Turbo-tijdperk begint voor
Niki Lauda op Zandvoort
fes
Jim Vermeulen legt
risico's aan banden
Deelnemers Grand-Prix van Nederland
Uitslagen eerste 11 Formule 1-races 1983:
Tijdschema
op circuit
Zandvoort
ZtA
1. Alain Prost (Fra)
2. Nelson Piquet (Bra)
3. Renè Arnoux (Fra)
ZANDVOORT Voor de 32e
Grand-Prix van Nederland dit
weekeinde hebben zich 29 formule
1-coureurs ingeschreven. Van hen
kunnen zich tijdens de trainingen,
op vrijdag en zaterdag, slechts 24
rijders kwalificeren voor de race
op zondag. Jan Lammers, die vorig
jaar met een Theodore een misluk
te (laatste?) poging deed voor eigen
publiek te schitteren op Fl-ni-
veau,rijdt alleen zaterdag mee in
de Renault-5 Turboklasse.
De karakteristieken van de deel
nemers zijn:
Kenny Acheson March-RAM
01. Geboren 27 november 1957.
Noordier, woont Thame (Eng).
Wist zich tijdens zijn formule één
debuut in Engeland dit jaar niet te
kwalificeren. Stapte dit jaar over
van de formule twee naar de Fl.
Michele Alboreto Tyrrell 012.
Geboren op 23 december 1956. Ita
liaan, woont in Milaan. Won vorig
jaar de Grote Prijs in Las Vegas en
dit jaar de GP van Detroit. Euro
pees kampioen formule drie 1980.
Elio de Angelis Lotus Renault
94T. Geboren op 26 maart 1958.
Italiaan, woont in Monte Carlo.
Won vorig jaar de Grote Prijs van
Oostenrijk. Debuteerde tegelijk
met Jan Lammers in de formule
één, bij het Shadow team.
René Arnoux Ferrari 126 C3
(Turbo). Geboren op 4 juli 1948.
Fransman, woont in Londen. Won
dit jaar de Grote Prijs van Canada
en West-Duitsland en daarvoor
vier Grand-Prix's bij Renault. De
buut 1978 met Martini. Bescheiden
kansen op wereldtitel.
Mauro Baldi Alfa Romeo
183T. Geboren op 31 januari 1954.
Italiaan, woont in Reggio Emilia.
Won de formule cfrie race in Mo
naco in 1980 en werd in 1981 Euro
pees kampioen in die klasse. De
buut formule één: 1982 Arrows.
Raul Boesel Ligier JS 21. Ge
boren op 4 december 1957. Brazili
aan, woont in Vichy (bij Ligier fa
briek). Debuteerde vorig jaar in de
formule één bij March.
Thierry Boutsen Arrows A6.
Geboren op 13 juli 1957. Belg,
woont in Brussel. Debuteerde in
de formule één bij de GP van Bel
gië dit jaar. Behaalde al twee ze
vende plaatsen. Was als Formule
F®rd rijder onverslaanbaar op
Zandvoort.
Johnny Cecotto Theodore
N183. Geboren op 25 januari 1956.
Venezolaan, woont in Treviso
(Ita). Wereldkampioen motorracen
in de klassen 350 en 750 cc. Twee
de in het Europees kampioenschap
formule twee 1982. Debuteerde dit
jaar in de formule één.
Andrea de Cesaris Alfa Romeo
183T. Geboren op 31 mei 1959. Ita
liaan, woont in Rome. Snelle rijder
(pole position Long Beach, tweede
in Duitsland).
Eddie Cheever Renault RE 40
(Turbo). Geboren op 10 januari
1958. Amerikaan, opgegroeid in
Italië, woont nu in Monte Carlo.
Debuteerde in 1978 met Hesketh
in formule één. Beste resultaten
dit jaar: tweede plaats in Canada
en derde plaatsen in Frankrijk en
België.
Corrado Fabi Osella Alfa Ro
meo FA IE. Geboren op 12 april
1961. Italiaan, woont in Milaan.
Won vorig jaar het Europees for
mule twee kampioenschap, voor
Cecotto en Boutsen. Debuteerde
dit jaar bij Osella. Jongste formule
één coureur.
