Italië nog altijd in de batj
van Gelli's ontsnapping
Li N'Djamena
de oorlog ver weg
Frans regime boos over gebrei
aan steun van intelligentsia
BUITENLAND
fieidaè6otna/nl
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1983 PAC
Perez de Cuellar
naar Zuid-Afrika
NEW YORK De secreta-
ris-generaal van de Verenig
de Naties, Perez de Cuellar,
brengt volgende week op
uitnodiging van Pretoria een
bezoek aan Zuid-Afrika. De
kwestie Namibië zal centraal
staan in de besprekingen.
Perez de Cuellar zal drie da
gen in Zuid-Afrika blijven
en vervolgens doorreizen
naar Namibië en Angola.
Het is voor het eerst sinds
een bezoek van Kurt Wald-
heim, elf jaar geleden, dat
een secretaris-generaal van
de VN naar Zuid-Afrika
gaat.
Gabriel Marquez
mag VS niet in
BOGOTA De Colombiaanse
schrijver en Nobelprijswinnaar
voor de literatuur in 1982, Gabriël
Garcia Marquez, mag de Verenigde
Staten niet binnen. De Amerikaan
se ambassade in zijn land weigerde
een visum aan de schrijver. Dat
heeft de Colombiaanse president
Betancour, een vriend en bewonde
raar van de schrijver, bekendge
maakt. Marquez was door de Uni
versiteit van Kansas uitgenodigd
voor het bijwonen van een confe
rentie, die van 4 tot en met 9 sep
tember wordt gehouden ter gele
genheid van de 200ste verjaardag
van Simon Bolivar, de „bevrijder"
van Latijns-Amerika.
Nkomo behoudt
parlementszetel
HARARE De Zimbab
waanse opppositieleider
Nkomo behoudt zijn zetel
in het parlement. De rege
ring verwierp gisteren een
verzoek om Nkomo te
schorsen. Nkomo keerde
dinsdag na een vrijwillige
afwezigheid van vijf maan
den in Engeland naar Zim
babwe terug, om het parle-
mentsdebat bij te wonen
over een motie hem zijn ze
tel af te nemen. Zoiets kan,
als een afgevaardigde zon
der officiële toestemming
21 zittingen van het parle
ment niet bijwoont.
Joshua Nkomo zat gisteren
weer op zijn plaats in het par
lement van Zimbabwe.
Pakistaanse
oppostieleidster
gearresteerd
ISLAMABAD De voor
zitster van de Pakistaanse
„Beweging voor Herstel
van de Democratie"
(MRD), Nasim Wali Khan,
(MRD) is gisteren samen
met dertig andere opposi
tieleiders aangehouden in
het noordwesten van het
land. Sinds zondag worden
in Pakistan acties van bur
gerlijke ongehoorzaamheid
gehouden als protest tegen
de dictatuur van president
Zia Ul-Haq. Het protest
wordt gecoördineerd door
de beweging van Khan.
Bonn gaat spookrijders
harder aanpakken
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN Spookrijders in West-Duitsland die hun gevaarlijke
escapadè op de autoweg overleven moeten, als het aan het mi
nisterie van justitie ligt, in de toekomst rekenen op een strenge
re straf. Voor iemand die per abuis de verkeerde rijbaan oprijdt
maximaal twee jaar cel, voor diegenen die het bewust dben
maximaal vijf jaar gevangenisstraf. Momenteel komt een spook
rijder er alleen met een boete vanaf. Experts betwijfelen of ho
gere straffen iets uithalen. Verreweg de meeste spookrijders
gaan niet bewust op de verkeerde weghelft rijden.
Het aantal spookrijders op Duitse autowegen is de laatste jaren
iets verminderd. Dat komt doordat er, net als in Nederland, bor
den geplaatst zijn die hen waarschuwen. Ook zijn op een aantal
plaatsen stalen kleppen in het wegdek aangebracht. Als in de
verkeerde richting wordt gereden, komen de kleppen omhoog
en worden de banden van de auto aan flarden gescheurd.
