Afgraven terrein Leidse
gasfabriek lijkt zeker
rilFGIDS MOET BURGER HELPEN
Tour de Frats
amon
van Hagen en Marja Zwart winnen
dagpuzzel
DEN/UTRECHT De-
tn. die zo hun twijfels
ben over de waarde van
erzoek van gemeente of
rincie naar bodemveron-
higing hebben er wat
1 te kundige hulp bij. Er is
vervf..|?ifgids" op de markt
lat ieèmen, die is samenge-
verv^ door deskundigen van
de eejerland Gifvrij, een sa-
werkingsverband van
"e,cl 'aantal milieu-organisa-
'een Ij waaronder Natuur en
;n gigeu. De handleiding moet
-uimtjn in staat stellen om de
matig
onderzoeksresultaten van
bodemverontreiniging te be
oordelen.
In de gids komen de toet
singsnormen van het minis
terie van Milieubeheer aan
de orde evenals de Wet
Openbaarheid van Bestuur,
die van nut kan zijn bij het
verkrijgen van onderzoeks
resultaten als een gemeente
weigert deze vrij te geven.
Ook wordt in de gifgids aan
gegeven welke mogelijkhe
den burgers hebben om
buiten de overheid om
een beperkt eigen onderzoek
in te stellen, door een che
miewinkel van een universi
teit te hulp te roepen. In de
praktijk blijkt dat zo'n on
derzoek er vaak toe leidt,
dat de overheid overtuigd
raakt van de ernst van het
geval en tot uitgebreider on
derzoek overgaat, aldus Ne
derland Gifvrij. Het komt
nog maar al te vaak voor
dat gemeenten met uitspra
ken als „er is niets aan de
hand" of „er is geen reden
tot ongerustheid" omwonen
den van een gifbelt met een
kluitje in het riet sturen en
de gifbrochure is een pro
baat middel daartegen, al
dus de samenstellers. „Ne
derland Gifvrij" is verder
van mening dat het oprui
men van door gevaarlijke
stoffen verontreinigde
grond in ons land in de knel
komt door het ontbreken
van goede opslagterreinen
voor de afgegraven grond.
Het is nu vaak zo dat ver
ontreinigde grond her en der
in het land in afgelegen hoe
ken van vuilstortplaatsen
terecht komt, zonder dat
goede milieuveilige voorzie
ningen zijn aangebracht. Er
is volgens de milieu-organi
saties nog een probleem dat
de bodemsanering belem
mert: de maximaal 200.000
gulden die gemeenten per
verontreinigingsgeval moe
ten betalen aan het rijk.
Hier komt nog eens tien pro
cent van de overige kosten
bij wanneer, die twee ton
niet genoeg is. Voor veel ge
meenten leveren deze kosten
grote problemen op, vooral
bij kleine gemeenten met
verschillende „gifgronden"
binnen de grenzen. Gevolg
is, aldus Nederland Gifvrij,
dat gemeenten steeds min
der geneigd zijn hun mede
werking aan het opstellen
van bodemsaneringspro
gramma's te verlenen. Lei
den heeft al laten weten, dat
er nauwelijks geld is om het
gemeentelijk deel op te
brengen.
De laatste etappe, Sassenheim-
Leiden, verliep evenals de
acht voorgaande etappes vlek
keloos. Om half twee reed het
peloton via de Haagse
Schouwweg Leiden in. Onder
escorte van motoragenten ging
het naar het Stadhuisplein.
Het verkeer werd stilgelegd
om de bonte stoet een onbe
lemmerde doorgang te verle
nen. Bij het Stadhuis waren er
toch wat problemen. Een
brandweerwagen met loeiende
sirenes zorgde er voor, dat de
karavaan enigszins verbrok
keld maar zonder ongelukken
op het Stadhuisplein aan
kwam.
kopman of kopvrouw. Echter,
bij de Tour de Frats is snelheid
niet belangrijk. Deelnemers
krijgen punten voor gedrag,
orde/netheid, kameraadschap
pelijkheid, fietsen, appèl, inla
den/uitladen, corvee en bood
schappen. Elke dag wordt een
persoonlijk klassement opge
maakt, de leiders in deze klas
sementen dragen de gele trui.
De Tour de Frats bestond dit
jaar uit negen etappes. In to
taal legden de deelnemers zo'n
zeshonderd kilometer af. Op
25 juli reed de karavaan van
Utrecht naar Vaassen. Vervol
gens ging het van Vaassen
naar Emmen, Emmen-Meppel,
Meppel-Emmeloord, Emme-
loord-Enkhuizen, Enkhuizen-
Alkmaar, Alkmaar-Amster
dam en Amsterdam-Sassen-
heim.
