidente nieuwslezer
AMSTERDAM Amnesty International is
een actie begonnen voor vrijlating van de
35-jarige Vladimir Dantsjev, voormalig
nieuwslezer bij de engelstalige afdeling van
radio-Moskou. De nieuwslezer kwam eerder
dit jaar in het westelijke nieuws, toen hij tij
dens uitzendingen van officiële teksten was
afgeweken en kritische commentaren had
geleverd op het Sovjet-beleid in Afghanis
tan. Nadat in het buitenland uitgebreide pu
bliciteit aan Dantsjevs opmerkingen was ge
geven, werd hij ontslagen en naar zijn ge
boorteplaats Tasjkent in de zuidelijke repu
bliek Oezbekistan gestuurd. Volgens Am
nesty is hij daar, tegen zijn zin, opgenomen
in een psychiatrische inrichting.
Aanslagen Parijs
PARIJS De anarchistische groepering Ac
tion Directe heeft de verantwoordelijkheii
opgeëist voor twee bomaanslagen die gister
morgen in de wijk Saint-Germain-des-Prés
Parijs grote materiële schade hebben veroi
zaakt. De twee explosies waren dicht in
buurt van het ministerie van defensie. Per
soonlijke ongevallen deden zich niet voor.
een brief aan het Franse persbureau AFP
Action Directe, dat de Franse troepen
Tsjaad onmiddellijk worden teruggetrokker
Ook wordt de directe invrijheidstelling geëis
van alle militante revolutionairen van
nationaliteit, die vastzitten omdat ze voc
recht van hun volk op een waardig bestaai
zijn opgekomen. Deze mededeling lijkt ti
slaan op Armeniërs, die wegens aanslagen ii
Parijs gevangen zitten.
CAPE CANAVERAL
Op de Amerikaanse basis
Cape Canaveral worden
momenteel de laatste
voorbereidingen getroffen
voor de eerste nachtelijke
lancering van ruimtepen
del Challenger (vlucht
nummer STS-8), morgen
ochtend vroeg Nederland
se tijd. Het is de bedoeling
dat de Challenger met
aan boord onder andere 1
de eerste Amerikaanse
neger-astronaut na een
vlucht van ruim zes dagen
ook in het donker op aar
de terugkeert. Dat gaat
dan gebeuren op de lucht
machtbasis Edwards in
Californië.
De ongetwijfeld zeer spectacu
laire nachtelijke start van de
Challenger (de eerste nachte
lijke lancering van een be
mand ruimtschip sinds de
maan-experditie van Apollo-
17 in december 1972) staat op
het programma voor dinsdag
aanstaande 02.15 uur plaatselij
ke tijd; in Nederland is het
dan 08.15 uur in de morgen.
Het gaat daarbij niet om „zo
maar een stuntje" terwille van
de publiciteit, maar om een re
gelrechte noodzaak; die houdt
verband met het op de juiste
plaats in de ruimte deponeren
van een Indiase kunstmaan,
de Insat-1B, die zowel voor
communicatie- doeleinden als
voor meteorologische observa
ties zal worden gebruikt.
Aanvankelijk was het de be
doeling dat tijdens deze missie
De bemanning van ruimteveer nr. 8: van links naar rechts piloot Daniel Brandenstein,
wetenschapper Dale Gardner, commandant Richard Truly, en de overige twee weten
schappers William Thornton en Guion Bluford.
drukcabine van de ruimtepen
del bediend. Het toestel blijft
daarbij overigens wel aan de
arm bevestigd zitten.
Oudste astronaut
De bemanning van de Chal
lenger bestaat ditmaal uit ge
zagvoerder Richard Truly (45),
ook nog een TDRS-verbin-
dingskunstmaan zou worden
meegenomen, maar dat gebeu
ren is door NASA uitgesteld
na de problemen rond TDRS-1
en zijn aangekoppelde raket
systeem in april j.l. Daardoor
kwam er nu in het vrachtruim
van de Challenger, die sinds
zijn vorige vlucht van 76 nieu
we hittebestendige tegels en
een nieuwe ruit in de cockpit
werd voorzien, ruimte vrij
voor een circa 3,5 ton wegend
toestel, dat zal worden ge
bruikt voor het op bijna maxi
maal vermogen uitproberen
van de 15 meter lange grij
parm. Die grijparm wordt door
de bemanningsleden vanuit de
piloot Daniel Brandenstein
(40) en de vluchtspecialisten
Dale Gardner (34), Guion Blu
ford (40) en dr.William Thorn
ton (54). Truly is de enige van
het team die al eerder in de
ruimte is geweest. In novem
ber 1981 deed hij mee aan de
tweede vlucht van de ruimte-
pendel. Dr.Thornton pas in
een later stadium aan het team
van STS-8 toegevoegd voor
medisch-biologisch onder
zoek is niet alleen de oud
ste van de vijf, maar zelfs de
oudste ruimtevaarder ter we
reld tot nog toe. Guion Bluford
is de eerste Amerikaanse ne
ger die de ruimte in gaat; een
Cubaanse neger, Arnaldo Ta-
mayo Mendez, ging hem in
1980 voor, als gast-kosmonaut
tijdens een Russische ruimte-
vlucht van ruim een week.
