TAFEL Begin sloot vrede met Egypte, maar verdiepte Palestijnse kwestie Kardinaal Willebrands getroffen door zelfrespect zwarte Zuidafrikanen 1 liTïïTl kerk wereld Eerste weekeinde heiligdomsvaart succesvol verlopen Lichaam van Pius X perfect bewaard gebleven CeidócSoivtmi ACHTERGROND CckbcSoivumt MAANDAG 29 AUGUSTUS 1983PAGIN JE Als christen en als mens keur ik de apartheid scherp af. Ik ben diep getroffen door de miserabele levensomstandig heden van de zwarten en door de manier, waarop zij desondanks hun zelfrespect hebben weten te bewaren. Dit verklaarde kardinaal Willebrands zaterdag op Schiphol bij terugkeer uit Zuid-Afrika. Op uitnodiging van de Zuida- frikaanse rk bisschoppencon ferentie heeft de kardinaal samen met hulpbisschop dr. J. B. Nienhaus van Utrecht en dr. H. A. van Munster, de secretaris-generaal van de Nederlandse bisschoppencon ferentie. de afgelopen week een bezoek aan Zuid-Afrika gebracht. De kerkelijke lei ders spraken met onder an deren Manas Buthelezi, de voorzitter van de Zuidafri- kaanse Raad van Kerken, ds. Beyers Naudé en vertegen woordigers van een niet ge registreerde zwarte vakbond. Verder hebben zij bezoeken gebracht aan Soweto, de zwarte voorstad van Johan nesburg, en zwarte nederzet tingen. Kardinaal Willebrands noemt de houding van de Zuidafrikaanse rk kerk te genover het apartheidssys teem zeer moedig, open en eensgezind. Volgens de kar dinaal toonde geen van de zwarte leiders met wie hij had gesproken, zich een voorstander van een boycot van Zuid-Afrika. De Zuida frikaanse RK kerk ziet het volgens Willebrands als haar taak de situatie in de zwarte gebieden te verbeteren, niet zozeer door materiële hulp te bieden, maar vooral door verbetering van het onder wijs. Verder komt het verzet van de kerk tegen het apart- heidsbeleid tot uiting in haar streven naar integratie van zwarten en blanken binnen de kerk. Daarbij is de benoe ming van steeds meer zwarte bisschoppen en de toeneming van het aantal zwarte pries ters van groot belang, aldus Willebrands. Voorburger secretaris van Justitia et Pax Drs. V. Scheffers uit Voor burg is benoemd tot secreta ris van de commissie Justitia et Pax Nederland. Hij volgt dr. B. Meulenbroek op, die een functie heeft aanvaard bij de rechterlijke macht te Middelburg. Drs. Scheffers (32) is Neer landicus en heeft tien jaar Nederlands gedoceerd aan het Maartenslyceum te Voor burg. Hij is lid geweest van de Dekenale Raad Den Haag en van de Diocesane Pastora le Raad van het bisdom Rot terdam. De commissie Justi tia et Pax Nederland, waar van oud-minister dr. M. A. M. Klompé voorzitster is, stelt zich ten doel binnen de rk geloofsgemeenschap de bewustwording te bevorde ren omtrent ieders verant woordelijkheid en mogelijk heid om bij te dragen aan de totstandkoming van vrede en gerechtigheid in eigen land en de wereld. Zij werkt on der auspiciën van de Neder landse bisschoppenconferen tie en in het kader van de Justitia et Pax-commissies in de wereld. In haar werk zaamheden legt Justitia et Pax Nederland de nadruk op de mensenrechten. Naar schatting van de politie hebben gistermiddag onge veer 60.000 belangstellenden de eerste relikwieènstoet van de vijftigste zevenjaarlijkse heiligdomsvaart gadegesla gen. De tribunes op het Vrij thof in Maastricht met 4200 zitplaatsen waren volledig uitverkocht en langs de route die de stoet door de binnen stad volgde stonden de kij kers rijendik opgesteld. De tribune op de markt uit sluitend voor genodigden was goed bezet. Tot de eregasten behoorden kardinaal Wille brands, aartsbisschop van Utrecht, zijn voorganger kar dinaal Alfrink en de pause lijk