Leidse Courant | 1983 | 10 augustus 1983 | pagina 3

Leidse Bloedbank heeft
lringend donors nodig

André Moedig acht zich kansloos
voor eindzege in Bloemenmarathon

•IDENi

CeidoeSoutont

Auto van

ÜIM 2000 VRIJWILLIGERS GEVRAAGD

WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1983 PAGINA 3

jdeorecorder
auto
[stolen

I JDEN Uit een bestelau
to |ie stond geparkeerd aan
Aalmarkt is gistermiddag
videorecorder gestolen,
auto is eigendom van een
euwsjkel in radio- en televisie
slecferatuur. Personeel was
verkig met het lossen van de
ag tef De videorecorder, die
n def" de winkel werd ge-
n hetP1 om te worden gerepa-
rd, moet in een onbe-
ikt ogenblik uit de open-
Tide auto zijn gehaald.
:ers e

de weg

LEIDEN Een 33-jarige
Katwijker is gisteravond met
zijn auto op het Levendaal
ter hoogte van de Rijnstraat
van de weg geraakt.

Hij kwam tegen een paal tot
stilstand en liep daarbij een
hoofdwond en een wondje
aan de lip op. De Katwijker
verklaarde dat hij een klap
band kreeg en daardoor de
macht over het stuur verloor.

Inbraak
in woning

LEIDEN Terwijl de
70-jarige bewoonster
lag te slapen is er in
de nacht van maandag
op dinsdag uit haar
woning aan de Medu
sastraat een portemon
nee met 70 gulden en
een aantal foto's gesto
len. De portemonnee
lag in kamer, waarin
de vrouw in bed lag.
De vrouw ontdekte de
diefstal toen zij mid
den in de nacht wak
ker werd en de bui
tendeur open bleek te
staan.

Vinger afgerukt

LEIDEN Een Amsterdammer, die
aan het werk was in de Stevenshofjes-
polder is gistermiddag een wijsvinger
kwijtgeraakt toen hij met zijn hand in
een pomp raakte. Een collega bracht de
man naar het Diaconessen ziekenhuis.
Andere collega's gingen inmiddels op
zoek naar de vinger. De vinger werd
gevonden en een 39-jarige man uit
Badhoevedorp ging ook op weg naar
ziekenhuis, met de vinger in een plas
ticzakje. maar in de binnenstad raakte
hij de weg kwijt. Een toevallige voor
bijkomende politie-auto bracht de man
weer op het goede spoor. Of het aanzet
ten van de vinger is gelukt, is onduide
lijk. Het Diaconessen ziekenhuis wil
daar geen mededelingen over doen.

Gemeentereiniging:

Botulisme valt mee

LEIDEN Het botulisme heeft tot dusver in Leiden aan 250 a
300 eenden het leven gekost. Dat is minder dan in voorgaande
jaren. Volgens een woordvoerder van de gemeentereiniging zijn
er sinds 1 juni door heel Leiden 400 dode eenden uit het water
gehaald. Honderd a honderdvijftig eenden zouden niet zijn over
leden aan botulisme maar aan andere oorzaken zoals gebrek aan
voedsel en zuurstof of aan verwondingen. Met botulisme be
smette dode eenden zijn onder meer aan de Maredijk en in de
Leidse Hout aangetroffen. Volgens de eigenaar van een jachtha
ven aan de Roomburgerweg zouden er in zijn jachthaven vele
tientallen dode eenden zijn aangetroffen, maar bij de gemeente-
reiniging hecht men weinig geloof aan die mededeling. Kees
Hesseling, de man van de gemeentereiniging die door de stad
rijdt om de dode eenden uit het water te halen, zegt niet meer
dan enkele gesneuvelde eenden uit de jachthaven gehaald te
hebben. Bij het botulisme in Leiden zou het om de voor de mens
ongevaarlijke variant C gaan.