Eindklassementen
1. Marja Zwart 79 punten; 2. Annelies
van Straaten 77; 3. Ingrid Valk 76; 4.
Aglaia van Geest 73; 5. Liesbeth Ver-
IDEN CcüLe Somant DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1983 PAGINA 3
Loco-burgemeester Waal helpt Ramon van Hagen een handje bij het aantrekken van
de gele trui.
Na de begroeting en de prijs
uitreiking fietsten de renners
naar de kantine van voetbal
vereniging Leiden in de Mors.
waar het gezelschap definitief
werd ontbonden.
inm^DEN De Tour de
n \|ts 1983 zit er op. Giste-
Boj stapten de zestig deel-
d %iers voor de laatste
pJr op fiets om de etappe
ron<jsenheim-Leiden te rij-
t wji. Om twee uur arri-
ersljrde het peloton op het
4 tojdhuisplein in Leiden,
Nfir de rennertjes wer-
!p *oi verwelkomd door
]jh familieleden en loco-
o.2 gemeester C. Waal. De
0.1 a-burgemeester reikte
2 gele truien uit. Bij de
oisjes eindigde Marja
i art uit Leiden op de
{Jste plaats. Ramon van
»en, ook afkomstig uit
o den, legde beslag op de
0®ste plaats in het eind-
tJ ssement voor jongens.
30
o Tour de Frats werd dit jaar
o r de 47e keer verreden,
o i deze meerdaagse fiets-
0 it voor de jeugd van tien
o vijftien jaar oud deden dit
ruim zestig kinderen uit
19 I Nederland mee. Drie van
o moesten voortijdig afha-
o zij werden geplaagd door
0 nwee.
Is bij het 'echte' wielren-
1 zijn de deelnemers aan de
t| |r de Frats verdeeld in
o 'gen Elke ploeg heeft een
HEVENTIEVE MAATREGELEN IN LEIDEN, KATWIJK EN HAZERSWOUDE
tjes w
Is tev
voor
Maatschappelijk werk (1)
Het jaarverslag 1982 van de Stichting Bureau voor
Maatschappelijk Werk Leiden, gevestigd aan de Oude
Rijn 44 C. is verschenen. In het voorwoord laat het be
stuur zich optimistisch uit over de toekomst. Men con
stateert met genoegen, dat de gemeente de kosten van
het maatschappelijk werk niet als een sluitpost op de
begroting ziet. De stichting vindt voorts, dat de ge
meenschapsgelden in deze moeilijke tijden door het
bureau doelmatig moeten worden besteed.
Maatschappelijk werk (2)
De stichting wil het algemeen maatschappelijk werk in
Leiden zodanig vorm geven, dat het functioneert als basis
voorziening voor de bevolking. Op deze manier wil men
psychosociale problemen oplossen of verminderen. Vorig
jaar zag het beleidsplan 1983-1987 het levenslicht. Uitbrei
ding van het wijkgericht werken. 24-uurs bereikbaarheid,
het uitbouwen van de samenwerking met vrijwilligers en
samenwerking met de gemeentelijke sociale dienst zijn in
dit plan opgenomen.
Maatschappelijk werk (3)
Ook in 1982 werd al wijkgericht gewerkt, ervaringen
hiermee worden als zeer positief ervaren. Wanneer de
'drempel' om naar het bureau te komen te boog is, wor
den met hulpvragers thuis gesprekken gevoerd. Steeds
meer buitenlanders vragen bij het bureau om hulp.
zegt de stichting. Het aantal is in 1982 zelfs zo sterk
toegenomen, dat nu negen procent van het aantal
cliënten buitenlander is.
Maatschappelijk werk (4)
In totaal had het bureau vorig jaar 542 korte contacten met
personen die informatie en advies vroegen. In 1982 noteer
de men voorts 534 nieuwe langdurige contacten. In 94 ge
vallen ging het om relatieproblemen, zeventig contacten
hadden betrekking op moeilijkheden met de huisvesting
en vijfenvijftig probleemgevallen betroffen de relatie ou-
ders-kind. Andere problemen zijn: inkomen (34), gezond
heid (36), echtscheiding (38) en psychische problemen (27).
Uit de Kooi kwamen 102 hulpvragen. Zuid-West en de
Binnenstad scoorden met elk 92 ook hoog. Vanuit het Sta
tionsdistrict (9) en het Boerhaavedistrict (2) werd het minst
om hulp gevraagd.
