m
Jullie hebben slechts
biuppels voor ons"
Liechtenstein in alle rust
naar aflossing van de wacht
Gemayel: Libanon
in groot gevaar
-WALESA TOT RAKOWSKI:
FRANS CONSULAAT IN BERLIJN
DOOR ARMENIËRS VERWOEST
«fSIJTHOFF PERS
AGI
iUITENLAND
Eeidóe Qowuvnt
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1983 PAGINA 11
Iran achter
islag op
ibassade in Beiroet
\V YORK Iran zit achter de
naanslag op de ambassade van de
renigde Staten in Beiroet, waarbij
,vj april van dit jaar 46 mensen om het
en kwamen. Dit heeft het Ameri-
inse televisiestation CBS gemeld.
38; de weken na de aanslag in Beiroet
146.( dekte Amerikaanse inlichtingen-
27" nsten al dat de sporen naar Iran
se! Iden. Nieuwe gegevens zouden de
moedens nu hebben bevestigd.
3oe! n zou ook plannen hebben gehad
de Amerikaanse vertegenwoordi-
190 g in Koeweit op te blazen, maar
'2. komplot is nooit ten uitvoer ge-
36;
Ook Uruguay
protesteert tegen
militair bewind
MONTEVIDEO
In Uruguay is giste
ren op grote schaal
geprotesteerd tegen
het militaire bewind.
De bevolking bleef
twee uur binnen
shuis, liet al die tijd
het licht uit en sloeg
op pannen en potten.
Later werd in de
hoofdstad Montevi
deo een spontane be
toging gehouden,
waarbij zeker 150
mensen door de poli
tie werden opgepakt.
,Horb, Chin A Sen en CIA beraamden coup in Suriname'
PARAMARIBO De voormalige Surinaamse
garnizoenscommandant Roy Horb zou samen
met ex-president Chin A Sen en de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA plannen hebben
gesmeed voor een staatsgreep in Suriname. Dat
heeft de Surinaamse oud-minister John Hard-
joprajitno verklaard voor de krijgsraad in Para
maribo, waar vier militairen terecht staan in
verband met coupplannen van Horb en Chin A
Sen. Hardjoprajitno wordt in deze zaak even
eens verdacht en wacht al langer dan een half
jaar in een cel op zijn proces.
Volgens de getuigenis van Hardjoprajitno heeft
Horb (die zich eind januari in zijn cel zou heb
ben opgehangen) eind vorig jaar tijdens een be
zoek aan de toen in de VS wonende Chin A
Sen in Washington gesproken met een agent
van de CIA. Daar werd Horb overgehaald een
coup te plegen. Na terugkomst in Suriname zou
hij met een aantal militairen schietoefeningen
hebben gehouden, om te kijken wie het meest
geschikt was Bouterse te doden.
In februari 1980 waren Horb en Bouterse de
leiders van de coup, die de regering Arron ten
val bracht. Maar eind vorig jaar waren er grote
meningsverschillen ontstaan, vooral over de
politieke toekomst van Suriname. Hardjoprajit
no besloot volgens eigen zeggen aan het com
plot mee te doen, in de hoop dat hij Horb en
Bouterse zou kunnen verzoenen.
Het proces tegen de vier militairen, die lijf
wachten waren van Horb, wordt vandaag
voortgezet. Hardjoprajitno zal op een later tijd
stip voor de burgerrechter moeten verschijnen.
Ook Franse geheime dienst gebruikte ex-nazi's
PARIJS Niet alleen de Amerikaanse, maar
ook de Franse geheime dienst (DST) heeft na
de Tweede Wereldoorlog ten minste in één ge
val gebruik gemaakt van een voormalige offi
cier van de Duitse geheime staatspolitie (Gesta
po). Dit blijkt uit gegevens van de advocaat
Serge Klarsfeld en zijn vrouw Beate, die van
daag zijn gepubliceerd in het gezaghebbende
Franse blad „Le Monde".