Polen opgepakt
na demonstratipki
WARSCHAU In
zijn zondag vijftig
stranten gearresteerd psb
mis ter herdenking
massale stakingen
waaruit de vakbond
teit voortkwam. Der^arf
hen kregen van de pojd J
ter boetes variëre iaa
10.000 tot 12.000 zlomic
300 tot 360 gulden), de er
werden vrijgesprok i
voornaamste ondergrc dat
der van Solidariteit,
Bujak, heeft de arbeid I
Leninwerf opgeroepei, n
en 31 augustus aan h len
aan-acties vast te hou
fkla
Op de vlucht voor „Alicia"
De Amerikaanse staten Texas en Louisiana bereiden zich voor
op de komst van „Alicia", de eerste orkaan van het nieuwe sei
zoen, waarin al windstoten zijn gemeten van 185 kilometer per
uur. Volgens het Nationaal Orkaancentrum in Florida Is „Alicia",
die gepaard gaat met vloedgolven en hevige regenval, „een hele
gevaarlijke".
De bemanningen van de talrijke booreilanden voor de kust en de
inwoners van de gebieden waar de orkaan op af koerst hebben
de voorbije dagen al een voorproefje gekregen van het natuurge
weld dat hun te wachten staat (foto). Voor duizenden mensen
was dat het sein om, nog voor de autoriteiten het adviseerden, in
de helikopter of auto te stappen en elders een veilig heenkomen
te zoeken.
De 60.000 inwoners van het eiland Galveston, een strook land
voor de kust van Texas, lijken de orkaan echter te willen trotse
ren. Zij hebben de supermarkten afgestroopt op melk, levens
middelen, kaarsen en batterijen voor zaklampen en wachten nu
in hun huizen op de dingen die komen gaan. Wanneer „Alicia"
de Amerikaanse kust precies bereikt, kon men vanmorgen nog
niet zeggen.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME Frankrijk en Uru
guay zijn de twee landen, die
worden genoemd als de
meest waarschijnlijke ver
blijfplaats van de vorige
week uit een Zwitserse ge
vangenis ontsnapte Italiaanse
meesterspion en oplichter Li-
cio Gelli. In Uruguay zijn
gisteren alle publicaties over
Gelli verboden. Deze maat
regel ondersteunt de geruch
ten, dat hij zich in dit La-
tijnsamerikaanse land be
vindt. Maar ook in Zuid-
Frankrijk en Monaco vindt
Gelli datgene wat hij op dit
moment nodig heeft: land
goederen, banksaldi en
De politie heeft het spoor van
Gelli inmiddels kunnen na
trekken tot in Monaco. Kort
nadat hij door zijn omgekochte
bewaker de Zwitsers-Franse
grens was overgereden, is hij
in een helikopter gestapt, die
hem naar het prinsendom
heeft gevlogen. Daar is hij in
het niets verdwenen.
In Monaco had de door Gelli
geleide vrijmetselaarsloge Pro
paganda^ zijn belangrijkste
buitenlandse filiaal. Het is
daarom niet onmogelijk, dat
hij daar zijn toevlucht heeft
gezocht. Volgens andere be
richten is hij ondergedoken in
een villa aan de Cote d'Azur,
aan boord van een privé-jacht
op zee en in het klooster van
de trappisten op het eiland
Saint-Honorat, in de buurt van
Cannes.
Intussen is de ontsnapping van
Gelli in Italië voorlopig nog
voorpaginanieuws. Openlijk
wordt schande gesproken van
de Zwitsers die keurige
noorderburen die mensen
als Gelli zomaar lieten ont
snappen. De minister van poli
tie, Scalfaro, heeft de Zwitser
se autoriteiten zelfs al van on
achtzaamheid beschuldigd.
Maar over de Franse autoritei
ten is men in Rome al even
min te spreken. De Franse po
litie is veel te onverschillig en
nauwelijks doordrongen van
de gevaren die er volgens Ita
lië van Gelli uitgaan. Als de
Franse autoriteiten volgens
het boekje hadden gehandeld,
had Gelli nooit hun grondge
bied kunnen gebruiken voor
zijn vlucht, zo vindt men in
Maar of Gelli's opsporing ook
in Italië wel die hoge prioriteit
heeft zoals wordt voorgesteld,
valt te betwijfelen. Gelli heeft
in het parlement, in het amb
tenarenapparaat en bij de
strijdkrachten nog zoveel con
tacten en relaties en nog zo
veel schulden te innen, dat het
ondenkbaar is dat de oude
grootmeester zomaar zou kun
nen worden berecht.
Ministers, parlementsleden,
ambtenaren en generaals ston
den als het ware in de rij voor
hotel Excelsior en de Romein
se Via Veneto om door Gelli te
kunnen worden ontvangen.