Magisch figuur
In elk vakje dient een letter te worden
ingevuld, waardoor zowel horizontaal
als verticaal woorden van navolgende
betekenis verkregen kunnen worden;
1. dun en lang chocolaatje;
2. op last van de generale staf ver
vaardigde topografische kaart;
3. stevige vogelveer;
4. gemelijk persoon.
Oplossing
lodajjouij p :uad
-ueeis c ^weeiyeis z -'buoiauet i
Brandje in kelderbox
LEIDEN In een kelderbox aan de Drechtstraat heeft een
brandje gisteravond twee bromfietsen beschadigd. De oorzaak
van de brand is niet bekend. De brandweer hoefde er niet aan te
pas te komen, want toen de politie ter plekke arriveerde, was de
brand al geblust.
Geluidsinstallatie in beslag genomen
LEIDEN De politie heeft vannacht om kwart over vijf in een
woning aan de J.P. Coenhof een geluidsinstallatie in beslag ge
nomen. nadat omwonenden hadden geklaagd over de enorme
herrie. Na de klachten ging de politie naar de woning, maar bij
het naderen van de woning werd de volumeknop naar links ge
draaid. Even later ging de politie weer naar het huis. maar toen
werd de auto op een afstand van de woning achtergelaten. Dit
maal werd de overlast wel geconstateerd. De bewoners kunnen
de installatie vandaag op het bureau aan de Zonneveldstraat te
rughalen. Overigens komt het in dergelijke gevallen ook voor
dat de politie de installatie niet teruggeeft.
De Leidse gasfabriek stond tegen de Maresingel aan en werd in de jaren zestig afgebroken. De
gasfabriek maakte plaats voor het Huigpark (links), het Stadsbouwhuis, het gemeentelijke reken
centrum en liep door tot de bebouwing van het Energie Bedrijf Rijnland.
wanneer zo snel mogelijk
wordt bekeken of afgraven in
derdaad nodig is", zegt een
woordvoerder van de gemeen
te. Wanneer er tot afgraven
wordt besloten dan zal dat on
der meer in het Huigpark ge
beuren.
Uit het onderzoek van de pro
vincie blijkt, dat de grond bij
alle negentien onderzochte
gasfabrieken in Zuid-Holland
sterk verontreinigd was. Vol
gens het provinciaal bestuur is
nader onderzoek naar de mate
van vervuiling dringend ge
wenst. Over enkele weken
wordt bekend welke plaatsen
het eerst aan een dergelijk na
der onderzoek worden onder
worpen. Wanneer deze onder
zoekingen zijn afgerond, zou
volgens de provincie pas beke
ken kunnen worden waar ver
giftigde grond afgegraven
moet worden. Volgens een
woordvoerder van de provin
cie wordt de volksgezondheid
nergens zodanig bedreigd, dat
onmiddellijk ingrijpen noodza
kelijk is. Wel is in onder meer
Leiden, Hazerswoude en Kat
wijk bekeken, of er in afwach
ting van het nader onderzoek
toch preventieve maatregelen
genomen moeten worden. In
Leiden lopen bijvoorbeeld
drinkwaterleidingen door de
grond van de voormalige gas
fabriek. Bekeken moet wor
den of die zijn aangetast en
verder moet worden onder
zocht of de afdeklaag van het
Huigpark wel voldoet om geen
schadelijke stoffen boven te
laten komen. In Hazerswoude
moet in de omgeving van de
Dorpsstraat (voormalig bezi-
nestation) gekeken worden of
de leidingen van gas, electra
en water niet zijn aangetast.
Bovendien wordt geadviseerd
in kruipruimten van wonin
gen in de buurt gasmonsters te
nemen. Tot slot wordt geadvi
seerd in Katwijk op het ter
rein van do voormalige gasfa
briek aan de Mr. Fockstraat de
moestuintjes in de omgeving
in de gaten te houden door de
inspectie van levensmiddelen
monsters te laten nemen. Bo
vendien loopt een drinkwater
leidingnet door het gebied en
het waterleidingbedrijf is ge
vraagd te bekijken of de lei
dingen nniet zijn aangetast.
Onlangs publiceerde de pro
vincie de resultaten van een
onderzoek naar vervuilde
stukken grond, die in 1981 bij
de provincie bekend werden.
Toen werden 133 lokaties aan
getroffen die zodanig zijn ver
vuild, dat nader onderzoek no
dig is. Daar komen er nu dus
nog eens 59 bij. Overigens wil
de provincie particuliere
grondeigenaren gaan dwingen
mee te werken aan onderzoek
van hun grond, wanneer daar
vervuiling wordt vermoed. Nu
gebeurt het soms dat onder
zoek wordt geweigerd.