Piercarlo Ghinzani Osella
Alfa Romeo FA IE. Geboren op 16
januari 1952. Italiaan, woont in
Bergamo. Kwalificeerde zich dit
jaar na vele pogingen voor het
eerst bij een Grand Prix (Detroit)
en werd elfde in Zeltweg (Oos).
Rijdt voor Lancia endurance races.
Bruno Giacomelli Toleman
Hart TG 183B. Geboren op 10 sep
tember 1952. Italiaan, woont in
Monte Carlo. Europees formule
twee kampioen in 1978 met record
aantal overwinningen. Debuut for
mule één: 1977 McLaren, Italië.
Roberto Guerrero Theodore
N183. Geboren op 16 november
1958. Colombiaan, woont in Dat-
chet (Gbr). Debuteerde vorig jaar
met Ensign en heeft dit jaar al en
kele keren van zich doen spreken.
Jean-Pierre Jarier Ligier-JS
21. Geboren op 10 juli 1946. Frans
man woont in Parijs. Rijdt al
Grand-Prix sinds 1971, maar heeft
er nog niet één gewonnen. Beste
resultaat: drie derde plaatsen en
driemaal pole position.
Stefan Johansson Spirit Hon
da-Turbo. Geboren op 8 september
1956. Zweed, woont in Londen.
Brits formule drie kampioen in
1980. Reed op Silverstone zijn eer
ste GP (16 juli 1983).
Jacques Laffite Williams
FW08C. Geboren op 21 november
1943. Fransman, woont in Stoke
Poges (Gbr.). Won in totaal zes
Grote Prijzen, reed er 132. Oudste
formule één rijder van dit mo-
Niki Lauda McLaren MP4/1C,
maar debuteert op Zandvoort in
een McLaren MP4-1E Turbo. Ge
boren op 22 februari 1949. Oosten
rijker, woont op Ibiza. Meeste
Grand Prix overwinningen (19)
van alle actieve rijders. Tweevou-
94T. Geboren op 8 augustus 1954.
Brit, woont op het eiland Man.
Enorme doorzetter, die als beste
klassering een tweetal derde plaat
sen ('81 België en '82 Brazilië
heeft.
Riccardo Patrese Brabham
BMW BT52 (Turbo). Geboren op
17 april 1954. Italiaan, woont in
Monte Carlo. Won één Grand
Prix, vorig jaar in Monaco. Euro
pees kampioen formule drie in
1976.
Nelson Piquet Brabham BMW
BT 52 (Turbo). Geboren op 17 au
gustus 1952. Braziliaan, woont in
Monte Carlo. Won de eerste Grote
Prijs van dit jaar in zijn vaderland.
Wereldkampioen 1981. Engelse
formule drie kampioen in 1978.
Momenteel naaste belager van
Alain Prost in strijd om wereldti
tel.
Alain Prost Renault RE 40
(Turbo). Geboren op 24 februari
1955. Fransman, woont in Lausan
ne (Zwitserland). Europees kam
pioen formule drie in 1979, daarna
formule één debuut bij McLaren.
Sinds '81 bij Renault, voor welk
merk hij negen GP's won. Huidige
leider in gevecht om wereldkam
pioenschap.
Keke Rosberg Williams
FW08C. Geboren op 6 december
1948 in Stockholm. Fin, woont in
Cookham Dean (Gbr). Huidige we
reldkampioen. Twee GP-overwin-
ningen tot nu toe. Vorig jaar in
Dijon en dit jaar na een historie
makende race in Monaco.
Danny Sullivan Tyrrell 012.
Geboren op 9 maart 1950. Ameri
kaan, woont in Parijs. Debuteerde
dit jaar in het team van Ken Tyr
rell. Eindigde als vijfde in Monaco.
Marc Surer Arrows A6. Gebo
ren op 18 september 1951. Zwitser,
woont in Kidlington (GB). Win
naar van het Europees formule
twee kampioenschap in 1979. De
buteerde in de formule één met
Ensign ('79) en reed voor ATS, En
sign, Theodore en Arrows.