Daar staat dan weer tegenover
dat een tweede Amerikaanse
neger, Ronald Mc Nair zijn
collega Bluford al in januari
aanstaande zal volgen (STS-11)
en dat een derde, Frederick
Gregory, in september of okto
ber 1984 de ruimte in gaat
(Spacelab-3).
Bluford (vader van twee
zoons) is zich er van bewust,
.dat hij misschien wat meer in
de belangstelling zal staan dan
zijn (blanke) collega's, maar
dat doet hem weinig. „Een van
ons moest toch de eerste zijn,
net zoals Sally Ride als eerste
Amerikaanse vrouw omhoog
ging. Voor de rest gaat het mij
alleen maar om het gebeuren
zelf", zegt Bluford, die als
luchtmachtvlieger onder meer
144 gevechtsvluchten boven
Vietnam uitvoerde en die er
als kind van droomde om
vliegtuigontwerper te worden.
Tijdens de komende vlucht
zullen Bluford en Gardner
zich onder andere bezighou
den met het in de ruimte par
keren van de Insat-kunst-
maan, het testen van de grij
parm en het controleren
een aantal andere experimen
ten, zoals proeven die een aan
zet kunnen geven tot de aan
maak van zeer zuivere medi
cijnen onder gewichtloze om
standigheden. Dergelijke elec-
troforese-activiteiten, waarvan
men vooral grote mogeljkhe-
den verwacht bij de behande
ling van suikerpatiënten, von
den weliswaar ook al plaats tij
dens de missies van STS-4,
STS-6 'en STS-7, maar ditmaal
wordt er voor het eerst gewe-
rekt met levende cellen.
De duur van de nu voor de
deur staande missie van de
Challenger zou aanvankelijk
tot vijf dagen beperkt blijven,
maar is inmiddels met een et
maal uitgebreid om extra tijd
te krijgen voor communicatie
experimenten via de op 36.000
kilometer hoogte boven de
evenaar hangende kunstmaan
TDRS-1. Deze satelliet moet
namelijk de hoofdrol gaan spe
len bij de verbindingen tussen
ruimteschip en aarde tijdens
de voor eind oktober en begin
november aanstaande geplam
de vlucht
tedoop var
Spacelab.
De enorme hoeveelheid tech
nologische en wetenschappelij
ke gegevens, die met het uit
gebreide instrumentarium van
het Europese ruimtelab wor
den verzameld, moeten via
TDRS-1 naar de aarde worden
overgeseind. Als gevolg van de
raketproblemen,
Het ruimteveer Challenger klaar voor de start van eert
nieuwe ruimtereis.
TDRS-1 in april kort na zijn
lancering werd geconfron
teerd, ging zoveel tijd verlo
ren, dat dit systeem nog steeds
niet volledig is uitgeprobeerd.
Nachtelijke landing
Voor de landing van het ruim
teveer wordt opnieuw gebruik
gemaakt van de basis Ed
wards, omdat de banen daar
een veilige uitloop in de woes
tijn hebben en men bij de eer
ste nachtelijke terugkeer toch
afg«
liever het zekere voor
het onzekere neemt. „Maar"!
zegt gezagvoerder Truly, „alj~
de weersomstandigheden
Edwards niet goed genoeg zijif'
ze moeten ditmaal zelfs uit
zonderlijk goed zijn zullen Pv
we naar White Sands (Newpu
Mexico) uitwijken en desnoods—
zelfs naar Cape Canaveral",»
Vandaar dat ook op die baset
al grote lichtbakens zijn gein!
stalleerd om de nachteljke lanÜ
ding van de Challenger z
pel mogelijk te laten verlopen!