Paniek
Op verschillende plaatsen in
de Leidse regio heeft de pro
vincie vergiftgde grond aange
troffen. Meestal is nader on
derzoek nodig.
In Hazerswoude is de veront
reiniging aan de Dorpsstraat
150 „niet verontrustend, maar
het moet in de toekomst wel
de grond uit", zegt een woord
voerder van de gemeente. Op
deze plaats heeft vroeger een
benzinepomp van de firma
Van der Niet gestaan. Waar
schijnlijk heeft de pomp ge
lekt. De vervuiling kwam aan
het licht toen omwonenden
klaagden over stankoverlast in
de kelders.
In Koudekerk aan den Rijn
is op een aantal plaatsen gif
gevonden: aan de Hogewaard
209, Lagewaard 46 en 62 en de
Hondsdijk 10b. „Er is zeker
geen reden voor paniek", zegt
gemeentesecretaris P.H. Zoon.
Nergens is chemisch afval ge
vonden. Aan de Hogewaard
209 is bouw en sloopafval ge
vonden in een drie meter die
pe put. Deze put is nu eigen
dom van Schokbeton. Onder
andere de gemeente heeft op
deze plaats grofvuil gestort.
Nader onderzoek is volgens de
provincie nodig omdat het ge
vaar bestaat dat het grondwa
ter in de buurt wordt veront
reinigd. Aan de Lagewaard 46
is van '58 tot '64 huisvuil op 't
maaiveld gestort. Aan de
Hondsdijk bij huisnummer 10b
is ook huisvuil aangetroffen.
„Niets alarmerends", zegt een
woordvoerder van de gemeen
te Nieuwkoop over de door
de provincie geconstateerde
vervuiling in die plaats. Aan
het Nieuwkoopse Zuideinde
trof de provincie enige vervui
ling aan. Deze rommel is af
komstig van stortingen uit de
dertiger jaren toen in dit ge
bied werd gewerkt voor een
werkverschaffingsproject voor
werklozen. „Toen is er puin
van huizen uit Leiden en Was
senaar gebruikt om een stuk
rietland op te hogen. Nu is het
terrein gedeeltelijk een cam
ping en voor de rest agrarisch
land". De gemeente had overi
gens een kleine tien jaar gele
den al een keer de bodem la
ten onderzoeken op deze
plaats. Toen bleek er al niets
ernstigs aan de hand te zijn",
aldus de woordvoerder.
Vaten
Voor nader onderzoek worden
drie locaties in Katwijk ge
noemd: het terrein van de
voormalige gasfabriek aan de
Mr. Fockstraat, aangrenzend
het terrein van de voormalige
Chemische Industrie Katwijk
aan de Rahusenstraat en het
terrein van een vatenopslagbe-
drijf aan de Valkenburgseweg.
Overigens moet op het terrein
van de voormalige Chemische
Industrie nog een oriënterend
onderzoek worden gedaan.
Het terrein van het vatenops-
lagbedrijf, grenzend aan het
nooy 63; 6. Franeisea Kers 62; 7. Es
ther Middelweerd; 8. Nathalie Rui
tenbeek en Jeanisse Thielman 60; 10.
Sabine Calame 59; 11. Franeien Lan
gere 57; 12. Petra Dreessen 56; 13. Ge-
raldine Obispo 55; 14. Tanja Linden-
hoff 53; 15. Bianca van Tongeren 51.
Jongens
1 Ramon van Hagen 99; 2 Arthur
Vroegh 98; 3. Johnmar Mulder 91; 4.
Gerben van Ooyen 89; 5 Leon Boen
der 71; 6. Johnny van Straaten 69; 7
Hanco Advocaat 67; 8. Bastiaan van
Dongen, Erwin Vroegh en Stevan
Westbroek 66; 11 Eqan Valk 65; 12.
Harro van Konijnenburg 63; 13 Leon
Lindenhoff. Rene de Vries, Pascal
Bosma, Steico de Bie en Maunts
Westbroek 61
Ploegen meisjes
1 Westbroek 73; 2. Hoogteyling 60; 3
Diamant 56; 4. Deil 55; 5. Lindenhoff
oranje 49
Ploegen jongens
1 Lindenhoff wit 62; 2. Hop 61; 3
Vervoorn 59; 4 Culemborg 56. 5
Summa 46. 6. Paans 43
De rennertjes op de Breestraat.
