Dagboek van vermoorde maffiarechter
veroorzaakt grote beroering op Sicilië
Machtswellust van Habré dree
Oueddei in Libische handen
Israël bezuinigt
fors op defensie
Andropov
hamert opnieuw
op hervorming
van de economie
Gespannen rust
aan front in Tsjaa
India verhindert
overtocht Tamils
naar Sri Lanka
BUITENLAND
Ccidóe Sou/temt
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1983 PAGI1 -
Chileense regering
in het geweer tegen
groeiende oppositie
SANTIAGO De Chileense regering
van generaal Pinochet zal vandaag
„belangrijke politieke en economische
maatregelen" afkondigen om het
hoofd te bieden aan de problemen in
het land. Dat heeft de secretaris-gene
raal van de regering, Marquez de la
Plata, gisteren bekendgemaakt. Waar
uit de maatregelen bestaan wilde hij
niet zeggen, maar vermoed wordt dat
de regering gaat proberen de groeien
de oppositie een halt toe te roepen.
Zoals bekend kwamen de voorbije da
gen bij demonstraties tegen het be
wind Pinochet bijna 30 mensen om
het leven.
Nkomo terug
in Zimbabwe
HARARE De Zimbabwaanse
oppositieleider Joshua Nkomo, die
uit vrees voor zijn leven in maart
naar Londen was gevlucht, is van
morgen in zijn land teruggekeerd.
Op het vliegveld van de hoofdstad
Harare moest hij zich aan uitvoeri
ge douane- en immigratieformali
teiten onderwerpen. Nkomo werd
door een grote groep aanhangers
verwelkomd. De leider van de ZA-
PU-minderheidspartij keerde te
rug om de parlementszitting van
morgen bij te wonen die beslissend
kan zijn voor zijn aanblijven als lid
van de volksvertegenwoordiging.
Honecker naar Polen
WARSCHAU De Oostduitse partijleider
Erich Honecker, wordt vandaag voor een „of
ficieel vriendschapsbezoek" in Warschau ver
wacht. Dat Honecker naar Polen zou gaan
was al bekend, maar niet wanneer. Sedert
ongeveer een week bevatten de kranten in
Polen lange artikelen over de DDR en de sa
menwerking tussen de twee landen. Men
heeft in Polen dan kennelijk ook hoge ver
wachtingen van het bezoek, het eerste van
een Oosteuropese communistische partijleider
sinds de oprichting van de verboden vakbond
Solidariteit. De relaties tussen Polen en Oost-
Duitsland zijn uiterst koel sinds drie jaar ge
leden Solidariteit ontstond. De komst van Ho
necker wordt door westerse diplomaten ge
zien als een schouderklopje voor de regering
van generaal Jaruzelski.
Prins William
met vakantie
Prins William, het zoontje
van prinses Diana en prins
Charles, is samen met zijn
ouders op vakantie op Bal
moral Castle, het zomer-
vakantieverblljf van de
Britse koninklijke familie in
Schotland. Gisteren ging
de jonge prins op de foto,
toen hij vanaf het vliegveld
van Aberdeen in een baby
zitje in een hofauto rich
ting Balmoral vertrok.
(Van onze correspondent Cees
Manders)
ROME Het dagboek
dat de eind vorige maand
door de maffia vermoorde
rechter Chinnichi heeft
nagelaten, veroorzaakt
grote beroering op Sicilië.
Niet zozeer vanwege de
namen van al die ver
dachte collega's en supe
rieuren die Chinnichi
noemt, maar meer omdat
Opnieuw blijkt dat het pa
leis van justitie van Paler
mo, frontstad in de strijd
tegen de maffia, zo lek is
als een vergiet.
Het onderzoek naar de moord
op Chinnichi is in handen van
de justitie van Palermo, waar
een zekere Patane, rechter in
een naburig district, er zich
mee heeft moeten belasten.
Toen hij Chinnichi's aanteke
ningen in handen kreeg, had
hij aan een vluchtige blik ge-
Chinnichi, een van de full-ti
me bestrijders van de maffia,
bleek ijverig en nauwgezet zijn
indrukken van elke dag te
hebben opgetekend, waarbij
vooral slappe en verdachte
collega's niet werden gespaard.