Zf

zijn
i. gf

er k|DEN De Leidse
angejedbank heeft een
oor tpt tekort aan donors,
len zijde aan het Academisch
vervfcenhuis verbonden
akkejedbank staan momen-
zovej 13.450 bloedgevers in-
>dani|chreven. Om uit de
rendblemen te komen,
et dat aantal worden
gebreid tot ruim 15.000.
?zet i rneer menselijk
inggjed nodig, omdat de be
an dffte aan stoffen, waar-
iebbe^et bloed is samenge-
at d#d, toeneemt. Deze stof-
belarf (componenten ge-
amd) zijn nodig bij bij-

orbeeld hartoperaties,

»r- en beenmergtrans-
!S0eosl ntaties en voor de be-
lan(jndeling van kankerpa-
end nten en mensen die he-
tuur ifilie hebben. Stijgt het
ital donors niet, dan
f nnen bepaalde pro-
lfe imma's in gevaar ko-
sn e n.

i J

Al!

i bov Leidse Bloedbank is een
rukg de kleinere, regionale
lan^dbanken van Nederland.
Rotterdam bijvoorbeeld
len per jaar bij 45.000 do-
uim 72.000 afnames ge-
In Leiden gaat het om
V0li aantal van 22.000 afnames.
r*?r de bloedbank (officieel
'MI, thting Rode Kruis Bloed-
^rijdjk Leiden genaamd) beho-
-onnj- het AZL, het Diacones-
5 eejhuis, het Sint Elisabeth zie-
onahuis in Leiderdorp en het
jhense Rijnoord ziekenhuis.
9S ei)eddonors kunnen echter
in al deze ziekenhuizen
t. Mtcht. Alleen op het AZL en
er ztioord, waar een dependan-
zeekiivan je Bloedbank is, kan

grji bloed geven.

94 's een Pr°bleemge-

24 zegt mevrouw dr. A.

md, waarnemend directeur
meJ de Leidse Bloedbank.
'eers«nwege het AZL is Leiden
van Ifeite meer dan een regio.

j hebben hartchirurgie en
Italik. en beenmergtransplanta-
e|, daar alleen al is erg veel
dagMed voor nodig." Een gevolg

Sr4rvan is dan ook dat tachtig
iet zfcent van het aanbod van de
bui-edbank wordt gebruikt
z®e tv het AZL. Voor de overige
rade^enhuizen blijft dus maar
metintig procent van het afge-
iweejjg bloed over.

Mij>mponenten

^rafect nadat het bloed bij de
Min u or is afgetaPh wordt het
tamper middel van centrifugeren

„Helaas is bij ons het bloed aftappen min of meer een op routine lijkende procedure geworden.'

verdeeld in vier componenten.
Het gaat om de bestanddelen
erythrocyten (rode bloedli
chaampjes die het transport
van zuurstof voor hun reke
ning nemen), bloedplaatjes,
factor 8 (stollingsfactor) en
plasma (eiwitten).

Het eerste bestanddeel, eryth
rocyten. wordt gebruikt voor
transfusies bij operaties en
voor patiënten die bloedar
moede hebben.

De bloedplaatjes worden toe
gediend aan kankerpatiënten.
Deze patiënten worden met
medicijnen behandeld, die de
aanmaak van goed bloed on
derdrukken. Leukemie is een
ziekte aan het beenmerg, waar
het bloed wordt gemaakt. Be
halve door het toedienen van
bloedplaatjes probeert men in
het AZL leukemie te genezen
door beenmerg van gezonde
donors in de leukemie-patiën-
ten te transplanteren.

Factor 8, de stollingsfactor, is
bestemd voor mensen die he
mofilie hebben. Hemofilie, be

ter bekend als bloederziekte, is
een erfelijke kwaal die door
vrouwen wordt overgebracht,
maar zich alleen bij mannen
openbaart. Bij hemofilie-pa-
tiënten ontbreekt dat bestand
deel aan het bloed dat voor de
stolling zorgt als er verwon
dingen optreden. Er kunnen
ernstige inwendige bloedingen
spontaan optreden. Door het
toedienen van factor 8 kan dit
worden voorkomen. Patiënten
die worden behandeld met
factor 8 en bloedplaatjes heb
ben relatief erg veel van deze
stoffen nodig.

Het bloedplasma tot slot bevat
eiwitten. Het wordt onder
meer toegediend aan slachtof
fers van verkeersongevallen
en het wordt gebruikt bij grote
operaties.