Nog tot mei 1981. Velen zwo
ren trouw aan de leider, en
zijn daarvoor later nooit straf
rechtelijk of politiek gestraft.
De justitie van Milaan is in
middels een onderzoek begon
nen naar de vermoede Ita
liaanse assistentie bij de ont
snapping van Gelli. Drie Ita
lianen, relaties van Gelli, heb
ben eind vorig jaar bij privé-
telefoongesprekken iets losge
laten over een plan om Gelli
uit de gevangenis te bevrijden.
Die privé-gesprekken zijn
door de Italiaanse geheime
dienst afgeluisterd (dat gaat in
Italië nu eenmaal nogal ge
makkelijk) en de zo ontvangen
informatie is doorgege
de Zwitserse autoriti
Zwitserse politie hee»
maatregelen getroffen
poging van een d
do-eenheid om Gelli tt
den te verijdelen. G
kwam toch, omdat er
kening mee werd g
dat men simpelweg zi;
ker zou omkopen.
Gelli, de grootmeest
Italiaanse corruptie-
heeft dus slechts zijn
eer aan gedaan. Ook
vogel al lang gevlogejgjt
behandelt de Zwitsersdu..
morgen het Italiaanse I.
om Gelli's uitlevering-
de Zwitserse wet moef
maal onverkort worde$T
N'DJAMENA De sfeer
in de hoofdstad van Tjaad,
dat een van de armste
landen ter wereld is en
waar al bijna 18 jaar een
burgeroorlog woedt, is
ontspannen vergeleken
met de sfeer in steden als
San Salvador, Beiroet en
Belfast. Van de tegen
woordige rebellenleider
Weddeye moet N'Djamena
niets hebben. De 400.000
inwoners zijn nog niet
vergeten dat toen Wed
deye in 1980 als overwin
naar de stad binnentrok,
hij deze prijsgaf aan plun
dering door zijn soldaten.
In N'Djamena zijn de herinne
ringen aan het geweld uit de
voorbije jaren talrijk: verwoes
te, door kogels doorzeefde of
uitgebrande huizen. Maar het
is niet of nauwelijks te merken
dat 700 kilometer noordelijker
een nieuwe oorlog woedt. Af
en toe komen Mirages uit Zaï
re laag overvliegen. Maar zo
dra het gebrul van de motoren
is weggetrokken, dreunt de
reggae weer uit de luidspre
kers van de door de wind
scheefgetrokken, povere, klei
ne bars in de Avenue Bokassa
in de Afrikaanse wijk van de
stad.
Er zijn in N'Djamena geen op
gewonden grensbeambten,
geen eindeloze controles en
wantrouwige, angstige, verbit
terde en agressieve mensen,
zoals men aantreft in andere
door burgeroorlogen getroffen
steden als San Salvador, Bei
roet en Belfast. Hoffelijk en
met alle tekenen die wijzen op
innerlijke rust schijnen de
meeste mensen hun zaken af
te handelen. In de kantoren
een vriendelijke, behulpzame
toon voor de gast, op de bonte
markt vreedzaam gekrioel en
voor de restaurants en cafés
mannen verdiept in een dob
belspel of verveeld over hun
bier uitkijkend. „Wij zijn opti
mistisch, omdat ons niets an
ders overblijft dan optimisme',
zegt een zakenman, die zijn
zaak al een keer helemaal op
nieuw heeft moeten opbou
wen.
Militairen bepalen niet het
straatbeeld in de hoofdstad
van Tsjaad. Dat doen de tallo
ze kleine kinderen die er
vaak haveloos gekleed, maar
niet ondervoed ronddarte
len. Ook op de markt lijkt de
oorlog erg ver weg. Mede
dank zij de financiële hulp uit
het Westen is het aanbod ver
bazingwekkend groot: fruit,
groenten, vis, aardappelen,
rijst en gierst, maar ook Schot
se whisky en een goede Beau-
jolais.
„Hoe gaat het Yankee", zo
wordt de Europese bezoeker
vriendelijk aangesproken.
Daaruit blijkt wat kennelijk
velen bezighoudt: de hoop dat
de Amerikanen Habré vol
doende steun zullen geven.