Patrick Tambay Ferrari 126
C3 (Turbo). Geboren op 25 juni
1949. Fransman, woont in Londen.
Winnaar van twee GP's: Hocken-
heim 1982 en Imola 1983. Kleine
kanshebber voor de wereldtitel.
Derek Warwick Toleman Hart
TG 183B. Geboren op 27 augustus
1954. Engelsman, woont in Four
Marks. Recordhouder op het cir
cuit Zandvoort, na snelste ronde in
1982.
John Watson McLaren
MP4/1C. Geboren op 4 mei 1946.
Noordier, woont in Bognor Regis.
Meeste GP's gereden (145) vijf
overwinningen, waaronder twee
op stratencircuits in Amerika van
uit een schijnbaar kansloze positie.
Mandred Winkelhock ATS
BMW D6. Geboren op 6 oktober
1952. Westduitser, woont in Ber-
gen-Steinach. Via toerwagenrace-
rij en formue twee, debuut formu
le één in 1982 met ATS. Won o.a.
voor BMW het Deutsche Renn-
sport Meisterschaft.
6. John Watson (N-ler)
7. Eddie Cheever (Vst)
8. Niki Lauda (Oos)
9. Jacques Laffite (Fra) 10. Michele Alboreto (Ita).
Brazilië: 1. Nelson Piquet (Bra); 2.
Keke Rosberg (Fin); 3. Niki Lauda
(Oos).
Long Beach: 1 John Watson (N-
ler); 2. Lauda; 3. René Arnoux
(Fra).
Frankrijk: 1 Alain Prost (Fra); 2.
Piquet; 3 Eddie Cheever (Vst).
San Marino: 1. Patrick Tambay
(Fra); 2. Prost; 3. Arnoux.
Monaco: 1 Keke Rosberg (Fin); 2.
Piquet; 3. Prost.
België: 1. Prost; 2. Tambay; 3.
Cheever.
Detroit: 1. Michele Alboreto (Ita);
2. Rosberg; 3. Watson
Canada: 1. Arnoux; 2. Cheever; 3.
Tambay.
Engeland: 1. Prost; 2 Piquet; 3.
Tambay
West-Duitsland: 1. Arnoux, 2.
Andrea de Cesaris (Ita); 3. Riccar
do Patrese (Ita).
Oostenrijk: 1. Prost; 2. Arnoux; 3.
Piquet.
Volgende race is op 28 augustus
op Zandvoort, daarna volgen
nog Monza (Ita), Brands Hatch
(Gbr) en Kyalami (Jap).
Voorsprong voor
Prost
Alain Prost heeft met nog vier ra
ces te rijden in het klassement een
veilig lijkende voorsprong van 14
punten op Nelson Piquet, 17 op
René Arnoux en 20 op Patrick
Tambay. In elke race zijn weer
punten te verdienen aflopend van
'9 (winnaar), 6, 4, 3, 2 tot 1.
Stand wereldkampioenschap:
1. Prost (Fra) met Renault-Turbo
51 punten; 2. Piquet (Bra) met
Brabham BMW-Turbo 37; 3. Ar
noux (Fra) met Ferrari-Turbo 34;
4. Tambay (Fra) met Ferrari-Tur-
bo 31; 5. Rosberg (Fin) met Willi-
ams-Ford 25; 6 Watson (N-Ier)
met McLaren-Ford 18; 7. Cheever
(Vst) met Renault-Turbo 17; 8.
Lauda (Oos) met McLaren-Ford
12; 9 Laffite (Fra) met Williams-
Ford 11; 10. Alboreto (Ita) met
Tyrrell Ford 9; 11. De Cesaris (Ita)
met Alfa Romeo 6; 12. Surer (Zwi)
met Arrows Ford, Mansell (Gbr)
met Lotus-Renault en Patrese (Ita)
met Brabham-BMW 4; 15. Sullivan
((Vst) met Tyrrell-Ford 2; 16. Ce
cotto (Ven) met Theodore-Ford en
Baldi (Ita) met Alfa Romeo 1.