Kunstbloed

Door verschillende onderzoe
kers wordt getracht kunstma
tig bloed te fabriceren. Anders
gezegd, men probeert de vier

genoemde componenten in het
laboratorium na te maken. Er
worden pogingen gedaan om
de hemoglobine (de kleurstof
van de rode bloedlichaampjes)
te zuiveren. Zo wil men berei
ken, dat het vervoer van zuur
stof niet meer gebonden is aan
het bloed.

Een voordeel van dit kunst-
bloed is dus, dat het geen
bloedgroepen heeft. Volgens
mevrouw Brand is het meren
deel van deze onderzoekingen
het „proefdierstadium" nog
niet gepasseerd. Ook wordt er
erg hard aan gewerkt om de
factor 8 kunstmatig te maken.
De fabricage van bloedplaatjes
is voorlopig nog een onmoge
lijke zaak.

Werving

Het.aantal donors is in de af
gelopen vijf jaar hetzelfde ge
bleven. Er is volgens mevrouw
Brand door de Leidse Bloed
bank te weinig aan werving
gedaan. Personen die zich wil

len aanmelden als donor kun
nen de Bloedtransfusiedienst
bellen, telefoon (071 >-262768.
Een kandidaat moet tussen de
18 en 65 jaar oud zijn en moet
een goede gezondheid hebben.
Een kandidaat-donor wordt
uitgebreid gekeurd, daarna
volgt voor elke bloeddonatie
een kleine keuring. Mannen
mogen drie keer per jaar bloed
geven, vrouwen twee maal.
Per keer wordt een halve liter
bloed afgetapt.

Een veelgehoorde klacht is,
dat de keuringen gepaard gaan
met zeer lange wachttijden.
Volgens mevrouw Brand
wordt daar wat aan gedaan.
Men kan nu ook overdag wor
den gekeurd en de avondkeu
ringen zijn aangepast. Die
keuringen worden nu tussen
half zeven en half negen ge
houden.

Net zoals in de meeste Europe
se landen krijgt de donor in
Nederland geen financiële
vergoeding voor zijn bloed. In
die situatie zal geen verande

ring komen, rrn idt mevrouw
Brand. „Door betaling haal je
hengeven van bloed wel uit de
liefdadige sfeer en mogelijk
krijg je °ok meer donors. Het
nadeel van betaalde donors
kun je zien in de Verenigde
Staten, daar geven junks bloed
omdat ze er voor worden be
taald." In Amerika leidt dat
tot vreemde situaties, vertelt
mevrouw Brand. Daar worden
door familieleden van patiën
ten nieuwe bloedbanken opge
richt omdat ze bang zijn voor
het bloed van de bestaande
bloedbanken. Dit is een gevolg
van de ziekte AIDS. Mevrouw
Brand noemt dit een „onwen
selijke situatie."

AIDS

AIDS is een infectieziekte, die
vooral onder homosexuele
mannen slachtoffers eist. Aan
iemand is niet te zien of hij
AIDS heeft. Het is mogelijk
dat AIDS door bloed of bloed-
produkten wordt verspreid.
Voor de Bloedbank is dit ove
rigens geen reden om homo
fiele donors rigoreus te weige
ren. Bij de Bloedbank zijn fol
ders verkrijgbaar over AIDS.
„Als iemand denkt dat hij tot
de risicogroep behoort, dan
kan hij met ons daarover een
vertrouwelijk gesprek hebben,
zegt mevrouw Brand."
De groter wordende angst
voor AIDS betekent volgens
de waarnemend directeur van
de Bloedbank, dat er op natio
naal niveau een toename van
de produktie van factor 8 op
treedt. De Bloedbank heeft in
overleg met de vereniging
voor hemofilie-patiënten be
sloten alleen nog maar Neder
lands bloed te gebruiken voor
het maken van factor 8.

Cognac

Vroeger was het gebruikelijk
dat donors na het aftappen
van hun halve liter bloed een
hartversterking in de vorm
van een glaasje cognac kregen
aangeboden. Dat is er niet
meer bij. Door de bekende
maatregel van de verkeerspo
litie is een dergelijke alcoholi
sche versnapering uit den
boze. De donors moeten het nu
doen met een kopje koffie of
thee. „Helaas is bij ons het
bloed aftappen min of meer
een op routine lijkende proce
dure geworden. In de kleinere
dorpen hebben ze speciale bij
eenkomsten waarop bloed
wordt gegeven. Daar maken
ze een avondje lol," aldus me
vrouw Brand.