pronuntius mgr. Bruno Wustenberg. Verder nog zes bisschoppen, onder wie de bisschop van Rotterdam mgr. dr. A. Simonis, toekomstig aartsbisschop van Utrecht, de hulpbisschoppen De Kok van Utrecht en Castermans van Roermond. De aangrenzende bisdommen Aken, Munster en Hasselt waren vertegen woordigd door wijbisschop pen. Premier Lubbers kon alleen de pontificale eucha ristieviering op het Vrijthof waarbij kardinaal Wille brands voorging bijwonen. Namens de regering waren verder nog de staatssecreta- Hemel van justitie en Van Zeil van economische zaken aanwezig, evenals de voorzit ter van de Eerste Kamer, prof. Thurlings, en de vice- -voorzitter van de Tweede Kamer, mevrouw G. Corne- lissen. Tijdens de eucharistie viering werden de kardina len begeleid door leden van het Nederlands kapittel van de souvereine militaire orde van Malta. De kerkelijke plechtigheid werd door vier duizend bedevaartgangers bijgewoond. De relikwieënstoet die het midden hield tussen een reli gieuze en een folkloristische optocht, vormde het hoogte punt van het eerste weekein de van deze jubileumheilig domsvaart. In vaak zeer kleurrijke groepen werd het thema „christen zijn in Euro pa" uitgebeeld. Centraal stond daarin de eerste ge loofsverkondiger in de zuide lijke Nederlanden St. Serva- tius, die in 384 in Maastricht als eerste van de 21 heilige bisschoppen van die stad overleed. Kardinaal Wille brands ging op dit thema na der in. Hij zei St. Servatius, die afkomstig was uit Arme nië, te zien als het symbool voor de christelijke eenheid in Oost- en West-Europa. De heiligdomsvaart is geen stuk folklore, aldus kardinaal Wil lebrands, maar een bezinning op de inhoud van het geloof. Premier Lubbers verklaarde na afloop van de openlucht kerkdienst, dat Europa thans erg verbrokkeld is maar tij dens het leven van Servatius niet. Voor hem betekent de heiligdomsvaart een stuk op wekking en hoop om naar eenheid in Europa te streven. Het massaspel op het Vrijthof dat zaterdag- en zondaga vond werd opgevoerd en eveneens handelde over de betekenis van St. Servatius, trok ruim 7000 bezoekers. De financiële zorgen van de or ganisatoren die rekenen op tenminste 100.000 gulden van de bezoekers, zijn na het suc cesvol verlopen van het eer ste weekeinde danig ver kleind. Het weer werkte mee. Als dat ook komend weekeinde bij de sluiting van de heiligdomsvaart het geval is, zal er geen tekort ont staan. De festiviteiten vergen meer dan 550.000 gulden, waarvan één ton niet door subsidies is gedekt. Mgr. Simonis zal ook in Utrecht niet „met de vuist op tafel slaan' ROTTERDAM „Mijn stijl van leiding geven kenmerkt zich bepaald niet door de neiging om met de vuist op tafel te slaan. Ik heb dat de afge lopen 12VS jaar in Rotter dam niet gedaan en ik zal dat ook in Utrecht niet doen". Aldus mgr. dr. A.J. Simonis vanmorgen in een commen taar voor de NCRV-radio, vlak voor hij naar Utrecht vertrok om daar aan het me- tropolitaan kapittel de bul te tonen waarin de paus zijn be noeming bekrachtigt tot aartsbisschop-coadjutor van Utrecht. In november volgt mgr. Simonis kardinaal Wil lebrands op als aartsbisschop. Met ingang van vandaag is mgr. Simonis tevens aposto lisch administrator van het bisdom Rotterdam. Deze laat ste functie zal hij vervullen totdat er een nieuwe bisschop van Rotterdam is. Het be stuur van het bisdom Rotter dam is voorlopig in handen van hulpbisschop mgr. R. Bar. Mgr. Simonis herhaalde van morgen voor de radio dat hij zijn aandacht de komende ja ren primair zal richten op het aartsbisdom Utrecht en pas op de tweede plaats op zijn functie als voorzitter van de Nederlandse bisschoppen