WARSCHAU Bijna
10.000 mensen hebben gis
teravond in Warschau een
mis bijgewoond, waarin
werd gebeden voor het
verboden vakverbond So
lidariteit. In zijn preek zei
de priester, dat Solidari
teit de hoop blijft van mil
joenen Polen. „De kruin
van de boom van Solidari
teit is wel afgesneden,
maar de wortel blijft in de
harten van de mensen en
zal nieuwe twijgen voort
brengen".
Na afloop van de mis deden
zich geen ongeregeldheden
voor. Wel verspreidde de op
roerpolitie een menigte van
enkele honderden mensen, die
zich in het centrum van de
stad bij een bloemenkruis had
den verzameld. Het oude cen
trum was door de politie afge
grendeld
Eerder op de dag had de Pool
se leider generaal Jaruzelski
gewaarschuwd dat de autori
teiten niet zullen aarzelen ge
weld te gebruiken tegen dege
nen, die de sociale vrede in
Polen verstoren. Waarnemers
geloven dat de waarschuwing
met name gericht was tot die
genen, die hebben opgeroepen
aanstaande woensdag de straat
op te gaan ter gelegenheid van
de derde verjaardag van de
akkoorden van Gdansk.
Zaterdag werden de Polen
verrast, toen via radio en
kranten de volledige tekst
werd gepubliceerd van het be
toog dat Lech Walesa afgelo
pen donderdag hield op de Le-
nin-scheepswerf in Gdanks,
tijdens het bezoek van vice-
-premier Mieczyslaw Rakows-
ki. Walesa zelf was met stom
heid geslagen door de publici
teit in de media, die normaal
nooit verklaringen van politie
ke tegenstanders van het regi
me van generaal Wojcieck Ja
ruzelski bekendmaken. Bo
vendien zijn de afgelopen we
ken in de pers felle aanvallen
op Walesa gedaan. Vermoed
wordt dat de autoriteiten met
de publicatie van zijn toe
spraak hebben getracht de
spanning in het land wat te
verminderen.
Gromyko naar
Frankrijk
MOSKOU De Russische mi
nister van buitenlandse zaken,
Andrei Gromyko, zal begin
volgende maand voor bespre
kingen naar Parijs gaan. Het
wordt zijn eerste bezoek aan
Frankrijk sinds drie jaar. Vol
gens diplomatèn is het doel
van zijn bezoek de betrekkin
gen met Frankrijk te verbete
ren. Niet bekend is of hij ook
een onderhoud zal hebben met
president Mitterrand. Deze
heeft eens gezegd dat hij geen
Russische leider wil ontmoe
ten zolang er Russische troe
pen in Afghanistan zijn.
EN EEN COMPLETE AGENDA
SUSKE EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
Meer dan 200.000
vooral zwarten maar ook tal
rijke blanken hebben zater
dag .in Washington deelgeno
men aan een grote manifesta
tie, ter herdenking van de his
torische „Mars naar Washing
ton" van ds. Martin Luther
King 20 jaar geleden (foto
rechts). Op de plaats waar
King in 1963 zijn beroemde
rede hield („I have a dream")
maakten zij duidelijk dat de af
gelopen jaren veel
zwarten is verbeterd,
er nog veel meer moet
ren voordat de droom van de
in 1968 vermoorde King wer
kelijkheid wordt.
De sprekers, onder wie Jesse
Jackson, de mogelijke zwarte
presidentskandidaat (foto bo
ven, geheel rechts) en Coretta
King, de weduwe van Martin
Luther King (foto boven, mid
den) uitten felle kritiek op de
regering Reagan, die bezig zou
zijn de zo moeizaam verworven
positie van de zwarten af te
breken. „Mijn broeders en
zusters, wij hebben nog een
droom en wij zijn vandaag hier
gekomen om onze belofte te
bevestigen jegens de droom
van gerechtigheid, vrede,
broederschap en gelijkheid",
zei Coretta King.
MINISTER VAN DEN BROEK:
DEN HAAG Minister Van den Broek vindt het aanbod 1
de Russische partijleider Andropov, dat de Sovjets eventueel bel
reid zijn SS-20-raketten te vernietigen, wel verheugend maari
niet opzienbarend. Andropov bood aan een deel van de Russi-I
sche raketten te vernietigen als onderdeel van een wapenak-l
koord tussen Oost en West. De Sovjet-Unie zou dan evenveel
raketten willen overhouden als Engeland en Frankrijk (162)F
terwijl het Westen zou moeten afzien van de plaatsing
kruisraketten en de Pershing li-raketten.