Volgens het echtpaar, dat zich bezighoudt met
het opsporen van nazi-misdadigers, ging het in
het Franse geval om Ernst Misselwitz, die als
Gestapo-officier in Parijs Franse verzetsstrij
ders zou hebben gefolterd. Een Franse recht
bank veroordeelde de oud-Gestapo-officier
daarvoor op 4 maart 1952 bij verstek tot vijf
jaar gevangenisstraf. Volgens de Klarfelds zou
dit milde vonnis een gevolg zijn van een ingrij
pen van de Franse geheime dienst. Deze dienst
zou Misselwitz na diens gevangenneming in
Berlijn (oktober 1945) al in januari 1946 als
agent hebben aangeworven, omdat hij wegens
zijn kennis van het Franse verzet „zeer nuttig"
werd geacht. Hoelang en onder welke voor
waarden Misselwitz voor de DST heeft ge
werkt, kunnen de Klarfelds niet zeggen. Wel
was hen gebleken dat de functionarissen van
de DST die rechtstreeks met de oud-Gesta
po-officier samenwerkten, diens achtergrond
kenden.
Een Amerikaanse commissie van onderzoek
heeft onlangs vastgesteld, dat nazi-misdadiger
Klaus Barbie na de oorlog voor de Amerikaan
se geheime dienst heeft gewerkt. Na deze be
kendmaking bood de Amerikaanse regering de
Franse autoriteiten officieel haar verontschul
digingen aan.
«volg van de voorpagina) meer met rakowski te
)ANSK Rakowski willen spreken, op om zijn
!53j -ak Walesa aan met kritiek op het bewind te
256Ü ijnheer Schildpad', luchten.
Hij :hildpadactie' is de
j wise term voor lang-
!i am-aan-actie. Walesa
2 ageerde niet, ook al
,Wij hebben nooit gevochten
met vuisten of tanks', zo zei
-t- hij, ,en wij zijn ook niet van
I® breeuwden vele colle- plan dit ooit te doen, maar jul-
!o 's in een stampvolle lie hebben altijd kritiek, jullie
5 al: ,Lech, doe je mond ontbinden alles en hebben al-
leen maar knuppels en tanks
voor ons. Wij willen het socia-
- Wij
willen de macht niet overne
men'. ,Laat alstublieft die
■J en'. Maar na de aanval-
voor ons. wij wiiien nei t
op Solidariteit door lisme niet Vernietigen.
;Jj tkowski rees Walesa, die
jjrder had gezegd nooit
arme mensen vrij uit de ge
vangenis', namelijk diegenen
die nog geen amnestie hebben
gekregen op grond van het
pardon dat bij de opheffing
van de staat van beleg vorige
maand werd aangekondigd.
,Het zijn geen contrarevolutio
nairen. Zij zijn geen vijanden
van het systeem. Zij zijn vijan
den van de methode', aldus
Walesa. Rakowski, die toen hij
werd uitgejouwd diverse ma
len zijn zelfbeheersing scheen
te zullen verliezen, trok zijn
colbert uit en deed zijn das af
om uiteindelijk met opgerolde
mouwen met de arbeiders te
spreken. Op een bepaald mo
ment naar Walesa starend zei
hij duidelijk zeer geïrriteerd
door een uitbarsting van de
zaal ,U heeft mij het bewijs ge
leverd van de anarchie die er
nog steeds is in Polen'. Tot de
mensen die blijk hadden gege
ven van hun ongenoegen zei
Rakowski ,Ik denk dat U erg
ongelukkig bent, omdat U
heeft verloren. Na afloop werd
Walesa op de schouders de
werf uitgedragen naar het mo
nument voor de poort. Men
zong het lied: „God, maak Po
len weer vrij".
in< iREZAAK" VOOR
ijl; ÏITSE ZEELIEDEN:
Nederlandse
-hepen
143.
is eren
>28.:
ffan vaart op
IFalklanden
Sfjj>EN HAAG De Engelse
i3ieeliedenbond NUS wil in de
lekomst Nederlandse en an-
5o«re niet-Engelse schepen we
ll van de route op de Falk-
nd Eilanden. De vakbond
23) ;eft de Engelse regering ge-
Nj aagd hiervoor te zorgen.