Wie in de vriendelijke, lachen
de gezicht van de inwoners
van N'Djamena ziet, kan zich
moeilijk de wilde vechtlust
voorstellen die de vele stam»
men in Tsjaad zo bekend heeft
gemaakt. Maar in deze stad
wordt het verhaal van het
land dan ook eerder door de
ruïnes, dan door de gezichten
van de inwoners verteld.
i bepalen het straatbeeld In N'Djamena, waar van de strijd In het noorden van
weinig Is te merken. Voor de kinderen Is oorlog op dit moment nog een
Tsjaad kri|
mogelijk
Franse
gevechts-^
vliegtuige|]
PARIJS In Parijjer
er rekening mee fori
den dat Frankrijk tij
leen zijn troepenm,nd
Tsjaad verder gaat fon
den, maar ook ge|0g
vliegtuigen zal stu ge
president Habré te
in zijn strijd tegen <Pjj(
Libië gesteunde relL
De Franse troepen mau
volgens berichten uit -
uiteindelijk zeker 3.0f
groot kunnen wordenL®
sen wordt vanuit de h»
van Tsjaad, N'Djamei
richt dat ook Libië z«jnft*j
aan het versterken is"1
versterkingen bedoeld i
het veroverde gebied A
controle te houden i
voorbereiding vormeiSS
een aanval in zuidelijk r
ting is niet duidelijk, i o
Arens beledigt
met bezoek
Libanese premier
BEIROET De Libanese pre
mier Chafic Wazzan, de hoog
ste islamitische gezagsdrager,
denkt aan aftreden na het be
zoek van de Israëlische minis
ter van defensie, Moshe Arens,
dinsdag aan christelijke mili
ties in Beiroet. Arens werd in
Oost-Beiroet ontvangen door
de christelijke militieleider
Fadi Frem. De minister in
specteerde diens troepen, de
Falangistische „Libanese
strijdkrachten" en legde een
krans op hun graf voor de on
bekende soldaat. Arens sprak
verder met de Libanese ex-
-president Camille Chamoun
en diens zoon Dany, beide lei
dende figuren in de invloedrij
ke maronitische Christelijke
gemeenschap. Vooral Arens
bezoek aan het prive-leger van
de Falangisten in de hoofd
stad, die onder controle staat
van het officiële Libanese le
ger, wordt door waarnemers
gezien als een uitdaging aan
het adres van Wazzan. Wazzan
zegde woensdag al zijn afspra
ken af en een kabinetsverga
dering kon niet doorgaan om
dat de premier weigerde zijn
huis te verlaten. Met zijn be
zoek heeft Arens olie op' het
vuur gegooid van Libanons in
terne sectarische conflicten, zo
gelooft men in Beiroet.
Berouw
Een 55-jarige vrouw uit San Francisco liep bij de Federale Inlich
tingendienst binnen met de mededeling: Ik heb een bank besto
len en overhandigde daarop de 380 dollar die ze naar haar zeg
gen had gepakt. Inspecteur Casey (rechts) verklaarde naderhand
vergoeilijkend: „Het was haar allemaal net even te veel gewor
den".
RUITENHEER
NIEMAND NEEMT DE PEN MEER VOOR ONS OP'
Ff
nai
li r5n
(Van onze correspondent
Jan Drummen)
PARIJS De veelge
plaagde Franse regering
is zelfs dit jaar niet de
traditionele zomervrede
gegund. De Tsjaad-aan-
gelegenheid, de sociale
problemen, de financiële
crisis geven haar nauwe
lijks een adempauze voor
de geduchte herfststor
men: sociale onrust, poli
tieke spanningen, kabi
netshervorming, benoe
ming van een nieuwe
eerste minister.
Dit alles speelt zich af tegen
een nieuwe achtergrond: de
bitterheid van de linkse rege
ring over het „afvallen" van
de linkse intellectuelen. In de
laatste weken zijn kilometers
druk verschenen, uren radio-
-commentaren, dagen con
versaties over het feit dat het
bewind het nodig geoordeeld
heeft zich bitter te beklagen
dat geen enkele vooraan
staande publicist een boek
heeft laten verschijnen over
het socialistische Franse ex
periment.
De zegsman van de regering,
de romancier en historicus
Max Gallo, heeft schrijvers,
denkers, publicisten zijn ver
wondering kenbaar gemaakt
over het feit dat zij zich in
het geheel niet hebben uitge
laten over wat in Frankrijk
genoemd wordt, „de ideologi
sche zege van rechts" en dus
wijst op de mislukking van
het sedert 2,5 jaar door Mit
terrand gevoerde socialisti
sche experiment. Een en an
der was voor Max Gallo des
te verwonderlijker, daar tot
dusver algemeen aangeno
men werd dat de meeste
Franse intellectuelen sympa
thie voor links koesterden.