KEES VAN HERPEN

Glasbak (1)

Mooi groen is niet lelijk, zo meent de gemeente, want
alle kanariegele glasbakken hebben plotseling een rus
tiek groen verfje gekregen. Niet het groen van de tele
fooncellen. want dat vonden de gemeenteraadsleden
minstens zo'n vies kleurtje als het geel van de glasbak
ken. Nee, de nieuwe bak is meer appelgroen, een soort
vierkante Granny Smith dus. De 45 glasbakken, die
Leiden rijk is, vormen nu een meer discreet onderdeel
van het stadsgezicht, zo menen de kleurgevoelige poli
tici in Leiden.

Glasbak (2)

Per gebied van ongeveer 2000 inwoners wordt een glasbak
zo centraal mogelijk opgesteld. Eén keer in de week wordt
de bak geleegd, maar bij zo'n 12 stuks in de stad is dat va
ker omdat het aanbod daar erg groot is. "Er wordt over het
algemeen goed gebruik gemaakt van de glasbak. Maar het
kan beter", vindt de heer M. Tol. voorlichter bij de ge
meentereiniging. Van de 29 miljoen ton huisvuil per jaar
bestaat '14 procent uit glas. Slechts één derde daarvan be
landt in de glasbak. Dat zou dus meer kunnen zijn aldus
Tol. Klachten over geluidsoverlast door personen, die
dichtbij de plaats, waar zo'n glasbak staat, wonen, komen
nauwelijks voor. Maar het blijft gewenst om na zeven uur
's avonds niet meer te dumpen.

Glasbak (3)

Men moet het nut van de glasbak inzien. Waarom is
een glasbak een goed groen ding? Voorlichter Tol:
„Door het glas in te zamelen kan enorm worden be
spaard op de grondstoffen. Er is dus minder zand, soda
en kalk nodig als het bestaande glas weer zo gesmol
ten kan worden. Behalve op de grondstoffen wordt er
ook zo'n 35 procent energie bespaard. Glas smelten
kan met veel lagere temperaturen dan voor grondstof
fen nodig zijn". De kwaliteit van het glas gaat echter
wat achteruit en dat komt vooral omdat men behalve
flessen ook wel aardewerk in de glasbak gooit. Ook de
metalen doppen verontreinigen het glas.

Glasbak (4)

Die doppen en het aardewerk worden daarom vaak uit de
glasscherven verwijderd. Dat gebeurt meestal met de hand.
Er zijn maar weinig bedrijven die daar een machine voor
hebben. Door middel van voorlichting en een binnenkort
te houden landelijke aktie voor het goede gebruik van de
glasbak, worden de mensen erop gewezen dat deze alleen
voor glas is. Een hele lading glasscherven kan onbruikbaar
worden door te veel verontreinigingen.

Glasbak (5)

De glasbak is dus een mooi milieuvriendelijk ding in
een milieuvriendelijke kleur. De gemeente heeft echter
nog meer milieuvriendelijke plannen. Zo wordt dit na
jaar begonnen met de aktie GIPA. Het wordt dan de
bedoeling dat men het afval dat schadelijk is voor het
milieu apart houdt en ook weer inlevert. Deze stoffen
zorgen bij normale verbranding voor een schadelijk
chemische uitstoot van gassen. Voor de opvang van
deze milieuvervuilende troep komen echter geen gif
groene bakken in de stad te staan. Deze schadelijke
stoffen, zoals medicijnen, batterijen, verfresten. ver-
dunnings- en afbijtmiddelen, afgewerkte olie, bestrij
dingsmiddelen, fotografische baden en tl-buizen, kun
nen dan op verschillende plaatsen ingeleverd worden.
Waar dat allemaal zal zijn, wordt tegen die tijd nog
bekend gemaakt.

Er wordt vooral in de weekeinden en na feestdagen
heel wat glas in de bakken gedumpt.