>'n maatregel zou volgens de
nd een erkenning beteke-
n van de inspanningen van
Britse koopvaardij tijdens
Falkland-oorlog. Een aantal
n de zeelieden die toen hun
ren hebben gewaagd, zijn nu
rkloos. Dat vindt de bond
•eurs aanvaardbaar. Het is „voor
c 01 s een erezaak" staat in de
ief aan de regering Thatcher
ga.® route naar de Falkland Ei
senden wordt door zeker
raalf niet Britse rederijen be-
92,41 iren. Daaronder zijn rederij
3^)dewes uit Hoogezand en
9371 nits in Rotterdam. Zij ver-
®|-j* jeren voornamelijk bouwma-
93^34 rialen voor de grote militaire
93.3J sis, die de Britten op de
^gilkland Eilanden bouwen.
J3.'a Dlgens een woordvoerder
Bodewes zou een boycot
isiain buitenlandse schepen op
route een gevoelig verlies
)9;0( tekenen. Een vertegenwoor-
M.ooiger van Smits neemt de zaak
j^gjihter op. Schepen van Smits
>3i40!bben inmiddels driemaal de
landen bezocht en volgens de
13I20 oordvoerder is er wel weer
[2.°0idere lading te vinden, als de
i6;90ritse regering, die nog'niet
•3.40 :eft gereageerd, het vak-
[2$ tndsverzoek zou honoreren.
oares en Craxi
jjjjsns over
fSJjlaatsing raketten
OME De socialistische
urtugese premier Mario Soa-
s heeft gisteren na bespre
ngen met zijn Italiaanse
nbtegenoot en politieke
«stverwant Bettino Craxi in
b,40 ome gezegd dat hij de Ita-
TOianse beslissing onderschrijft
n kernraketten van de
AVO op Italiaans grondge
bied toe te laten, wanneer de
i',30 merikaans-Russische onder-
indelingen hierover misluk-
[too en. „Het Portugese standpunt
fijkt niet af van het Italiaan-
Wij zijn voor ontwapening,
aar die kan niet eenzijdig
jn. Daarover zijn wij het vol
umen eens", aldus Soares.
ortugal plaatst overigens
fen nieuwe raketten.
BEIROET De Libanese
president Gemayel heeft
gisteren verklaard, dat
zijn land wordt bedreigd
door een „reusachtig ge
vaar". Hij riep in zijn tele
visierede alle Libanezen
op zich te verenigen in
een poging het land te
verlossen van de buiten
landse legers.
Gemayel, die een vermoeide
en gespannen indruk maakte,
vroeg zijn landgenoten hun
privé-legertjes te ontbinden en
het zojuist gevormde Libanese
leger te aanvaarden als de eni
ge macht die hun rechten en
vrijheid kan waarborgen. Ge
mayel zei verder dat de Liba
nezen de op handen zijnde te
rugtrekking van de Israëlische
troepen uit het Shoef-gebergte
moeten aangrijpen als een een
kans om „een nieuwe bladzijde
van solidariteit om te slaan".
In het Shoef-gebergte woedt al
een jaar een verbeten strijd
tussen rechtse christenen en
linkse druzen. Gisteren werd
uit Libanese bron vernomen,
dat de gedeeltelijke Israëlische
terugtrekking enige dagen is
uitgesteld. Het uitstel is be
doeld om het Libanese leger
meer tijd te geven de controle
in het Shoef-gebergte over te
kunnen nemen.
Hoewel de Libanese president
eerder de vrees heeft geuit dat
een gedeeltelijke Israëlische
terugtrekking tot posities in
Zuid-Libanon zou leiden tot
een feitelijke verdeling van
Libanon in een Israëlisch en
Syrisch deel, zei hij nu: „Jullie
is voorgehouden dat Libanon
achtervolgd wordt door de
mogelijkheid van een verde
ling, maar een feit is dat Liba
non in zichzelf verdeeld is. De
tijd is aangebroken om samen
te werken teneinde Libanon te
herenigen".