conferentie. Hij verklaarde open te zullen staan voor Het lichaam van paus Pius X vertoont, 69 jaar na zijn dood, geen enkel teken van ontbin ding. Dat heeft bisschop Vit- torio Ottaviani van het kapit tel van de St. Pieterskerk in Rome verklaard tegenover een journalist van het Britse persbureau Reuter. Volgens de bisschop zou de perfecte toestand van Pius' lichaam aan het licht zijn ge komen, nadat de kist met het stoffelijk overschot, die in het zuidelijke schip van de Pieterskerk is bijgezet, door functionarissen van het Vati- caan was geopend omdat een vreemde geur was waargeno men. Een functionaris van het Vaticaan, die niet ge noemd wilde worden, zei, dat hij verbaasd was geweest door de levensechte verschij ning van de paus, nadat het zilveren masker van diens gezicht was gehaald. Vele li chamen van heiligen zijn on geschonden gebleven, aldus deze functionaris. „Het is de zonde die ontbindt en ie mand zonder zonde kan zijn aardse vorm na zijn dood be houden", zo legde hij uit. Pius X, die als Guiseppe Mel- chiore Sarto in 1854 in Riese bij Venetië werd geboren, heeft de rk kerk bestuurd van 1903 tot 1914. Hij werd in 1954 heilig verklaard, onder meer omdat hij zich tijdens zijn pontificaat onverzoenlijk had getoond tegenover wat hij beschouwde als inbreuken op de leer en de rechten van de rk kerk. „vingerwijzingen en mis schien ook wel correcties" van zijn naast medewerkers. Reagerend op een vraag over het bezoek van de paus aan Nederland sprak mgr. Simo nis de verwachting uit dat het verzet hiertegen zal we gebben: „Ik denk dat de mensen wel zo nuchter zul len zijn dat ze het bezoek van de paus losmaken van hun opinie over mijn persoon en mijn benoeming tot aartsbis schop. De paus zet zich zó in voor vrede en gerechtigheid in de wereld dat ik me niet kan voorstellen dat men in een kritische houding tegen over zijn bezoek zal volhar den". Mgr. Simonis zal op 2 okto ber officieel afscheid nemen van het bisdom Rotterdam met een pontificale Eucharis- tie-viering in de kathedrale kerk aan de Mathenesserlaan in Rotterdam. Israël na Begin HOEWEL de laatste tijd al herhaaldelijk werd gespecuh ,01 over het vertrek van Begin als premier, kwam zijn aanh et 1 diging gisteren om af te treden toch als een grote verrass ers Niet in de laatste plaats zijn naaste medewerkers waren afT geschokt. Zij verliezen met het vertrek van Begin een lei br die behalve over een sterke persoonlijkheid ook over groot charisma beschikt, onder met name de oriëntaalse ar den. Het zijn vooral deze joden geweest die Begin steun in diens buitenlandse beleid en zich pal stelden achter d plannen om de in 1967 veroverde Palestijnse en Syrische r bieden te /on idrw "Jl ♦i4 ONDER de tegenstanders van Begin een aantal dat afgelopen jaren zowel binnen als buiten Israël sterk nomen heerst opluchting. Voor het eerst sinds Begir het voorjaar werd gekozen tot premier lijkt er uitzicht te bestaan op een algehele oplossing van het Midd Oosten-vraagstuk. TOCH mogen met het voortijdige opstappen van Begin al te grote verwachtingen gekoesterd worden ten aai van een wijziging in de Israëlische buitenlandse politiek, belangrijkste oppositiegroepering, de socialistische Arbeidi partij, mag dan officieel op enkele punten afwijken van nederzettingenbeleid, in feitë weigert ook zij geheel afst te doen van de in 1967 veroverde gebieden. De Arbeit partij heeft in het verleden ook geen signalen gegeven duidden op instemming met de vorming van een Palestij staat. Zij heeft zich tot nu toe evenmin bereid getoond de lestijnen als zelfstandige partij in vredesonderhandelingei willen betrekken. TX