ZEELST/LEIDEN Jo-
han Reekers uit Enschede
blijft aan kop van het al
gemeen klassement van
de tweede Bloemenmara
thon. De derde etappe
werd gisteren in Zeelst
beslist in een eindsprint.
Rolstoelatleet Nelisse ging
als eerste over de streep in
een tijd van 12 minuten
en 25 seconden. Mede
koplopers Pieterse, Bij-
lard, Van de Donk en
Reekers noteerden dezelf
de tijd als de winnaar, zo
dat er weinig veranderde
in het algemeen klasse
ment. André Moedig uit
Leiden raakte opnieuw
verder achterop, hij staat
nu zesde.

De 40 kilometer lange etappe
van gisteren vergde vanwege
het zeer warme weer erg
veel van de rolstoelatleten.
De renners namen na de
start een verkeerde route.
Waarschijnlijk deden ze dat

natieve trajec.. lag een fris-
drankenfabriek. Daar wer
den de dorstige atleten voor
zien van verkoelende dran
ken.

Gedurende de rit van Weert
naar Zeelst werd de kara
vaan begeleid door politie.
Dit keer kon iedereen goed
meekomen. Van de Bosch uit
Hillegom was zijn inzinking
van de laatste dagen blijk
baar te boven, want het tem
po was ook voor hem niet te
hoog. André Moedig is nog
steeds op zoek naar zijn
vorm. Dé Leidenaar heeft de
hoop op een eindoverwin
ning overigens al opigegeven.

In de aankomstplaats Zeelst
moesten op een parcours 6
rondes van 800 meter wor
den afgelegd. De ontvangst
in deze plaats was overweldi
gend. In het dorp is het mo
menteel kermis en daarom
was de belangstelling voor de
rolstoelers, die over het ker
misterrein reden, zeer groot.
Wilbert Cappetijn uit Breda

de kop, zijn rolstoel werd
daarbij onherstelbaar bescha
digd. Cappetijn kan echter
blijven meedoen, vandaag
kreeg hij een rolstoel van
Van der Linden, die vorig
jaar aan de marathon mee
deed.

De verschillen tussen de
koplopers bleven ook giste
ren weer erg klein. De orga
nisatie overweegt daarom om
bonificatie-sprints in de wed
strijd op te nemen, zodat de
spanning wordt vergroot.
Die spanning was zeker aan
wezig in de eindsprint, die
werd gewonnen door Nelisse.

Vandaag zijn de renners
vertrokken voor de vierde
etappe van Oirschot naar
Waalwijk. De karavaan
wordt, evenals afgelopen
zondag, gevolgd door een
camera-ploeg van de
Duitse televisie.

Derde etappe

(LIAM, Maassluis) z.V, 3. Han Bijlard
(LIAM, Zwolle) z.t.; 4 Jos van de
Donk (Beek, Nieuwegein) z.t.; 5. Jo-
han Reekers (Beek, Enschede) z.t.; 6.
André Moedig (Bondsspaarbank. Lei
den) 13.30; 7 Seine Weessies (Bonds
spaarbank, Nieuwegein) 13.50. 8
Cees Keus (Flora, Den Haag) 14 30; 9.
Wim de Ronde (Bondsspaarbank. Le
Zoelmond) 14.57; 10 F. Lozeman
(LIAM, Hengelo) 15.14; 16. Cees van
Zaal (LIAM, Ter Aar) 2000; 19 W
van de Bosch (Flora, Hillegom) 20.00.
Algemeen klassement

1. Johan Reekers (Beek, Enschede)
l.uur 00 min. 39 sec.; 2. Eddie Pieter
se (LIAM. Maassluis) 1.00.57. 3 Huub
Nelisse (Flora, Vlaardingen) 102 18,
4 Jos van de Donk (Beek. Nieuwe
gein) 1.02.51. 5 Han Bijlard (LIAM,
Zwolle) 1.04.16. 6. André Moedig
(Bondsspaarbank. Leiden) 1 05 01, 7
Seine Weessies (Bondsspaarbank.
Nieuwegein) 1 10.51 8. Cees Keus
(Flora. Den Haag) 1.1536. 19 Cees
van Zaal (LIAM. Ter Aar) 1.31.39; 20.
W van de Bosch (Flora, Hillegom)
1.58.00.

Puntenklassement

Ploegenklassement