Gemayel kondigde geen nieu
we initiatieven aan om te be
reiken dat alle vreemde troe
pen uit zijn land verdwijnen,
last van een bezetting". Met
nadruk zei de president dat de
Libanezen met hun problemen
naar hem stappen en niet naar
Syrië of Israël. Deze opmer
king was kennelijk niet alleen
bestemd voor zijn pro-Syrische
tegenstanders, in het bijzonder
de progressieve druzen-leider
Joemblatt. Maar ook lijkt Ge
mayel daarmee de rechtse
christelijke leiders, onder wie
zijn vader Pierre Gemayel, te
waarschuwen. Vorige week
werd de Israëlische minister
van defensie, Arens, in Beiroet
hartelijk ontvangen door
rechts-christelijke leiders, het
geen bij de moslimsleiders
kwaad bloed zette. De Libane
se premier Wazzan dreigde
toen met aftreden.
Het zwaarbeschadigde Maison de France In West-Berlijn.
WEST-BERLIJN Bij een zijn voor de aanslag,
explosie in het „Maison de Door de explosie zijn de twee
France" in West-Berlijn, waar- bovenste verdiepingen van het
in het consulaat en het cultu- gebouw aan de drukke Kur-
reel centrum van Frankrijk furstendamm volledig inge-
zijn ondergebracht, zijn giste- stort. Delen van het dak en
ren twee doden gevallen' en 23 een steiger werden op straat
gewonden. De materiele scha- geworpen. Volgens de politie
de is enorm. Het Armeense was de bom op de hoogste éta-
Geheime Armeense Leger ge van het vier verdiepingen
(Asala) heeft in telefoontje la- tellende gebouw geplaatst,
ten weten verantwoordelijk te Daar bevonden zich de confe-
ERFPRINS HANS ADAM MAG HET IN84 VOORZICHTIG PROBEREN
VADUZ Op kasteel Va
duz in het vorstendom
Liechtenstein is na 45 jaar
een aflossing van de
wacht op komst. Abrupt
gebeurt dat niet. De 77-ja-
rige vorst, prins Franz Jo
sef II, heeft bekendge
maakt dat hij de actieve
kant van het ambt in de
lente van 1984 overdraagt
aan zijn oudste zoon, de
38-jarige erfprins Hans
Adam.
Hoewel Franz Josef daarna of
ficieel staatshoofd blijft, bete
kent de overdracht in de prak
tijk zijn aftreden. De gekozen
formule maakt van Hans
Adam een wat men in de
rooms-katholieke kerk zou
noemen „coadjutor met recht
van opvolging", een regent, de
duur van wiens regentschap
tot volledige troonopvolging
niet te schatten is. Om zich op
zijn regentschap voor te berei
den heeft de erfprins met on
middellijke ingang zijn func
ties als vermogensbeheerder
van de vorsten van Liechten
stein neergelegd.
De toekomstige prins, die op
14 februari 1945 het levens
licht aanschouwde, kan bogen
op een doctoraat economie. Uit
zijn huwelijk in 1W7 met gra
vin Marie Kinsky von Wchi-
nitz und Tettau zijn vier kin
deren geboren.
De troonopvolging zat er voor
de eerstgeboren zoon van
Franz Josef van het begin af
aan in. Dat hij zich in eerste
aanleg interesseert voor de
economische en financiële za
ken van Liechtenstein, geldt
als een goed uitgangspunt.
Veranderingen zullen zich
hoogstens op het terrein van
de stijl voltrekken, omdat de
zaken in Liechtenstein er zo
goed voorstaan dat verande
ringen waarschijnlijk geen
verbeteringen zouden zijn.
Onder Franz Josef expo
nent van de laatst overgeble
ven dynastie van het „Heilige
Roomse Rijk van de Duitse
Natie" is het 160 vierkante
kilometer grote Liechtenstein
(op San Marino, Vaticaanstad
en Andorra na kleinste land
van Europa) van een arm land
van boeren een moderne indu
striestaat geworden. Vandaag
de dag gaat het vorstendom
gemeten naar zijn inwonertal
van 26.000 zielen, door voor
het hoogst-geïndustrialiseerde
land van de wereld, met het
dichtste telefoon- en telexnet.
Zijn aantrekkingskracht houdt
onverminderd aan.
Ongeveer elke derde inwoner
is buitenlander en van hen is
meer dan de helft Zwitser. Als
er kritiek is op het groeiende
aantal buitenlanders, dan be
treft zij de „Verzwitsering".