h*ef|DEN „Het zal er
a sty van komen dat het
pen"Jein van de voormalige
abriek aan de Lange-
ht op een aantal pun-
afgegraven moet wor-
Dat zegt een woord
der van de gemeente
len in een reactie op
oriënterend bodemon-
:oek dat de provincie
1-Holland (onder
r) aan de Langegracht
:t gedaan.
werden de resultaten
het onderzoek van de pro-
ie bekend Op het terrein
de voormalige gasfabriek
de Langegracht zijn onder
hoge concentraties ben-
reen, benzeen, lood. cya-
en tolueen aangetroffen,
provincie concludeert dat
er onderzoek op korte ter-
om i nodig is. Uit een „globaal
te emonderzoekje" van de
■C. Miemij werd vorig jaar de
inklf;iusie getrokken dat „zeer
P^al enige verontreiniging is
jkon^etroffen, maar er behoef-
v'ndtiredelijkerwijs geen vrees
ht djjestaan voor ernstige ver-
;en Reiniging door schadelijke
në Ijlen". „De resultaten van
voeijonderzoek van de provin-
adje Izijn ons toch wel tegenge-
op Jen", zegt een woordvoer-
lereivan de gemeente nu. Di-
Jwijn gevaar voor de volksge-
itingiheid is er volgens de ge-
I o|nte echter niet en daarom
hekphet niet nodig zijn het ter-
»cli af te sluiten of om zwem-
heb^ in de Maresingel te ver-
i dieJen.
ng v Hoogheemraadschap Rijn
met J heeft toegezegd het water
jesc Hingen
onderzoek in Leiden
HAikt deel uit van een eerste
__Jerzoek van de provincie
94 plaatsen in de Zuid-
^^^and. die in 1982 bij het
^^vinciaal bestuur bekend
^Hen als (waarschijnlijk)
^^^ruild Volgens de provincie
ft naar 59 plaatsen van die
ten nader onderzoek wor-
I ingesteld. Leiden is van
ping dat een dergelijk na-
MorJ onderzoek bij de gasfa-
ld djk overgeslagen kan wor-
Vzorf -.Het is langzamerhand
ich bekend wat gasfabrieken
rekt1'360 veroorzaakt. Het zou
et J in de financiën schelen,
Vliegkamp Valkenburg, is al
gedeeltelijk ontruimd, nadat
de gemeente zelf ontdekte dat
daar vervuilende stoffen la
gen. In mei heeft de eigenaar
op eigen kosten de inhoud van
een deel van de vaten laten
onderzoeken en de verbran
ding ervan bij het vuilverwer-
kingsbedrijf Rijnmond betaald.
De gemeente heeft als eis ge
steld dat voor 1 januari alle
vaten van het terrein verwij
derd zijn.
In Lisse is het terrein van de
voormalige gasfabriek achter
de Kanaalstraat vervuild. Er is
onder meer benzeen, tolueen
en zink gevonden. Op een deel
van het gasfabriekterrein is nu
de dienst openbare werken ge
vestigd, deels zelfs in oude ge
bouwen van de gasfabriek. De
gemeente wil de werkplaatsen
en garages voor de dienst
openbare werken uitbreiden
en moderniseren.
In Sassenheim zijn vijf loca
ties gevonden, waarvan de
voormalige vuilstortplaats aan
het eind van de Menneweg op
Warmonds grondgebied ligt.
„We gaan onderzoeken of er
iets gedaan moet worden aan
de moestuintjes die grenzen
aan één van de locaties: de In
dustriekade 14-18 waar van
een vatenschoonmaakbedrijf.
zit", zegt een woordvoerder
van de gemeente. In Sassen
heim zijn verder onderzocht
het terrein achter de Hoofd
straat 179 waar chemisch afval
is gevonden, de Menneweg bij
de Shiphollijn. Aan de Molen
straat moet nog een oriënte
rend onderzoek worden ge
daan. Er zou daar vuil de
grond in kunnen zijn gelekt bij
het schoonspoelen van vaten.
Bij de Schiphollijn ligt huis
vuil en puin.
De gemeente Voorschoten is
niet verontrust over de in het
bodemonderzoek geconstateer
de vervuiling van het indus
trieterrein aan de Rouwkoop
laan 8-18. De vervuiling is af
komstig van het chemische be
drijf Nevaboline, dat in 1977
afbrandde en vervolgens ver
huisde.
In Wassenaar is behalve de al
bekende vervuiling van de
gasfabriek daar is al grond
afgegraven ook op het ter
rein van het recreatiegebied
Duinrell door het dempen van
een kanovijver met bouw en
sloopafval, waar overigens
geen vergunning voor was af
gegeven, vervuiling ontstaan.
Nader onderzoek is nodig.