Rechter Patane nam direct
maatregelen om te voorkomen
dat het dagboek in verkeerde
handen terecht zou komen, en
zond alleen copieën naar
Rome en naar de prefect van
Palermo, die de strijd tegen
maffia coördineert.
Groot was de verbazing toen
een Romeins weekblad een
paar dagen later enkele passa
ges publiceerde. Hoe dat mo
gelijk was, is een raadsel. Maar
dit voorval toont opnieuw aan
dat de justitie van Palermo
voor niemand geheimen heeft.
Hoe vertrouwelijk de rappor
ten over de strijd tegen de
maffia ook zijn, welke verden
king men ook heeft tegen een
maffia-lid, alles gaat regel
recht naar de pers, en dus ook
naar de maffia zelf, die dan tij-
Arrestatiebevelen
De maffia heeft vorige week
in de krant kunnen lezen dat
voor de moord op Chinnichi
twee inwoners van Palermo,
drie leden van de familie Gre
co en twee buitenlanders wor
den gezocht. Deze opsporings-
en arrestatiebevelen waren
door de justitie onder de groot
ste geheimhouding uitgevaar
digd, om de kans op arrestatie
te vergroten. Maar ook dit lek
te onmiddellijk uit. Een van de
gearresteerden, een Libanees,
blijkt (zoals ook is uitgelekt)
met de politie te willen samen
werken, en voor zijn leven
wordt nu ernstig gevreesd.
Het lijdt geen twijfel dat al die
lekken zitten bij het justitiële
apparaat van Palermo, waar
men elkaar sinds de publikatie
van het dagboek van Chinni-X
chi met nog meer argwaan en
wantrouwen bejegent dan ge
woonlijk. De rechter die de
zaak-Chinnichi behandelt, is
over de lekken bij de minister
in Rome gaan klagen en waar
schijnlijk zal nu de hoogste
raad voor de magistratuur, die
de justitie in Italië controleert,
een onderzoek naar de situatie
in het paleis van justitie in Pa
lermo instellen.
Uit alle berichten uit maffia-
-stad Palermo wordt duidelijk
dat men daar niet in staat is
het tegen de georganiseerde
misdaad op te nemen. Als op
lossing is voorgesteld een forse
uitbreiding van het aantal on-
dezoeksrechters, maar nie
mand weet waar die vandaan
moeten komen.
•p«
>p
Spanning er
slapeloze
nachten in
Saljoet-7
n
MOSKOU Steeds growar
re heimwee, een slecht h e z
meur, onderlinge spannivar
gen en slapeloze nacht odi
bepalen de herinneri er
van de Russische ruimte h
vaarder Valentin Lebed4,l
aan „zijn" wereldreco lat
ruimtevaart. Samen n f
Anatoli Berezovoi draai
hij vorig jaar van mei
december in het ruimtf
tation Saljoet-7 rond
aarde. De Russische Pr;
da publiceerde gister
uitvoerig uit het dagbo
dat Lebedev heeft bijj
houden. De kosmona
maakt er daarin geen
heim van, dat het leven
het ruimstation niet
paald een pretje was.
de Pravda dergelijke cit TEi
ten publiceert is nogal o
vallend. Lebedev vertui
in zijn dagboek over
grote vermoeidheid, (lach
hem prikkelbaar en n« ;ij£e
veus maakt. De spanniifen
was vaak te snijden." Oidoo
het eten aan boord liet, en
blijkt, veel te wensen ov<en
Er zit ook een politiek ti n
tje aan het dagboek, vooitf
door wat er niet in sta
Tijdens de vlucht van Lma
bedev en Berezovoi ovejpa;
leed de Russische leid ntij
Brezjnev. De condoléanen ai
van de kosmonauten ki t
gen toen veel aandacht
de Russische pers. Maar
de selectie van de Prav noi
uit het dagboek van Lebjan)
dev komt de naam v; we
Brezjnev in het geheel niirrij
voor. jin|
nii
N
JERUZALEM Na een hevig debat van twee dagen is het Is
raëlische kabinet het eens geworden over een forse bezuiniging,
onder meer op de defensiebegroting. De komende twee jaar mag
daar zo'n 900 miljoen gulden minder worden uitgegeven.