Liechtenstein is en niet in
zijn nadeel nauw met het
aangrenzende Zwitserland
verbonden. Sinds 1924 is de
Zwitserse frank de munt van
het vorstendom. En twee jaar
geleden werd bij verdrag de
Zwitserse geld-, krediet- en
valutapolitiek die van Liech
tenstein. Voorwaarde voor
aansluiting op dit gebied bij
Zwitserland was dat orde zou
worden geschapen in de wild
groei van buitenlandse vesti
gingen en holdingmaatschap
pijen en van „instellingen" en
postbusfirma's van allerlei
aard, waardoor het vorsten
dom in een wat louche licht
dreigde te komen staan.
De hervormers vermeden ech
ter een radicale koers, die ge
leid zou kunnen hebben tot
verdrijving van buitenlandse
vestigingen. Ook de toekomsti
ge „Landesfïlrst" Hans Adam
zal ze in ere houden. In febru
ari van dit jaar zei hij in Bazel
dat de rijks- en gemeentebe
grotingen gebaseerd zouden
blijven niet alleen op de in
komsten uit frankeerzegels
maar ook op de belastingin
komsten uit de holding-sector-
.De erfprins zei daarnaast dat
de belastingvoordelen die het
vorstendom biedt, voortvloei
en uit het feit dat het geen de
fensiebegroting en geen tekor
ten oplopende openbare be
drijven heeft.
KENNEDY: REAGAN MOET NIET
NAAR DE FILIPPIJNEN GAAN
WASHINGTON Senator
Edward Kennedy heeft de
Amerikaanse president Ronald
Reagan dringend opgeroepen
af te zien van zijn reis naar de
Filippijnen, die voor novem
ber op het programma staat.
Hij zei dat het ondenkbaar
moet zijn dat de reis doorgaat,
zo lang de moord op de opposi
tieleider Benigno Aquino niet
is opgelost. „Het geven van
morele en politieke steun aan
de regering van Marcos op dit
kritieke moment zal worden
uitgelegd als een teken, dat
Amerika onverschillig staat te
genover de moord en schen
ding van de mensenrechten in
de Filippijnen toestaat", aldus
Kennedy in een brief aan de
president. Het Witte Huis
heeft eerder deze week ver
klaard dat de moord op Aqui
no geen wijziging heeft ge
bracht in Reagans plan Manil
la le bezoeken tijdens diens
reis naar Azië.
rentie- en receptieruimtes.
Daaronder lagen de kantoren
van het consulaat-generaal.
De man, die in Londen meld
de dat de aanslag in Berlijn
het werk van het ASALA was,
zei dat hij lid was van de Orly-
-groep. Deze groep is genoemd
naar het Parijse vliegveld Orly
waar op 15 juli een bom explo
deerde voor de balie van de
Turkse luchtvaartmaatschap
pij. Daarbij vielen acht doden
en ruim 50 gewonden.
Mitterrand
pleit voor
federatie
in Tsjaad
PARIJS Een deling van
Tsjaad is niet aanvaardbaar,
maar een federatieve staats
vorm zou meer in overeen
stemming kunnen zijn met de
Tsjadische werkelijkheid dan
een formele eenheid die toch
steeds uiteenvalt. Dit opperde
de Franse president Mitter
rand in een interview, dat het
dagblad Le Monde gisteren
publiceerde. Het was de eerste
keer dat Mitterrand zich open
lijk uitliet over de oorlog in
Tsjaad, sinds de door Libië ge
steunde rebellen twee maan
den geleden een offensief be
gonnen in dat land.
In het interview waarschuwt
Mitterrand de Libische presi
dent Khadaffi, dat de Franse
troepen in Tsjaad zich niet zul
len beperken tot zuiver defen
sieve acties als zij worden aan
gevallen.
Mitterrand zei verder te hopen
dat de oorlog middels onder
handelingen kan worden be
ëindigd. Maar hij voegde er
aan toe dat de tegenstellingen
op dit moment zo scherp zijn,
dat deze oplossing voor het
ogenblik niet realistisch lijkt.