Constructeurs:
1. Renault 68 punten, 2. Ferrari 65;
3. Brabham 41; 4. Williams 36; 5.
McLaren 30; 6. Tyrrell 11; 7. Alfa
Romeo 7; 8. Lotus 6; 9. Arrows 4;
10. Theodore 1.
4. Patrick Tambay (Fra)
5. Keke Rosberg (Fin)
MJi
ZANDVOORT Zoals in 1967
de befaamde Ford Cosworth
DFV-motor zijn debuut maak
te op Zandvoort en Jim Clark
in zijn Lotus aan de overwin
ning hielp, zo heeft ook McLa
ren dit weekeinde het Neder
landse circuit uitgekozen om
voor het eerst met zijn Por-
sche-Turbomotor in een race
om de wereldtitel uit te ko
men. Er is de laatste tijd veel
getest en de Engelse renstal
heeft aan de Oostenrijker Niki
Lauda de voorkeur gegeven
boven zijn andere renner John
Watson (N.-Ier) om de nieuwe
McLaren MP4-1E te beman
nen.
Voor de voormalige tweevoudige
wereldkampioen een kans om zich
weer eens waar te maken, hoewel
Zandvoort door zijn bochten niet
echt een aantrekkelijk Turbo-cir
cuit is. Ook oud-kampioen Nelson
Piquet had in zijn Brabham een
BMW-Turbo nodig om zijn huidige
tweede plaats te bereiken in het
algemeen klassement. Een klasse
ment, waarin regerend kampioen
Keke Rosberg met gewone aan
drijving slechts vijfde staat. Op
zich een knappe prestatie, die de
constante Fin vooral te danken
heeft aan zijn uitstekende rijstijl
(en zege) in de Grote Prijs van Mo
naco. In de bochtige straten van
het kleine Prinsdom hield hij de
snelle Turbo-wagens van Piquet
en Prost achter zich.
De normale drie-literwagens zijn
vooral dit jaar kansloos geworden
in de F 1-klasse. Wist Rosberg
(Williams) vorig jaar nog gewóón
wereldkampioen te worden, vanaf
dit seizoen is zoiets nauwelijks
meer mogelijk gebleken. De top-
vier uit het WK-klassement be
rijdt een Turbo-aangedreven wa
gen (Renault, Brabham en Ferra
ri). Van de elf verreden Grand-
Prix's dit jaar werden er slechts
drie gewonnen door wagens met
gewone drie-litermotoren. Maar
Lauda poseert hier nog voor zijn „oude" McLaren.
dat gebeurde op stratencircuits
waar topsnelheid van onderge
schikt belang is.
Baanbrekend
Het benutten van de druk van het
uitlaatsysteem, gekoppeld aan
slechts 1500cc cilinder-inhoud,
heeft de snelheidsport een niet te
keren wending gegeven. Vooral
Renault heeft wat dat betreft
baanbrekend werk verricht door
dit systeem al eind jaren zeventig
met al zijn kinderziekten in top
wedstrijden uit te proberen. Jean-
Pierre Jabouille bijvoorbeeld reed
in 1977 al met een Renault-Turbo
op Zandvoort. De problemen wa
ren groot. Het extra brandstofver
bruik vereist een vollere tank, met
als gevolg langzame eerste ronden
en supersnelle slottijden. Tenmin
ste, als de wagen het einde haalde.
Hoewel deze op de rechte stukken
alle andere merken voorbij stoof,
ging er onderweg nog te vaak iets
kapot, waardoor het hoofddoel, de
finish halen, niet werd verwezen
lijkt.
Allengs ging het beter en werd
een goed evenwicht gevonden tus
sen de krachtige Turbo-blazer en
het chassis. En bijna had Ferrari,
dat pas in 1980 met Turbo begon,
vorig jaar als eerste voor een Tur
bo-wereldtitel gezorgd. Helaas ver
speelde hun kopman Didier Pironi
met een ongeluk op Hockenheim
zijn riante kansen. Daardoor won
Rosberg. Nu lijkt Renault dan ein
delijk op weg om via Alain Prost
als eerste de verdiende (Turbo-
)wereldtitel binnen te halen.
Het Franse fabrieksteam heeft
hard aan het succes gewerkt.