Minister van financiën Aridor eiste aanvankelijk dat bijna 1,1
miljard gulden zou worden besnoeid op defensie. Maar minister
Moshe Arens van defensie en de legerleiding verzetten zich hier
hevig tegen. „Verdere beperking van de militaire uitgaven leidt
tot aantasting van de strijdkrachten. Zekerheid is voor ons van
levensbelang. Wij moeten beslissen of wij willen leven", zo ver
klaarde Arens.
De regering-Begin besloot verder zo'n drie miljard gulden te be
zuinigen op andere overheidsuitgaven en nieuwe belastingen te
heffen, in een poging de economie te stabiliseren. Het inflatie
percentage in Israël is dit jaar opgelopen tot 125.
MOSKOU De Russische leider Joeri Andropov heeft opnieuw
een krachtig pleidooi gehouden voor verdergaande hervormin
gen in de centraal geleide Sovjet-economie. De toespraak die hij
gisteren hield tot partijveteranen wordt door diplomaten in Mos
kou gezien als de voorbode van binnenkort af te kondigen her
vormingsmaatregelen.
De Russische leider noemde geen voorbeelden van de te ver
wachten veranderingen. Wel sprak hij over de slechte instelling
van de jeugd. „Er is onder de jeugd sprake van passiviteit, een
gebrek aan discipline. Het lijkt er op dat we niet krachtig ge
noeg zijn geweest bij het zoeken naar nieuwe wegen, dat wij niet
zelden onze toevlucht hebben genomen tot halve maatregelen.
Nu moeten we goedmaken wat we hebben verloren", aldus An
dropov, wiens toespraak 25 minuten duurde en met enige ver
traging werd uitgezonden door radio Moskou.
In Pakistan
houden de
protesten te
gen het be
wind van ge
neraal Zia Ul-
Haq aan.
Zondag hield
H de „Bewe
ging voor
herstel van
de democra
tie" een eer
ste grote de
monstratie
(foto). Giste
ren was het
in de zuidelij
ke provincie
Sind erg on
rustig. Bij de
demonstra
ties voor een
herstel van
de democra
tie in Pakis
tan zijn de
afgelopen
dagen vele
honderden
mensen ge
arresteerd.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BI) UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
„Politieke
gevangenen
in Turkije
doodgemarteld'
LONDEN Een vanuit Lon
den werkende Turkse opposi
tiegroep heeft gisteren bekend
gemaakt, dat onlangs in Tur
kije twee politieke gevange
nen, die in hongerstaking wa
ren, na martelingen zijn over
leden. Aan de hongerstaking
in Turkse gevangenissen zou
door 2.500 politieke gevange
nen worden deelgenomen.
Volgens de oppositiegroep
werden de twee gemarteld, om
hen te dwingen hun honger
staking te beëindigen.
NIEUW DELHI De Indiase
kustwacht heeft gisteren voor
komen dat duizenden Tamils
uit India naar Sri Lanka ver
trokken om te protesteren te
gen het etnische geweld, dat
daar aan honderden Tamils
het leven heeft gekost. Onge
veer 5.000 Indiase Tamils wa
ren naar het havenstadje Ra-
maswaram in de deelstaat Ta
mil Nadu getrokken en pro
beerden in boten het 14 kilo
meter brede stuk zee tussen
Sri Lanka en het vaste land
over te varen. Slechts twee
van hen bereikten in een mo-.
torboot hun doel. De overigen
werden in hun bootjes door de
kustwacht tegengehouden.
Een honderdtal demonstran
ten trachtte naar andere bootje
te zwemmen, maar zij werden
uit het water gevist.
RUITENHEER
eerd
(Vervolg van de voorpagina)
PARIJS Aan het front heerst momenteel een
spannen rust. De frontlijn wordt gevormd door
reeks van kleine nederzettingen en oases die mil ^'L
meer parallel loopt met de dertiende breedtegr<f0n<
Deze was onder het presidentschap van Giscard dl n<
taing al de lijn die de Fransen, die toen nog troepei ve
Tsjaad gelegerd hadden, getrokken om aan te gej13]
dat de Libische expansie niet verder kon gaan. fm
jten
Momenteel hebben de op- bliek gelegerd zijn, staai|ere
standige strijdkrachten van staat van alarm en kunPr
de voormalige president van binnen enkele uren rf-
Tsjaad Goukouni Oueddei Tsjaad overgevlogen woi
die door Libische strijd- Acht Franse Jaguar- ju
krachten en een zogenaamd bommenwerpers staan o)
Islamitisch legioen gesteund vliegvelden van Bouar
worden (en die zonder deze Bangui in de Centraal;
steun militair te verwaarlo- kaanse Republiek klaar,
zen zouden zijn) ongeveer 40
procent van de oppervlakte
van het land in hun macht.