i-Ei DE grote verschillen tussen het rechts-nationalistische |?al koed-blok en de Arbeiderspartij zijn het duidelijkst tot gekomen op het gebied van de binnenlandse politiek, haa door Begin doorgevoerde liberalisering van de econogev heeft de positie van de Arbeiderspartij en die van de ma ge, met haar verbonden vakbond, de Histadroeth, danig zwakt. Dit en de slechte economische resultaten van de 1 lopen jaren hebben de spanningen in Israël sterk doen toe[>ez men. Ite rn°| WAAR in het verleden een socialistische regering zich Pet hoedzamer opstelde in het Israëlisch-Arabisch conflict, hf.at de regering-Begin altijd een uitgesproken duidelijk sta£er punt ingenomen, dat weinig ruimte liet voor onderhandel' gen. De kritiek van een groeiend aantal Israëliërs, op g*. gebracht door de Vrede-Nu-beweging, heeft het besef inL raël versterkt dat er een regeling met de Palestijnen getl fen moet worden. Er bestaan onder de Israëliërs nog ga meningsverschillen over de vraag hoe zo'n regeling 1 moet zien. De vraag blijft of er een opvolger voor wordt benoemd of dat er vervroegde verkiezingen word uitgeschreven. In het laatste geval mag worden aangenon dat een nieuw kabinet een andere stijl van regeren zal ren, die misschien enig uitzicht zal bieden op een beëindij van de oorlog in het Midden-Oosten. Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zat dags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-122248 4 uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd. Spekscbnitzel met sla en gebakken aardappelen boekweitgrutten vla Nodig voor twee: 200 g speklappen, ei, paneer meel, zout, 20 g margarine, tijm of bonekruid of roze marijn; sla, 3 lepels magere yog hurt, 1 lepel azijn, zout, pe per, suiker, mosterd, bies look, 1 tomaat of een paar bloemetjes van Oostindi- sche kers, viooltje of made liefjes; 0,5 1 kg aardappelen, olie, margarine, zout; 2,5 dl melk, 50 g boekweit- grutten, 2,5 dl karnemelk, limonadesiroop naar smaak. Verdeel de speklappen in por ties, haal de stukken door een met één lepel water losgeklopt ei en door paneermeel met zout. Bak het vlees in warme margarine bruin en daarna op een kleiner vuur gaar. Reken een bereidingstijd van twintig minuten, leg halverwege tijm, bonekruid of rozemarijn in het vet. Maak voor de sla een saus zon der vet klaar omdat de spek lappen en aardappelen al vet genoeg zijn. Garneer de sla met plakjes tomaat of met de afgespoelde bloemetjes van Oostindische kers, kleine viooltjes of madeliefjes.De bloemetjes staan fleurig en zijn eetbaar. Kook de aardappelen in de schil gaar, dat kan uitstekend in deze tijd van het jaar en het geeft minder afval. Laat de aardappelen koud worden, pel ze en snijd ze in stevige plak ken. Bak de aardappelen kort voor de maaltijd bruin in hete olie met margarine. Strooi er zout over. Breng de melk aan de kook, strooi er al roerende de boek weitgrutten in en laat die in twintig minuten zacht koken gaar worden. Koel de boek- weitgruttenvla af tot ze lauw is en meng er de karnmelk door. Geef de vla geheel afge koeld met limonadesiroop. JEANNE DEN HAAG Voor de 70-jarige rechts-nationa listische leider van de Likoed en dromer van een Groot-Israël, Mena- chem Begin, heeft de oorlog in Libanon veel problemen opgeleverd. Maar het eigenzinnige optreden van de zowel vereerde als verguisde regeringsleider had al eerder zijn land, zoals velen in binnen- en bui tenland hem verweten, internationaal in een iso lement gevoerd. Tijdens zijn regeringsperiode zijn meer dan eens de be trekkingen met zijn machtigste bondgenoot en wapenleverancier, de Verenigde Staten, tot een dieptepunt