Het streven naar een vreedza
me regeling dient uit te gaan
van de eenheid, de souvereini-
teit en de onafhankelijkheid
van Tsjaad. De president be
klemtoonde opnieuw dat
Frankrijk hoopt op een rege
ling voor Tsjaad in het kader
van de Organisatie van Afri
kaanse Eenheid.
De woordvoerder van de lei
der van de Tsjadische opstan
delingen, Oueddei, heeft gis
teravond in het algemeen posi
tief gereageerd op de uitspra
ken van Mitterrand. Wel zei
de woordvoerder het te be
treuren, dat Frankrijk ver
strikt dreigt te raken in de
burgeroorlog in zijn voormali
ge Afrikaanse kolonie. Op de
vraag of Tsjaad een federatie
ve staatsvorm moet krijgen,
zoals Mitterrand suggereerde,
antwoordde de woordvoerder
van Oueddei, dat het volk
daarover moet beslissen als dit
vraagstuk aan de orde komt.
Hoge functionarissen in de
Tsjadische regering hebben
hun misnoegen uitgesproken
over de uitlatingen van Mitte-
rand. De Tsjadische regering
voelt weinig voor de vorming
van een federatie. De rege-
ring-Habré wilde zelf echter
geen commentaar geven het
interview van Mitterrand met
Le Monde.
ADVERTENTIE
17-Daagse cruise naar de landen in de
ORIËNT
VERTREK WOENSDAG 28 SEPTEMBER A.S.
Het speciaal voor luxe zeereizen ingerichte 13.800 ton metende MS. MERMOZ
van Paquet Croisieres vertrekt op 30 september a s. uit Toulon voor een schit
terende tocht naar de landen in de Oriënt. Op 13 oktober is men weer in de
vertrekhaven terug. Behalve 7 dagen cruisen op zee worden Turkije, de Sow-
jet-Unie en Griekenland aangedaan. Bezocht worden ISTANBUL, de poort van
Azië aan de Bosporus met z'n bekende blauwe moskee en beroemde Galata-
brug; ODESSA, de parel van de Zwarte Zee en de schilderachtige Griekse
kuststadjes VATOPEDI, VOLOS en DELOS.
Vanuit Nederland vertrekken we woensdag 28 september a.s. per luxe touring
car naar Beaune voor overnachting en een bezoek aan een wijnproeverij. De
volgende dag wordt doorgereden naar TOULON en Ingescheept aan boord
van het MS. MERMOZ. De terugreis wordt gemaakt met een hotel-overnach
ting en een stadsrondrit te Parijs.
Vrijdag 14 oktober is men dan weer thuis. In elke aanloophaven worden Inte
ressante excursies georganiseerd.
De prijzen voor deze prachtige cruise zijn als volgt:
Batteriedek: 4-pers. binnenhut 1850.-
3-pers. buitenhut 2150.-
2-pers. buitenhut 2550.-
2-pers. binnenhut 2400.-
Informatiedek: 2-pers. binnenhut 2475.-
2-pers. buitenhut 2675.-
INBEGREPEN:
Transfers per luxe touringcar Overnachtingen In goede hotels Wijnproe
verij Stadsrondrit Parijs Volledig verzorgde cruise Maaltijden la carte
Drie soorten wijn bij de maaltijden Roomservice Welkomstchampagne op
de hut Cocktallpartles Galadiners Captains diners Mlddernachtsbuflet-
ten Mogelijkheden voor schoonheldsbehandeling Massage Gebruik van
twee zwembaden - sporthal - sauna - dekspelen Amusement Int. artiesten -
shows - films - discotheek - concerten - bingo - diapresentaties over de ex
cursies Nederlandstalige omroepen Nederl.talige boordkrant Neder
landse rels/crulselelding Havengeiden
AKKOMMODATIE:
Bedden naast elkaar Gro
mer met badjassen Radio e
Inlichtingen en boekingen: telefonisch onder nr. 070-190882 (van maandag t/m
vrijdag van 9 tot 13 uur) of persoonlijk in onze vestigingen Spuistraat 71. Den
Haag (op de hoek van het Spul) en Coolsingel 67. Rotterdam (t.o. Stadhms).
POSTBUS 16050
2500 AA 'a-GRAVENHAGE
TEL. 070-190082