Genoemde lijn is ook de li
miet die de Libische vliegtui
gen kunnen bereiken. Twee
duizend Franse manschap
pen die in Gaboen en de
Centraalafrikaanse Repu-
Na de val woensdag vanl
strategisch belangrijke Fr
Largeau vormt de aanwefc]
heid van de Franse paraachf
tisten praktisch het enigec
schrik- en intimidatie-jo
ment van de wettige
ring in Tsjaad.
■riek
LONDEN Vier jaar ge
leden was generaal Mal-
loem nog president van
Tsjaad. Troosteloos en afr
wezig zat hij in zijn paleis
te spelen met een speel
goedkanonnetje dat op
zijn bureau naast zijn ver
gulde telefoon stond. Hij
had net gehoord dat het
vliegtuig dat hem veilig
naar een ander land zou
brengen, in de cockpit
was geraakt door een
mortiergranaat. Ontsnap
pen was daardoor onmo
gelijk geworden. De op
standige troepen van zijn
vice-president namen het
presidentieel paleis zwaar
onder vuur. Die vice-pre
sident was Habré.
Nu is Habré president van
Tsjaad. President Reagan en
de Franse regering zeggen dat
hij geholpen moet worden om
de door Libië gesteunde op
standelingen in bedwang te
houden. Als zij winnen, zo
luidt het Amerikaans-Franse
standpunt, dan zijn alle Afri
kaanse landen grenzend aan
de Sahara in gevaar. Maar wie
zijn precies de opstandelingen
en wie is in gevaar?
De staatsgreep van Hissene
Habré in 1979 liep geheel vol
gens het boekje. De avond er
voor was het in N'Djamena's
smerigste en populairste
nachtclub Chez Chedai nog
even druk als altijd. De nacht
club was eigendom van Che
dai, een zus van Habré. Haar
kinderen zaten op dat moment
op een particuliere school in
de Verenigde Staten. Zoals ge
woonlijk reed ze door de stad
in haar geïmporteerde, witte
auto met open dak en vertelde
ze tegen iedereen haar grove
grapjes.
De volgende ochtend verras
ten de opstandelingen van Ha
bré de bewakers van het na
tionale radiostation, beleger
den ze de barakken van de na
tionale garde en begonnen ze
met machinegeweren te schie
ten op het 400 meter verder
gelegen bolwerk van Malloem.
In lichterlaaie
De Amerikaanse ambassade
die recht voor het presiden
tieel paleis lag, stond al gauw
in lichterlaaie. Ook het zie
kenhuis bleef niet onbescha
digd. Maar de Nationale Garde
gaf geen terrein prijs en presi
dent Malloem kon zijn gezicht
redden met behulp van een
krachtige, no-nonsense kolo
nel uit het zuiden, Abdelkader
Kamoengue.
De Amerikaanse ambassadeur
die net zijn moeder te logeren
had, vluchtte over de modde
rige rivier de Chari naar Ka
meroen. Hetzelfde deed de
Russische ambassadeur in een
kano. De Fransen die met 2500
man troepen op de luchthaven
zaten, regelden een staakt-het-
vuren en praatten enthousiast
over een nieuw tijdperk van
vrede. Het mocht echter niet
zo zijn.
Terwijl Habré zijn president
onder vuur nam, liet een an
dere opstandelingenleider,
Goekoeni Oueddei, zijn islami
tische rebellen vanaf de oase-
stad Faya Largeau in zuidelij
ke richting optrekken om de
hoofdstad N'Djamena te om
singelen. Uiteindelijk nam
president Malloem ontslag.