Liefst 160 technische specialisten
bemoeien zich met het Formule-1
racegebeuren van Renault, benut
ten een geheim miljoenen-budget,
maar laten hun kennis en diensten
ook ten goede komen aan de afde
ling personenwagens. Turbo-aan
drijving is al gemeengoed gewor
den in de straten, net als aero-dy-
namische vondsten. Terwijl ook in
race-wagens geteste materialen
hun weg vinden naar de personen
wagens. Zoals kunstmatige materi
alen die net zo sterk zijn als staal
of genageld alluminium, maar
slechts eentiende van hun gewicht
hebben. En zo profiteren toch iets
meer mensen van de geldverslin
dende racerij dan sommigen den-
fRIX
VRIJDAG:
eerste trainingsdag, van
10.00 tot 17.00 uur.
ZATERDAG:
10.00 tot
11.30 uur Training For
mule 1 (niet
geklokt)
11.45 tot
12.15 uur Training Re
nault 5 Turbo
13.00 tot
14.00 uur Beslissende
training For
mule 1 (ge
klokt)
14.30 tot
15.00 uur Training Alfa
Romeo Trofee
Sprint -
15.00 uur Start Renault
5 Turbo-race
over 20 ron
den (85,04
km).
ZONDAG
09.00 uur Opening race
dag
10.00 uur Parade
11.00 uur Race van au
to's op twee.
wielen -
12.00 tot
12.30 uur Warming-up
Formule 1
12.45 tot
13.15 uur Race Alfa Ro
meo Trofee
Sprint over 15
ronden (63,78
km)
13.30 uur Parade
14.00 uur Start- proce
dure Formule
1 wagens
14.30 uur Start Formule
1-race om het
wereldkampi
oenschap over
72 ronden
(306,144 km)
16.15 uur Prijsuitreiking
16.45 uur Start FF2000
over 15 ron
den (63,76
km)
ZANDVOORT Circuit-di
recteur Jim Vermeulen hoopt
dat dit weekeinde ten minste
50.000 toeschouwers de kassa
zullen passeren. Dan komt de
Cenev (circuit-exploitant) een
beetje uit de kosten van 2,6
miljoen gulden. Baas Bernie
Ecclestone heeft namens de
constructeursbond FOCA al
een flinke duit in het zakje ge
daan, waardoor hij met de tv-
en reclamerechten mocht ven
ten. Maar los van winst of ver
lies, staat de GP van Neder
land al weer definitief op de
lijst '84, maar dan op 26 augus
tus.
De kosten van zo'n Grote Prijs
worden niet in het minst veroor
zaakt doordat men de baan elk
jaar nog veiliger moet maken. Dat
werd vooral duidelijk toen René
Arnoux vorig seizoen als eerste in
de geschiedenis van het 35-jarige
circuit harder reed dan 300 km/ u,
hetgeen uiteraard gebeurde op het
rechte stuk voor de Tarzanbocht.
De nieuwsoortige aandrijving, de
slimmere stroomlijning en de nog
kleverige banden hebben de vleu
gelwagens dit jaar nog sneller ge
maakt dan toen nog met skirts
mocht worden gereden, de zoge
naamde rokken rondom de wagen,
die voor een vacuüm zorgen waar
door de wagen vooral in de boch
ten naar beneden wordt gedrukt.
Maar coureurs remmen niet graag
en als ze het doen dan zo laat mo
gelijk. Daarom zijn in de diverse
bochten van het Zandvoortse cir
cuit nog eens 12.000 autobanden
éxtra geplaatst, vaak in verdubbel
de rijen. Daaraan heeft een aantal
mensen maandenlang een dagtaak
gehad. Het rubber zal echter geen
geluid tegenhouden. En wie het la-
Circuit-direc-
teur Jim Ver
meulen op
het dak van
de tijdwaar
nemingsto
ren.
waai deze dagen allemaal net iets
te veel vindt, zal daarin toch moe
ten berusten. Gemeente en provin
cie zijn het racegebeuren weer
goedgezind. Het circuit heeft bo
vendien nog enkele maanden de
tijd om met een allesomvattende
vergunningaanvraag te komen in
het kader van de „wet geluidhin
der". En niets lijkt verlening van
zo'n vergunning nog in de weg te
EKRAS CAL ANDPLEIN5 HEEFTALLES IN HUIS VOOR
DE SPORTIEVE FANAAT