gedaald. De politiek stormachtige re geringsperiode na de verkie zingsoverwinning op 17 mei 1977 van Menaehem Begin begon met een periode van betrekkelijke rust. Al snel na haar aantreden werd de re gering op 19 november geconfronteerd met het eer ste bezoek van een Arabisch staatshoofd, de inmiddels vermoorde Egyptische presi dent Sadat, aan Jeruzalem. Dit bezoek betekende een feitelijke Egyptische erken ning van de joodse staat. Moeizame onderhandelingen onder auspiciën van de toen malige Amerikaanse presi dent, Carter, resulteerden op 17 september 1978. Ruim een half jaar later, op 26 maart 1979, sloten Israël en Egypte een vredesverdrag. De vre desinspanningen leidden uit eindelijk eind april van het vorige jaar tot de teruggave van de Sinai door Israël aan Egypte. Maar de regering-Begin bracht evenals haar voor gangers trouwens een op lossing van het Palestijnse vraagstuk geen stap dichter bij. De oorlog in Libanon, die met de invasie op 6 juni vorig jaar begon, bracht de rege ring in moeilijkheden. De massamoord van september vorig jaar in de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Chatila in Beiroet verger- den de problemen voor de Is raëlische regering. De slach ting leidde tot een storm van kritiek in binnen- en buiten land. In Israël werd als gevolg van de massamoord de grootste betoging uit zijn geschiedenis gehouden, toen 400.000 men sen in Tel Aviv de straat op gingen om het aftreden van de regering te eisen. Na aan vankelijke weigeringen stemde premier Begin, uitein delijk toe in het instellen van een gerechtelijke commissie van onderzoek die op 8 fe bruari haar conclusies be kendmaakte. Ariël Sharon trad af als minister van de fensie maar hij bleef deel uit maken van het kabinet als minister zonder portefeuille, onder meer belast met het omstreden nederzettingenbe leid. Conflict Met de Verenigde Staten raakte de regering-Begin door haar nederzettingenbe leid in de bezette gebieden keer op keer in conflict. Maar het absolute dieptepunt bereikten de Amerikaans-Is raëlische betrekkingen na de slachting in de Palestijnse kampen en de halsstarrige weigering van Israël om Li banon te verlaten. President Reagan kwalificeerde Israël in februari van dit jaar zelfs als een bezettingsmacht. Eerder was een verrassend vredesinitiatief van president Reagan (Palestijnse autono mie in een samenwerkings verband met Jordanië en be vriezing van het nederzettin genbeleid) op 1 september 1982 bij de regering-Begin in geslagen als een bom. Naaste medewerkers spraken over bitterheid over wat de pre mier zag als „verraad" van Washington op de dag dat de PLO begon met de ontrui- De president van de Verenigde Staten Carter (Midden) schudt gelijktijdig de handen van de Egyptische president Sadat (Links) en de Israëlische premier Begin, nadat zij het Israëlisch- Egyptisch vredesverdrag in maart 1979 hadden ondertekend. ming van Beiroet. Een ande re spectaculaire ontwikkeling was de eensgezindheid waar mee de Arabische top zich op 9 september 1982 in het' Ma rokkaanse Fes schaarde ach ter een plan dat indirecte er kenning van Isral in ruil voor de vorming van een Palestijnse staat inhield. Het het 1 dat Arabische zijde het denk beeld van een oorlog tegen de joodse staat werd losgela- Guerrillaleider De regering van de omstre den voormalige guerrillalei der Menaehem Begin, op wiens hoofd de Britten tij dens de mandaatperiode voor Palestina een prijs van 10.000 pond stelden, kwam in 1977 aan de macht na voor het eerst in de geschiedenis van de joodse staat de verdeelde Arbeiderspartij naar de oppo- sitiebanken te hebben verwe zen. Maar ofschoon