Daarmee was de basis gelegd
voor een machtsstrijd in
Tsjaad die op het ogenblik zo
fel wordt uitgevochten. Naar
buiten toe wordt deze strijd af
geschilderd als een strijd tus
sen Khadaffi en president
Reagan. Maar in Tsjaad gaat
het meer om de karakters van
de twee guerrillaleiders.
Zoon van een
stamhoofd
Oueddei (38) is een zoon van
het stamhoofd van de Toeboe-
stam en afkomstig uit het rot
sachtige Tebesti-gebergte ver
in de Sahara. Sinds enkele ja
ren is hij leider van het Front
voor de Nationale Bevrijding
van Tsjaad (Frolinat). Frolinat
streeft naar een verenigd en
democratisch Tsjaad en wordt
bewapend door Libië en Alge
rije. Hulpverleners van het
Rode Kruis noemen Goekoeni
een van de weinige eerlijke fi
guren die hier rondlopen. Na
dat president Malloem was
verdreven, was het Goekoeni
die de steun kreeg van vredes
missies gestuurd door Tsjaads
buurlanden.
De 43-jarige Habré is van een
heel ander slag. Hij studeerde
in de jaren zestig in Parijs en
sloot zich toen aan bij het Fro
linat. In 1974 nam hij Frangoi-
se Claustre, een jonge Franse
antropologe, gevangen. Toen
de Fransen de wapens, die hij
Oueddei
vroeg in ruil voor haar vrijla
ting niet wilde geven, liet hij
de Franse majoor, die gestuurd
was om te onderhandelen, in
koele bloeden vermoorden.
Kolonel Khadaffi was het ge
zien zijn betrekkingen met
Frankrijk niet eens met de gij
zeling. De affaire-Claustre
leidde dan ook tot een breuk
tussen Habré en Libië.
Habré brak vervolgens met
het Frolinat en richtte zijn ei
gen verzetsbeweging op: de
FAN (Verenigde Troepen van
het Noorden). Habré behoort
tot de Gorane-stam. Deze is
gevestigd langs de grens met
Soedan en daar recruteerde hij
zijn manschappen.
Zowel Oueddei als Habré zijn
ontegenzeggelijk goede militai
ren. Het respect dat Goekoeni
afdwingt als politicus, weet
Habré ruimschoots te compen
seren met zijn sluwheid. Ze
hebben nooit goed met elkaar
op kunnen schieten. Toen pre
sident Malloem in 1979 in bal
lingschap ging, kwamen Oued
dei en Habré op papier over
een om de macht te delen.
Maar deze overeenkomst bleek
weinig waarde te hebben.
Toen Libische troepen even
daarna Tsjaad binnen vi ,fst
werden deze niet gestopt (jps
Habré's manschappen, njnt
door Oueddei's leger. Onana
tussen sloot Habré een bon
nootschap met de Tsjadi
kolonel Kamoengue om d<njn
gering-Oueddei ten valj v
brengen. ,tej
en
In het nauw gedrevc,^
In het nauw gedreven rin i
president Oueddei geen a en
re keus dan de hulp in te |ags
pen van Libische militaiteli
die hij even daarvoor tot skra
had gebracht. De macht iild I
strategisch belangrijke
stad Faya Largeau werd
Oueddei overgenomen eiie
december 1981 moest H'®
naar Kameroen vluc)
Dank zij de financiële L__
van onder meer de CIA
Habré een nieuw legertje f
de grond stampen. Vorig i
slaagde hij er uiteindelijlf
om N'Djamena te herov
en de regering-Oueddei te V
drijven. Deze week op
beurt uit naar Libië, dat
geheel in staat stelde een g
standelingenleger te formi
met het doel Habré te ver
ven. In het late voorjaar b<
Oueddei aan zijn offensief,
vorige week met de val
Faya Largeau een voorl
hoogtepunt bereikte.
Ondanks het huidige he—-j
bondgenootschap tussen
Tsiadische opstandelingen J,
Libië, heeft Oueddei inde
in het begin van zijn regee
riode bewezen niet afhanki
te willen zijn van Kha< J
door de Libische militai 7%
die ongevraagd een invafy
Noord-Tsjaad deden, tot s
te brengen. De machtswe
van Habré heeft hem echte V.
de handen van de Libische
ED HARRII
The Guai
der gedreven.