Volgens minister Van den Broek is de eis van de Sovjets dat dd
Britse en Franse kernraketten worden meegeteld een struikel-1
blok bij de besprekingen in Genève. Aan de ander kant, aldus!
de bewindsman, is de uitspraak van Andropov in zoverre eeng
stap vooruit, dat de Russen nu te kennen hebben gegeven ondeil
vermindering ook vernietiging te willen verstaan. De bewinds-1
man sprak de hoop uit, dat Andropov niet slechts de publieke!
mening heeft willen bespelen en dat zijn uitspraak zal doorwer-l
ken naar de onderhandelingstafel.
Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken noemdeL
het aanbod een „positief teken". President Reagan verklaarde®: p
op zijn vakantieverblijf in Santa Barbara dat Andropov met zijn^_
jongste aanbod lijkt op te schuiven in de richting van het Ame
rikaanse standpunt. „Dat is wat we proberen van hen te berei-i-28
ken", aldus de president in een haastig gesprek met een aantal'er'r
journalisten. na
Ook elders in de westerse wereld is voorzichtig positief op het°Pc
aanbod van Andropov gereageerd. De Westduitse minister van 1 I
buitenlandse zaken, Genscher, sprak van „een zeer welkomë!°ed
stap", maar het voorstel in de huidige vorm „is onaanvaardbaar, n 9
omdat het de Sovjet-Unie een monopolie zou geven ten aanzien dra
van de op het land gestationeerde middellange-afstandsraket-^.
ten". par
In Brussel verklaarde een woordvoerder van de NAVO dat An-'9ev
dropovs voorstel „ernstig zal worden bestudeerd. In Parijs wei-[ °l
gerden Franse functionarissen commentaar. Frankrijk wenste)-
namelijk niet dat zijn kernwapens worden meegeteld op het ont-|0'd
wapeningsoverleg in Genève. pzar
jhei
Is di
Versoepeling in Paraguay
ASUCION De staat van beleg, die sinds zeker dertig jaar
Paraguay van kracht is, zal in het hele land behalve de hoofd-nIir
stad worden opgeheven. Tot dusver heeft dictator generaal!
Stroessner, die al sinds 1954 aan de macht is, telkens de staatf,^
de drie maanden verlengd.
li
nst
MANILLA President
Marcos van de Filippijnen
heeft problemen bij de sa
menstelling van een com-,
missie die de moord op
oppositieleider Benigno
Aquino moet onderzoe
ken. De voormalige presi
dent van het hoogge
rechtshof Roberto Con-
cepcion, wilde „om ge
zondheidsredenen" geen
zitting in de commissie
nemen. De aartsbisschop
van Manilla, Jaime Sin,
bleek dit weekeinde
evenmin zitting te willen
nemen in de onderzoeks
commissie.
genstanders van de president
waren van mening dat de 80-
jarige Concepcion de enige ob
jectieve persoon was in de
commissie. De kardinaal, die
Concepcion zou moeten ver
vangen, had eveneens hun
vertrouwen. Kort nadat de be
noeming van de primaat be
kend werd gemaakt, liet een
woordvoerder echter weten
dat de kardinaal niet aan het
onderzoek wilde meewerken.
Kort daarop verklaarde de
kardinaal in een rede in Ma
nilla: „Het is een niet te loo
chenen feit dat Aquino zich
tijdens de aanslag in de macht
van veiligheidsbeambten van
de regering bevond. De rege
ring kan in geen geval haar
handen in onschuld wassen en
de verantwoordelijkheid voor
de moord geheel afschuiven",
aldus Jaime Sin.
Tienduizenden mensen heb
ben emotioneel afscheid geno-J
men van Aquino, toen de
met diens lijk vanmorgen opJJJ
weg naar Manilla in zij
boorteplaats Tarlac halt hield.T
Aquino wordt woensdag
Manilla begraven. OngeveerL
3000 politiemannen hebben'"
gisteren in Manilla oefeningenF
gehouden om zich voor 1
reiden op de verwachte pro-1,25
testen bij de begrafenis van de|een
oppositieleider. (bot