hij het langer volhield dan enig voorganger, slaagde ook pre mier Begin er niet in zijn ambtstermijn volledig uit te zitten. Hij zag zich begin 1981 genoodzaakt vervroegde ver kiezingen uit te schrijven na een jaar waarin hij een 20-tal moties van wantrouwen had overleefd. In een periode van arbeids onrust en economische terug gang had het inflatiepercen tage een recordhoogte van 140 op jaarbasis bereikt. Vijf ministers hadden zijn kabinet al eerder verlaten. Daartoe behoorden de populaire en inmiddels overleden Mosje Dajan (Buitenlandse Zaken) en Ezer Weizman (Defensie), die hem te weinig soepelheid verweten in het overleg over autonomie voor de Palestij nen in bezet gebied. Aanvankelijk zag het uit naar een glorieuze „come back" van de socialisten, maar na een ongekend ge welddadige verkiezingscam pagne behaalde Begin, door zijn vurige aanhangers wel „de koning van Israël" ge noemd, op 17 juni 1981 nog net de overwinning. Na de aanvaarding van zijn tweede ambtstermijn leek premier Begin minder dan ooit bereid Eretz Israel het bijbelse land van Judea en Samaria (de westelijke Jor- daan-oever) af te staan. „Judea en Samaria behoren tot het einde der tijden aan het joodse volk", zei hij met nadruk. Nooit meer zouden joodse nederzettingen mogen worden afgebroken zoals in Yamit in de Sinai het .geval was geweest. In het slop Het overleg over Palestijnse autonomie, dat krachtens de Akkoorden van Camp David al op 26 mei 1980 afgerond had moeten zijn, raakte vol ledig in het slop door de gro te verschillen van inzicht over de inhoud die deze auto- momie zou moeten krijgen en over de toekomstige status van Jeruzalem. Ook bp het vlak van de binnenlandse en economische politiek kwam het tweede kabinet-Begin verscheidene malen in moei lijkheden. Na indiening van een motie van wantrouwen in maart vorig jaar staakten de stem men. De premier wilde op stappen maar het kabinet stemde voor zijn aanblijven. In mei daarop opnieuw ge confronteerd met een motie van wantrouwen, redde hij het amper met 58 tegen 57 stemmen in de 120 leden tel lende Knesseth. Meer dan eens sprak de eerste-minis- ter, zonder resultaat overi gens, zich uit voor de vor ming van een nationaal kabi net of het houden van ver vroegde verkiezingen. Deze zouden de „vechter" Begin, die meermalen wegens hart klachten en eind 1981 nog met een gebroken dijbeen in een ziekenhuis belandde, moeten verzekeren van een grotere marge in het parle ment. Na de invasie in Libanon nam zijn populariteit in eigen land geleidelijk af. De stem van de premier, die na 48 jaar huwelijk zijn vrouw Ali- za verloor en later ook enke le maanden later een van zijn trouwste medewerkers, vice- -premier Ehrlich, werd de afgelopen maanden steeds minder gehoord. De proble men op zowel persoonlijk als op politiek gebied waren hem blijkbaar teveel gewor den. Perioden met zon A DE BILT Morgen zulIeAEI perioden met zon zijn waajwe de temperatuur in de midhn tot 24 graden kan oplopen. L weer is te danken aan eeni 1 bied van hoge luchtdruk F' zich van de Noordzee %U— plaatst naar Duitsland en 1 len. Hierdoor ontstaat in ojC' omgeving een oostelijke sï-'' ming waarmee drogere lu wordt aangevoerd waarin rioden met zon voorkorrfeijl Meer zuidwaarts in de lané H rond de Middellanse Zee Ban ook ten noorden van de Al£. komen flinke buien tot oB H wikkeling. Veel van deze topg en gaan vergezeld van zwB H onbew. 32 21 Olwa 0«h.b«w. 26 18 0.6L Oeh.bew. 21 14 oler Sir 1! i? Sp' onb™. 27 15 ode: n!ontv. - -- -eei zw" bew" 25 22 o2Pe IEDERE WOENSDAG GRATIS INTORMATIE OVER FILMS, MUZIEK.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2