De Franse intelligentsia met
haar prestigieuze literaire en
culturele traditie, neemt een
aanzienlijke morele positie in
het land in. Als gevolg van
diverse omstandigheden,
waaronder de krachtige con
centratie van haar invloed in
Parijs, dat zo'n belangrijke
rol in dit gecentraliseerde
land op allerlei facetten van
het Franse leven speelt, is (of
was?) de invloed van de in
tellectuelen op de openbare
mening in Frankrijk altijd
belangrijker dat in andere
landen. Er moge een zeker
cynisme heersen tegenover
degene die zich wat voorba
rig of onvoldoende gewapend
tot de intellectuelen wil reke
nen, de intelligentsia als mo
rele institutie neemt in
Frankrijk een zeer speciale
en belangrijke positie in. Zo
sterk zelfs, dat men herhaal
delijk kan horen dat lieden
tijdens een belangrijk natio
naal of internationaal gebeu
ren zeggen: „Laten wij dit of
dat blad kopen om te zien
wat zus en zo erover
schrijft". Nu heeft zich het
feit voorgedaan dat geen en
kel van de door velen ver
wachte werken over het soci
alistisch experiment ging.
Terwijl juist dit linkse be
wind meer voor de cultuur
en wetenschap gedaan heeft,
meer voor de intelligentsia
dan voorafgaande regimes, is
de bal door niemand terugge
kaatst. En dat terwijl het be
wind dit niet alleen normali
ter verwachten kon, maar
het ook brood- en broodnodig
heeft.
Afkeuring
Velen heooen zich afge
vraagd of dit zwijgen van de
intellectuelen als een afkeu
ring van het experiment van
Francois Mitterrand gezien
moet worden dan wel als een
blijk dat zij hun intellectuele
onafhankelijkheid hoger stel
len dan hun politieke positie
bepaling. De knuppel is in
het hoenderhok geworpen
door eerdergenoemde woord
voerder van de regering,
Max Gallo, zelf een uitge
sproken socialistische intel
lectueel. Hij publiceerde in
Le Monde het eerste van een
serie artikelen die aan het
verschijnsel gewijd werden.
Hij betreurde daarin het af
brokkelen van de linkse in
tellectuele vleugel en het
post vatten van ideeën la
Reagan in Frankrijk. Hij
deed een beroep op de Fran
se intellectuelen om de linkse
gedachte krachtig en leven
dig te houden. Volgens Gallo
is daar niet alleen het toe
komstig succes van links in
het land van afhankelijk,
maar (in zijn ogen) zelfs de
hele toekomst van Frankrijk.
Zijn conclusie is met name
door degenen op wie zij ge
richt was, op heel wat kritiek
onthaald. Gallo heeft ge
poogd voor het „afvallen"
van de intellectuelen een
verklaring te geven. Als eer
ste reden daarvoor ziet hij de
ontgoocheling van de intelli
gentsia over de stroeve com
munistische partij, die tot de
regeringscoalitie behoort.
Verder de verontrustende
economische achteruitgang
en tenslotte de politieke lus
teloosheid na de mei-opstand
in 1968. Een vooraanstaande
filosoof wijst erop dat nage
noeg alle intellectuelen felle
anti-communisten geworden
"bt
zijn. Het groeiende antiLg
munisme is het gevoljk
de onveranderde onderj
king in de Sovjet-Unie, i
vasie van Afghanistan j
houding inzake de geb
nissen in Polen.
Bij dit alles komt uitd
de algemene niet te mi)
nen teleurstelling onde!
lagen van de Franse H
king over de gebrei
prestaties van het nieuv]
wind sedert dit in 19f
de macht kwam. Het
aan een vaste lijn, de 1
lingen, de tegensprakel
blunders, de aan de enef
onvoldoende socialisj
politiek en aan de
kant een overdreven gd
marxistische tendens, hl
vele intellectuelen varf
regime vervreemd. Inl
stellen sommigen vanf
het falen van Mitterrail
zijn betrekkelijk heterf
regering verantwoorj
voor wat zij aanzien
onvermijdelijke draai I
rechts bij de volgenden
kiezingen. Gezien de ié
van de rechtse oppositie
zen zij een aan het be
komen van de neo- Gaii
sche groepering van Jaf
Chirac, die zij veel v|
trustender zien dan hetL
ralistische Gaullisme f
.wijlen de generaal.
